Seminelí
Fakataukei Fakatokāteliné: Sēmisi 2:17–18


Fakataukei Fakatokāteliné: Sēmisi 2:17–18

“Ko e tuí, kapau ʻoku ʻikai ʻi ai ʻa e ngaahi ngāué, ʻoku mate ia”

ʻĪmisi
talavou ʻe toko ua ʻokú na lau e Tohi ʻa Molomoná

ʻI ha lēsoni kimuʻá, naʻá ke ako ai ʻoku tau fakahaaʻi ʻetau tui kia Sīsū Kalaisí ʻaki ʻetau ngaahi ngāue māʻoniʻoní. ʻE lava ke tokoni atu ʻa e lēsoni ko ʻení ke ke ako maʻuloto ʻa e fakamoʻoni fakafolofola fakataukei fakatokāteliné mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá ʻi he Sēmisi 2:17–18, fakamatalaʻi ʻa e tokāteliné, pea fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ʻi ha tūkunga moʻoni ʻo e moʻuí.

Ko hono fakahaaʻi ki he kau akó ʻoku fakamahuʻingaʻi mo mahuʻinga ʻenau ngaahi tokoní. Kumi ha ngaahi founga ke tokoniʻi ai ʻa e tokotaha ako takitaha ke ne ongoʻi ʻoku fakamahuʻingaʻi mo tali ia pea ʻoku tāpuekina ʻe heʻenau ngaahi tokoní ʻa e kalasí. Manatuʻi ke fakamālō ki he kau akó ʻi heʻenau kau maí pea ʻai ke nau ʻiloʻi ʻokú ke houngaʻia ʻi heʻenau loto fiemālie ke tokoní.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongolelei ʻoku nau tui ki aí ka ʻe ala faingataʻa ke nau ngāueʻi. Kole ki he kau akó ke fakalaulauloto ki he meʻa te ne lava ʻo taʻofi kinautolu mei hono ngāueʻi e tefitoʻi moʻoni ko iá.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e lēsoni ʻo e potufolofola fakataukei fakatokāteline ko ʻení ke akoʻi ia ʻi he hili ʻa e lēsoni “Sēmisi 2,” a ia ko e lēsoni puipuituʻa ia ki he potufolofola fakataukei fakatokāteline ʻo e Sēmisi 2:17–18. Kapau ʻoku fiemaʻu ke ʻunuakiʻi e lēsoni fakataukei fakatokāteline ko ʻení ki ha uike kehe, fakapapauʻi ke akoʻi foki mo e lēsoni puipuituʻa fekauʻaki mo iá ʻi he lolotonga e uike ko iá.

Ako maʻuloto pea fakamatalaʻi

Tokoni ki he kau akó ke nau ako maʻuloto mo fakamatalaʻi ʻa e fakamoʻoni fakafolofola mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻinga ʻi he Sēmisi 2:17–18. Ko e ʻekitivitī ko ʻení ko e founga ia ʻe taha ke fakahoko ai ʻeni.

Hiki ʻa e Sēmisi 2:17–18, [Ko e] tuí, kapau ʻoku ʻikai ʻi ai ʻa e ngaahi ngāué, ʻoku mate ia ʻi ha laʻipepa pea tuku ha feituʻu ʻatā ʻi he vahaʻa ʻo e foʻi lea takitaha. Lau leʻolahi ʻa e fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá. Hili iá pea kosi ʻo toʻo mavahevahe ʻa e foʻi lea mo e mataʻifika takitaha, ʻo fakamoveteʻi pea toe e fokotuʻutuʻu lelei kinautolu. Toe lau e fakamoʻoni fakafolofolá. Toutou fai ʻeni kae ʻoua kuó ke lava ʻo lau maʻuloto e fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá taʻe tokoni atu ha laʻipepa.

Kapau ʻe lelei ange ki hoʻo kalasí, fakakaukau ke kosi ha ngaahi laʻipepa ʻe niʻihi kimuʻa pea kamata e kalasí pea faʻo e seti takitaha ʻi ha sila ʻe lava ke fakaʻaongaʻi fakafoʻituitui ʻe he kau akó, fakakulupu pe tauhoa.

ʻI hoʻo lau ʻa e Sēmisi 2:17–18, fakamanatu mei he lēsoni kimuʻá ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻoku fie maʻu ʻe he tui moʻoni kia Sīsū Kalaisí ʻa e ngaahi ngāue māʻoniʻoní.

  • Te ke fakamatalaʻi fēfē nai ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi ha founga te ne ala fakaʻaiʻai ha taha kehe ke ngāueʻi ʻene tuí?

Akoako hono fakaʻaongaʻí

Sio ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe tolu ko ʻeni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié. Pea tohi leva ʻi he tefitoʻi moʻoni takitaha ha sētesi ʻe taha ʻokú ne fakamatalaʻi fakanounou hono ʻuhingá ʻi he lea pē ʻaʻau. Kapau ʻe fie maʻu, toe vakaiʻi ʻa e palakalafi 5–12 ʻo e konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ʻo e Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné (2022).

  1. Ngāue ʻi he tuí.

  2. Vakaiʻi e ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fehuʻí ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá.

  3. Fekumi ki ha mahino lahi ange ʻo fakafou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí.

ʻE lava ke faingataʻa ke ngāue ʻo fakatatau mo ʻetau tuí. Naʻe pehē ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “ʻOku ʻikai faʻa hāsino maʻu pē ʻa e meʻa ʻoku tau ʻiló ʻi he meʻa ʻoku tau faí” (“Faivelenga mo Tokanga ʻo Lahi Ange ʻi ʻApi,” Ensign pe Liahona, Nōvema. 2009, 17). ʻI hoʻo lau e ngaahi tūkunga ko ʻení, fakakaukau ki he ngaahi ʻuhinga he ʻikai ke tau ngāueʻi maʻu ai pē ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku tau ʻiló.

  • ʻOku fie lau ʻe ha finemui ʻene folofolá ʻi he ʻaho kotoa pē. ʻOku faʻa mole ʻene ongoʻi fie lau folofolá he taimi ʻe niʻihi ʻi he taimi ʻoku ʻikai mahino ai kiate ia pe ʻuhingamālie e meʻa ʻokú ne laú.

  • Naʻe totongi vahehongofulu faivelenga ha finemui ʻi heʻene kei siʻí. Kuó ne matuʻotuʻa ange ʻeni pea ʻi ai ʻene ngāue tuʻu maʻu, ko e lahi ʻo e vahehongofulu ʻoku ʻamanaki ke ne foakí ʻoku lahi ange ia ʻi he meʻa kuó ne foakí pea ʻoku faingataʻa ange hono totongí.

  • Kuo ako ha talavou ʻi ha ngaahi taʻu lahi fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí. ʻOkú ne tui naʻe mamahi ʻa Sīsū koeʻuhí ko e ngaahi angahala ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá pea ʻe lava ke fakamolemoleʻi ʻene ngaahi angahalá. Naʻá ne aʻusia ha meʻa mahuʻinga ʻi he fakatomalá ʻi he kuohilí. Ka neongo ia, ʻokú ne fakatokangaʻi ʻokú ne fononga ʻi ha taimi lōloa ʻo ʻikai fakakaukau ke fakatomala.

Fili ha taha ʻo e ngaahi tūkunga ʻi ʻolungá, pe fakakaukau ki ha tefitoʻi moʻoni ʻe taha ʻo e ongoongoleleí ʻokú ke tui ki ai ka ʻokú ke fāifeinga ke ngāueʻi. Hiki e founga te ke lava ai pe ko e tokotaha ʻi he tūkunga kuó ke filí ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe tolu ʻo hono maʻu ha ʻilo fakalaumālie ke fakaleleiʻi ʻaki e tūkungá.

Kapau ʻokú ke fie maʻu ha tokoni ʻi hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ki he tūkunga naʻá ke filí, fakakaukau ke tali ha konga pe kotoa ʻo e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

Tefitoʻi Moʻoni 1: Ngāue ʻi he Tui

  • ʻI he kuohilí, ko e hā ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí kuó ke ngāueʻi ʻi he tuí?

  • Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mei he aʻusia ko iá ʻe ala tokoni atu kiate koe ʻi he tūkunga ko ʻení?

Tefitoʻi Moʻoni 2: Vakaiʻi e ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fehuʻí ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá

  • ʻOkú ke pehē ‘oku ʻafio fēfē nai ʻa e Tamai Hēvaní ki he tūkunga ko ‘eni? Ko e hā ha ngaahi founga ‘e lava ke Ne tokoni ai?

  • ʻE fakaiku fēfē nai hono ngāueʻi ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ki ha ngaahi tāpuaki he taimí ni mo e taʻengatá?

Tefitoʻi Moʻoni 3: Fekumi ki ha mahino lahi ange ʻo fakafou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí

  • ʻE tokoni fēfē nai ʻa e Sēmisi 2:17–18 ‘i he tūkunga ko ʻení? Ko e hā ha ngaahi potufolofola kehe pe lea ʻi he konifelenisi lahí ʻe lava ʻo tokoni ke mahino lelei ange kiate koe mo ke ongoʻi ʻoku ueʻi koe ke ke moʻui ʻaki e tefitoʻi moʻoni ko ʻení? (Hangē ko ʻení, vakai, ʻAlamā 32:27–28.)

  • ʻE lava ke ʻaonga ke aleaʻi e ngaahi meʻá ni mo ha kaungāmeʻa falalaʻanga, mēmipa ʻo e fāmilí, pe taki ʻo e Siasí. Ko hai nai ʻe fie maʻu ʻe he ʻEikí ke mou aleaʻi ʻa e tūkunga ko ʻení?

Feinga ke fakatupu ha ʻātakai ʻe ongoʻi malu ai ʻa e kau akó ke aleaʻi ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi meʻa ʻoku nau hohaʻa ki aí. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke nau vahevahe ha founga ʻe taha pe lahi ange te nau fakaʻaongaʻi ai e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ke tokoni ʻi honau tūkungá kae ʻikai vahevahe ha meʻa ʻoku fuʻu fakatāutahá. Kapau ʻe ʻaonga, fai ha ngaahi fehuʻi vakaiʻi hangē ko e “Ko e hā ka tokoni ai e tefitoʻi moʻoni ko iá?” mo e “ʻOku ʻi ai nai ha taha kehe ʻi he kalasí ʻokú ne maʻu ha ngaahi fakakaukau pe aʻusia ʻe ala tokoni ʻi he tūkunga ko ʻení?”

Tuku ha kiʻi taimi ke ke fakalaulauloto ai ki he meʻa kuó ke ako ʻi he lēsoni ko ʻení. Kapau naʻá ke ʻiloʻi ha foʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻokú ke faingataʻaʻia fakatāutaha ke fakahoko, vakaiʻi moʻoni kapau ʻokú ke palani ke ngāueʻi ia he taimí ni. Kapau ʻoku ʻikai te ke palani ke ngāue he taimí ni, fakakaukau ki he ngaahi faingataʻa ʻoku ʻi ho halá mo e founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe ʻe he ʻEikí.

ʻE ala ʻaonga ke aleaʻi fakakalasi e ngaahi fehuʻi ʻi he palakalafi ʻi ʻolungá. Fakamoʻoni ki he finangalo lelei ʻa e ʻEikí ke tokoní mo e ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu ʻi heʻetau ngāue ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí.

Toe vakaiʻi ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné

Lolotonga ha lēsoni ʻi he kahaʻú, tokoni ki he kau akó ke toe vakaiʻi ʻa e potufolofola fakataukei fakatokāteline ko ʻení mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá. Fakakaukau ke ʻai e kau akó ke nau tauhoa pea ʻai ke nau vakai nounou ki he fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá: “Sēmisi 2:17–18, [Ko e] tuí, kapau ʻoku ʻikai ʻi ai ʻa e ngaahi ngāué, ʻoku mate ia.” Fakaafeʻi leva kinautolu ke nau taufetongi ʻi hono lea ʻaki ha foʻi lea pe mataʻifika ʻe taha he taimi. Hangē ko ʻení, ʻe pehē ʻe ha tokotaha ako ʻe taha “Sēmisi,” pea pehē ʻe he tokotaha ako hono uá “ua,” pea fai pehē ai pē. Te nau taufetongi pē kae ʻoua kuo nau lea kotoa ʻaki ʻa e fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá. Te nau lava leva ʻo fetongi ʻa e tokotaha ʻokú ne lea ʻaki ʻa e foʻi lea ʻuluakí pea toe fai pē ʻa e meʻa tatau.

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó 

Makehe mei he ongo fehuʻi ʻoku muimui ʻi he “Tefitoʻi Moʻoni 3: Fekumi ki ha mahino lahi ange ʻo fakafou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí,” fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau fakaʻaongaʻi ha ngaahi miniti siʻi ke kumi e ngaahi tefito ʻi he Gospel Library ʻi he ChurchofJesusChrist.org (hangē ko e ako folofolá, vahehongofulú, pe fakatomalá) ʻoku fekauʻaki mo e tūkunga ne nau fili ke fakahoko ha tali ki aí. ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ʻa e meʻa ʻoku nau akó ke tali ʻaki e tūkunga kuo nau filí.

Paaki