Aʻusia Fakaako Fika 12: Fakakaukauʻi e Founga Hono Akoʻí: Ko e Fai e Ngaahi Fehuʻi Leleí
Aʻusia Fakaako Fika 12
Fakakaukauʻi e Founga Hono Akoʻí: Ko e Fai e Ngaahi Fehuʻi Leleí
Vakai Fakalūkufuá
ʻOku fakamatalaʻi ʻe he aʻusia fakaakó ni ʻa e ngaahi fakakaukau ko ʻení:
Ke mahino ʻa hono mahuʻinga ʻo e fehuʻí
Faʻu ha ngaahi fehuʻi ʻe maʻu ai ha ola tukupau
Fai e ngaahi fehuʻi leleí
Ngaahi Fakakaukau Mahuʻingá
Ko e Mahino e Mahuʻinga ʻo e Ngaahi Fehuʻí
ʻOku ʻi ai e ngaahi founga fakafaiako lelei lahi te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻi ho lokiakó, kau ai e fealēleaʻaki fakakalasí, failēsoni ʻa e faiakó mo e ngāue tohí (writing). ʻOku fakalahi ʻe he ngaahi founga kotoa ko ʻení ʻa e founga ako mo akoʻí, ka ʻoku ʻi ai ʻa e founga ʻe taha ʻoku mahuʻinga ange ʻi he ngaahi foungá kotoa. Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:
ʻĪmisi
ʻEletā Henry B. Eyring
“Ke fehuʻi mo tali e ngaahi fehuʻí ko e uho ia ʻo e ako mo e akoʻi kotoa pē”(“The Lord Will Multiply the Harvest” [an evening with Elder Henry B. Eyring, Feb. 6, 1998], 5–6, si.lds.org; toki tānaki ʻa e fakamamafá).
ʻOku fie maʻu ʻa e taimi, ngāue, mo hono akoako fakahoko, kae lava ke fatu lelei e meʻa ko e akó. ʻE tokoni ʻa e aʻusia fakaako ko ʻení ke ke ako ke fai e ngaahi fehuʻi ʻe maʻu ai ha ngaahi ola lelei mei hoʻo fānau akó.
Sio ʻi he foʻi vitiō “Ko Hono Fai ʻo e Fehuʻí” (2:42), lava ke maʻu ʻi he LDS.org. ʻI hoʻo sio he vitioó, kumi ʻa e ngaahi fakakaukau ki hono mahuʻinga ʻo e fai e ngaahi fehuʻi leleí.
ʻEkitivitī ʻo e Tohi Tuʻutuʻuni Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí
ʻĪmisi
handbook cover
Lau ʻa e ʻuluaki palakalafi ʻe tolu ʻo e konga 5.1 (“Ngaahi Fehuʻi”) ʻi he peesi 78 ʻo e Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí: Ko ha Tohi Tuʻutuʻuni maʻá e Kau Faiako mo e Kau Taki ʻi he Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú (2012). Laineʻi ʻa e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku tokoni atu ke mahino ʻa e mahuʻinga ʻo e fai e ngaahi fehuʻi leleí.
Ko e hā e ngaahi founga ʻoku hoko ai hono fai e fehuʻí mo hono talí ko e “ʻuho ʻo e ako mo e akoʻi kotoa pē”? Hiki hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e ongó ʻi ha tohinoa ako pe ʻi ha feituʻu kehe te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi pe vahevahe mo hoʻo taki ʻinisēvesí pe kulupú.
ʻĪmisi
woman teaching youth
Faʻu ha Ngaahi Fehuʻi ʻOku Ai Hano Taumuʻa
ʻOku totonu ke fakaafeʻi e fānau akó ʻe he ngaahi fehuʻi te ke faí ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi ʻelemēniti ʻo e sīpinga akó. Neongo ʻoku taki ʻe he ʻelemēniti takitaha ki ha ola ola kehe, ka ʻe kehekehe ʻa e faʻahinga fehuʻi te ke faí makatuʻunga ʻi he ola ʻoku fie maʻú.
Hangē ko ʻení, kapau ko e ola ʻokú ke fie maʻú ke tokoni ke mahino ki he fānau akó e kakano mo e kaveinga ʻo e folofolá, fai e ngaahi fehuʻi ʻoku fekauʻaki mo e kakaí, talanoá, mo e puipuituʻa fakafonuá. Ka ʻo kapau ko e ola ʻokú ke fie maʻú ke tokoniʻi e fānau akó ke nau fakaʻaongaʻi ha tokāteline pe tefitoʻi moʻoni, fai e ngaahi fehuʻi te nau poupouʻi e fānau akó ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga te nau lava ʻo fakafekauʻaki ai ha tokāteline pe ha tefitoʻi moʻoni ki heʻenau moʻuí.
Ko Hono Ako e Ngaahi Fehuʻi Mahuʻinga mo Angamahení
Ko ha ngaahi sīpinga fehuʻi ʻeni te ke ala fai ki he fānau akó ʻoku fekauʻaki mo e konga mahuʻinga takitaha. Fakatokangaʻi ange ʻa e founga ʻoku fatu ʻaki ai e ngaahi fehuʻí mei he fehuʻi ʻe taha ki he fehuʻi ʻe taha, ʻo kamata mei he mahino ʻa e kakano mo e kaveinga [ʻo e folofolá] pea hiki mei ai ki hono fakaʻaongaʻi ʻo e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní.
Mahino ‘a e Kakano mo e Kaveinga [ʻo e Folofolá]
Ko hai e kakai ʻoku kau ʻi he talanoa ko ʻení?
Ko e hā ʻoku hoko ʻi he konga tohi ko ʻení?
Ko e fē e feituʻu ʻoku hoko ai e ngaahi meʻa ko ʻení?
ʻIloʻi ‘a e Tokāteliné mo e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoní
Ko e hā e tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke sio ki aí?
Ko e hā ‘a e lēsoni pe taumu‘a ‘o e talanoá?
ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe loto e tokotaha faʻu tohí ke tau akó?
Mahino e Tokāteliné mo e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoní
Ko e hā ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení?
ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení kiate kitautolu he ʻaho ní?
Te ke fakamatalaʻi fēfē ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ki ha taha kehe?
Ko e hā ha ngaahi tōʻonga mo ha ngaahi ʻulungaanga ʻokú ke sio ai ʻi ha taha ʻokú ne moʻui ʻaki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení?
Ongoʻi e Moʻoni mo hono Mahuʻinga ʻo e Tokāteliné mo e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoní
Ko e fē ha taimi naʻá ke ongoʻi ai e moʻoni ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení?
ʻOkú ke ʻilo fēfē nai ʻoku moʻoni ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení?
Ko e fē ha taimi kuo faitāpuekina ai koe ʻi hoʻo talangofua ki he tefitoʻi moʻoni ko ʻení?
Fakaʻaongaʻi ʻa e Tokāteliné mo e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoní
Ko e hā te ke fai koeʻuhí ko e meʻa kuó ke ongoʻi he ʻaho ní?
Ko e hā ha ngaahi liliu te ke fai ke fakaʻaongaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí?
ʻĪmisi
woman teaching youth
Ko e Fai ha Ngaahi Fehuʻi ʻe Tokoni ke Mahino ki he Kau Akó e Kakanó mo e Kaveingá.
Ke tokoni ke mahino ki he fānau akó ʻa e kakano mo e kaveinga ʻo ha konga folofola, fai ha ngaahi fehuʻi te nau ueʻi ʻa e fānau akó ke nau fekumi ki he fakamatala kau ki he meʻa ʻoku nau laú pea ʻe tokoni ia ke nau ʻanalaiso e meʻa na nau maʻú.
Ngaahi Fehuʻi ʻe Tokoni ki he Fānau Akó ke Nau Fekumi ki ha Fakamatala
ʻI he taimi ʻokú ke tokoni ai ke mahino ki he kalasí ʻa e kakano mo e kaveinga ʻo ha konga folofola, fai ha ngaahi fehuʻi ʻe poupouʻi ai ke nau fekumi ki ha fakamatala fekauʻaki mo e kakaí, talanoá, puipuituʻa fakafonuá, mo e ngaahi fakaikiiki kehé. ʻOku faʻa maʻu hangatonu ʻa e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he folofolá pe ʻi he ngaahi tokoni ʻo e ako folofolá hangē ko e futinoutí, Bible Dictionary, ko e Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, ngaahi mape ʻi he folofolá mo e ngaahi laʻitā, mo e alā meʻa peheé. ʻOku totonu ke tokoni ʻa e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení ke mahino ki he fānau akó ʻa e fakaikiiki makehe ʻo e konga folofolá. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fai ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:
Fakatatau ki he 1 Nīfai 3:1–4, ko hai naʻá ne fekau ʻa Nīfai ke ʻalu kia Lēpani ʻo ʻomai ʻa e ngaahi lekōtí?
Vakai ki he 1 Nīfai 16:10. Naʻe fōtunga fēfē nai ʻa e Liahoná?
Kumi ʻa e foʻi lea ko e ʻAposetolo ʻi he Bible Dictionary pe ko e Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá. ʻOku ʻuhinga ki he hā e foʻi leá ni? (Te ke lava ʻo fai e fehuʻi ko ʻení hili hono lau ʻe he fānau akó ʻa e Luke 6:13.)
Lau ʻa e konga 5.1.1 ʻi he peesi 80–81 ʻo hoʻo tohi tuʻutuʻuni Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí. ʻI hoʻo laú, fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻokú ne tokoniʻi koe ke mahino e founga ʻe tokoni ai ki he kau akó hono poupouʻi kinautolu ke nau fekumi ki ha fakamatala ke nau ʻilo ʻa e kakano mo e kaveinga ʻo e konga folofolá.
Sio ʻi he foʻi vitiō “Asking Questions: Searching for Information” (1:36), lava ke maʻu ʻi he LDS.org. ʻI he foʻi vitioó ni, ʻoku faʻu ʻe ha faiako semineli ha ngaahi fehuʻi te nau tokoniʻi ʻene fānau akó ke nau fekumi ki ha fakamatala mahuʻinga fekauʻaki mo e kaveinga pea mo e kakano ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1:1–4.
ʻEkitivitī Akoako
Ako ʻa e Luke 5:1–11 pea hiki ha ongo fehuʻi te na fakaafeʻi ʻa e fānau akó ke fekumi ki ha fakamatala te ne tokoniʻi kinatolu ke mahino ʻa e kakano mo e kaveinga ʻo e ngaahi veesi ko ʻení.
Ko e ngaahi fehuʻi angamaheni ʻoku tokoni ki he kau akó ke fekumi ki ha fakamatalá ʻoku faʻa kamata ʻaki ia ʻa e ngaahi lea ko ʻení:
Fakatatau ki he veesi ko ʻení, ko hai ?
ʻI he vakai ki he veesi ko ʻení, ko e hā ?
ʻI he veesi ko ʻení, ko e fē ?
Hiki hoʻo ongo fehuʻí ʻi ha tohinoa ako pe feituʻu kehe te ke lava ʻo vakai ki ai pea vahevahe ia ki hoʻo taki ʻinisēvesí pe kulupú.
Ngaahi Fehuʻi ʻe Tokoni ke Mahino ki he Kau Akó e Kakanó mo e Kaveingá.
Hili e maheni ʻa e fānau akó mo e fakaikiiki tefito ʻo ha potufolofola, fai ha ngaahi fehuʻi te ne fakaafeʻi kinautolu ke ʻanalaiso ʻa e ngaahi fakaikiiki ʻo e talanoá, kakaí mo honau ngaahi tūkungá, mo e alā meʻa peheé.
Hangē ko ʻení, ʻi hono ako ʻo e Luke 5:1–11, ʻe ʻilo ai ʻe he fānau akó naʻe toutai ʻa Pita he poó kakato kae ʻikai pē ola lelei. Ke tokoni ke ʻanalaiso ʻe he fānau akó ʻa e potufolofolá ke loloto angé, te ke ala fai ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení
ʻOkú ke pehē ko e hā ne fakatoupīkoi ai ʻa Pita ke toe fai e toutaí?
ʻOkú ke pehē ko e hā ne fai ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e kole ko ʻení kia Pita?
Ako ʻa e ngaahi palakalafi ʻi lalo ʻi he ʻuluʻi fakamatala ko e “Ko e tokoniʻi e fānau akó ke mahino lelei ange kiate kinautolu ʻa e kakano mo e kaveinga ʻo e folofolá” ʻi he konga 5.1.2 ʻo e peesi 81 ʻo e tohi tuʻutuʻuni Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí. Fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku tokoni ke mahino kiate koe ko hono fai ʻo e ngaahi fehuʻí ʻoku tokoni ia ke lava ʻe he fānau akó ʻo ʻanalaiso ʻa e kakanó mo e kaveingá pea fakaloloto mo fakalahi e mahino ʻoku nau maʻu ki he folofolá.
Sio ʻi he foʻi vitiō “Asking Questions: Analyzing Context and Content” (1:45), lava ke maʻu ʻi he LDS.org. ʻI he foʻi vitiō ko ʻení, ʻoku fai ʻe ha faiako semineli ha ngaahi fehuʻi ke poupouʻi e fānau akó ke ʻanalaiso ʻa e kaveinga mo e kakano ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 1:1–4.
ʻEkitivitī Akoako
Mei he fakamatala kuó ke maʻu mei he Luke 5:1–11, hiki ha ongo fehuʻi te na fakaafeʻi ʻa e fānau akó ke ʻanalaiso ʻa e ʻuhinga ʻo e potufolofolá.
ʻOku faʻa kamata peheni e ngaahi fehuʻi angamaheni ki hono tokoniʻi ʻo e fānau akó ke ʻanalaiso ʻa e kakanó mo e kaveingá:
ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe ?
Ko e hā e ʻuhinga ʻoku ?
Ko e hā e founga ʻoku ?
Hiki hoʻo ongo fehuʻí ʻi ha tohinoa ako pe feituʻu kehe te ke lava ʻo vakai ki ai pea vahevahe ia ki hoʻo taki ʻinisēvesí pe kulupú.
ʻĪmisi
woman writing on whiteboard
Ko e Fai ʻo ha Ngaahi Fehuʻi ʻe Tokoni ki he Fānau Akó ke Nau ʻIloʻi ʻa e Tokāteliné mo e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoní
ʻI hoʻo fai e ngaahi fehuʻi te nau tokoniʻi e fānau akó ke nau ʻiloʻi e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní, ʻokú ke fakaafeʻi ai kinautolu ke nau ʻilo mo fakamatalaʻi mahino ʻa e ngaahi moʻoni mahuʻinga kuo nau akó.
Hangē ko ʻení, hili hono ako ʻa e talanoa ki hono ʻomi ʻe Nīfaí e ʻū laʻipeleti palasá, te ke ala fehuʻi ange, “Ko e hā e tefitoʻi moʻoni ʻoku fakatātaaʻi ʻe he ikuna ʻa Nīfaí ʻi hono ʻomi e ʻū laʻipeleti palasá neongo e lahi e faingataʻá?” ʻOku poupouʻi ʻe he meʻá ni ʻa e fānau akó ke nau ʻiloʻi mo fakamatalaʻi ha tokāteline pe tefitoʻi moʻoni ʻi heʻenau lea pē ʻanautolú, hangē ko e Te u lava ʻo ikunaʻi e ngaahi meʻa maʻongoʻonga ʻi he taimi te u fai ai e meʻa ʻoku kole mai ʻe he ʻEikí kiate aú.
Ako e ngaahi palakalafi ʻi lalo ʻi he ʻuluʻi fakamatala ko hono “Tokoniʻi ʻa e fānau akó ke nau ʻiloʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e ngaahi tokāteline ʻo e ongoongoleleí” ʻi he peesi 81–82 ʻi hoʻo tohi tuʻutuʻuni Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí. Fakaʻilongaʻi a e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku tokoni ke fakamahino ʻa e mahuʻinga ʻo e fai ha ngaahi fehuʻi ʻoku nau poupouʻi ʻa e fānau akó ke nau ʻiloʻi ʻa e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní.
Sio ʻi he foʻi vitiō “Asking Questions: Identifying Doctrine and Principles” (0:42), lava ke maʻu ʻi he LDS.org. ʻI he foʻi vitiō ko ʻení, ʻoku aleaʻi ʻe ha kalasi ʻa e ʻEkesōtosi 17, ʻoku ʻasi ai e talanoa ki hono hiki ʻe Mōsese hono ongo nimá ki ʻolunga kae lava ke ikunaʻi ʻe he kau ʻIsilelí e taú. Lolotonga hoʻo sio he foʻi vitioó, kumi ʻa e founga ʻoku fai ʻaki ʻe he faiakó ʻa e fehuʻi ki he kalasí ke nau ʻilo ʻaki ha tefitoʻi moʻoni mei he talanoá.
ʻEkitivitī Akoako
Ako ʻa e Luke 5:1–11 pea hiki ha ongo fehuʻi te na fakaafeʻi ʻa e fānau akó ke nau feinga ke ʻilo ha tokāteline pe tefitoʻi moʻoni.
Ko e sīpinga ʻeni ʻo e ngaahi fehuʻi tatau ʻoku nau poupouʻi ʻa e fānau akó ke nau feinga ke ʻilo ʻa e tokāteliné mo e tefitoʻi moʻoní:
Ko e hā ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻoku fakatātaaʻi ʻi he pōpoaki ko ʻení?
Ko e hā ‘a e lēsoni pe taumu‘a ‘o e talanoá?
ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe loto e tokotaha faʻu tohí ke tau akó?
Hiki hoʻo fehuʻí ʻi ha tohinoa ako pe ʻi ha feituʻu kehe ke ke lava ʻo fakaʻaongaʻi pe vahevahe ia mo hoʻo taki ʻinisēvesí pe kulupú.
ʻĪmisi
girls in classroom
Ko Hono Fai ha Ngaahi Fehuʻi ʻe Tokoni ke Mahino ki he Fānau Akó ʻa e Tokāteliné mo e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoní.
ʻI he taimi pē kuo ʻilo ai ʻe he fānau akó ha tokāteline pe tefitoʻi moʻoni, fai ha ngaahi fehuʻi ʻe tokoni ke mahino ki he kalasí (1) ʻa e ʻuhinga ʻo e tokāteliné pe ko e tefitoʻi moʻoní mo e (2) founga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e tokāteliné pe ko e tefitoʻi moʻoní he ʻaho ní. Hangē ko ʻení, hili hono ʻilo ʻe he kalasí ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻOku ʻikai ha meʻa ʻe faingataʻa ki he ʻOtuá (Luke 1:37), te ke lava ʻo fai ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení “ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā e foʻi lea ko e ʻikai … faingataʻa?” pea “ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku fie maʻu ai ke mahino kiate kitautolu ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení he ʻaho ní?”
Ako e ngaahi palakalafi ʻi lalo ʻi he ʻuluʻi fakamatala ko hono “Tokoniʻi ʻa e fānau akó ke nau fakatupulaki ha mahino lahi ange ki he ngaahi tefitoʻi moʻoní mo e ngaahi tokāteliné” ʻi he peesi 82 ʻi hoʻo tohi tuʻutuʻuni Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí. Fakaʻilongaʻi a e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku nau fakamahinoʻi ʻa e mahuʻinga ʻo e fai ha ngaahi fehuʻi ʻoku nau poupouʻi ʻa e fānau akó ke mahino kiate kinautolu ʻa e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní.
Sio ʻi he foʻi vitiō “Asking Questions: Understanding Doctrine and Principles” (0:41), lava ke maʻu ʻi he LDS.org. ʻI he foʻi vitiō ko ʻení, ʻoku fakafeʻiloaki ʻe ha faiako ʻinisititiuti ha tefitoʻi moʻoni ki heʻene fānau akó peá ne fai ha fehuʻi te ne tokoniʻi kinautolu ke fakaloloto ʻa e mahino ʻoku nau maʻu ki he tefitoʻi moʻoni ko iá.
ʻEkitivitī Akoako
Ako ʻa e Luke 5:1–11 pea hiki ha ongo fehuʻi te na tokoni ke fakaloloto ʻa e mahino ʻoku maʻu ʻe he fānau akó kau ki he tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kapau ʻoku tau fai ʻa e meʻa ʻoku kole mai ʻe he ʻEikí tatau ai pē kapau ʻoku ʻikai ke mahino kiate kitautolu hono ʻuhingá, te Ne ʻomi ha ngaahi tāpuaki lahi ange ʻi he meʻa ʻoku tau ʻamanaki ki aí.
ʻOku faʻa kamata peheni e ngaahi fehuʻi tatau ki hono tokoniʻi ʻo e fānau akó ke mahino ʻa e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní:
ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā e ?
ʻOkú ke pehē ko e hā hono ʻuhinga naʻe ?
Te ke fakamatalaʻi fēfē nai ?
Hiki hoʻo ongo fehuʻí ʻi ha tohinoa ako pe ʻi ha feituʻu kehe pē te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi pea vahevahe ia mo hoʻo taki ʻinisēvesí pe kulupú.
ʻĪmisi
girl talking
Fai ha ngaahi fehuʻi ʻe Tokoni ke Ongoʻi ʻe he Fānau Akó ʻa e Moʻoni mo e Mahuʻinga ʻo e Tokāteliné mo e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoní
ʻE lava ke ke tokoniʻi e fānau akó ke nau ongoʻi fakatāutaha ʻa e moʻoni mo e mahuʻinga ʻo ha tefitoʻi moʻoni ʻaki hono fai ha ngaahi fehuʻi te ne fakaafeʻi kinautolu ke nau vahevahe ʻa e ngaahi ʻausiá mo e fakamoʻoní. ʻE lava foki ke puke ʻe he ʻatamai ʻo e fānau akó ha ngaahi meʻa mei ha tefitoʻi moʻoni hili hono fakamoʻoniʻi ʻe he toenga ʻo e fānau akó ʻa hono olá ʻi heʻenau moʻuí.
Hangē ko ʻení, hili hono fakaloloto ʻe hoʻo kalasí ʻa e mahino ʻoku nau maʻu ki he tefitoʻi moʻoni ko e He ʻoku ʻikai ha meʻa ʻe faingataʻa ki he ʻOtuá (Luke 1:37), te ke lava ʻo fai ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení “Fakakaukau ki ha taimi ne tokoniʻi ai koe pe ko ha taha ʻokú ke ʻilo, ʻe he ʻOtuá ke fai ha meʻa naʻe ngali faingataʻa. Naʻe fakamālohia fēfē nai ʻe he aʻusia ko iá hoʻo fakamoʻoni ki he mālohi ʻo e ʻOtuá?
Ako ʻa e konga 5.1.3 ʻi he peesi 82–83 ʻo hoʻo tohi tuʻutuʻuni Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí. Fakaʻilongaʻi a e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku nau fakamahinoʻi ʻa e mahuʻinga ʻo e fai ha ngaahi fehuʻi ʻoku tokoni ke ongoʻi ʻe he fānau akó ʻa e moʻoni mo e mahuʻinga ʻo e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní.
Sio ʻi he foʻi vitiō “Asking Questions: Inviting Feelings and Testimony” (0:48), lava ke maʻu ʻi he LDS.org. ʻI he foʻi vitiō ko ʻení, ʻoku aleaʻi ʻe ha kalasi ha tefitoʻi moʻoni mei he ʻAlamā 7. Fakatokangaʻi ange ʻa e founga ʻoku fai ai ʻe he faiakó ha fehuʻi ʻe ala tokoni ki he fānau akó ke nau ongoʻi ʻa e moʻoni mo e mahuʻinga ʻo e tefitoʻi moʻoní.
ʻEkitivitī Akoako
Ako ʻa e Luke 5:1–11 pea hiki ha ongo fehuʻi te na tokoni ke tataki ʻa e fānau akó ke nau ongoʻi ʻa e moʻoni mo e mahuʻinga ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kapau ʻoku tau fai ʻa e meʻa ʻoku kole mai ʻe he ʻEikí tatau ai pē kapau ʻoku ʻikai ke mahino kiate kitautolu hono ʻuhingá, te Ne ʻomi ha ngaahi tāpuaki lahi ange ʻi he meʻa ʻoku tau ʻamanaki ki aí.
ʻOku faʻa kamata peheni e ngaahi fehuʻi angamaheni ki hono tokoniʻi ʻo e fānau akó ke nau ongoʻi ʻa e moʻoni mo e mahuʻinga ʻo e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní:
Ko e fē ha taimi naʻá ke mamata ai ?
Ko e fē ha taimi naʻá ke ongoʻi ai ?
ʻOkú ke ʻiloʻi fēfē nai ?
ʻOku kehe fēfē hoʻo moʻuí koeʻuhí ?
Hiki hoʻo ongo fehuʻí ʻi ha tohinoa ako pe ʻi ha feituʻu kehe pē te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi pea vahevahe ia mo hoʻo taki ʻinisēvesí pe kulupú.
ʻĪmisi
man in front of whiteboard
Ko Hono Fai ha Ngaahi Fehuʻi Te Nau Poupouʻi e Fānau Akó ke Nau Fakaʻaongaʻi ʻa e Tokāteliné mo e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoní.
Tatau ai pē kapau ʻoku mahino mo ongoʻi ʻe he fānau akó ʻa e moʻoni mo e mahuʻinga ʻo ha tefitoʻi moʻoni, kuo pau ke nau kei fili ke fakaʻaongaʻi ia ʻi heʻenau moʻuí. Ko ho fatongia ʻi hoʻo hoko ko ha faiakó ke fai ha ngaahi fehuʻi ʻe tokoni ke fakakaukau ai ʻa e fānau akó ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻi honau ngaahi tuʻunga lolotongá mo e kahaʻú. Hangē ko ʻení, hili hano aleaʻi ʻe he kalasí ʻa e tefitoʻi moʻoni ko e He ʻoku ʻikai ha meʻa ʻe faingataʻa ki he ʻOtuá (Luke 1:37), te ke lava ʻo fehuʻi ʻeni, “Te ke falala fēfē ki he ʻOtuá ʻi he taimi ʻokú ke fehangahangai ai mo ha tuʻunga ʻoku ngali fuʻu faingataʻá?”
Koeʻuhí mahalo ʻe fakatāutaha pe pelepelengesi e ngaahi tali ʻa e fānau ako ʻe niʻihi, mahalo te ke fie maʻu ke nau hiki ʻenau tali ki he faʻahinga fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau tohinoa akó kae ʻoua ʻe vahevahe ʻenau ngaahi talí ki he kalasí.
Ako ʻa e konga 5.1.4 ʻi he peesi 84–85 ʻo hoʻo tohi tuʻutuʻuni Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí. Fakaʻilongaʻi a e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻoku nau fakamahinoʻi ʻa e mahuʻinga ʻo e fai ha ngaahi fehuʻi ʻoku nau poupouʻi ʻa e fānau akó ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi heʻenau moʻuí.
Sio ʻi he foʻi vitiō “Asking Questions: Encouraging Application” (0:50), lava ke maʻu ʻi he LDS.org. ʻI he foʻi vitiō ko ʻení, ʻoku aleaʻi ʻe ha kalasi ha tefitoʻi moʻoni mei he Luke 5:12–26. Fakatokangaʻi ange ʻa e founga ʻoku fai ai ʻe he faiakó ʻa e ngaahi fehuʻi ke tokoniʻi e fānau akó ke nau fakakaukau ki he founga te nau ala fakaʻaongaʻi ai ʻa e tefitoʻi moʻoní ʻi heʻenau moʻuí.
ʻEkitivitī Akoako
Ako ʻa e Luke 5:1–11 pea hiki ha fehuʻi ʻe tokoni ke fakakaukau ʻa e fānau akó ki he founga te nau ala fakaʻaongaʻi ai ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau moʻuí: Kapau ʻoku tau fai ʻa e meʻa ʻoku kole mai ʻe he ʻEikí tatau ai pē kapau ʻoku ʻikai ke mahino kiate kitautolu hono ʻuhingá, te Ne ʻomi ha ngaahi tāpuaki lahi ange ʻi he meʻa ʻoku tau ʻamanaki ki aí.
ʻOku faʻa kamata peheni e ngaahi fehuʻi tatau ki hono tokoniʻi ʻo e fānau akó ke mahino ʻa e tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní:
Ko e hā ha ngaahi liliu te ke fai ke lelei ange ai ?
Ko e hā te ke fai koeʻuhí ?
Ko e hā e founga te ke ?
Hiki hoʻo fehuʻí ʻi ha tohinoa ako pe ʻi ha feituʻu kehe ke ke lava ʻo fakaʻaongaʻi pe vahevahe ia mo hoʻo taki ʻinisēvesí pe kulupú.
Fakaʻaongaʻi e Ngaahi Fehuʻi mei Hoʻo Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó
Ko e taha ʻo e ngaahi maʻuʻanga tokoni maʻongoʻonga taha ʻokú ke maʻu ki he ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi fehuʻi leleí ko e tohi lēsoni ʻa e faiakó. ʻOku ʻi he lēsoni takitaha ha ngaahi fehuʻi ʻoku totonu ke ke fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ʻi hoʻo lēsoní. ʻOku ʻuhinga ʻa e ngaahi fehuʻi lahi ʻi he tohi lēsoni ʻa e faiakó ke tokoniʻi ʻa e fānau akó ke nau fakahoko ʻa e ngaahi ʻelemēniti ʻo e sīpinga akó.
ʻI hoʻo fekumi ke fakatupulaki hoʻo ngaahi taukei faʻu fehuʻí, te ke ala maʻu ha fakahinohino ke fakamanatu ʻa e ngaahi fehuʻi ʻi hoʻo tohi lēsoni faka-faiakó ke mahino lelei ange ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻo e faʻu fehuʻi leleí.
Fakamatala Fakanounoú mo e Fakaʻaongaʻí
Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ke Manatuʻí
Ko hono fehuʻi mo tali e ngaahi fehu‘í, ko e uho ia ‘o e ako mo e akoʻi kotoa pē.
Ko hono fai e ngaahi fehuʻi leleí ko e taha ia ʻo e ngaahi taukei mahuʻinga taha te ke lava ʻo fakatupulaki ʻi hoʻo hoko ko ha faiakó.
ʻE lava ʻo tokoniʻi koe mo hoʻo fānau akó ke ikunaʻi ʻa e ngaahi ola makehe ne fai e fakakaukauloto ki ai ʻaki hono faʻu fakalelei e ngaahi fehuʻí.
ʻOku fie maʻu ha ʻa e taimi, ngāue, mo hono akoako fakahoko, kae lava ke fatu lelei e meʻa ko e akó.
ʻĪmisi
Elder Richard G. Scott
Fai ʻa e ngaahi fehuʻi lelei kuo faʻú ʻa ia te ne langaki ʻa e fakakaukaú. Neongo ʻe ʻikai haohaoa e ngaahi talí, ka te nau fakatupulaki ʻa e fakakaukau ʻe ala ako heni ha ngaahi lēsoni mahuʻinga” (Richard G. Scott, “To Understand and Live Truth” [an evening with Elder Richard G. Scott, Feb. 4, 2005], 3, si.lds.org).
“Ko ia, pea hā leva?”
Hiki ha ngaahi meʻa te ke fakahoko ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni kuó ke ako ʻi he ʻaho ní, ke fakaʻosi ʻaki ʻa e aʻusia fakaako ko ʻení.
