Seminelí
Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié, Konga 1


Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié, Konga 1

Ngāue ʻi he Tui

ʻĪmisi
A young man holding scriptures and pondering.

Ko e taha ʻo e ngaahi taumuʻa ʻo e fakataukei fakatokāteliné ko hono tokoniʻi koe ke ke ako mo fakaʻaongaʻi ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ke hoko ʻo tatau ange mo Sīsū Kalaisí. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ke mahino mo ke fakaʻaongaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni pau ʻo e ngāue ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí ʻi he taimi ʻoku hoko ai ha ngaahi palopalema mo ha ngaahi fehuʻi faingataʻa.

Fakapapauʻi e taimí. Fakaʻehiʻehi mei hono fakaʻaongaʻi ha taimi lahi ʻi he konga ʻuluaki ʻo e lēsoní ʻo pau ai ke fakavavevaveʻi ‘a e toenga ‘o e lēsoní. ʻI hoʻo teuteú, fakafuofuaʻi pe ko e hā ‘a e lahi ʻo e taimi ʻe fie maʻu ke tokoniʻi ai e kau akó ke nau kau ʻi he konga takitaha ʻo e lēsoní.

Teuteu ʻa e Tokotaha Akó:Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he ngaahi meʻa ne nau aʻusia ʻi heʻenau fefaʻuhi mo ha palopalema faingataʻa pe ko ha ngaahi fehuʻi ʻoku ʻikai faingofua hono fakaleleiʻí (mei heʻenau moʻuí pe mei he moʻui ʻa e niʻihi kehé). ʻE lava ke kau heni ha ngaahi meʻa hangē ko ha fehuʻi fakalaumālie ʻoku ʻikai tali, pe ko ha ʻahiʻahi faingataʻa. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto ki he founga ne nau tali ʻaki pe te nau tali ʻaki e ngaahi tūkunga ko ʻení.

Fakatokangaʻi ange: Mahalo ʻe lelei taha ke akoʻi e lēsoni ko ʻení ʻi he kamataʻanga ʻo e taʻu fakaakó. Kapau ʻoku akoʻi ʻa e lēsoni ko ʻení ʻi ha taimi kehe ʻo e taʻú, fakakaukau ke fetongi ʻo akoʻi ha lēsoni fakataukei fakatokāteline ʻa ia ne ngali liʻaki ʻe he kau akó ʻi he taimi naʻe ʻikai ke lele ai ʻa e akó.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

ʻI he taimi ʻoku hoko ai ‘a e ngaahi palopalema mo e fehuʻi faingataʻá

Fakaafeʻi ‘a e kau ako ne kau ʻi he ʻekitivitī teuteu ʻa e tokotaha akó ke nau fakakaukau ke vahevahe, ʻo ka feʻunga, ʻa e ngaahi aʻusia kuo nau maʻu ʻi heʻenau fehangahangai mo e ngaahi palopalema mo e fehuʻi faingataʻá. Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ʻenau ngaahi aʻusiá ke fetongi ʻaki ‘a e ngaahi fokotuʻutuʻu ʻi laló.

ʻOku tau fehangahangai kotoa pē mo ha ngaahi pole mo ha ngaahi fehuʻi faingataʻa he lolotonga ʻo e moʻui fakamatelié, mahalo he ʻikai faingofua hano fakaleleiʻi. Lau ʻa e ngaahi talanoa fakatātā ko ʻení lolotonga hoʻo fakakaukau ki ha ngaahi aʻusia tatau kuo hoko kiate koe, pe ko ha taha ʻokú ke ʻiloʻi.

ʻOku lahi ha ngaahi fehuʻi ʻa ha talavou fekauʻaki mo e ngaahi tuʻutuʻuni ʻo e Siasí, pea kamata ke ne fifili pe ʻoku moʻoni koā ʻa e Siasí.

ʻOku mamata ha finemui ki ha fakamatala ʻi he mītia fakasōsialé ʻokú ne fehuʻia ha tokāteline ʻo e Siasí. ʻOkú ne kamata ʻeni ke fifili mo ia ‘o kau ki he tokāteline ko iá.

ʻOku fifili ha finemui pe ʻoku tali koā ʻa e ngaahi lotú hili e faingataʻaʻia hono tuongaʻané pea mālōlō mei ha mahaki he ʻikai lava ʻo faitoʻó, neongo e ngaahi lotu mo e ngaahi tāpuaki ne foaki maʻaná.

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi founga kehekehe ʻe lava ke fili ai e kakaí ke tali ʻaki, ʻi he taimi ʻoku nau fehangahangai ai mo ha ngaahi faingataʻa pe ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení?

Mahalo ʻe ʻaonga ki he kau akó hano fakahoko ʻa e siviʻi-kita ko ʻení ko ha faʻu tohi ʻi heʻenau tohinoa akó. Fakakaukau ke faka‘aliʻali ‘a e palakalafi ko ení ke sio ki ai ‘a e kau akó.

Tuku ha kiʻi taimi ke ke fakakaukau ai ki hoʻo ngaahi aʻusiá ‘i hoʻo fehangahangai mo e ngaahi palopalema mo e fehuʻi faingataʻá. ʻE ala tokoni ke ke fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení: Kuo ola lelei nai hoʻo kumi ‘o e ngaahi talí? Ko e hā kuó ne tokoniʻi koe ke ke ma’u ‘a e nongá? Ko e hā ‘a e meʻa kuo ʻikai tokoní?

Fakakaukau ke fakatokangaʻi pea aʻu ʻo fakaʻaliʻali ‘a e tali ʻa e kau akó ki he fehuʻi hokó. Kapau kuo ʻosi vahevahe ʻeni ʻe he kau akó mei heʻenau teuteu ʻa e tokotaha akó, fakakaukau ke hiki fakalaka mei he fehuʻi ko ʻení. ʻE toe vakaiʻi mai ki he ngaahi tali ko ʻení ʻi he fakaʻosinga ʻo e lēsoní.

  • Ko e hā ha ngaahi fehuʻi pe palopalema ʻokú ke maʻu (pe ʻoku maʻu ʻe ha kakai kehe ʻokú ke ʻiloʻi) ʻoku ʻikai faingofua ke fakaleleiʻi?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku tuku ai ʻe he Tamai Hēvaní ke tau maʻu ha ngaahi fehuʻi ʻoku teʻeki ai ke fakaleleiʻi kae ʻikai ʻomai maʻu pē ʻa e talí?

ʻI he taimi ʻoku ʻi ai ai ha ngaahi fehuʻí, ʻoku mahuʻinga ke manatuʻi ʻoku poupouʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ke tau fakahoko ha ngaahi fehuʻi mo fekumi ki he ngaahi talí (vakai ki he Mātiu 7:7–8 ; Sēmisi 1:5–6 ; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:61). Ko e fakahoko ʻo e ngaahi fehuʻí mo e fekumi ki he talí ko ha konga mahuʻinga ia ʻo ʻetau feinga ke ako ʻa e moʻoní, hoko atu ai hono fakaʻaongaʻi mo moʻui ʻaki ‘a e meʻa kuo tau ako ʻi heʻetau feinga ke hoko ʻo tatau mo e Fakamoʻuí mo ʻetau Tamai Hēvaní.

ʻOku kau ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe tolu te nau lava ʻo tataki kitautolu ʻi heʻetau feinga ke tali ‘a e ngaahi fehuʻí pe palopalemá, pea tupulaki ʻi he mahino ‘o e moʻoni taʻengatá ʻa e:

  • Ngāue ʻi he tui.

  • Sivisivi’i ‘a e ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fehuʻí ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá.

  • Fekumi ki ha mahino lahi ange ʻo fakafou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí.

ʻE lava ke mahuʻinga kotoa ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe tolu ko ʻení ke fakaʻaongaʻi ʻi he taimi ʻokú ke fehangahangai ai mo ha ngaahi fehuʻi mo ha ngaahi hohaʻa ʻoku ʻikai faʻa faingofua hono talí, pe ʻi he taimi ʻokú ke aʻusia ai ha ngaahi ʻahiʻahi.

Ngāue ʻi he Tui

ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoni ke mahino kiate koe ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻi heʻetau ngāue ʻi he tuí, ʻoku foaki mai ʻe he ʻEikí ʻa e nonga mo e mālohi lolotonga ʻetau fekumi ki he tali ki heʻetau ngaahi fehuʻí mo e hohaʻá.

Tali ‘a e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā nai hono ʻuhinga ʻo e ngāue ʻi he tuí?

Fakaloloto ʻa e mahino ʻokú ke maʻú ki he ʻuhinga ʻo e ngāue ʻi he tuí, ʻaki hano fakakakato ‘a e ʻekitivitī ako ʻi laló. ʻE ala tokoni ke ke ako mo ha taha kehe koeʻuhí ke ke lava ʻo akoako hono fakamatalaʻi hoʻo mahinó mo ako mei he niʻihi kehé.

ʻOange ki he tokotaha ako takitaha ha tatau ʻo e laʻipepa tufa ko ʻení ke nau ako tautau toko ua pe fakakulupu iiki. ʻI he ako fakataha ʻa e kau akó, fakafanongo lelei ki he meʻa ʻoku nau faí. Tokoni ke fakamālohia ʻenau akó, akoʻi mo fakamahinoʻi ʻa e fetaʻemahinoʻakí, pea tokoniʻi kinautolu ke nau femoʻuekina ʻi he ngāué.

ʻOku ʻUhinga ki he Hā ke Ngāue ʻi he Tuí?

Lau ʻa e Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné (2022) “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié,” palakalafi 1–2 mo e 5–7 pea mo e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Neil L. Andersen ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. ʻI hoʻo akó, kumi ʻa e ʻuhinga ʻo e ngāue ʻi he tuí, pea mo e meʻa ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke fakaʻaongaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he taimi ʻoku ʻi ai ai haʻo ngaahi fehuʻí.

ʻĪmisi
Official portrait of Elder Neil L. Andersen of the Quorum of the Twelve Apostles, 2010, August.

ʻOku ʻikai ke hokonoa mai ʻa e tuí pe tukufakaholo ʻiate kitautolu. … Ko ha meʻafoaki mei he langí ʻa e tui kia Sīsū Kalaisí ʻa ia ʻoku hoko mai ʻi heʻetau fili ke tuí pea mo ʻetau fekumi mo piki maʻu ki aí… ʻOku ʻikai ke hokonoa mai pē hoʻo tuí, ka ʻi hoʻo fili ki ai. …

ʻOku teʻeki ke fakamālohiʻi mai ʻe he tuí ia ke ʻoange ha tali ki he fehuʻi kotoa pē, ka ʻoku fekumi ʻa e tuí ki ha fakapapau mo ha loto-toʻa ke laka atu, ʻo pehē ʻi he taimi ʻe niʻihi, “ʻOku ʻikai ke u ʻilo ʻa e meʻa kotoa pē, ka ʻoku ou maʻu ha ʻilo feʻunga ke u vivili atu ʻi he hala ʻo e moʻui fakaākongá.”

Ko hono fakakāsia ko ia ha taha ʻi he veiveiuá, pea fakaʻaiʻai ʻe he ngaahi tali mei he kau tui vaivaí mo e kau taʻetuí, te ne fakavaivaiʻi ai e tui ʻa ha taha kia Sīsū Kalaisi mo hono Fakafoki mai ʻo e Ongoongoleleí. “ʻOku ʻikai maʻu ʻe he tangata fakakakanó ʻa e ngaahi meʻa ʻo e Laumālie ʻo e ʻOtuá: he ko e vale ia kiate ia” [1 Kolinitō 2:14]. …

Neongo ʻe siʻisiʻi ʻa e kamata ʻo hoʻo afi ʻo e tuí, ka ʻoku ʻomi maʻu pē ʻe he ngaahi fili ʻoku māʻoniʻoní ʻa e loto-falala lahi ange ki he ʻOtuá, pea ʻoku tupulaki leva hoʻo tuí.

(Neil L. Andersen, “ʻOku ʻIkai Hokonoa ʻa e Tuí, ka ʻi hoʻo Fili ki aí,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2015, 65-67)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke ngāue ʻi he tuí ʻi he taimi ʻoku ʻi ai ai haʻatau ngaahi fehuʻi mo e hohaʻá?

  • Ko e hā ‘a e meʻa naʻá ke ako mei he ʻū laukonga ko ʻení fekauʻaki mo e ʻuhinga ke ngāue ʻi he tuí?

ʻĪmisi
Act in faith handout

Kimuʻa ʻi he ʻekitivitī hokó, fakakaukau ke tuku ki he kau akó ha faingamālie ke nau aleaʻi mo feakoʻiʻaki ai e meʻa kuo nau akó, meʻa ne makehe kiate kinautolú, pea mo ʻenau ngaahi fehuʻí. ‘E lava foki ke nau toe fakakaukauʻi mo e ngaahi meʻa ko ʻení:

  • Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga mo e tōʻonga moʻui ʻo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻoku nau fakatupulaki hoʻo loto lahi mo e falala kiate Kinauá? ʻE tokoniʻi fēfē nai koe ʻe hono ʻiloʻi pe tui ki he ngaahi meʻá ni fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí ke ke ngāue ʻi he tuí?

  • Ko e hā ha ngaahi ngāue te ke ala fai ʻi hoʻo feinga ke ngāue ʻi he tuí ʻi he taimi ʻokú ke fehangahangai ai mo e ngaahi fehuʻí pe ngaahi faingataʻá?

  • ʻOku ʻi ai nai ha ngaahi maʻuʻanga tokoni kehe ʻokú ke ʻilo ʻe ala tokoni ki ha taha kehe ke ne ako e founga ke ngāue ai ʻi he tuí?

Toe fakamanatu ʻa e ngaahi fehuʻi faingataʻa mo e ngaahi palopalema ʻokú ke fehangahangai mo iá, pe toe vakaiʻi ʻa e ngaahi talanoa fakatātā mei he kamataʻanga ʻo e lēsoní. ʻI hoʻo fakakaukau ki ha taha ʻo e ngaahi meʻá ni, akoako hono fakahoko ʻa e meʻa kuó ke ako fekauʻaki mo e ngāue ʻi he tuí, ʻaki haʻo tali fakaʻauliliki ki he lahi taha te ke lavá ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

  • Ko e hā ʻa e pole pe fehuʻi kuó ke fili ke akoako ngāue ki ai ʻi he tuí?

  • Ko e hā ha founga ʻe ua pe tolu ʻe lava ke ngāue ai ha taha ʻi he tuí ʻi he tūkunga ko ʻení?

  • Ko e hā ha meʻa fekauʻaki mo e tūkunga ko ʻení ʻe ala faingataʻa ai e ngāue ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí? Te ke ikunaʻi fēfē nai ‘a e ngaahi faingataʻa ko ʻení?

  • Ko e hā ha meʻa te ke fie manatuʻi pau fekauʻaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi lolotonga hoʻo ʻi he tūkunga ko ʻení? ʻE tokoniʻi fēfē nai koe ʻi hono manatuʻi ‘a e ngaahi meʻa ko iá?

Fakakaukau ke fakaʻatā e kau akó ke vahevahe mo e kalasí ʻenau ngaahi talí, kau ai ʻenau ngaahi fakamoʻoni ki he meʻa kuo akoʻi ange ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní kiate kinautolu lolotonga ‘a e lēsoní fekauʻaki mo e ngāue ʻi he tuí. Talaange ki he kau akó ʻe hokohoko atu ʻenau maʻu ha ngaahi faingamālie lolotonga ʻenau ʻi he seminelí ke ʻahiʻahi fakahoko hono fakaʻaongaʻi ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení. Fakaafeʻi kinautolu ke nau kamata pe hokohoko atu hono akoako fakaʻaongaʻi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi heʻenau moʻuí.

Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

ʻOku fehalaaki nai ke ʻi ai ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e ongoongoleleí?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Dieter F. Uchtdorf ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻa e meʻá ni fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e ngaahi fehuʻi ʻoku faitotonú:

ʻĪmisi
Official portrait of Elder Dieter F. Uchtdorf of the Quorum of the Twelve Apostles, 2006. Called as Second Counselor in the First Presidency, 3 February 2008. Made official portrait in 2008 replacing portrait taken in 2004.

ʻOku fakanatula pē ke ʻi ai ha ngaahi fehuʻi—kuo tāhuli e tenga ʻo e fekumi moʻoní ʻo hoko ko ha fuʻu ʻakau lahi ʻo e mahinó. ʻOku tokosiʻi pē ha kāingalotu ʻo e Siasí, kuo teʻeki ai ke nau fefaʻuhi mo ha ngaahi fehuʻi vivili pe pelepelengesi, ʻi ha taimi. Ko e taha ‘o e ngaahi taumuʻa ʻo e Siasí ke fafangaʻi mo tanumaki ʻa e tenga ʻo e tuí—ʻo aʻu ai pē he taimi ʻe niʻihi ki he kelekele touʻone ʻo e veiveiuá mo e taʻe-pauʻiá. Ko e tuí ko e ʻamanaki lelei ki ha ngaahi meʻa ʻoku ʻikai mamata ki ai ka ʻoku moʻoni.

Ko ia ai, ʻe kāinga ʻofeina–mo hoku ngaahi kaungāmeʻa ʻofeina—kātaki ʻo tomuʻa fakafehuʻia hoʻo veiveiuá ka ke toki fakafehuʻia hoʻo tuí. Kuo pau ke ʻoua naʻa tau teitei tuku e veiveiuá ke ne haʻisia mo taʻofi kitautolu mei he ʻofa, nonga, mo e ngaahi meʻafoaki fakalangi ʻoku maʻu ʻi he tui ki he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí.

(Dieter F. Uchtdorf, “Haʻu Ke Tau Kau Fakataha,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2013, 23)

Te u fakatupulaki fēfē nai ʻeku malava ke ngāue ʻi he tuí?

Naʻe akonaki mai ‘a Palesiteni Russell M. Nelson fekauʻaki mo ha founga te tau lava ʻo fakahoko ke fakatupulaki ʻetau tuí:

ʻĪmisi
Official portrait of President Russell M. Nelson taken January 2018

ʻOku tupulaki ʻetau tuí ʻi he taimi kotoa pē ʻoku tau <lds-p class= “rte2-style-org-ldschurch-rte-paragraphid-AnnotatedParagraphRichTextElement” data-aid= “b4ef14ae-904c-4020-be57-3e905b279aff” data-pid= “61”>ngāueʻi ai ʻetau tui kiate Iá. Ko hono ʻuhinga ia ʻo e ako ʻi he tuí.

Hangē ko ʻení, ko e taimi kotoa pē ʻoku tau maʻu ai ‘a e tui ke talangofua ki he ngaahi lao ʻa e ʻOtuá—neongo hono tukuhifo kitautolu ʻe he ngaahi fakakaukau manakoá—pe taimi kotoa pē ʻoku tau fakafepakiʻi ai ha fakafiefia pe ngaahi fakakaukau ʻoku poupouʻi ai e maumauʻi e fuakavá, ʻoku tau <lds-p class= “rte2-style-org-ldschurch-rte-paragraphid-AnnotatedParagraphRichTextElement” data-aid= “a7d58c0e-b770-41fd-a9a0-68d422980ee9” data-pid= “62”>ngāue ʻaki ai ʻetau tuí, ʻa ia ʻoku tupulaki leva ai ʻetau tuí.

(Russell M. Nelson, “Tali Lelei ʻa e Kahaʻú ʻi he Tui,” Ensign pe Liahona, Nōv. 2020, 75)

Ngaahi meʻa moʻoni ʻoku hoko ʻi he moʻui ʻa e niʻihi fakafoʻituitui ʻoku ngāue ʻi he tuí

Fakakaukau ke ke mamataʻi ha taha pe fakatouʻosi ʻo e ongo vitiō ko ʻení, ʻo kumi ‘a e meʻa te ke lava ʻo ako mei he niʻihi fakafoʻituitui ko ʻení ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke ngāue ʻi he tuí ʻi he taimi ʻoku ʻi ai ai haʻo ngaahi fehuʻi pe palopalema faingataʻá.

<h3 class= “cms-Headings-H3”>Ko e hā ʻoku ʻikai totonu ai ke u manavasiʻi ʻi he ngaahi fehuʻi ʻoku teʻeki ai talí?

ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

Fekumi e ngaahi tali ki ha ngaahi fehuʻi

Ke tokoni ke mahino lelei ange ki he kau akó ‘a e ʻuhinga ʻoku tuku ai ʻe he Tamai Hēvaní ke tau tupulakí ʻaki hono tuku ke tau fekumi ki ha tali ki heʻetau ngaahi fehuʻí, fakakaukau ke fakaʻaliʻali ha ngaahi sīpinga ʻo e ngaahi uepisaiti ʻoku ʻi ai ha peesi “Frequently Asked Questions” (FAQ) (“Ngaahi Fehuʻi ʻOku ʻEke Maʻu Pē”) (FAQ). Tokoni ke mahino ki he kau akó ko e taumuʻa ʻo ha peesi FAQ ke ʻomi ha ngaahi tali vave mo faingofua ki ha ngaahi palopalema ʻe ala hoko.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ‘a e ‘uhinga ʻoku ʻikai ʻomi ai ʻe he Tamai Hēvaní he taimi pē ko iá ʻa e ngaahi tali kotoa ki heʻetau ngaahi fehuʻí ʻo hangē ko ha peesi FAQ?

Paaki