Ponokalafi
Malamalama i lou faaaogaaga o ponokalafi


“Malamalama i lou faaaogaaga o ponokalafi,” Fesoasoani mo A’u (2021)

“Malamalama i lou faaaogaaga o ponokalafi,” Fesoasoani mo A’u

Ata

Malamalama i lou faaaogaaga o ponokalafi

E mafai ona lagona le lofituina ma le taufaafefe i le aafia ai i ponokalafi. O se laasaga muamua e aoga o le malamalama lea i le tulaga e oo i ai lou faaaogaaga o ponokalafi ma le ala e aafia ai oe. A oo ina i ai sou malamalama sili atu o le mea ua e i ai i le aotelega o le faaaogaaga o ponokalafi, ua i ai sou avanoa sili atu e faatoilalo ai.

Na aoao mai Peresitene Dallin H. Oaks e fa vaega eseese o le aofia ai i ponokalafi1:

  1. Vaaia faafuasei: “Ou te talitonu o tagata uma na faafuasei le vaaia o ponokalafi. E leai se agasala i lenei mea pe a tatou liliu ese ma aua le tulimatai atu i ai.”

  2. Faaaoga vāvā pe faavaitaimi: “O le matautia i soo se faaaoga faamoemoeina o ponokalafi, e tusa lava pe faasamasamanoa pe faavāvā, o taimi uma na te faaosoina ai pea le toe faia faalausosoo, ma o le a le mataofia ai le faateleina leo le mafaufau ai pea i lagona ma amioga faalefeusua’i.”

  3. Faaaoga faalausosoo: “O le faaaogaina pea lava pea ma le loto i ai o ponokalafi e mafai ona avea ai o se masani. … O le masani ona faaaoga, ua iloa ai e tagata se manaomia ona faaosofia atili ia maua lea lava faalogona ina ia faamalieina ai.”

  4. Faaaogaina ma le le mataofiofia (vaisu): “E fai ma vaisu se amioga a se tagata pe afai ua avea ma se “mea ua faalagolago i ai” (se faaupuga faafomai e faatatau i le faaaogaina o fualaau faasaina, ava malosi, taaloga faitupe le taupulea, ma isi) e o’o atu ai i se “manaoga e le mafai ona teenaina” lea “e avea o se faamuamua i le toetoe lava o isi mea uma i le olaga.’”2

O le toatele o tagata o loo tauivi ma ponokalafi e ono faaigoa i latou lava o sē ua fai ma vaisu. E mafai ona faataumaoi lenei faaigoaga ma taufaasese pe afai e le moni. O le a le uiga moni o le fai ma vaisu o se mea? O le vaisu e faasino i amioga ua manatu tagata ua uunaia malosi i ai e faia pea lava pea tusa lava pe le lelei ona taunuuga. O na amioga e tele ina taitai atu ai i isi faafitauli, e pei o:

  • Faafitauli i mafutaga.

  • Galuega, aoaoga, po o isi faafitauli e fesootai ai.

  • O se manao e faaesea pe lafilafi.

  • Sailia o ituaiga o ponokalafi sili atu ona ogaoga ma ata sili atu le mataga e faamalie ai ou manaoga mo se faasiliga o faaosofiaga malolosi.

  • Faaletonu faalefeusua’i.

  • Lagona o le maasiasi ma le tuumaualalo o le taua faaletagata lava ia.

O nisi nei o fesili e mafai ona e fesili ai a o e mafaufau pe ua avea ponokalafi ma au vaisu.

Faafia Ona Fai: E faafia ona e matamata i ponokalafi?

O le tele o taimi e matamata ai i ponokalafi se tagata, o le ogaoga atili foi lena o le faafitauli. O le va va o le matamata i ponokalafi e masani ona tau mai ai se faafitauli feoloolo, ma e le ono avea o se vaisu, e ui o lena amioga e le talafeagai lava, ma e faafatiatama’i.

Umi: O le a le umi talu ona ou aafia ai i ponokalafi?

Afai sa le mafai ona e taofia le matamata i ponokalafi mo se taimi umi—e pei o le tele o ni tausaga—e ono sili atu ona faigata ia te oe ona faatoilalo lenei mea nai lo le aofia ai i ponokalafi mo se taimi puupuu. Afai na e matamata i ponokalafi talu mai lou laitiiti, e faaono mafai ona e atiina a’e se vaisu i se taimi faaumiumi lava.

Tulaga lamatia: O le a le tele o lo’u manao ia oo i ni tulaga lamatia ina ia ou matamata ai i ponokalafi?

Afai ua e manao e oo i tulaga lamatia e matamata ai i ponokalafi, o lona uiga e ono faigata atu ona suia lau amio. O le faaaoga o tulaga lamatia e ono aofia ai le taumafai e nana le faaaogaaga o ponokalafi, pepelo i se toalua, po o le matamata i ponokalafi i le galuega. O lea amioga e mafai ona taitai atu ai i le tatalaina o le faaipoipoga, faafitauli i le aiga, tuli ma le galuega, po o gaoioiga faasolitulafono.

Tauiviga i aso taitasi: Pe o avea pnokalafi ma mea e atili faigata ai a’u galuega i aso taitasi?

Afai ua avea ponokalafi ma au vaisu, atonu e te tauivi ma le faatinoga o au galuega masani i aso taitasi. O mafaufauga i ponokalafi e mafai ona afaina ai se tagata seia oo lava ina faasolo faigata ona moe, galue, po o le faia o isi feau. E ono foliga faigata ai foi talatalanoaga po o gaoioiga faaleaiga. O lenei mafaufauga soona fai e ono i ai se faatosinaga e le manuia i faauoga, sootaga faaleaiga, tiutetauave, ma gaoioiga.

Malamalamaaga i Lau Amio

Tusa lava pe ua uma ona e mafaufau i nei fesili, ae atonu lava e le o i ai sou malamalama manino pe ua fai ma au vaisu ia ponokalafi. Peitai, pe a e iloiloina lau amio, e mafai ona e amata maua se malamalama sili atu i lou faaaogaaga o ponokalafi. E mafai ona fesoasoani lenei mea ia te oe e fai ai se fuafuaga mo se suiga.

Afai e te iloa ua sili atu le matuia o lou faafitauli, pe o loo e tauivi i le faia o se suiga alualu i luma, ua ono e manaomia se fesoasoani faapolofesa. Aoao atili e uiga i le sailia o se fesoasoani faapolofesa i le faitauina o le “E faapefea ona ou maua sē e tomai faapitoa i le soifua maloloina faalemafaufau ua tatau mo a’u?

Pe a e faaalu se taimi ma se taumafaiga ia malamalama ai i lou faaaogaaga o ponokalafi, ua e faia le laasaga muamua agai atu i le suiga o lau amio. E mafai pea lava ona faia suiga.

Fai Faatinoga

Faamatalaga

  1. Dallin H. Oaks, “Faamaloloina Mai le Mailei o Ponokarafi,” Liahona, Oke. 2015.

  2. American College of Physicians Complete Home Medical Guide (1999), 564.

Lolomi