Seminelí
Ngāue 22–26


Ngāue 22–26

Ko e Fakamoʻoni ʻa Paulá

ʻĪmisi
Paul speaking to King Agrippa.

ʻI he fehangahangai ʻa Paula mo e ngaahi tukuakiʻi loí mo e ngaohikovia fakatuʻasinó, naʻe ʻikai ke ne tuka ai. Tatau ai pē pe naʻe haʻi sēini pe ʻomi ʻa Paula ki he ʻao ʻo e kau takí mo e ngaahi tuʻí, naʻá ne vahevahe faivelenga ʻene fakamoʻoni mālohi kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ke ke fakatupulaki ha holi lahi ange ke muimui ki he sīpinga ʻa Paulá ʻi hoʻo fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí ʻi hoʻo moʻui fakaʻahó. 

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamoʻoni ki he tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní: Tokoni ke mahino ki he kau akó “ʻoku ʻikai ngata ʻi hono hanga ʻe hono fai ʻo e fakamoʻoní ʻo tāpuakiʻi ʻa e tokotaha ʻokú ne fai ʻene fakamoʻoní, ka ʻokú ne toe lava foki ʻo fakamālohia ʻa e tui mo e fakamoʻoni ʻa e kakai kehé … ʻOku lava [ʻa e fakamoʻoní] ko hano fakamatalaʻi pē ʻo ha meʻa ʻoku ʻilo ʻe ha taha ʻoku moʻoni, pea lea ʻaki ʻi he loto-fakamātoato mo e loto-tui. ʻOku lava pē ko hano fakapapauʻi ia ʻo e ongo ʻoku maʻu ʻe ha taha ʻo kau ki ha tokāteline pe tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí mo hono lelei ki heʻene moʻuí” (Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí: Ko ha Tohi Tuʻutuʻuni maʻá e Kau Faiako mo e Kau Taki ʻi he Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú [2012], 33).

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto pea haʻu mateuteu ke vahevahe ha aʻusia ne liliu ai kinautolu ʻe ha fakamoʻoni ʻa ha taha kehe.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko hono vahevahe ʻo e fakamoʻoní

Fakamanatu ki he kau akó ʻa e fakaafe teuteu ʻa e tokotaha akó ki he lēsoni ko ʻení ʻi heʻenau tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

ʻI ha tuʻunga fakalotu pe fakalaumālie, ʻoku faʻa ʻuhinga ʻa hono fakamoʻoniʻi pe fai ʻo e fakamoʻoní ki hono vahevahe ʻo e ngaahi tui fakataautaha ʻo e ʻilo fakalaumālié ʻo hangē ko ia ne fai ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní (vakai, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “ Fakamoʻoniʻi ” mo e “ Fakamoʻoní ”).

  • Ko e fē ha taimi kuó ke ongoʻi ai e mālohi ʻo hono vahevahe hoʻo fakamoʻoní pe fanongo ki hano vahevahe ʻe ha taha kehe ʻenau fakamoʻoní? Kuo tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he meʻá ni?

  • ʻOkú ke loto-fiemālie fēfē nai ke vahevahe hoʻo fakamoʻoní mo e niʻihi kehé? Ko e hā ka momou ai ha taha ke vahevahe ʻene fakamoʻoní?

  • Ko e hā ha ngaahi fehuʻi mo ha ngaahi meʻa ʻokú ke hohaʻa ki ai fekauʻaki mo hoʻo fakamoʻoni ki he niʻihi kehé fekauʻaki mo hoʻo tuí?

Te ke ako ʻi he lēsoni ko ʻení e fakamoʻoni ʻa Paula ki he Fakamoʻuí mo e founga naʻe tokoniʻi ai ʻe he Fakamoʻuí ʻa e moʻui ʻa Paulá. Te ke ako foki ki he founga naʻe tali ʻaki ʻe he niʻihi kehé ʻa e fakamoʻoni ʻa Paulá. ʻI hoʻo akó, fakakaukau ki he founga ʻe lava ke faitāpuekina ai ʻe he Fakamoʻuí hoʻo moʻuí ʻi hoʻo loto-fiemālie ke vahevahe hoʻo fakamoʻoni kiate Ia mo ʻEne ongoongoleleí, neongo pe ko e hā e mālohi hoʻo fakamoʻoní.

Ko e fakamoʻoni ʻa e ʻAposetolo ko Paulá

Neongo hono tā, tolomakaʻi, mo tuku pōpula halaʻí ʻo Paulá, ka naʻá ne toutou vahevahe ʻene fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí. ʻI hoʻo lau e talanoa kia Paulá, feinga ke fakakaukauloto ki he meʻa ʻoku hoko ʻi he fakamatalá.

Mahalo ko ha faingamālie lelei ʻeni ke fakamanatu ai ki he kau akó ʻa e ola lelei ʻo e fakakaukaulotó. Poupouʻi ke nau fakakaukauloto naʻa nau ʻi ai lolotonga e talanoá. ʻI heʻenau laú, te nau lava ʻo sioloto ki he ngaahi meʻa ʻoku nau mamata ki aí, ngaahi ongó, mo e ngaahi ongo fakaeloto ne nau mei aʻusiá.

ʻOku ʻi he ngaahi potufolofola ko ʻení ha ngaahi konga ʻo e fakamoʻoni ʻa Paulá pea mo e ngaahi tali ʻa kinautolu naʻa nau fanongo kiate iá. Fili ha taha ʻo e ngaahi potufolofola ke laú, pea fakakaukau ki he founga naʻe mei liliu ai koe ʻe heʻene fakamoʻoní kapau naʻá ke ʻi ai.

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali e fakamatala ko ʻení ki he kau akó. Kapau ʻoku siʻisiʻi e taimi kalasí, mahalo ʻe tokoni ke fakamamafaʻi ange ʻoku ʻikai fiemaʻu ia ke lau kotoa ʻe he kau akó e ngaahi fakamoʻoni ʻe tolú.

Fakamoʻoni ʻa Paulá

Ko e tali ʻa e kakaí

Naʻe haʻi ʻa Paula ʻaki ha ngaahi sēini hili hono puke pōpula ia ʻi Selusalemá. Naʻe fakangofua ia ke ne lea ki he kakaí lolotonga ʻene tuʻu ʻi tuʻa he Kolotau ʻAnitoniá.

Lau ‘a e Ngāue 22:6–16

Ngāue 22:22–24

Naʻe puke pōpula ʻa Paula ʻi tuʻa ʻi he temipale ʻi Selusalemá pea naʻe ʻomi ia ki he ʻao ʻo e kau taki ʻo e kau Siú. Naʻe fakafehuʻi ia ʻe he kau taki ko ʻeni ʻo e kau Siú pea tuku pōpula ia. Naʻe ʻilo ʻe he ʻeikitau Loma naʻá ne puke pōpula ʻa Paulá ha alea ʻi he lotolotonga ʻo ha kau Siu ke fakapoongi ʻa Paula, ko ia naʻá ne fekauʻi atu leva ʻa Paula ki Sesalia. ʻI Sesaliá, naʻe fakangofua ai ʻa Paula ke ne lea ʻo taukapoʻi ia ʻi he ʻao ʻo e kōvana Loma ko Filiké.

Lau ʻa e Ngāue 24:10–16

Ngāue 24:22–27

Hili ha taʻu ʻe ua hono tuku pōpula ʻo Paulá, naʻá ne hā ʻi he ʻao ʻo e kōvana foʻoú ʻo tuʻutuʻuni ha faingamālie ke fakamoʻoni ai ʻi he ʻao ʻo Sisá. Naʻe fokotuʻutuʻu ʻe he Tuʻi ko ʻAkilipá ke fanongo ki he fakamoʻoni ʻa Paulá kimuʻa peá ne fononga ki Lomá.

Lau ‘a e Ngāue 26:1–3, 13–23

Ngāue 26:24–31

Hili hono fakakakato ʻe he kau akó ha taha ʻo e ngaahi laukonga ʻi ʻolungá, fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe tauʻatāina ʻenau ngaahi ongo mei heʻenau akó kimuʻa ʻi he ʻekitivitī ko ʻení.

Hiki ʻi hoʻo tohinoa akó ʻa e meʻa naʻá ke akó. Fakapapauʻi ke fakakau ‘a e ngaahi poini ko ‘ení:

  • Ko e hā ha ngaahi meʻa pau naʻe makehe kiate koe fekauʻaki mo e fakamoʻoni ʻa Paula kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí?

  • Ko e hā ha meʻa naʻá ke tanganeʻia ai fekauʻaki mo Paula ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe maʻu ai ʻe Paula ʻa e loto-toʻa mo e mālohi ke fakamoʻoni kia Kalaisi ʻi he ngaahi tūkunga faingataʻa peheé?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke vahevahe ʻete fakamoʻoní neongo ʻe fakasītuʻaʻi ia ʻe he niʻihi kehé?

ʻI hono vahevahe ʻe he kau akó ʻenau ngaahi talí, fakafanongo fakalelei ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku moʻoní, pea hiki kinautolu ʻi he palakipoé. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻa hono vahevahe loto-toʻa ʻe he kau ākonga ʻa Sīsū Kalaisí ʻenau fakamoʻoní.

Lau ʻa e fakamatala ko ʻení, fakalaulauloto ki he founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe ke ke maʻu ʻa e loto-toʻa ke fakamoʻoni ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe Paulá.

Neongo ʻoku ʻikai fiemaʻu ke haohaoa hono vahevahe ʻetau fakamoʻoní mo e niʻihi kehé pea mahalo ʻe fie maʻu ke tau akoako ia, ka naʻe vahevahe ‘e ʻEletā Tieta F. ʻUkitofa ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e meʻá ni.

ʻĪmisi
Official portrait of Elder Dieter F. Uchtdorf of the Quorum of the Twelve Apostles, 2006. Called as Second Counselor in the First Presidency, 3 February 2008. Made official portrait in 2008 replacing portrait taken in 2004.

Ko e hā pē ha founga ʻe ngali fakanatula mo angamaheni kiate koé, vahevahe ki he kakaí e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai kiate koe ʻa Sīsū Kalaisi mo Hono Siasí. …

ʻIloʻi ʻoku ʻikai ko ho fatongiá ke fakaului e kakaí. Ko e fatongia ia ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní. Ko ho fatongiá ke vahevahe e meʻa ʻokú ke tui mo ongoʻí pea moʻui ʻaki maʻu pē hoʻo tuí.

(Dieter F. Uchtdorf, “Ngāue Fakafaifekaú: Ko Hono Vahevahe e Meʻa ʻI ho Lotó,” Ensign pe Liahona, ʻEpeleli 2019, 17)

ʻAi ha kōlomu ʻe ua ʻi hoʻo tohinoa akó. Fakakaukauʻi mo lekooti ʻi ha kōlomu ʻe taha hoʻo fakamoʻoni fakatāutahá, kau ai ha ngaahi aʻusia fakataautaha kuó ne fakamālohia mo langa hake hoʻo fakamoʻoni ki he Tamai Hēvaní, Sīsū Kalaisi, mo ʻEna ongoongoleleí. Hiki ʻi he kōlomu ʻe tahá ha faʻahinga fakakaukau mo ha ngaahi ongo fekauʻaki mo e founga te ke lava ai ʻo vahevahe ʻa e fakamoʻoni ko ʻení mo e niʻihi kehé ʻi hoʻo moʻui fakaʻahó, ʻo hangē ko ia naʻe fai ʻe Paulá.

Fakakaukau ke vahevahe (pea fakaʻatā e kau akó ke vahevahe) ʻenau fakamoʻoní kae pehē ki he ngaahi fakakaukaú, ngaahi ongó, mo e ngaahi fokotuʻutuʻu fekauʻaki mo e fakamoʻoní ʻi ha ngaahi founga angamaheni mo fakanatula. ʻI hoʻo fai iá, fakamamafaʻi e sīpinga ʻa e Fakamoʻuí ki hono vahevahe ʻEne fakamoʻoní. ʻE lava ke fai ʻeni kimuʻa pe hili hono aleaʻi e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

  • Ko e hā ha ngaahi founga naʻe hoko ai ʻa e Fakamoʻuí ko ha sīpinga ʻo hono vahevahe ʻo e fakamoʻoní neongo e tali pe fakafōtunga ʻa e niʻihi kehé? (vakai Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 138:25–26).

  • Mahalo te ke ongoʻi momou pe tailiili fekauʻaki mo hono fakamoʻoniʻi ʻo e Fakamoʻuí. ʻE tokoni fēfē nai ia kiate koe ke ke fakakaukau ki he ongo ʻa e Fakamoʻuí fekauʻaki mo hoʻo feinga ke fakamoʻoni kiate Iá?

Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá

Ko e fē ha feituʻu te u ako lahi ange ai ki he ʻuhinga ʻo e fakamoʻoní mo e founga ke fakamālohia ai ʻeku fakamoʻoní?

Ke maʻu ha tokoni ke mahino ʻa e ʻuhinga ʻo e fakamoʻoní mo e founga ke fakamālohia ai hoʻo fakamoʻoní, lau ʻa e fakamatala ʻi he Ngaahi Tefito ʻo e Ongoongoleleí “Fakamoʻoni” (topics.ChurchofJesusChrist.org).

Ki ha ngaahi sīpinga ʻo e founga naʻe fakamālohia ai ʻe he niʻihi kehé ʻenau fakamoʻoní, fakakaukau ke mamata ʻi he foʻi vitiō “Fakatupulaki Hoʻo Fakamoʻoní” (4:59), ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke u loto-toʻa ʻi heʻeku fakamoʻoní?

Naʻe fakamatala ʻa ʻEletā Kuenitini L. Kuki ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ‘o pehē:

ʻĪmisi
Official portrait of Elder Quentin L. Cook. Called to the Quorum of the Twelve Apostles on 6 October 2007.

ʻOku fakamahino ʻe he vahe 76 ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá ko e “toʻa ʻi he fakamoʻoni ʻo Sīsuú” [ Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 76:79 ] ʻa e sivi faingofua mo mahuʻinga ki he niʻihi te nau maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e puleʻanga fakasilesitialé mo kinautolu ʻi he puleʻanga fakatelesitiale maʻulalo angé. …

ʻOku hoko ʻetau loto-toʻa heʻetau fakamoʻoni kia Sīsuú, ko ha founga ia ke maʻu ai e ʻaloʻofa ʻa e Fakamoʻuí mo e puleʻanga fakasilesitialé.

(Quentin L. Cook, “Toʻa ʻi he Fakamoʻoni ʻo Sīsuú,” Ensign pe Liahona, Nōvema. 2016, 43)

Te u lava fēfē ʻo vahevahe ʻeku fakamoʻoní ʻi ha ngaahi founga angamaheni mo fakanatula?

Ki ha ngaahi sīpinga ʻo e founga ke vahevahe ai hoʻo fakamoʻoní ʻi ha ngaahi founga angamaheni mo fakanatulá, fakakaukau ke mamata ʻi he foʻi vitiō “Vahevahe Hoʻo Ngaahi Tuí” (2:02), ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org. Lau ʻa e fakamatala “Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Ngāue Fakaetauhí: Founga ke Vahevahe ʻa e Fakamoʻoní ʻo Fakanatula Ange” (Liahona, Māʻasi 2019, 8–11).

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

Ko ha founga ʻe taha ke kamata ʻaki e lēsoní

Ko e ola ʻo e fakamoʻoni ʻa Paulá kia Siosefa Sāmita

Fakakaukau ke tokoni ke mahino ki he kau akó e ola ʻo e fakamoʻoni ʻa Paulá ʻaki hano lau e ngaahi ongo ʻa Siosefa Sāmita fekauʻaki mo Paulá ʻo hangē ko hono vahevahe ʻi he Siosefa Sāmita—Hisitōlia 1:21–25 . Ko e hā naʻe ongoʻi ai ʻe Siosefa ha fehokotaki mo Paulá? ʻOkú ke pehē naʻe fakamālohia fēfē ʻa Siosefa ʻe he fakamoʻoni ʻa Paulá? Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku fekauʻaki ai e ngaahi aʻusia ʻa Paulá mo koe he ʻaho ní? Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe ʻe he fakamoʻoni mo e ngaahi aʻusia ʻa Paulá?

Tokoniʻi e kau akó ke nau fakakaukauloto

//media.ldscdn.org/webvtt/scripture-and-lesson-support/new-testament-presentations-cur/1996-06-21-lesson-38-paul-a-chosen-vessel-en.vtt

Fehokotaki ki he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú

ʻOku fakamamafaʻi ʻe he, Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au he uike ní ʻa e foʻi moʻoni ko ia “ʻoku vahevahe ʻe he kau ākonga ʻa Sīsū Kalaisí ʻenau fakamoʻoní ʻi he loto-toʻa” (vakai, “31 Siulai–6 ʻAokosi. Ngāue 22–28: ‘Ko ha Faifekau mo ha Fakamoʻoni,’” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí: Fuakava Foʻoú 2023) ʻOkú ne fakaafeʻi ʻa e taha kotoa ke fakakaukau ki ha ngaahi faingamālie ke vahevahe ai ʻenau fakamoʻoní. Fakakaukau ke fehuʻi ki he kau akó pe naʻa nau fai ʻeni pea fakaafeʻi ʻa kinautolu ne nau fai iá ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá. Kapau naʻe ʻikai fai ʻeni ʻe he kau akó, fakamanatu ange te nau maʻu ha faingamālie ke fai ʻeni ʻi heʻenau ako ʻo e Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú.

Paaki