Leksyon 15

Ang Paggiya sa mga Anak Samtang Sila Mohimo og mga Desisyon

Mga Ideya alang sa Paggamit

Sumala sa imong kaugalingon nga mga paggamit ug mga kahimtang, sunda ang usa o duha niining mga sugyot.

Sa buluhaton sa pagbasa sa ubos, si Elder M. Russell Ballard mihatag og upat ka mga sugyot aron sa pagtabang kanato “pagtukod og usa ka kota sa hugot nga pagtuo diha sa atong mga panimalay ug… moandam sa atong mga batan-on nga mahimong limpyo ug putli, ug lunsay, hingpit nga takus sa pagsulod sa templo.”¹ Tun-i pagsab ang iyang mga sugyot ug paghimo og tino nga mga plano sa pagsunod niining mga sugyot diha sa inyong panimalay.
Hunahunaa ang mga desisyon nga atubangon sa matag bata sa inyong banay sa tulunghaan, sa panimalay, ug sa ubang mga sitwasyon. Hunahunaa kon unsa ang imong mabuhat aron pagtabang nga maandam ang matag bata sa paghimo og matarung nga mga desisyon.

Buluhaton sa Pagbasa

Tun-i ang mosunod nga artikulo. Kon ikaw minyo, basaha ug hisguti ang artikulo uban sa imong kapikas.

Sama sa Siga nga Dili Mapalong²

Elder M. Russell Ballard
Sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles

Hingpit nga Kalipay sa Kaminyoon sa Templo

Usahay ako adunay kahigayunan sa pagpangatungdanan diha sa templo kon duha ka takus nga mga batan-on magminyo ug mabugkos diha sa alay sa Ginoo. Kini sa kanunay talagsaon nga mga higayon alang sa banay ug mga higala. Ang mga pagbati sa ingon nga mga higayon tam-is ug makatagbaw sinagulan sa yutan-ong kalipay ug mahangturong hingpit nga kalipay nga makita sa napuno sa luha nga mga mata sa mga inahan kinsa nag-ampo alang niini nga adlaw sa tanan nilang mga kasingkasing. Kamo makakita niini diha sa mga mata sa mga amahan kinsa sulod sa unang higayon sa mga bulan, naghunahuna mahitungod sa usa ka butang gawas sa unsaon sa pagbayad sa tanang mga galastohan. Apan labaw sa tanan kamo makakita niini sa mga mata sa mahiyason nga pangasaw- onon ug pamanhunon kinsa nagpuyo nga matinud-anon sa mga pagtulun-an sa ebanghelyo, naglikay sa mga pagtintal sa kalibutan. Niini adunay usa ka talagsaon, dili ikalimud nga pagbati nga anaa niadtong kinsa nagpabilin nga limpyo ug lunsay ug putli.

Bug-os ang mga Sumbanan sa Moralidad

Daghan kaayo sa atong batan-ong mga lalaki ug mga babaye ang mitugyan sa mga pamugos nga gipahamtang sa kalibutan nga nalukop uban sa dautan nga mga mensahe ug malaw-ay nga kinaiya. Si Lucifer maoy nagpasiugda sa mapanamastamason nga gubat alang sa mga kalag sa batan-on ug mga tigulang, ug ang gidaghanon sa nasugamak misaka. Ang mga sumbanan sa kalibutan mibalhin sama sa mga balas sa hinuyup sa hangin nga desierto. Kana nga sa kaniadto wala madunggi o dili madawat karon kasagaran na. Ang panan-aw sa kalibutan madulaon nga nausab ug nga kadtong kinsa mipili sa pagsunod sa tradisyonal nga mga sumbanan sa moralidad giisip nga katingalahan, hapit maingon og sila kinahanglan gayud nga mohatag og kaangayan sa ilang tinguha sa paghupot sa mga sugo sa Dios.

Apan usa ka butang piho: ang mga sugo wala mausab. Kinahanglan nga walay sayop bahin niana. Ang matarung sa gihapon matarung. Ang sayop sa gihapon sayop, bisan unsa pa ka maigmaton nga gitabonan diha sa pagkatinahud o politikanhon nga pakatul-id. Kita nagtuo diha sa kaputli sa dili pa ang kaminyoon ug sa pagkamaunungon human niana. Kana nga sumbanan mao ang bug-os nga sumbanan sa kamatuoran. Ni dili ubos sa mga pagboto nga opinyon sa publiko ni mag-agad sa pagkabutang o kahimtang. Dili na kinahanglan nga debatihan pa kini o laing mga sumbanan sa ebanghelyo.

Pagtukod og mga Kota sa Hugot nga Pagtuo diha sa Panimalay

Apan adunay malisud kaayo nga panginahanglan alang sa mga ginikanan, mga pangulo, ug mga magtutudlo sa pagtabang sa atong mga batan-on nga makat-on sa pagsabut, paghigugma, paghatag og bili, ug sa pagpuyo sa mga sumbanan sa ebanghelyo. Ang mga ginikanan ug mga batan-on kinahanglan gayud nga maghiusa sa pagbarug sa pagpanalipod batok sa maig-mat ug makapahisalaag nga kaaway. Kita kinahanglan gayud nga sama ka mahalaron, masangputon, ug matinguhaon sa atong mga paningkamot sa pagpuyo sa ebanghelyo sama nga siya anaa sa iyang paningkamot sa paglaglag niini–ug kanato.

Ang hagit nga atong giatubang dako. Ang anaa sa kakuyaw mao ang imortal nga mga kalag niadtong atong gihigugma. Mahimo ba nga akong isugyot ang upat ka mga paagi nga kita makatukod og usa ka kota sa hugot nga pagtuo diha sa atong mga panimalay ug ilabi na pagtabang sa pag-andam sa atong mga batan-on nga mahimong limpyo ug putli ug lunsay, hingpit nga takus sa pagsulod sa templo.

Tudloi ang mga Anak sa Ebanghelyo

Ang una mao ang kasayuran sa ebanghelyo. Ang labing mahinungdanon, makausab sa kinabuhi nga kasayuran nga akong nasayran mao ang kahibalo nga kita tinuod nga mga anak sa Dios ang Amahan sa Kahangturan. Dili lamang kini husto sa doktrina nga paagi, kini mahinungdanon kaayo sa pagka espirituhanon. Miingon ang Manluluwas diha sa Iyang gamhanan nga pangaliyupo nga pag-ampo, “Ug ang kinabuhing dayon mao kini, ang ilang pagpakaila kanimo nga mao ang bugtong tinuod nga Dios, ug kang Jesukristo nga imong pinadala” (Juan 17:3). Ang pagkaila sa Langitnong Amahan ug sa pagsabut sa atong relasyon ngadto Kaniya isip atong Amahan ug atong Dios mao ang pagkakaplag sa kahulugan niini nga kinabuhi ug paglaum sa kinabuhi nga moabut. Ang atong mga banay kinahanglan nga mahibalo nga Siya tinuod, nga kita sa pagka tinuod Iyang anak nga mga lalaki ug Iyang anak nga mga babaye ug mga manununod sa tanan nga anaa Kaniya, karon ug sa kahangturan. Siguro niana nga kahibalo, ang mga sakop sa banay mahimo nga lagmit minos nga motan-aw alang sa yawan-on nga mga kalingawan ug hayan pa nga motan-aw ngadto sa Dios ug mabuhi (tan-awa sa Numeros 21:8).

Pagpuyo Pinaagi sa Pakigsaad, Dili sa Pagkaharuhay

Sa usa ka paagi kita kinahanglan nga mosilsil diha sa atong mga kasingkasing sa gamhanan nga pagpamatuod sa ebanghelyo ni Jesukristo sama ngadto nianang atong unang lumulupyo nga mga katigulangan. Hinumdumi nga sa diha nga ang Nauvoo napukan niadtong Septyembre sa 1846 ug ang dili maantus nga mga kahimtang sa mga Santos diha sa makalolooy nga mga kampo. Sa diha nga ang pulong miabut sa Winters Quarters, si Brigham Young mitawag dayon sa pagpundok sa mga kaigsoonan. Human sa pagpasabut sa pagkabutang ug pagpahinumdom kanila sa pakigsaad nga gihimo didto sa Templo sa Nauvoo nga walay usa bisan kinsa nga buot moadto, bisan unsa ka kabus, ang biyaan, siya mihatag niining talagsaon nga hagit:

“Karon mao ang panahon alang sa pagtrabaho,”siya miingon “Himoa nga ang kalayo sa pakigsaad nga inyong gihimo diha sa Balay sa Ginoo, magdilaab diha sa inyong mga kasingkasing, sama sa siga nga dili mapalong” (Ngadto sa Halangdong Konseho sa Council Point, 27 sa Sept. 1846, Mga Papel ni Brigham Young, Mga Hinipus sa Departamento sa Kasaysayan, Ang Simbahan ni jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, 1; mga italik gidugang). Sulod sa pipila ka mga adlaw, bisan pa sa lisud kaayo nga mga pagkabutang didto sa Winters Quarters, daghan nga mga karomata ang nagdagan paingon sa kasadpan aron pagluwas sa mga Santos didto sa makaloloy nga mga kampo buyon sa suba sa Mississippi.

Sa kasagaran kita makadungog sa pag-antus ug sakripisyo nga gilahutay niadtong unang mga Santos, ug magutana kita sa atong mga kaugalingon, Giunsa nila pagbuhat niadto? Unsa kadto nga nakahatag kanila sa ingon nga kalig-on? Kabahin sa tubag anaa diha sa gamhanan nga mga pulong ni Presidente Brigham Young. Kadtong unang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mihimo og mga pakigsaad uban sa Dios, ug kadtong mga pakigsaad nagdilaab sama sa dili mapalong nga kalayo diha sa ilang mga kasingkasing.

Usahay kita matintal sa pagpahimo sa atong mga kinabuhi nga labaw nga madumala sa pagkaharuhay kaysa pinaagi sa pakigsaad. Dili kanunay haruhay ang pagpuyo sa mga baruganan sa ebanghelyo ug mobarug alang sa kamatuoran ug mopamatuod sa Pagpahiuli. Dili sa kasagaran haruhay ang pagpakigbahin sa ebanghelyo ngadto sa uban. Usahay dili haruhay ang pagtubag sa usa ka balaan nga tawag diha sa Simbahan, ilabi na sa usa nga nag-inat sa atong mga abilidad. Mga kahigayunan sa pag-alagad sa uban sa makahuluganon nga mga paagi, ingon nga atong gisaad nga buhaton, panagsa ra nga moabut diha sa haruhay nga mga higayon. Apan walay espirituhanon nga gahum sa pagpuyo sa kaharuhay. Ang gahum moabut samtang kita maghupot sa atong mga pakigsaad. Samtang kita motan-aw sa mga kinabuhi niining unang mga Santos, atong makita nga ang ilang mga pakigsaad mao ang unang kusog sa ilang mga kinabuhi. Ang ilang panig-ingnan ug pagpamatuod igo nga gamhanan aron sa pag-impluwensya sa kaliwatan ngadto sa kaliwatan sa ilang mga anak.

Tudloi ang mga Anak mahitungod sa Moralidad

Samtang ang atong mga anak magtubo, sila nagkinahanglan og kasayuran nga gitudlo sa mga ginikanan nga labaw pa ka laktud ug ka yano mahitungod sa unsa ang angay ug dili angay. Ang mga ginikanan kinahanglan nga motudlo sa mga anak sa paglikay sa bisan unsa nga malaw-ay nga mga hulagway o mga sugilanon. Ang mga bata ug batan-on kinahanglan nga masayud gikan sa mga ginikanan nga ang malaw-ay nga talan-awon sa bisan unsa nga matang usa ka kahimanan sa yawa; ug kon bisag kinsa nga magdula-dula niini, kini adunay gahum nga makapaanad, makapahinay sa salabutan, ug gani makalaglag sa tawhanon nga espiritu. Sila kinahanglan nga tudloan sa dili paggamit og bastos nga pulong ug dili gayud mogamit sa ngalan sa Ginoo sa pasipala. Dili maayo nga mga komedya nga madunggan kinahanglan dili gayud paga-usabon. Tudloi ang mga sakop sa banay sa dili pagpaminaw sa musika nga nagsaulog sa mahilayon. Pakigsulti kanila sa yano nga paagi mahitungod sa pakighilawas ug sa pagtudlo sa ebanghelyo kalabut sa pagkaputli. Himoa nga kining kasayuran moabut gikan sa mga ginikanan diha sa panimalay sa usa ka tukma nga paagi. Ang tanan nga mga sakop sa banay kinahanglan nga masayud sa mga lagda ug magmalig-on sa espirituhanon nga paagi aron sila makasunod niini. Ug kon ang mga sayop mahimo, ang talagsaon nga Pag-ula sa Ginoong Jesukristo kinahanglan gayud nga masabtan ug madawat aron pinaagi sa hingpit ug usahay malisud nga paagi sa paghinulsol, pagpasaylo ug mapadayunon nga paglaum alang sa umaabot mahimong maangkon. Kita kinahanglan gayud nga dili gayud mohunong sa atong tinagsa ug banayanon nga pagpangita sa kinabuhing dayon.

Sa walay palad, daghan kaayo nga mga ginikanan sa karon nga kalibutan mibiya sa kapangakohan aron pagtudlo niini nga mga hiyas ug uban nga mga doktrina sa Simbahan ngadto sa ilang mga banay, nagtuo nga ang uban mobuhat niini: ang ilang isig ka pundok, ang tulunghaan, mga pangulo sa Simbahan ug mga magtutudlo, o gani ang medya. Matag adlaw ang atong mga anak nagkat-on, nagpuno sa ilang mga hunahuna ug mga kasingkasing uban sa mga kasinatian ug mga panabut nga lawom kaayo nga nakaimpluwensya sa personal nga mga sistema sa hiyas.

Lig-ona ang Usag Usa batok sa Pagkadautan

Mga kaigsoonan, kita kinahanglan nga motudlo sa usag-usa ngadto sa lain ug magsilsil og lawom nga hugot nga pagtuo sa atong mga kasingkasing aron sa paglig-on sa atong mga kaugalingon uban sa kaisug sa paghupot sa mga sugo diha sa kalibutan sa kanunay nga nagkadugang nga kadautan. Kita kinahanglan nga mahimong hugot kaayo nga nakabig ngadto sa ebanghelyo ni Kristo nga ang kalayo sa pakigsaad magdilaab sa atong mga kasingkasing nga sama sa siga nga dili mapalong. Ug sa niana nga matang sa hugot nga pagtuo kita mobuhat unsa ang gikinahanglan aron sa pagpabilin nga matinud-anon ug takus.

Pagpakigsulti sa Dayag uban sa mga Anak

Ikaduha mao ang pagpakigsulti. Walay labaw pa ka mahinungdanon ngadto sa relasyon tali sa mga sakop sa banay kay sa dayag, matinud-anon nga pagpakigsulti. Kini ilabi na nga tinuod alang sa mga ginikanan nga naninguha sa pagtudlo sa mga baruganan sa ebanghelyo ug mga sumbanan sa ilang mga anak. Ang abilidad sa pagtambag uban sa atong mga batan-on—ug tingali labaw pa ka mahinungdanon, sa matinud-anon nga paagi maminaw sa ilang mga kabalaka—mao ang katukuran diin ang malampuson nga mga relasyon natukod. Sa kasagaran unsa ang atong makita sa mata ug unsa ang atong mabati sa kasingkasing nakigsulti og labaw pa kaysa unsa ang atong nadungog o gisulti. Usa ka pulong ngadto kaninyo mga anak: Ayaw gayud pagsukol ngadto sa inyong mga ginikanan. Kamo kinahanglan gayud nga makat-on sa pagpaminaw, ilabi na sa mga tambag sa inyong mama ug papa ug sa mga pag-aghat sa Espiritu. Kita kinahanglan nga magbantay ug makakuha sa talagsaong mga kahigayunan sa pagtudlo nga sa kanunay mahitabo sulod sa atong mga relasyon sa banay, ug kita kinahanglan nga mosaad pag-usab karon sa paghimo og gabii sa banay matag Lunes sa gabii.

Adunay gamhanan nga mga higayon sa pagpakigsultihanay pinaagi sa kanunay nga pag-ampo sa banay ug pinaagi sa pagtuon sa kasulatan sa banay. Ang mga kasulatan makatabang sa paghulagway sa mga hiyas ug mga tumong sa banay, ug maghiusa nga magsultihanay mahitungod kanila makatabang sa mga sakop sa banay nga makat-on nga masiguro sa tagsatagsa, espirituhanon nga lig-on, ug mapaninguhaon sa kaugalingon. Kini nagkinahanglan og panahon, ug busa kita kinahanglan nga maghiusa nga magtinambagay mahitungod sa unsa nga gidaghanon sa telebisyon, pila ka mga sine, mga video, mga dula sa video, panahon diha sa Internet, o gawas sa panimalay nga mga kalihokan nga kinahanglan nga tugutan.

Ang mga Ginikanan ug mga Pangulo Kinahanglan nga Mopataliwala

Ikatulo mao ang Pagpataliwala. Kini mao ang katungdanan sa mga ginikanan sa pagpataliwala kon sila makakita og sayop nga mga pagpili nga gihimo. Kana wala magpasabut nga ang mga ginikanan mikuha gikan sa ilang mga anak sa bililhon nga gasa sa kabubut-on. Tungod kay ang kabubut-on usa ka gasa nga gihatag sa Dios, sa katapusan ang pagpili kon unsa ang ilang buhaton, sa unsa nga paagi sila maglihok, ug unsa ang ilang tuohan sa kanunay ilaha. Apan isip mga ginikanan kita kinahanglan nga mosiguro nga sila nakasabut sa tukma nga pamatasan ug mga sangputanan ngadto kanila kon sila mopadayon sa ilang sayop nga dalan. Hinumdumi, walay ingon nga butang nga dili maayo nga pagtuki diha sa panimalay. Mga sine, mga magasin, telebisyon, mga video, ang Internet, ug ubang media anaa isip mga bisita ug kinahanglan lamang nga abiabihon kon kini angay alang sa kalingawan sa banay. Himoa ang inyong panimalay nga dangpanan sa kalinaw ug pagkamatarung. Ayaw pagtugot nga ang dautang mga impluwensya sa paghugawhugaw sa inyong kaugalingong talagsaon nga espirituhanon nga kahimtang. Pagmabination, mahunahunaon, malumo, ug manggihunahunaon kon unsa ang imong isulti ug sa unsa nga paagi ikaw motagad sa matag usa. Dayon ang mga tumong sa banay nga pinasubay sa mga sumbanan sa ebanghelyo makapasayon sa paghimo og maayo nga mga desisyon.

Ang sama nga baruganan magamit nganha kaninyo mga obispo, mga magtutudlo, ug uban nga mga pangulo diha sa Simbahan samtang kamo naningkamot sa pagtabang sa mga banay. Kamo kinahanglang dili magbarug nga walay gibuhat niadtong kinsa kamo adunay kapangakohan nga mihimo og dili maayo nga moral nga mga pagpili. Kon usa sa atong mga batanon magbarug diha sa usa ka moral nga kinasang-an sa kinabuhi, hapit sa kanunay adunay usa ka tawo—usa ka ginikanan, usa ka pangulo, usa ka magtutudlo— kinsa makahimo sa kalainan pinaagi sa pagpataliwala uban sa gugma ug pagkamabination.

Magmahimo nga Maayo nga Panig-ingnan ngadto sa mga Anak

Ikaupat mao ang panig-ingnan. Ingon nga sama kalisud alang sa gikapoy nga marino sa pagpangita sa iyang dalan tabok sa wala pa maagii nga mga dagat nga walay tabang sa kompas, imposible alang sa mga bata ug mga batan-on sa pagpangita sa ilang agianan taliwala sa mga dagat sa kinabuhi nga walay maggiya nga kahayag sa usa ka maayo nga panigingnan. Kita dili makapaabot kanila nga makalikay niadtong mga butang nga dili angay kon ilang makita ang ilang mga ginikanan nga mibutang sa kakuyaw sa mga baruganan ug mipakyas sa pagpuyo sa ebanghelyo.

Isip mga ginikanan, mga magtutudlo, ug mga pangulo, kini mao ang atong maligdong nga katungdanan sa paghimo og usa ka gamhanan, personal nga panig-ingnan sa matarung nga kalig-on, kaisug, sakripisyo, dili hakog nga pangalagad, ug pagkontrol sa kaugalingon. Kini mao ang mga hiyas nga makatabang sa atong mga batan-on sa pagpadayon paggunit sa gunitanan nga puthaw sa ebanghelyo ug magpabilin sa higpit ug pig-ot nga agianan.

Pagpuyo sa Ebanghelyo Makatabang Paglikay sa mga Sayop

Ako nagtinguha nga ako makasulti kaninyo nga sa paghatag og pagtagad sa kasayuran, pagpakigsultihanay, pagpataliwala, ug sa panig-ingnan sa kanunay mosangput sa usa ka hingpit nga banay uban sa hingpit nga mga anak kinsa wala gayud mahisalaag gikan sa mga sumbanan sa ebanghelyo. Kana mao, subo nga palandongon, dili mao ang hitabo. Apan ang mga banay nga nasayud, nagtudlo, ug nagpuyo sa mga baruganan sa ebanghelyo ug mga sumbanan mao ang labaw pa nga mopalingkawas kanila sa kasakit sa grabe nga mga sayop. Kon ang dugay na nga natukod nga mga sumbanan sa positibo nga pagpakigsultihanay ug maunungon nga panig-ingnan magpadayon, mas labaw nga masayon ang pagtinambagay mahitungod sa personal nga mga problema ug maningkamot taliwala sa gikinahanglan nga mga kausaban nga mopanalangin sa matag sakop sa banay.

Paminaw sa mahinungdanon nga tambag ni Haring Benjamin:

“Ako dili makasulti kaninyo sa tanan nga mga butang diin [kamo] mahimo nga makabuhat og sala; kay adunay daghan nga mga paagi ug mga hinungdan, gani hilabihan kadaghan nga ako dili na makaihap kanila.

“Apan kini igo na nga ako makasulti kaninyo, nga kon [kamo] dili magbantay sa inyong mga kaugalingon, ug sa inyong mga hunahuna, ug sa luyong mga pulong, ug sa inyong mga buhat, ug magbantay sa mga sugo sa Dios, ug magpadayon diha sa hugot nga pagtuo sa unsay inyong nadungog mahitungod sa pag-anhi sa atong Ginoo, gani ngadto sa katapusan sa inyong mga kinabuhi, kamo gayud malaglag. Ug karon, O tawo, hinumdumi, ug ayaw pagkalaglag.” (Mosiah 4:29–30).

Akong mga kaigsoonan, unta ang Dios manalangin sa matag usa kanato nga ang kalayo sa atong mga pakigsaad unta magdilaab diha sa atong mga kasingkasing sama sa siga nga dili mapalong. Unta kita mahimo nga andam sa espirituhanon nga paagi aron pagbag-o sa atong sagrado nga mga pakigsaad matag semana samtang kita moambit sa sakramento. Nga kita mopasidungog sa Ginoo ug kita mapaninguhaon sa pagbuhat sa atong bahin niining labing mahinamon ug mahinungdanon nga mga adlaw, sa pagtukod sa Iyang Simbahan pinaagi sa pagpalig-on sa atong mga banay mao ang akong mapainubsanon nga pag-ampo.

Gikan sa usa ka pakigpulong ni Elder Ballard sa Abril 1999 kinatibuk- ang komperensya sa Simbahan (tan-awa sa Conference Report, Abr. 1999, 111–15; o Ensign, Mayo 1999, 85–87).