Seminelí
Fakataukei Fakatokāteliné: Luke 2:10–12


Fakataukei Fakatokāteliné: Luke 2:10–12

Kuo ʻAloʻi ʻa Sīsū Kalaisi ko e Fakamoʻui mo e ʻEiki

ʻĪmisi
Actors depicting the Nativity.

ʻI he lēsoni ‘e taha kimuʻa, naʻá ke ako ai ha fakamoʻoni ʻa ha ʻāngelo ki he kau tauhisipí ko Sīsū Kalaisi ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá, pea mo e Fakamoʻui ʻo e māmaní (vakai, Luke 2:10–12). ʻE ʻoatu ʻe he lēsoni ko ʻení ha faingamālie ke ke fakahaaʻi ai ʻa e mahino ʻokú ke maʻu ki he tokāteline ko ʻení ʻi hoʻo fakaʻaongaʻi ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ‘o hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié ki ha tūkunga moʻoni ʻo e moʻuí.

ʻOku teuteuʻi ʻa e lēsoni fakataukei fakatokāteline ko ʻení ke akoʻi hili ʻa e Luke 2:1–14, ʻa ia ko e lēsoni fakaʻuhinga ia ki he potufolofola fakataukei fakatokāteline Luke 2:10–12. Kapau ʻoku fie maʻu ke hiki ʻa e lēsoni ko ʻení ki ha uike makehe ke fakafaingamālieʻi ʻa e taimi-tēpile ʻa e akó, fakapapauʻi ke ʻunuakiʻi foki mo e lēsoni fakaʻuhingá.

Akoʻi ‘o e kau akó ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié. ʻE ikunaʻi lelei ange ʻe he kau akó ʻa e ngaahi taumuʻa ʻo e fakataukei fakatokāteliné, kapau ʻe mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié pea ʻoange mo ha ngaahi faingamālie ke fakaʻaongaʻi ‘a e ngaahi meʻá ni. Fakakaukau ke toe vakaiʻi nounou pē ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he lēsoni fakataukei fakatokāteline takitaha. ʻE ala tokoni ke ʻoange ha ngaahi sīpinga ʻo e founga ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻi he kamataʻanga ʻo e taʻú, pea tuku ke ʻomai ʻe he kau akó ʻenau ngaahi sīpingá lolotonga ʻenau fakalakalaka ki muʻa ʻi he ngaahi meʻa ʻoku nau malavá.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke kamata hono ako maʻuloto ‘a e fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá, Luke 2:10–12: “He kuo ʻaloʻi kiate kimoutolu ʻi he ʻahó ni, ʻi he kolo ʻo Tēvitá, [ha] Fakamoʻui, ʻa ia ko Kalaisi ko e ʻEikí.”

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ako maʻuloto mo fakamatalaʻi

Vakai ki he fakatātā ʻo e ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí, pea mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá Luke 2:10–12. ʻE lava ke tokoni ki he ako maʻulotó hano fakafekauʻaki ha fakatātā mo e fakamoʻoni fakafolofolá pea mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá.

Fakaafeʻi ‘a e kau akó ke nau toutou lau ʻa e fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá. ʻE lava ke fakahoko fakafoʻituitui ʻeni pe fakakalasi.

Sio ki he fakatātā ʻo e ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí pea lau ʻa e fakamoʻoni fakafolofola mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá ʻi he Luke 2:10–12: “He kuo ʻaloʻi kiate kimoutolu ʻi he ʻahó ni, ʻi he kolo ʻo Tēvitá, [ha] Fakamoʻui, ʻa ia ko Kalaisi ko e ʻEikí.” Toutou fakahoko ia kae ʻoua leva kuó ke ongoʻi falala te ke lava ʻo lau maʻuloto ia.

ʻOku fakataumuʻa ʻa e ʻekitivitī ko ʻení ke tokoniʻi ‘a e kau akó ke nau fakamatalaʻi ʻi he lea pē ʻanautolu ʻa e tokāteline ko Sīsū Kalaisi ʻa e Fakamoʻui ʻo māmaní, ʻo hangē ko hono akoʻi ʻi he Luke 2:10–12.

Sio ki he fakatātā ʻo e ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí. Hiki ha sētesi ʻe ua pe tolu ʻo fakamatalaʻi ‘a e ʻuhinga ʻoku ʻomi ai ʻe he meʻa ʻoku hā atu ʻi he fakatātaá ni ʻa e “ongoongo lelei ʻo e fiefia lahi … ki he kakai fulipē” (Luke 2:10).

Fakaafeʻi ha kau ako ‘oku nau loto lelei ke nau vahevahe ‘a e meʻa ne nau tohí. Fakafanongo fakalelei ki he ngaahi tali ʻa e kau akó, pea toe vakaiʻi ʻa e naunau mei he lēsoní Luke 2:1–14 ʻo ka fie maʻu.

Akoako hono fakaʻaongaʻí

Tuku ha ngaahi miniti siʻi ke toe vakaiʻi ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he palakalafi 5–12 ʻo e konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ʻi he Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné (2022). Ki he tefitoʻi moʻoni takitaha, fakaʻilongaʻi ha sētesi ʻe taha pe lahi ange ʻokú ke ongoʻi ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e foʻi fakakaukaú.

Fakaafeʻi ha niʻihi tokosiʻi ‘o e kau akó ʻoku loto fiemālie ke vahevahe ʻa e ngaahi sētesi naʻa nau fakaʻilongaʻí. Fakakaukau ke fai ha ngaahi fehuʻi ke muimui atu ʻi heʻenau talí ʻa ia ʻe tokoni ke fakamatalaʻi ai ʻe he kau akó ‘a e ʻuhinga ne nau fili ai ha sētesi pau mo hono ʻuhinga fakataautaha kiate kinautolú.

Fakakaukau ki he meʻa naʻe hoko ko ʻení:

Naʻe toki sio ha taha ʻo ho ngaahi kaungāmeʻa ʻoku ʻikai ke nau tui fakalotú ki ha talanoa ʻa ha ongo faifekau mo ha kakai ʻe niʻihi ʻi he paʻaké. Ne fehuʻi atu ho kaungāmeʻá, “Ko e hā ʻoku ʻalu ai e kau faifekau mei homou siasí ʻo malanga fekauʻaki mo Sīsuú? Hangē ʻoku mou feinga ke fakamālohiʻi hoʻomou tuí ki he kakai kehé. Ko e hā ʻoku ʻikai ke mou tuku ai ke nau fiefia pē ‘i he tuʻunga ‘oku nau ‘i aí?”

Lolotonga hoʻo kei fakakaukau ki he foʻi talanoa ko ʻení, ako ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻeni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié, pea fakakaukau ki ha founga ‘e lava ke ne tokoniʻi koe ke tali ‘a e fehuʻi ho kaungāmeʻá.

ʻE lava ke vahevahe tautau toko ua pe fakakulupu iiki ‘a e kau akó ke aleaʻi ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo hono maʻu ‘o e ʻilo fakalaumālié, mo e founga te nau lava ʻo fakaʻaongaʻi ai ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ke tali ʻaki ‘a e ngaahi taimi talanoa pehe ní.

Fakakaukau ke vilo tuʻo tolu ʻa e ngaahi kulupú ke aleaʻi ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoní. Paaki pea kosi ʻo toʻo ʻa e ngaahi konga ko ʻení koeʻuhí ke feʻunga ki he ngaahi hoá pe kulupú takitaha. Tuku ha taimi ki he kau akó ke nau aleaʻi ʻenau kongá kimuʻa pea kole ange ke nau fakafetongi pepa mo ha kulupu pe hoa ngāue ʻi he tafaʻakí. ʻI he taimi kuo aleaʻi kotoa ai ʻe he ngaahi kulupú pe ngaahi hoá ʻa e ngaahi konga kotoa ʻe tolú, fakaafeʻi ‘a e kau akó ke nau tali e fehuʻi ʻi he talanoá ʻiate kinautolu pē.

Ngāue ʻi he tuí

“ʻOku tau ngāue ʻi he tui ʻi he taimi ʻoku tau fili ai ke falala ki he ʻOtuá pea ʻuluaki tafoki kiate Iá” (Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné, “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié,” palakalafi 5).

  • Ko e hā ha ngaahi kupuʻi lea ʻokú ke maʻu ʻi he palakalafi 5–7 ʻo e konga “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié” ʻe lava ʻo tokoni atu ʻi he talanoa ko ʻení?

  • ʻE tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he ngāue ʻi he tuí ʻi hoʻo fekumi ki ha tali maʻá ho kaungāmeʻá?

Vakaiʻi mo sivisiviʻi ‘a e ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fehuʻí, ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá

“Ke vakaiʻi [‘a e ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi fehuʻí] ʻaki ha fakakaukau ʻoku taʻengatá, ʻoku tau fakakaukauʻi kinautolu ʻi he puipuituʻa ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí mo e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí” (Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné, “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié,” palakalafi 8).

Toe vakai ki he Luke 2:10–12. Fakakaukau ki he meʻa ʻoku akoʻi ʻe he potufolofola ko ʻení fakataha mo e meʻa kuó ke ʻosi ʻilo fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí.

  • Ko e hā ʻa e ngaahi fatongia ‘o e Fakamoʻuí ʻi he palani ʻo e fakamoʻuí?

  • Ko e hā ‘a e ‘uhinga ʻoku mahuʻinga ai kiate kinautolu ʻoku teʻeki ai ke nau ʻilo fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí, ke nau ako kau kiate Iá?

  • Ko e hā ʻoku fuʻu mahuʻinga ai ke tau vahevahe ʻa e pōpoaki ʻo ʻEne ongoongolelei kuo fakafoki maí mo e tokotaha kotoa pē, kau ai ‘a e kau Kalisitiane kehe kuo nau ʻosi tali Iá?

  • Te ke fakaʻaongaʻi fēfē nai ʻa e ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi kimuʻá ke tali ʻaki ‘a e fehuʻi ho kaungāmeʻá?

Fekumi ke maʻu ha mahino lahi ange ʻo fakafou ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni kuo fokotuʻu fakalangí.

Ke tokoniʻi kitautolu ke tau maʻu ʻa e ʻilo fakalaumālié, kuo hanga ʻe he ʻEikí ʻo “fokotuʻu ha ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻa ia ʻokú Ne fakahā mai ai ʻa e moʻoní mo e fakahinohinó ki Heʻene fānaú” (Fakamatala ki he ʻElito ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné, “Ko Hono Maʻu ʻo e ʻIlo Fakalaumālié,” palakalafi 11).

Toe vakaiʻi ha taha pe lahi ange ‘i he ngaahi maʻuʻanga tokoni fakalaumālie ko ʻení, ʻo kumi ha fakamatala ʻe lava ʻo tokoni atu ke ke tali ʻaki ‘a e fehuʻi ho kaungāmeʻá.

Fakakaukau ki he meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke ʻomi ai ʻe he Fakamoʻuí mo ʻEne ngaahi akonakí ʻa e fiefiá ki he kakaí.

  • Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí mo ʻEne ngaahi akonakí te ne lava ʻo ʻomi ʻa e fiefiá ki he kakaí ʻi he moʻuí ni mo e moʻui ka hoko maí?

  • Ko e hā ha ngaahi aʻusia fakataautaha mo e Fakamoʻuí pe ko ʻEne ngaahi akonakí kuo nau ʻomi kiate koe ʻa e fiefiá?

  • ʻE tokoni fēfē nai hoʻo ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ke ke tali ai ‘a e fehuʻi ho kaungāmeʻá?

Fakakaukau ke ʻoange ki he kau akó ha faingamālie ke nau fakatātaaʻi ʻa e talanoa fakatātā ko ʻení hili hono aleaʻi ‘o e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié.

Toe Vakaiʻi ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné

ʻI he kamataʻanga pe fakaʻosinga ʻo e lēsoni ka hoko maí, ʻoua naʻa toe laka hake ʻi he miniti ʻe 3 ki he 5 hono toe vakaiʻi ‘o e potufolofola fakataukei fakatokāteliné. Fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ʻo hono ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí ʻa ia naʻe fakaʻaongaʻi ʻi he taimi naʻe ako maʻuloto ai ʻe he kau akó ʻa e Luke 2:10–12, pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau toe lau ʻa e fakamoʻoni fakafolofolá mo e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá kae ʻoua leva kuo nau lava ʻo lau maʻuloto ia.

ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

Talanoa fakatātā makehe ki hono akoako fakahokó

Fakakaukauloto naʻá ke pousi (post) ha fakatātā ʻo e ʻAloʻí ʻi he mītia fakasōsialé mo ha pōpoaki ʻo pehē ʻokú ke houngaʻia ʻi he nonga mo e fiefia ʻoku ʻomi ʻe hoʻo ʻilo ki he Fakamoʻuí. Naʻe tohi atu ha taha ho ngaahi kaungāmeʻa ʻoku ʻikai ke tui fakalotú ʻo pehē, “He ʻikai lava nai ke maʻu ʻe he kakaí ʻa e nonga mo e fiefiá, taʻekau ai ʻa Sīsū?”

Paaki