Lesson 130: Doktrina at mga Tipan 115–120

Pagpapalayas mula sa Missouri

Pagbaling sa Diyos sa Panahon ng Ating mga Paghihirap

Ang taglagas at taglamig ng 1838–39 ay panahon ng matinding paghihirap para sa mga Banal sa Missouri. Habang tumitindi ang tensyon sa pagitan ng mga miyembro ng Simbahan at ng iba pang mga residente sa Missouri, iniutos ni Gobernador Lilburn W. Boggs na itaboy ang mga Banal mula sa estado. Sa panahon ng mga paghihirap na ito, marami ang bumaling sa Diyos at tumanggap ng Kanyang tulong. Ang lesson na ito ay makatutulong sa mga estudyante na makadama ng mas matinding hangaring bumaling sa Diyos kapag nahaharap sila sa mahihirap na sitwasyon.

Mga Posibleng Aktibidad sa Pag-aaral

Saan kayo babaling?

Maaari mong ipakita ang sumusunod na pahayag at ipabasa ito nang malakas sa isang estudyante.

Itinuro ni Elder Joseph B. Wirthlin (1917-2008) ng Korum ng Labindalawang Apostol:

Ang paraan ng pagharap natin sa paghihirap ay maaaring magkaroon ng malaking bahagi sa kaligayahan at tagumpay natin sa buhay. (Joseph B. Wirthlin, “Anuman ang Mangyari, Gustuhin Ito,” Liahona, Nob. 2008, 26)

• Ano ang ilang halimbawang naiisip ninyo na nagpapakita sa itinuturo sa pahayag na ito?

Anyayahan ang mga estudyante na mag-isip ng mahihirap na sitwasyong nararanasan o naranasan na nila noon. Pagkatapos ay anyayahan silang isipin kung paano sila karaniwang tumutugon o tumugon sa kanilang mahihirap na sitwasyon. Maaari mong hilingin sa ilang handang estudyante na magbahagi sa klase ng mga sagot na hindi masyadong personal.

Hikayatin ang mga estudyante habang nag-aaral sila na pagtuunan ng pansin ang mga pahiwatig ng Espiritu. Ang mga espirituwal na pahiwatig ay makatutulong sa kanila na malaman kung paano nais ng Diyos na tumugon sila sa kanilang mahihirap na sitwasyon.

Mga paghihirap sa Missouri

Ipaliwanag na noong 1839, tinatayang 8,000 hanggang 10,000 mga Banal ang nakatira sa hilagang Missouri. Sa pagitan ng Enero at Marso, marami ang napilitang lisanin ang kanilang mga lupain at tahanan. Ang mga sumusunod na buod ay makatutulong sa mga estudyante na maunawaan ang konteksto na humantong sa mga sitwasyong ito. Maaari mong ipakita ang mga buod, o i-print ang mga ito at magtalaga ng ilang estudyante upang ibahagi ang mga ito sa klase.

Sa halip na gamitin ang mga buod, maaari mong ipanood ang “1838: The Year the Saints Were Driven Out of Missouri” (5:15), na makikita sa ChurchofJesusChrist.org.

1. Limang taon matapos itaboy ang mga Banal mula sa Jackson County, Missouri, nagtatag sila ng mga bagong komunidad sa iba pang lugar ng estado. Maraming residente sa Missouri ang nagalit sa dumaraming bilang ng mga Banal, gayundin sa mga pahayag na ginawa ng mga lider ng Simbahan na ipagtatanggol ng mga Banal ang kanilang sarili laban sa mga mandurumog sa hinaharap. Gumulo pa ang mga bagay-bagay nang magsimulang magbanta ang isang maliit na grupo ng mga miyembro ng Simbahan laban sa mga kaaway ng Simbahan (tingnan sa Mga Banal, 1:357–60).

2. Ang tumitinding tensyon sa pagitan ng mga Banal at ng mga residente sa Missouri ay humantong kalaunan sa mga pisikal na labanan. Napilitang tumakas ang mga Banal sa ilang maliit na pamayanan dahil ang kanilang mga tahanan at ari-arian ay winasak ng mga mandurumog. Noong Oktubre 25, 1838, tatlong lalaking Banal sa mga Huling Araw at isang miyembro ng militia ng Missouri ang napatay sa nakikila bilang Labanan sa Ilog Crooked (tingnan sa Mga Banal, 369–75, 1:377–82, 383–95).

3. Ang Gobernador ng Missouri na si Lilburn W. Boggs ay nakatanggap ng labis na eksaheradong mga ulat na nagsasabing 50 hanggang 60 taga-Missouri ang napatay sa labanan. Nakatanggap din ang gobernador ng mga sinumpaang pahayag mula sa mga galit na dating lider ng Simbahan na nagpatotoo nang may kabulaanan laban kay Joseph Smith. Noong Oktubre 27, 1838, naglabas si Gobernador Boggs ng isang ehekutibong utos o executive order, na nagpapahayag na, “Dapat ituring bilang mga kaaway ang mga Mormon at dapat lipulin o itaboy mula sa estado” (tingnan sa Mga Banal, 1:395–96).

4. Matapos ilabas ni Gobernador Boggs ang kanyang utos, inaresto ng mga miyembro ng militia ng Missouri si Propetang Joseph Smith at ang iba pang mga lider ng Simbahan. Sinalakay ng mga mandurumog ang bayan ng Far West at iba pang mga pamayanan ng Banal sa mga Huling Araw (tingnan sa Mga Banal, 1:397–410, 411–20).

   • Kung miyembro na kayo ng Simbahan sa panahong ito, paano ninyo ilalarawan ang mga damdamin o mga tanong na posibleng mayroon kayo?

   • Anong mga pagkilos ang posibleng gawin ninyo?

Sa mahihirap na panahong ito, maraming Banal ang nagpakita ng kanilang pananampalataya sa pamamagitan ng pagbaling sa Diyos.

Ang sumusunod na salaysay ay makatutulong sa mga estudyante na makakita ng isang halimbawa kung paano pinili ng isang miyembro ng Simbahan na bumaling sa Diyos sa panahon ng kanyang mga paghihirap. Maaari mong ipamahagi ang handout na may pamagat na “Ang Salaysay ni Amanda Smith sa Hawn’s Mill.“

Maaari ninyong pag-aralan ang salaysay na ito nang sama-sama bilang isang klase, kung saan may ilang estudyante na nagsasalitang magbasa nang malakas ng iba’t ibang bahagi ng salaysay. Maaari ding pag-aralan ng mga estudyante ang salaysay sa isang maliit na grupo.

Ang Salaysay ni Amanda Smith sa Hawn’s Mill

Noong Oktubre 30, 1838, sinalakay ng mga mandurumog ng Missouri ang isang pamayanan ng Banal sa mga Huling Araw na kilala bilang Hawn’s Mill. Binaril ng mga mandurumog ang mga lalaki at batang lalaki na pumasok sa isang pandayan upang maghanap ng kanlungan at ipagtanggol ang kanilang mga tao. Labimpitong Banal sa mga Huling Araw ang napatay sa pagsalakay, at mahigit isang dosena ang sugatan.

Kabilang sa nasugatan ang anim na taong gulang na si Alma Smith, na nawalan ng buong balakang matapos siyang mabaril. Labis na nag-aalala ang ina ni Alma na si Amanda Barnes Smith nang matagpuan niya ito. Nagdalamhati rin siya para sa kanyang asawa at sa kanyang 10 taong gulang na anak na lalaki, na kapwa napatay sa pagsalakay.

Dahil walang makatulong sa kanya, tinipon ni Amanda ang kanyang natitirang mga anak at nanalangin para sa patnubay. “O aking Ama sa Langit,’ pagsusumamo niya, “Nakikita po Ninyo ang aking kawawa at sugatang anak at nalalaman ang kawalan ko ng karanasan. O, Ama sa Langit, patnubayan po Ninyo ako sa kung ano ang aking gagawin.”

Nang matapos ni Amanda ang kanyang panalangin, narinig niya ang isang tinig na nag-uutos sa kanya na maghalo ng mga abo sa tubig. Ginamit niya ang pinaghalong tubig at abo para hugasan ang sugat ni Alma hanggang sa maging malinis ito. Pagkatapos, naisipan ni Amanda na kumuha ng mga ugat sa isang elm tree at dinikdik niya ang mga ito para maging sapal. Inilagay niya ang sapal sa sugat ni Alma at binalot ito ng tela.

“Ngayon humiga ka nang ganyan, at huwag gumalaw,” sinabi niya sa kanyang anak, “at igagawa ka ng Panginoon ng isa pang balakang.”

Dahil sa sugat ni Alma, hindi makalikas si Amanda at ang kanyang pamilya matapos ang pagsalakay. Sa paglipas ng mga linggo, nagtakda ang mga mandurumog ng huling araw ng pag-alis niya at ng iba pang mga natitirang Banal. Tumindi ang takot ni Amanda habang papalapit ang itinakdang araw na iyon. Nagtago siya sa isang bungkos ng mga tangkay ng mais para makapagdasal siya nang malakas para walang makarinig. Pagkatapos ay narinig niya ang isang tinig na umulit ng mga salitang ito:

• Ang kaluluwang kay Jesus nagtiwala,

• Kahit kailanman ay ’di ko itatatwa;

• Pilitin mang s’ya’y yanigin ng kadiliman,

• ’Di magagawang talikuran kailanman!

Ang mga salitang ito mula sa himnong “Saligang Kaytibay” (Mga Himno, blg. 47) ay tumulong kay Amanda na makadama ng panibagong lakas at tapang.

Hindi nagtagal, nasa labas si Amanda nang marinig niyang nagsigawan ang kanyang mga anak sa loob ng kanilang bahay. Nagmadali siyang pumunta sa bahay at nakita si Alma na tumatakbo sa loob ng silid. “Magaling na ako, Inay, magaling na ako!“ sigaw niya. Hindi nagtagal ay nilisan ni Amanda at ng kanyang mga anak ang Hawn’s Mill.

(Sinipi at ibinuod mula sa Mga Banal, 1:397–401, 404–406, 433–35)

• Ano ang mahalaga para sa inyo mula sa salaysay na ito?

• Ano ang natutuhan o nadama ninyo tungkol sa Ama sa Langit at kay Jesucristo habang binabasa ninyo ang salaysay na ito?

Habang ibinabahagi ng mga estudyante ang kanilang mga sagot sa naunang tanong, maaari mo silang anyayahang ibahagi ang mga katotohanang natututuhan nila na makatutulong sa kanila sa mga pagsubok nila. Angisang katotohanan na maaaring matukoy ng mga estudyante ay ito: Kapag bumaling tayo sa Diyos sa panahon ng ating mga paghihirap, mararanasan natin ang Kanyang patnubay, kapanatagan, at lakas.

Maaari ninyong kantahin o pakinggan ang himnong “Saligang Kaytibay” (Mga Himno, blg. 47) nang sama-sama bilang isang klase. Ang mga salitang nagpalakas kay Amanda Smith ay matatagpuan sa talata 7.

Mga banal na kasulatan na tumutulong sa atin na bumaling sa Diyos

Mag-ukol ng ilang oras upang maghanap ng mga banal na kasulatan na makapagpapatindi sa hangarin ninyong bumaling sa Diyos kapag nahaharap kayo sa mga paghihirap. Maaari ninyong pag-aralan ang ilan o ang lahat ng sumusunod na passage o maghanap ng ibang mga passage.

• Mga Kawikaan 3:5–6

• Jacob 3:1

• Mosias 24:14–15

• Alma 36:3

• Doktrina at mga Tipan 68:6

• Ano ang nakita ninyong makabuluhan sa mga talatang pinag-aralan ninyo? Bakit?

• Kailan kayo pinagpala ng Diyos o ang iba pang kakilala ninyo nang bumaling kayo sa Kanya nang maharap kayo sa isang mahirap na sitwasyon?

Bilang bahagi ng inyong talakayan tungkol sa naunang tanong, maaari kang magbahagi ng halimbawa mula sa sarili mong buhay.

Isipin ang iyong buhay

Upang matulungan ang mga estudyante na mapagnilayan ang kanilang natutuhan at nadama, anyayahan silang sagutan sa kanilang study journal ang kahit isa lang sa mga sumusunod na tanong.

• Ano ang natutuhan o nadama mo ngayon na makapagpapalakas sa iyo sa susunod na pagkakataong maharap ka sa isang mahirap na sitwasyon?

• Ano ang nadama mo na kailangan mong gawin dahil sa napag-aralan mo ngayon?

Maaari mong anyayahan ang ilang handang estudyante na ibahagi ang isinulat nila. Patotohanan ang mga katotohanang tinalakay ninyo, at hikayatin ang mga estudyante na kumilos ayon sa anumang pahiwatig na maaaring natanggap nila.

Karagdagang Resources

Saan ko matututuhan pa ang tungkol sa pagpapalayas sa mga Banal mula sa Missouri?

Para sa karagdagang impormasyon, tingnan ang Mga Paksa sa Kasaysayan ng Simbahan, “Digmaang Mormon-Missouri noong 1838,” ChurchofJesusChrist.org/study/history/topics.

Ano ang maaaring mangyari sa akin kapag nanatili akong tapat sa Diyos sa panahon ng aking mga pagsubok?

Itinuro ni Elder Neil L. Andersen ng Korum ng Labindalawang Apostol:

Ibig sabihin, ang mga pagsubok ay magiging mahirap. Maaari kayong makaranas ng dalamhati, pagkalito, mga gabing hindi kayo makatulog, at mga unan na basa sa luha. Ngunit ang mga pagsubok sa atin ay hindi kailangang maging sanhi ng espirituwal na kapahamakan. Hindi ito dapat maging sanhi ng paglayo sa ating mga tipan at sa sambahayan ng Diyos. …

Gaya ng napakainit na apoy na nilulusaw ang metal para maging bakal, kapag nanatili tayong tapat sa matinding pagsubok sa ating pananampalataya, lalong dumadalisay at lumalakas ang ating espiritu. (Neil L. Andersen, “Pagsubok sa Inyong Pananampalataya,” Liahona, Nob. 2012, 41–42)

Ano ang ilang paraan kung paano ko magagawang manatiling tapat sa Diyos sa panahon ng aking mga pagsubok?

Itinuro ni Pangulong Henry B. Eyring ng Unang Panguluhan:

Kapag dumarating ang mga unos sa buhay, maaari kayong maging matatag dahil nakatayo kayo sa bato ng inyong pananampalataya kay Jesucristo. Ang pananampalatayang iyan ay aakay sa inyo na magsisi araw-araw at patuloy na tuparin ang mga tipan. Pagkatapos ay lagi ninyo Siyang maaalaala. At sa paghagupit ng mga unos ng pagkamuhi at kasamaan, madarama ninyo na matatag at may pag-asa kayo.

Higit pa riyan, makikita ninyo ang inyong sarili na tumutulong upang maiahon ang iba sa bato ng kaligtasan na kasama ninyo. Ang pananampalataya kay Jesucristo ay laging humahantong sa higit na pag-asa at pag-ibig sa kapwa-tao, na siyang tunay na pag-ibig ni Cristo. (Henry B. Eyring, “Matatag sa mga Unos,” Liahona, Mayo 2022, 29)

Mga Karagdagang Aktibidad sa Pag-aaral

Si Emma Smith at kanyang mga anak na tumatakas sa Missouri

Habang tinatalakay ninyo ang mga sitwasyong humantong sa pagtataboy sa mga Banal mula sa Missouri, maaari mong ipaliwanag na isa sa mga Banal na napilitang umalis ay si Emma Smith. Napakahirap nito para kay Emma at sa kanyang apat na maliliit na anak dahil ang asawa ni Emma, si Propetang Joseph Smith, ay dinakip at hindi makatulong sa pamilya.

Maaari ninyong basahin ang karanasan ni Emma at ang kanyang tugon sa mga sitwasyong ito sa Mga Banal, 1:432–33. Maaari din kayong makinig sa audio recording. Pagkatapos, anyayahan ang mga estudyante na ibahagi kung ano ang mahalaga para sa kanila mula sa tugon ni Emma. Talakayin sa mga estudyante kung paano nila maaaring tularan ang halimbawa ng pananampalataya ni Emma.

Pansamantalang kanlungan sa Quincy, Illinois

Maaari mong ipaliwanag na karamihan sa mga Banal na itinaboy mula sa Missouri ay walang mapupuntahan. Nalantad sila sa malamig na klima nang lumikas sila noong taglamig ng 1839. Marami ang nakahanap ng pansamantalang kanlungan sa kabilang ibayo ng Ilog Mississippi sa Quincy, Illinois, isang munting bayan na may humigit-kumulang 1,600 na naninirahan at matatagpuan mga 170 milya (275 km) mula sa Far West.

Anyayahan ang mga estudyante na isipin na kunwari ay naninirahan sila sa Quincy, Illinois, noong taglamig ng 1839.

• Ano ang maaaring maisip o madama ninyo tungkol sa biglaang pagdating ng napakaraming Banal sa mga Huling Araw?

Ipaliwanag na ang ilang residente sa Quincy ay nagtipon upang talakayin ang bagay na ito, at nagkasundo sila sa sumusunod na resolusyon:

Ang mga dayuhan na dumating dito kamakailan lamang mula sa estado ng Missouri, na kilala sa pangalang mga Banal sa mga Huling Araw, ay nararapat nating damayan at pagmalasakitan at … iminumungkahi namin sa mga mamamayan ng Quincy, na magpakita sila ng kabutihan sa abot ng kanilang makakaya, sa mga taong nagdurusa. …

… Iminumungkahi namin sa lahat ng mamamayan ng Quincy, na sa lahat ng kanilang pakikipag-ugnayan sa mga dayuhan, na sila … ay lubos na mag-ingat na huwag magsalita o magpahayag ng anuman na makasasakit ng kanilang damdamin, o sa anumang paraan sa mga yaong, sa lahat ng batas ng pagiging makatao, ay nararapat nating damayan. (Quincy Argus, Mar. 16, 1839, [1]; iniayon sa pamantayan ang pagbabaybay)

• Ano ang maaaring nadama ninyo para sa mga residente ng Quincy kung kayo ang nasa sitwasyon ng mga Banal?

• Paano ninyo matutularan ang halimbawa ng kabaitan na ipinakita ng mga residente ng Quincy?

Bilang bahagi ng inyong talakayan tungkol sa mga naunang tanong, maaari ninyong panoorin ang “When We Were Strangers“ (3:05).

Pinatawad ni Joseph Smith si William W. Phelps

Ipaliwanag na si William W. Phelps ay minsang naging isang kilalang lider ng Simbahan sa Missouri. Nagalit si Phelps kay Propetang Joseph Smith matapos matiwalag sa Simbahan dahil sa kasalanan. Ang kanyang maling patotoo laban kay Joseph Smith sa hukuman ng Missouri ay nakaambag sa pagtataboy sa Mga Banal mula sa estado. Makalipas ang isang taon, matapos mapilitang lisanin ng mga Banal ang kanilang mga tahanan at nanatili si Joseph Smith sa piitan nang ilang buwan, lumiham si Phelps kay Joseph Smith kung saan siya humingi ng kapatawaran.

Basahin ang tugon ng Propeta kay Brother Phelps sa Mga Banal, 1:476–77. Bilang alternatibo, maaari ninyong panoorin ang “Required to Forgive“ (7:52) para makita ang isang paglalarawan sa mga pangyayaring ito.

Matapos malaman ng mga estudyante ang itinugon ng Propeta kay Brother Phelps, maaari ninyong talakayin ang mga tanong na gaya ng sumusunod:

• Ano ang natutuhan ninyo mula sa halimbawa ni Joseph Smith na maaari ninyong tularan?

• Paanong ang pagpili ni Joseph na magpatawad ay nagpaalala sa inyo ng tungkol kay Jesucristo?

• Paano napagpala ang inyong buhay sa pamamagitan ng pagpapatawad?

Maaaring interesado ang mga estudyante na malaman na matapos ang pagkamatay ni Propetang Joseph Smith, isinulat ni William W. Phelps ang mga titik sa himnong “Purihin ang Propeta” (Mga Himno, blg. 21). Maaari ninyong kantahin ang himnong ito nang sabay-sabay bilang isang klase.