Seminelí
Luke 2:1–14


Luke 2:1–14

“Kuo ʻAloʻi Kiate Kimoutolu ʻi he ʻAhó ni … [ha] Fakamoʻui”

ʻĪmisi
Nativity scene depicting Mary holding the infant Jesus Christ. Joseph is sitting next to Mary. A group of shepherds are gathered around Mary and Joseph. The shepherds are kneeling before the infant Christ.

Naʻe fononga ʻa Siosefa mo Mele ki Pētelihema, ʻa ia naʻe ʻaloʻi ai ʻa Sīsuú. Naʻe fakahā ʻe ha ʻāngelo hono ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí ki he kau tauhisipi naʻe ofi ki Pētelihemá (vakai, Luke 2:9–12), “pea fakafokifā pē kuo [ʻi ai] … ʻa e tokolahi ‘o e kau ʻāngelo mei he langí, ʻo nau fakamālō ki he ʻOtuá, ʻo pehē, Fakafetaʻi ki he ʻOtuá ʻi ʻolunga, pea ʻi māmani ʻa e melinó, ko e ʻofa ki he kakaí” (Luke 2:13–14). ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoni atu ke ke toe vakaiʻi ʻa e ngaahi meʻa naʻe hoko ʻi he ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí mo fakafeʻiloaki atu kiate koe ‘a e tokāteline ʻoku akoʻi ʻi he potufolofola fakataukei fakatokāteliné Luke 2:10–12. Te ke ako ʻa e fatongia ʻo Sīsū Kalaisi ko ho Fakamoʻuí pea ako ʻa e meʻa ʻokú Ne fakahaofi koe mei aí, ke ke hangē ko e kau ʻāngeló koeʻuhí ke ke lava ʻo fakalāngilangiʻi mo fakafetaʻi ki he ʻOtuá ʻi he meʻaʻofa ʻaki Hono ʻAló.

Ko hono akoʻi ʻo e fakataukei fakatokāteliné. ʻOku ʻi ai ha lēsoni ʻe ua ʻoku fekauʻaki mo e potufolofola fakataukei fakatokāteline takitaha: ko ha lēsoni tefito ʻokú ne fakafeʻiloaki ‘a e potufolofolá ʻi he puipuituʻa ʻo e konga folofolá, mo ha lēsoni ʻokú ne poupouʻi ‘a e kau akó ke nau fakamatalaʻi ‘a e tokāteliné, ako maʻuloto ‘a e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá mo e fakamoʻoni fakafolofolá, pea akoako fakaʻaongaʻi ‘a e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ‘o e ʻilo fakalaumālié. Ko ha tefitoʻi lēsoni mahuʻinga ʻeni.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Kapau ʻe lava, fakaafeʻi ‘a e kau akó ke nau mamata ʻi he “ʻUhinga ʻOku Tau Fie Maʻu ai ha Fakamoʻuí—Ko ha Pōpoaki Faka-Kilisimasi fekauʻaki mo Hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí” (2:15), ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org. Fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki he ʻuhinga ʻoku nau fie maʻu ai ha Fakamoʻui lolotonga ʻenau mamatá.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e ʻAloʻí

ʻOmi ha kiʻi seti fakatātā siʻisiʻi ʻo e ʻAloʻí, pe fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e ʻAloʻí.

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi fakaikiiki ʻokú ke saiʻia taha ai fekauʻaki mo e ʻAloʻí?

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ‘a e ngaahi fakaikiiki ko ʻení kiate koé?

ʻE lava ke lau fakafoʻituitui, tauhoa, pe fakakulupu iiki ʻe he kau akó ʻa e ngaahi veesi ko ʻení, pe ko ‘enau muimui pē kae lau ʻe ha tokotaha fakamatala pē ʻe taha.

Lau ʻa e Luke 2:1–14, ʻo kumi ki he ngaahi fakaikiiki ʻoku mahuʻinga kiate koé, pe ngaahi fakaikiiki foʻou naʻe ʻikai ke ke fakatokangaʻi kimuʻa ʻi he talanoa ʻo e ʻAloʻí.

  • Ko e hā ha ngaahi fakaikiiki ʻi he talanoa ʻo e ʻAloʻí naʻá ke fakatokangaʻi naʻe mahuʻinga kiate koe?

Kapau naʻe mamata ʻa e kau akó ki ha fakaʻaliʻali pe fakatātā ʻo e ʻAloʻí, mahalo ʻe tokoni ke fakaafeʻi kinautolu ke fakamahinoʻi ange ʻa e meʻa ʻoku fakaʻaliʻalí ʻoku ʻikai ko ha konga ʻo e fakamatala ʻi he Luke 2:1–14 . Kae tautautefito ki haʻo fakamahinoʻi ange ʻoku ʻikai kau ʻa e fetuʻú pe ko e Kau Tangata Potó ʻi he fakamatala ʻa Luke ki he ʻAloʻí koeʻuhí he naʻe hoko ʻa e ngaahi meʻá ni hili ha ngaahi taʻu siʻi mei hono ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí (vakai Mātiu 2:1–12).

Toe lau ʻa e Luke 2:10–12, ʻo kumi ki he founga naʻe fakahā ai ʻe he ʻāngeló ʻa hono ʻaloʻi ʻo Sīsuú.

Ko ha potufolofola fakataukei fakatokāteline ʻa e Luke 2:10–12 . ʻE tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ki he kau akó ke nau ako ʻa e potufolofola fakataukei fakatokāteliné ʻi hono puipuituʻá. ʻE ʻoange ʻe he lēsoni hokó ha faingamālie ki he kau akó ke nau fakamatalaʻi ʻa e tokāteline ʻoku akoʻi ʻi he potufolofola ko ʻení, ako maʻuloto ʻa e kupuʻi lea fakafolofola mahuʻingá mo e fakamoʻoni fakafolofolá, pea akoako fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ki hono maʻu ʻo e ʻilo fakalaumālié.

  • Ko e hā ʻa e ʻuluaki huafa fakanofo naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he ʻāngeló kia Sīsū Kalaisi ʻi he taimi naʻá ne fakahā ai hono ʻaloʻi ʻo Sīsuú ki he kau tauhisipí?

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai, ʻi he kotoa ʻo e ngaahi huafa fakanofo ʻoku maʻu ʻe Sīsū Kalaisí, ko e huafa fakanofo ʻeni naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he ʻāngeló ke fanongonongo ʻaki Hono ʻaloʻí?

Mahalo ʻe tokoni ke ʻiloʻi ʻi hono fuofua liliu faka-Kalisi ʻo e Tohi Tapú, ʻoku toe ʻuhinga foki e foʻi lea ʻoku fakaʻaongaʻi ki he Fakamoʻuí ki he Tokotaha Fakahaofí pe ko e Fakatolongá.

Ko e taha ʻo e ngaahi moʻoni ʻoku akoʻi ʻe he potufolofola ko ʻení ko Sīsū Kalaisi ʻa e Fakamoʻui ʻo e māmaní.

ʻOku tau fie maʻu ha Fakamoʻui

Naʻe vahevahe ʻe ʻEletā D. Todd Christofferson ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ‘a e aʻusia ko ‘ení:

ʻĪmisi
Portrait of Elder D. Todd Christofferson. Photographed in March 2020.

Naʻe fehuʻi mai ʻe ha mēmipa fuoloa ʻo e Siasí, ʻi ha taimi fuoloa siʻi pē mei heni, pe “Ko e hā ‘a e ʻuhinga ʻoku ou fie maʻu ai ʻa Sīsū Kalaisí? ʻOku ou tauhi ‘a e ngaahi fekaú; ko e tokotaha lelei au. Ko e hā ‘a e ʻuhinga ʻoku ou fie maʻu ai ha Fakamoʻuí?” Te u pehē pē, ne u fakatumutumu ʻi he ʻikai ke mahino ki he mēmipa ko ʻení ʻa e konga mahuʻinga taha ʻo ʻetau tokāteliné, ʻa e ʻelemēniti mahuʻinga taha ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí.

(D. Todd Christofferson, “ Ko e ʻUhinga ʻOku Tau Fie Maʻu ai ʻa Sīsū Kalaisí,” Ensign, Tīsema 2020, 19–20)

Tuku ha kiʻi taimi ke ke fakakaukau ai ki he meʻa te ke fakahokó, ʻo makatuʻunga ʻi hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e ongó, kapau naʻá ke ʻi he tuʻunga ʻo ʻEletā Kulisitofasoní.

Te tau lava ʻo ako fekauʻaki mo ʻetau fiemaʻu ha Fakamoʻuí ʻaki hono ako ‘o e folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá (vakai, Sēkope 7:11).

ʻE lava ke tokoni hono tokoniʻi ‘o e kau akó ke nau ʻilo ‘a e founga ke fakafekauʻaki ai e folofolá ke fakaloloto ʻenau akó, ʻiloʻi e ngaahi fehokotaki fakatokāteline mei he ngaahi potufolofola kehekehé, pea fakatupulaki ʻenau poto ʻi hono lau ‘a e folofolá. Fakakaukau ke fehuʻi ki he kau akó ‘a e founga kuo nau fakaʻaongaʻi ai ‘a e fakafekauʻakí ʻi heʻenau akó, pea mo e founga kuo tokoniʻi ai kinautolu ʻe hono fakaʻaongaʻi ʻo e fakafekauʻakí.

Ko ha taukei ako folofola te ne lava ʻo fakalahi ʻa e mahino ʻokú ke maʻu ki he tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní, ko hono faʻu ha ngaahi fakafekauʻaki ʻi hoʻo folofolá. Faʻu ha fehokotakiʻanga (link) ʻi he Gospel Library app ke fakafekauʻaki pe fakafehokotaki ‘a e ngaahi potufolofola fekauʻakí, ʻaki hano lekooti ha fakamoʻoni fakafolofola ‘o ofi ki ha potufolofola ʻe taha.

Ako ha potufolofola ʻe tolu ki he fā mei he ngaahi potufolofola ko ʻení ke tokoni ki hono tali ‘o e ngaahi fehuʻí “Ko e hā ʻoku ou fie maʻu ai ha Fakamoʻuí?”mo e “Ko e hā e meʻa ʻokú Ne fakahaofi au mei aí?” Fakakaukau ke fakafekauʻaki ‘a e ngaahi potufolofola ko ʻení, ʻaki hono fakafehokotaki kinautolu ki he Luke 2:10–12 ʻi he Gospel Library app pe lekooti ‘a e fakamoʻoni fakafolofolá Luke 2:10–12 ‘o ofi ki he ngaahi veesi ʻokú ke akó.

Fakakaukau ke hiki ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé “Ko e hā ʻoku ou fie maʻu ai ha Fakamoʻuí?” mo e “Ko e hā e meʻa ʻokú Ne fakahaofi au mei aí?” ʻOku ʻikai fie maʻu ke fakaʻaongaʻi pe fakaʻaliʻali kotoa ‘a e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení. Fakatatau mo e meʻa ʻe malava ʻe he kau akó, ʻe lava ke fakahoko tauhoa pe fakakulupu iiki ʻa e ʻekitivitī fekumi fakafolofola ko ʻení, kae ʻoua ʻe ʻoange ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofolá.

ʻI he ʻosi hono hiki ʻe he kau akó ʻenau ngaahi talí, kole ki ha niʻihi tokosiʻi ke vahevahe ‘a e meʻa ne nau tohí, pe fakaafeʻi e ngaahi hoá ke nau fevahevaheʻaki mo ha hoa ngāue he tafaʻakí. Fakapapauʻi ʻoku mahino ki he kau akó ʻoku fakahaofi kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi mei heʻetau ngaahi angahalá kapau te tau fakatomala pea mei he mate fakatuʻasinó ʻo fakafou ʻi ha toetuʻu fakamāmani lahi. ʻE lava foki ke fakafiemālieʻi mo poupouʻi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí ʻi he ngaahi faingataʻa ʻoku tau fehangahangai mo iá.

  • Ko e hā ‘a e ngaahi potufolofola naʻá ke filí?

  • ʻOku tokoniʻi fēfē nai koe ʻe he ngaahi potufolofola ko ʻení ke ke tali ‘a e ngaahi fehuʻi “Ko e hā ʻoku ou fie maʻu ai ha Fakamoʻuí?” mo e “Ko e hā e meʻa ʻokú Ne fakahaofi au mei aí?”

Fakatatau mo e taimi ʻoku toé pea kapau ʻoku fie maʻu ʻe he kau akó ha tokoni lahi ange ke mahino ʻa e ʻuhinga ʻoku tau fie maʻu ai ha Fakamoʻuí, fakakaukau ke huluʻi ʻa e vitiō ko ʻení. Mahalo kuo ʻosi mamata ai ha kau ako ʻe niʻihi kapau ne nau fakakakato ‘a e teuteu ʻa e tokotaha akó. ʻE lava foki ke vahevahe ʻe he kau akó ha ngaahi founga kuo tāpuekina fakatāutaha ai kinautolu ʻe he Fakamoʻuí.

Mamata he vitiō “ʻUhinga ʻOku Tau Fie Maʻu ai ha Fakamoʻuí—Ko ha Pōpoaki Faka-Kilisimasi fekauʻaki mo Hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí” (2:15), ʻo kumi e ʻuhinga ʻoku tau fie maʻu ai ha Fakamoʻuí. ‘Oku maʻu ‘a e vitioó ni ‘i he ChurchofJesusChrist.org.

Naʻe fakamoʻoni ʻa ʻEletā Kulisitofasoni ki he niʻihi ʻo e ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻu ʻo fakafou mai ʻia Sīsū Kalaisí:

ʻĪmisi
Portrait of Elder D. Todd Christofferson. Photographed in March 2020.

ʻE lava ke tau toe fakaakeake mei he ngaahi fili halá, tuʻunga ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Ko e nunuʻa ʻo e ngaahi angahala mo e ngaahi fehalaaki ʻa e niʻihi kehé kiate kitautolú, pea mo e taʻefakamaau totonu kotoa pē, ʻoku fakaleleiʻi ia tuʻunga ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. ʻOku tau fie maʻu ha Fakamoʻui ke ngaohi kitautolu ke tau kakato mo māʻoniʻoni.

(D. Todd Christofferson, “Ko e ʻUhinga ʻOku Tau Fie Maʻu ai ʻa Sīsū Kalaisí,” Ensign, Tīsema 2020, 22)

Naʻe pehē ʻe he ʻāngeló ʻi he Luke 2:10, “ʻOku ou ʻomi kiate kimoutolu ʻa e ongoongo lelei ʻo e fiefia lahi.”

Answer at least one of the following questions:

  • Kuó ke maʻu fēfē nai ha “fuʻu fiefia lahi” ʻi ho Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí?

  • Ko e hā ha meʻa te tau lava ʻo fakahoko ke fakatupulaki ai ʻetau fiefia ʻi he Fakamoʻuí?

Fakaafeʻi ‘a e kau ako ‘oku nau loto lelei ke nau fakamoʻoni ki he fiefia ʻo e huhuʻí, ʻoku nau ongoʻi koeʻuhí ko e Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke ke fakahoko foki mo hoʻo fakamoʻoní.

Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Ko e hā naʻe ʻalu ai ʻa Mele mo Siosefa ki Pētelihema ke fakatukuhauʻí?

Ko Sisa ʻAkositusí ko ha pule mālohi mo longomoʻui ʻi Loma mei he—31 K.M. ki he H.P. 14—naʻe ʻiloa ʻene pulé ʻi he māú mo e tauhi laó. Ko e “tohi” ʻoku lau ki ai ʻi he Luke 2:2 ko hono moʻoní ko e hiki [tohi kakai] ia ʻo e kakaí mo e taumuʻa ke fakatukuhauʻi kinautolu ʻi he kahaʻú, pea naʻe fie maʻu ʻi he tohi ko ʻení ʻa e tokotaha totongi tukuhaú ke ne ʻoatu pē ʻe ia ʻa e fakamatala ʻoku fie maʻú. Naʻe fie maʻu ke fononga ʻa Siosefa mo Mele ki Pētelihema, ʻa ia ko e kolo tupuʻanga ʻo e Tuʻi ko Tēvitá, koeʻuhí ko e hako kinaua ʻo e Tuʻi ko Tēvitá. … Naʻe ʻosi fakamoʻoniʻi ʻe he kau palōfita ʻo e kuonga muʻá ʻe ʻaloʻi ʻa e Mīsaiá ʻi Pētelihema, ʻi he fonua ko Selusalemá (vakai, Maika 5:2 ; ʻAlamā 7:10).Naʻe tuʻu ʻa Pētelihema ʻo fakafuofua ki he maile ʻe 85–90 (kilomita ʻe 137–145) ki he tafaʻaki faka-Tonga ʻo Nasaletí, ʻa ia ko ha fononga lalo ia ʻe ʻikai toe siʻi hifo he ʻaho ʻe fā pe nima pe ʻe toe lahi ange ai koeʻuhí ko e tuʻunga naʻe ʻi ai ʻa Melé.

(Tohi Fakahinohino Fuakava Foʻou ‘a e Tokotaha Akó [2014], 143)

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

“Kuo ʻAloʻi ha Fakamoʻuí”

Fakakaukau ke huluʻi ‘a e foʻi vitiō “Kuo ‘Aloʻi ha Fakamoʻui—Vitiō Faka-Kilisimasi” (2:00), ʻoku ʻi he ChurchofJesusChrist.org. Fakaafeʻi ‘a e kau akó ke nau fakafanongo ki he ʻuhinga ʻo hono Fakahā ʻo e ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí ki heʻetau moʻuí takitaha, pea fakaafeʻi leva kinautolu ke vahevahe ‘a e ngaahi meʻa ne nau ako mo ongoʻí.

A Savior Is Born—Christmas Video

Maʻu ha fiefia ʻi he Fakamoʻuí

Fakaʻaliʻali ʻa e filimi nounou Ko e Tamasiʻi ko Kalaisí: Ko ha Talanoa ‘Aloʻi (17:57), ʻoku ʻi he ChurchofJesusChrist.org. Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ʻa e ngaahi konga ko ʻení. Tuku ha taimi hili ‘a e konga takitaha ke aleaʻi ʻe he kau akó ‘a e founga naʻe fakahaaʻi ai ʻe he niʻihi fakafoʻituituí ʻenau fiefia ʻi he ʻaloʻi ʻo e Fakamoʻuí.

Mele mo Siosefa: taimi 0:00 ki he 8:56

Ko e kau tauhisipí mo e kau ʻāngeló: taimi 8:56 ki he 11:30

Ko e Kau Tangata Potó: taimi 11:30 ki he 12:42 mo e 13:44 ki he 17:15

“Fiefia ki Māmani”

Fakakaukau ke hivaʻi e himi “Fiefia ki Māmaní” (Ngaahi Himí, fika 110). ʻE ala ʻaonga foki ki he kau akó hano aleaʻi ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi hoku Fakamoʻuí, te u lava ʻo aʻusia ʻa e fiefiá. ʻE lava ke talanoa ʻa e kau akó fekauʻaki mo e founga ʻoku hoko ai ʻa Sīsū Kalaisi ko e maʻuʻanga fiefiá mo e ngaahi founga kuo nau aʻusia ai ʻa e fiefiá koeʻuhí ko Ia honau Fakamoʻuí.

Luke 2:10 . “Ongoongo lelei ʻo e fiefia lahi”

Naʻe pehē ʻe he ʻāngeló ʻi he Luke 2:10, “ʻOku ou ʻomi kiate kimoutolu ʻa e ongoongo lelei ʻo e fiefia lahi.” Fakakaukau ke fakafekauʻaki ʻa e veesi ko ʻení mo hono fakahā ʻe ha ʻāngelo ʻa e Fakamoʻuí ki he Tuʻi ko Penisimaní ʻoku lekooti ʻi he Mōsaia 3:3–5 .

Paaki