Seminelí
Filipai 3


Filipai 3

“Kuó u Kātaki Ai Hono Liʻaki ʻo e Ngaahi Meʻa Kotoa Pē … Ke u Maʻu ʻa Kalaisi”

ʻĪmisi
Fakatātā 1: Ko ha ʻīmisi ʻofa māfana ʻo Kalaisi, ʻoku sio hangatonu mai hono fofongá ki he tokotaha laukongá. fakatātā hono 2: ngaahi fetuʻú mo e kanivá

Ko e hā ʻokú ke loto fiemālie ke feilaulauʻi ke muimui ʻia Sīsū Kalaisi pea hoko ko ʻEne ākonga? Naʻe tukuange ʻe he ʻAposetolo ko Paulá ʻa e meʻa lahi ʻi he taimi naʻá ne fili ai ke muimui ki he Fakamoʻuí, kau ai hono tuʻunga māʻolunga ʻi he sōsaieti ʻo e kau Siú ʻi heʻene hoko ko ha Fālesí (vakai ki he Filipai 3:5). ʻE lava ke tokoni atu e lēsoni ko ʻení ke mahino kiate koe ʻa e mahuʻinga hono fakahoko e ngaahi feilaulau ke ʻiloʻi ʻa Sīsū Kalaisí.

Ko hono fakaʻatā ʻo e fakalongolongó. ʻOku fiemaʻu ha kiʻi taimi kae toki tali e ngaahi fehuʻi leleí. ʻOange ha taimi ke fakalaulauloto ai ʻa e kau akó. Kapau he ʻikai tali ʻe he kau akó ha fehuʻi he taimi pē ko iá, fakaʻehiʻehi mei he fakahehema ke fakangata vave ʻa e fakalongolongó ʻaki haʻo toe tali pē e fehuʻí. ʻE lava ke iku e taimi ʻoku fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ki he ngaahi fehuʻi fakalaulaulotó ki ha ueʻi fakalaumālie mo fakaloloto ʻenau fakamoʻoní.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Kapau ʻe lava, fakaafeʻi e kau akó ke tānaki ha ngaahi fakamatala mei he kau mēmipa ʻo e fāmilí pe ngaahi kui ne nau fai ha ngaahi feilaulau ke muimui kia Sīsū Kalaisí. Poupouʻi kinautolu ke nau vahevahe ʻenau ngaahi talí mo e kalasí kotoa.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e hā haʻo meʻa ʻe foaki?

Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ʻa e fakamatala ko ʻení ke kamata e kalasí, pe fakaʻaongaʻi ha ngaahi fakamatala naʻe omi mateuteu e kau akó ke vahevahé.

Lau pe mamata ʻi he fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí fekauʻaki mo ha talavou naʻá ne vahevahe mo Palesiteni Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī (1910–2008) ʻa e ngaahi feilaulau naʻá ne loto fiemālie ke fakahoko ke hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí.

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi naʻe faitaaʻi ʻi Māʻasi 2018.

‘I he ngaahi ta‘u lahi kuo hilí, ne fanongo ai ʻa e fakatahaʻangá ni ki ha talavou na‘á ne tali ‘a e ongoongolelei kuo toe fakafoki maí, lolotonga ha‘ane ako ‘i he ‘Iunaiteti Siteití. Na‘e fehu‘i ange ‘e Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī ki he tangatá ni ‘i he ‘amanaki ke foki atu ki hono fonua tupuʻangá, pe ko e hā ha me‘a ‘e hoko kiate ia ‘i heʻene foki atu ki hono ‘apí ko ha Kalisitiane iá. Na‘e pehē ange ‘e he talavoú, “ʻE loto-mamahi hoku fāmilí. Mahalo te nau tuli au pea nau lau kuó u mate. Pea kuo tāpuni kiate au hoku kaha‘ú, ʻa ‘eku ngāue ma‘u‘anga mo‘uí mo e faingamālie kotoa pē.”Naʻe fehuʻi ange ʻe Palesiteni Hingikelí, “ʻOkú ke kei fie foua pē ha mole lahi pehē koeʻuhí ko e ongoongoleleí?”

(Dallin H. Oaks, “Feilaulaú,” Ensign pe Liahona, Mē 2012, 21)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā e tali ʻa e talavoú? Ko e hā hono ʻuhingá?

ʻOange ha taimi feʻunga ki he kau akó ke nau tali ai e fehuʻi hokó. Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau fakalaulauloto fakalongolongo pea lekooti ʻenau ngaahi talí kimuʻa pea vahevahe kinautolu mo e kalasí.

  • Ko e hā nai ʻe ala kole mai ke u tukuange ke u muimui ai kia Sīsū Kalaisí?

ʻI hoʻo ako ʻa e Filipai 3, fakakaukau ki he meʻa kuó ke feilaulauʻi maʻá e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí pea mo e founga kuo tāpuekina ai koe ʻi hoʻo fai iá. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, mahalo ko ha foʻi fakakaukau foʻou kiate koe ʻa e feilaulau ke ofi ange ki he Fakamoʻuí. Ko e hā pē ho tūkungá, ʻoku finangalo ʻa e Fakamoʻuí ke tokoniʻi koe ke ke fakalakalaka. Tokanga ki he ngaahi fakakaukau mo e ngaahi ongo mei he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he lolotonga ʻo e lēsoní, ʻa ia ʻe lava ʻo tokoni ke mahino kiate koe ʻa e fatongia ʻoku totonu ke fakahoko ʻe he feilaulaú ʻi hoʻo moʻuí.

ʻOku taau e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí mo e feilaulau kotoa pē

Manatuʻi, kimuʻa pea ului ʻa Paula kia Sīsū Kalaisi ʻi he hala ki Tāmasikusí (vakai ki he Ngāue 9), naʻá ne hoko ko ha Fālesi, ko ha tokotaha tuʻunga fakalotu mo fakasōsiale māʻolunga ʻi he lotolotonga ʻo e kau Siú (vakai ki he Filipai 3:5). Koeʻuhí naʻá ne fili ke muimui ʻia Sīsū Kalaisi pea fakaʻaongaʻi ʻene moʻuí ʻi hono malangaʻi e ongoongoleleí, naʻe aʻusia ai ʻe Paula ha fakatanga lahi, faingataʻa, mamahi fakaesino, mo ha mafasia fakaeloto (vakai ki he 2 Kolinitō 11:23–28). ʻOku tau lau ʻi he Filipai 3:7–17 ʻa e ongo naʻe maʻu ʻe Paula fekauʻaki mo hono tukuange ʻene moʻui kimuʻá kae muimui kia Sīsū Kalaisí pea mo e ngaahi tāpuaki naʻe maʻu mei aí.

ʻE ala fiemaʻu tokoni ʻa e kau akó ke mahino ha niʻihi ʻo e ngaahi foʻi lea ʻi he konga folofolá. Fakakaukau ke hiki e ngaahi fakaʻuhinga ko ʻení ʻi he palakipoé pe ʻatā ke tokoniʻi e kau akó ʻi heʻenau akó.

Lau ʻa e Filipai 3:7–14, ʻo kumi ki he meʻa naʻe loto fiemālie ʻa Paula ke tukuange ke ne ʻilo mo muimui kia Sīsū Kalaisí. Fakatokangaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea fakatatau ʻi he veesi 10 ki he loto ueʻi ngofua, ʻoku ʻuhinga ʻa e kupuʻi lea “tali atu” ʻi he veesi 12 ke tuiaki atu ki muʻa, pea ʻoku ʻuhinga ʻa e foʻi lea ko e lavaʻi ʻi he veesi 12 ki hono maʻu.

Fakakaukau ke vahevahe ʻa e kau akó ke nau tauhoa pe fakakulupu iiki ke fakakakato ʻa e ʻekitivitī ko ʻení. Tokanga ki he kau ako te nau ala fiemaʻu ha tokoni makehe ki hono toe hiki ʻo e ngaahi potufolofolá ʻi he lea pē ʻanautolu.

Fili ha potufolofola pe kupuʻi lea ʻe ua mei he Filipai 3:7–14 pea toe hiki e pōpoaki ʻa Paulá ʻi hoʻo lea pē ʻaʻau. Hangē ko ʻení, ko e founga ʻe taha ke toe lea ʻaki ai e pōpoaki ʻo e Filipai 3:7 ko e “Ko e ngaahi meʻa naʻe mahuʻinga kiate au kimuʻá, kuo taʻeʻuhinga ia kiate au he taimí ni koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi.” ʻI hoʻo ʻosí, tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení.

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi tāpuaki naʻe maʻu ʻe Paula koeʻuhí naʻá ne fakahoko ha feilaulau maʻá e ʻEikí?

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi tāpuaki naʻá ne kei feinga ke maʻu ʻi heʻene ngaahi feilaulaú?

  • Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he sīpinga ʻa Paula ʻo e feilaulaú?

Ko e tefitoʻi moʻoni ʻe taha te tau lava ʻo ako mei he sīpinga ʻa Paulá kapau te tau tukuange ʻa e meʻa kotoa pē ʻe ala fiemaʻu ke tau muimui ai kia Sīsū Kalaisí pea vilitaki atu ki muʻa ʻi he tuí, ʻe lava ke tau ʻilo Ia mo maʻu ʻa e moʻui taʻengatá. Fakakaukau ke hiki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo folofolá pe ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá.

Fakaʻaongaʻi ha kiʻi taimi ke ke fakalaulauloto ai ki he founga ʻe ala fekauʻaki ai ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení mo koé.

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau, ngaahi fehuʻi, pe ngaahi hohaʻa ʻokú ke maʻu?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau tali e fehuʻi kimuʻá. Kapau naʻe ʻikai maʻu ʻe he kau akó ha faingamālie ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoní ke vahevahe e ngaahi fakamatala ki he feilaulau ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí pe ngaahi kuí ki he ongoongoleleí, fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke nau fai ia he taimí ni.

Kapau ʻe ʻaonga ki he kau akó ʻenau ako ki ha ngaahi sīpinga kehe ʻo e feilaulaú, ʻe lava ke fakaʻaongaʻi e ngaahi fakakaukau ʻi he “Ngaahi Sīpinga mei he Tohi ʻa Molomoná” ʻi he konga “Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Ako” ʻo e lēsoní. Fakakaukau ke vahevahe foki ha aʻusia fakataautaha mo ha fakamoʻoni.

Feilaulau Fakatāutahá

Manatuʻi ʻa e fehuʻi naʻe fai ʻe Palesiteni Hingikelī ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoní ʻo kau ki he loto fiemālie ʻa e talavoú ke feilaulauʻi ha meʻa lahi maʻá e ongoongoleleí. Lau e toenga ʻo e talanoa naʻe vahevahe ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesí.

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi naʻe faitaaʻi ʻi Māʻasi 2018.

Na‘e tangi ‘a e talavoú peá ne pehē ange, “Ka ‘oku mo‘oni ia, ‘ikai ko ia?” Na‘e hili hono fakamo‘oni‘i ange ‘oku moʻoní, na‘á ne pehē ange leva, “Ko e hā leva ha me‘a ‘e toe mahu‘inga ange ai?” Ko e laumālie ia ‘o e feilaulaú ‘oku ma‘u ‘e ha tokolahi ‘o hotau kau mēmipa fo‘oú.

(Dallin H. Oaks, “Feilaulaú,” Ensign pe Liahona, Mē 2012, 21)

  • Ko e hā ʻokú ke saiʻia ai fekauʻaki mo e talavou ko ʻení?

  • ʻOku hoko fēfē ʻa e moʻui, ngāue, mo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ko e sīpinga taupotu taha ʻo e feilaulaú?

  • Ko e hā ha ngaahi fakakaukau pe ongo ʻokú ke maʻu ʻi he taimi ʻokú ke fakalaulauloto ai ki he meʻa naʻe finangalo lelei ʻa Sīsū Kalaisi ke feilaulauʻi maʻaú?

Kimuʻa pea fakakakato ʻe he kau akó ʻa e ʻekitivitī ko ʻení, mahalo ʻe tokoni ke fakaafeʻi kinautolu ke nau fakakaukau ki ha ngaahi feilaulau ʻe ala kole ange ke nau fai vavé ni pē pea nau fevahevaheʻaki ha ngaahi sīpinga. ʻE lava foki ke hiki ʻe he kau akó ʻi he palakipoé ha ngaahi feilaulau kehekehe ʻoku fakahoko ʻe he toʻutupú ke muimui ʻia Sīsū Kalaisi.

Fakakaukau ki he taʻu ʻe nima hono hoko ʻi hoʻo moʻuí pea fai ha tohi kiate koe ʻi he kahaʻú. Fakakau ʻi hoʻo tohí ʻa e ngaahi fakaikiiki ko ʻení:

  1. Ko e ngaahi meʻa ʻe ala fiemaʻu ke ke feilaulauʻi ʻi he taʻu ʻe nima ka hokó ke ke ʻiloʻi lelei ange ai ʻa e ʻEikí mo teuteu ki he moʻui taʻengatá.

  2. Ngaahi faingataʻa te ke ala fehangahangai mo ia ʻi hoʻo fai ha ngaahi feilaulaú pea “mafao atu ki he … koloá” (Filipai 3:14).

  3. Ko e hā kuó ke ako fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e feilaulaú mo e ngaahi tāpuaki ʻe lava ke maʻu mei aí.

  4. Ko e founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe ʻe he feilaulaú ke ke hoko ʻo hangē ange ko e Fakamoʻuí.

Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá

Filipai 3:14. Ko e hā e ʻuhinga ʻa Paula ʻi heʻene pehē, “ʻOku ou mafao atu ki he fakaʻilongá”?

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā ʻEtuate Tupe ʻo e kau Fitungofulú ʻa e meʻá ni.

ʻĪmisi
Laʻitā Fakaʻofisiale ʻo ʻEletā ʻEtuate Tupei. Faitaaʻi ʻi Māʻasi 2017.

Ko e mafao atu ki he fakaʻilongá ko e hokohoko atu ia e faivelenga ʻi he “hala fāsiʻi mo lausiʻi ʻa ia ʻoku fakatau ki he moʻui taʻengatá” [2 Nīfai 31:18] mo hotau Fakamoʻuí mo ʻetau Tamai ʻi Hēvaní. Naʻe vakai ʻa Paula ki heʻene ngaahi mamahí “ʻoku ʻikai ngali ke fakatatau [ia] ki he nāunau ʻa ia ʻe fakahā kiate kitautolú” [Loma 8:18; vakai foki ki he 2 Kolinitō 1:3–7]. Ko e tohi ko ia ʻa Paula ki he kakai Filipaí ʻi he taimi ne nofo pōpula aí ko ha tohi ʻo e matuʻaki fiefia mo e nekeneka, mo e fakalotolahi kiate kitautolu kotoa, tautefito ki he taimi faingataʻa mo taʻepau ko ʻení. …

Ko e meʻa mālié ko hono enginakiʻi kitautolu ʻe Paula ke tau mafao atu ki muʻa mo fakamanatu mai ke tau fakangaloki e ngaahi meʻa ʻi muí—ʻa ʻetau tailiilí, meʻa ne tau nofotaha aí, ngaahi meʻa ne ʻikai ke tau malavá, mo ʻetau mamahi he kuohilí.

(Edward Dube, “Mafao Atu ki he Fakaʻilongá,” Liahona, Mē 2021, 90, 91)

Te u lava fēfē ʻo ʻiloʻi e ngaahi feilaulau ʻoku fiemaʻu ke u fai ke u ofi ange ai kia Sīsū Kalaisí?

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Leli R. Lōleni ʻo e Kau Fitungofulú ko e taimi lelei ke tau fakakaukau ai ʻi he loto ʻapasia ki he ngaahi feilaulau te tau lava ʻo fai maʻá e ʻEikí ko e lolotonga e ouau ʻo e sākalamēnití.

ʻĪmisi
Laʻitā Fakaʻofisiale ʻo ʻEletā Leli R. Lōleni. Faitaaʻi ʻi Māʻasi 2017.

ʻI he ʻātakai molumalu ko ʻení, ʻi he tafoki ʻetau fakakaukaú ki he langí, ʻe lava ke fakahā mai ʻe he ʻEikí ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu ke tau fakaleleiʻi hokó. Hangē ko kimoutolú, kuo taʻu lahi ʻeku maʻu ha ngaahi pōpoaki mei he Laumālié ʻo fakahaaʻi mai e founga ke u fakalakalaka aí. …

Mahalo ʻe talaatu ʻe he Laumālié ʻoku fiemaʻu ke ke fakamolemoleʻi ha taha. Pe ko haʻo maʻu ha pōpoaki ke ke filifili fakalelei e ngaahi faiva ʻokú ke mamata aí pe ko e hiva ʻokú ke fanongo ki aí. Mahalo te ke ongoʻi ke ke faitotonu ange ʻi hoʻo ngaahi fengāueʻaki fakapisinisí pe foaki ha paʻanga ʻaukai ʻoku lahí. ʻOku ʻikai hano ngataʻanga ʻo e ngaahi faingamālié.

(Larry R. Lawrence, “Ko e Hā ʻOku Teʻeki Ai Ke u Faí?Ensign pe Liahona, Nōvema 2015, 34–35)

Ko e hā ha ngaahi feilaulau ʻe niʻihi ʻoku fakahoko ʻe he kāingalotu ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ke muimui ki he Fakamoʻuí?

Naʻe lisi ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ha ngaahi feilaulau lahi ʻoku fakahoko ʻe he kāingalotu ʻo e Siasi ʻo e ʻEikí kuo fakafoki maí. Te ke lava ʻo lau ʻene lea “Feilaulaú,” Ensign pe Liahona, Mē 2012, 19–22, pe sio ʻi he vitiō “Feilaulaú” (16:30), ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

Filipai 2:6–11

Hili e tali ʻa e kau akó ki he fehuʻi fekauʻaki mo e founga ʻoku hoko ai e moʻui, ngāue, mo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí ko e sīpinga taupotu taha ʻo e feilaulaú, fakakaukau ke vakaiʻi ʻa e Filipai 2:6–11 mo fakaafeʻi e kau akó ke nau kumi e meʻa naʻe tukuange ʻe he Fakamoʻuí mo e meʻa naʻe tāpuakiʻi ʻaki Ia ʻe he Tamai Hēvaní.

Ko e ngaahi sīpinga mei he Tohi ʻa Molomona.

Ko ha sīpinga mei he Tohi ʻa Molomoná ʻokú ne fakatātaaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e feilaulaú ko e fononga ʻa e fāmili ʻo Līhaí ki he fonua ʻo e talaʻofá. Manatuʻi naʻe lāunga ʻa Leimana mo Lēmiuela pea ʻikai ke na tui ki he fakahinohino ʻa e ʻEikí ke mavahe mei he fonua ʻo hona tofiʻá (vakai ki he 1 Nīfai 2:11–13). Mahalo naʻe fehuʻia foki ʻe Nīfai ʻa e fekau ke mavahe mei Selusalemá, ka naʻe hokohoko atu ʻene feilaulaú ʻaki ʻene “[tangi] ki he ʻEikí” (vakai ki he 1 Nīfai 2:16).

Lau ʻa e 1 Nīfai 2:16–20 pea hiki pe fakaʻilongaʻi e ngaahi tāpuaki naʻe maʻu ʻe Nīfai koeʻuhí ko ʻene talangofuá mo e feilaulaú.

ʻE ala ʻaonga foki ki he kau akó ʻa e ako fekauʻaki mo e tamai ʻa e Tuʻi ko Lamonaí mo ʻene loto fiemālie ke feilaulauʻi kotoa ʻene ngaahi angahalá ke ʻiloʻi ʻa e ʻEikí (vakai ki he ʻAlamā 22:15–23).

“ʻIkai ha Fakaʻiseʻisa”

  Aleaʻi mo e kau akó ʻa e feilaulau naʻe fai ʻe he talavoú pea mo e ngaahi tāpuaki naʻá ne maʻú. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he ngaahi sīpinga kehe ʻo e feilaulau ʻi onopōní kuo nau mamata aí. 

Paaki