Seminelí
Filipai 4


Filipai 4

Ko Hono Maʻu ʻo e Fiefiá mo e Melinó ʻia Sīsū Kalaisí

ʻĪmisi
Finemui ʻoku fakakaukauloto.

Ko e hā ʻokú ne ʻomi kiate koe ha nonga mo ha fiemālie lolotonga e ngaahi taimi ʻo e loto-hohaʻá mo e ʻahiʻahí? Naʻe faʻa lea ʻa Paula ʻi heʻene tohi ki he kakai Filipaí fekauʻaki mo e fiefiá mo e melinó. ʻI hono fakaʻosi ʻo e tohi ko ʻení, naʻe akoʻi ʻe Paula ko Sīsū Kalaisi ʻa e maʻuʻanga ʻo e melinó mo e fiefiá pea fakamamafaʻi ʻa e meʻa ʻe lava ke fai ʻe he Kāingalotú ke nau ongoʻi ai ʻa e fiefiá mo e “melino ʻo e ʻOtuá” (Filipai 4:7). ʻI hoʻo akó, feinga ke ʻiloʻi e ngaahi founga te ke lava ai ʻo maʻu ha fiefia mo ha nonga lahi ange ʻia Sīsū Kalaisi ʻi hoʻo moʻuí.

Ngaahi ʻekitivitī tohí. ʻE lava ke tokoni hono fakaafeʻi e kau akó ke tali e ngaahi fehuʻi fakatupu fakakaukaú ʻaki hano tohi iá ke fakalahi mo fakamahino ʻenau fakakaukaú. ʻI hono tohi ʻe he kau akó ʻenau tali ki he ngaahi fehuʻí kimuʻa pea vahevahe ʻenau fakakaukaú mo e kalasí, ʻoku nau maʻu ai ha taimi ke fakahaaʻi ʻenau fakakaukaú mo maʻu ha ngaahi ongo mei he Laumālie Māʻoniʻoní.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke fehuʻi ki ha niʻihi ʻo e ngaahi kaungāmeʻá pe kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻa e founga ʻoku ʻomi ai ʻe Sīsū Kalaisi kiate kinautolu ʻa e melinó mo e fiefiá ʻi heʻenau moʻuí.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

ʻOku fakataumuʻa ʻa e ʻekitivitī ko ʻení ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakatokangaʻi e ngaahi faingataʻa ʻoku nau fehangahangai mo iá ʻi he nonga mo e fiefia. ʻE lava foki ʻo tokoni ke nau vakaiʻi e feituʻu ʻoku nau ʻalu ki aí ke maʻu ha nonga mo ha fiefia ʻoku lahi angé. Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ko ʻení pe toe fokotuʻutuʻu ia ke mamata ki ai ʻa e kau akó.

Ngaahi fakafeʻatungia ʻo Paulá

Vakaiʻi ʻa e fakatātā ko ʻeni ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e ʻAposetolo ko Paulá mo ha niʻihi ʻo hono ngaahi faingataʻaʻiá mo e ngaahi meʻa ʻoku hohaʻa ki aí. Manatuʻi ko e ngaahi meʻá ni ʻoku tanaki atu ki hono puke pōpula ʻo Paula ʻi he falé lolotonga ʻene fai ʻene tohi ki he Kāingalotu Filipaí. Fakakaukau ki he founga naʻe hoko ai e ngaahi faingataʻa ko ʻení ko ha ngaahi fakafeʻātungia ki he ongoʻi nonga mo e fiefia ʻa Paulá.

ʻĪmisi
New Testament Seminary Teacher Manaul - 2023

Faʻu ʻi hoʻo tohinoa akó ha siakale ʻoku ʻi ai ha fakatātā ʻo ha vaʻakau pe fakatātā ʻokú ne fakafofongaʻi koe, ʻo hangē ko e siakale ʻo Paulá. Hiki ʻi tuʻa ʻi he siakalé ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa ʻokú ke hohaʻa pe tokanga ki ai ʻe ala faingataʻa he taimi ʻe niʻihi ke ke ongoʻi ʻa e melinó mo e fiefiá.

Fakakaukau pe ko e fē ʻi he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻe lelei taha ke aleaʻi fakakalasí pea ko e fē ʻa e lelei taha ke tali ʻe he kau akó ʻi heʻenau tohinoa akó.

  • Ko e fē feituʻu ʻoku fekumi ki ai e kakaí ke maʻu ha nonga mo ha fiefia lahi ange ʻi he moʻui ko ʻení? ʻOkú ke fekumi ʻi fē ki he melinó mo e fiefiá? Kuó ke lavameʻa nai ʻi hoʻo ngaahi feingá?

Ko ha pōpoaki ʻo e fiefiá mo e melinó

Neongo hono puke pōpula ʻa Paula mo fehangahangai mo ha ngaahi faingataʻa kehé, ka naʻá ne faʻa lea fekauʻaki mo e fiefiá mo e melinó ʻi heʻene tohi ki he kakai Filipaí. Lolotonga hono talaange ʻe Paula ki he kakai Filipaí naʻá ne maʻu ha fiefia lahi ʻi heʻenau angaʻofá mo tokanga kiate iá (vakai, Filipai 4:1, 10, 14–16), naʻá ne toutou fakamanatu kiate kinautolu ʻa e maʻuʻanga ʻo ʻene fiefiá.

Lau ʻa e Filipai 4:4, 10, 13, pea fakakaukau ke fakaʻilongaʻi pe ko hai naʻe pehē ʻe Paula naʻe maʻu ai ʻene fiefiá mo hono mālohí.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ne toutou lea ai ʻa Paula kau kia Sīsū Kalaisi ko e maʻuʻanga ʻo hono mālohí, fiefiá, mo e melinó?

Naʻe akoʻi ‘e Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻa e ʻuhinga ʻoku hoko ai ʻa Sīsū Kalaisi ko e maʻuʻanga ʻo e melinó mo e fiefiá.

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni naʻe fai ʻi Sānuali 2018

Siʻoku kāinga ʻofeina, ʻoku siʻi ha kaunga e fiefia ʻoku tau maʻú, ki he tūkunga ʻetau moʻuí mo e meʻa ʻoku tukutaha ai ʻetau tokangá.

ʻI hono tukutaha ʻetau tokanga ki heʻetau moʻuí ʻi he palani ʻa e ʻOtuá ki he fakamoʻuí … pea mo Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí, te tau lava ʻo ongoʻi fiefia ʻo tatau ai pē ko e hā e meʻa ʻoku hokó—pe ʻikai ke hoko—ʻi heʻetau moʻuí. ʻOku haʻu ʻa e fiefiá meiate ia pea koeʻuhí ko Ia. Ko Ia e tupuʻanga ʻo e fiefia kotoa pē. …

Hangē pē ko e melino ʻoku foaki mai ʻe he Fakamoʻuí ʻoku “lahi hake ʻaupito ʻi he faʻa ʻiloá” [Filipai 4:7], ʻokú Ne toe ʻomi foki mo ha fiefia ʻoku fakautuutu, mālohi, mo lahi ʻoku ʻikai aʻusia ʻe he ʻuhinga fakaetangatá pe mahino fakamatelié. Hangē ko ʻení, hangē ʻe faingataʻa ke ke ongoʻi fiefia he puke haʻo fānau ʻi ha mahaki he ʻikai lava ke faitoʻo pe mole hoʻo ngāué pe taimi ʻoku lavakiʻi ai koe ho malí. Ka ko e fiefia tofu pē ia ʻoku ʻomi ʻe he Fakamoʻuí. Ko ʻEne fiefiá ʻoku pau, mo fakapapauʻi mai kiate kitautolu “ʻe kiʻi fuofuoloa siʻi pē [ʻetau] faingataʻaʻiá” [Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 121:7] pea fakatapui ia ko hotau tāpuaki [vakai, 2 Nīfai 2:2].

(Russell M. Nelson, “Fiefiá mo e Moʻui Fakalaumālié,” Ensign pe Liahona, Nōvema. 2016, 82)

  • Ko e hā naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Nalesoni naʻe mahuʻingamālie taha kiate koé? Ko e hā hono ʻuhingá?

  • ʻOkú ke pehē ʻe uesia fēfē hoʻo moʻuí ʻe he mahino moʻoni mo hono fakaʻaongaʻi e akonaki ʻa Palesiteni Nalesoní?

  • Kuo ʻomi fēfē ʻe Sīsū Kalaisi ha nonga mo ha fiefia ki hoʻo moʻuí?

Ko hono maʻu ʻo e fiefia naʻe ʻomi ʻe Sīsū Kalaisí

ʻE lava ke fakakakato ʻa e ʻekitivitī ko ʻení ʻe he kau akó fakafoʻituitui, pe ʻe lava ke ako fakafoʻituitui ʻe he kau akó pea faʻu fakataha mo e kalasí ha lisi.

Naʻe fakatou fai ʻe Palesiteni Nalesoni mo e ʻAposetolo ko Paulá ha faleʻi pau fekauʻaki mo e meʻa te tau lava ʻo fai ke maʻu ai ʻa e melino mo e fiefia naʻe tupu meia Sīsū Kalaisí.

Lau ʻa e Filipai 4:6–9, 11 mo e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni Nalesoní, ʻo kumi ki he founga te tau lava ai ʻo maʻu ʻa e melinó mo e fiefiá ʻia Sīsū Kalaisí. Te ke lava ke fakaʻilongaʻi ʻa e meʻa kuó ke akó ʻi hoʻo folofolá pe hiki ʻi hoʻo tohinoa ako folofolá. Fakatokangaʻi ange naʻe faka‘uhinga ‘e Siosefa Sāmita ʻa e Filipai 4:8 ki he “naʻinaʻi ʻa Paulá” pea fakakau ia ko ha konga ʻo e tefito ʻo e tui hono hongofulu mā tolú.

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni naʻe fai ʻi Sānuali 2018

ʻE founga fēfē leva haʻatau maʻu e fiefia ko iá? Te tau lava ʻo kamata ʻaki ʻetau “sio pē kia Sīsū ko e kamataʻanga mo e ngataʻanga ʻo ʻetau tuí” [Hepelū 12:2] ʻi he fakakaukau kotoa pē” [Tokateline mo e Fuakava 6:36]. Te tau malava ʻo fakamālō maʻu pē kiate Ia ʻi heʻetau lotú mo tauhi e ngaahi fuakava naʻa tau fakahoko mo Ia mo ʻetau Tamai Hēvaní. ʻE tupulaki ʻetau fiefiá, ʻi he moʻoni lahi ange e Fakamoʻuí kiate kitautolú mo ʻetau kolea ʻEne fiefiá ke tau maʻu.

(Russell M. Nelson, “Fiefiá mo e Moʻui Fakalaumālié,” Ensign pe Liahona, Nōvema. 2016, 82)

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau fanongo, hivaʻi, pe lau e ngaahi lea ʻo ha himi ʻoku fekauʻaki mo e tefito ʻo e melinó, ʻo tatau ai pē pe ki muʻa pe ʻi he lolotonga hono fakahoko ʻe he kau akó ʻa e ʻekitivitī ako ko ʻení. Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau ki hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi himí, vakai ki he “Melinó” ʻi he ngaahi tefito fakahokohoko fakamotuʻalea ʻo e Ngaahi Himí, ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

Vakaiʻi e lisi pe fakamatala mei hoʻo ako e tohi Filipaí mo e ngaahi lea ʻa Palesiteni Nalesoní, ʻo fakakaukau ki he meʻa ʻoku mahuʻinga taha kiate koé mo hono ʻuhingá. Feinga ke ʻiloʻi ha tefitoʻi moʻoni pea hiki ia ʻi hoʻo tohinoá fakataha mo e fakamoʻoni fakafolofola ʻoku maʻu mei aí. ʻE lava ke peheni e foʻi moʻoni te ke fakaʻilongaʻí:

Te u lava ʻo fiefia mo maʻu lahi ange ʻa e melino ʻa e ʻOtuá ʻi heʻeku…

Fekumi ki ha ueʻi mei he Laumālié ke fakaloloto hoʻo mahino ki he moʻoni naʻá ke maʻú ʻi ha ako lahi ange. ʻE lava ke kau ʻeni ʻi he ngaahi founga ke fakahoko ai ʻení:

  • Kumi ha ngaahi potufolofola fakafekauʻaki ki he ngaahi potufolofola ʻoku fekauʻakí. ʻE lava ke hoko ʻeni ko ha ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteline pe ngaahi potufolofola ʻoku maʻu ʻi he futinoutí. Fakakaukau ke hiki e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení ʻo ofi ki he veesi naʻá ke ʻiloʻi ai ʻa e tefitoʻi moʻoní.

ʻOange ha faingamālie ki he kau akó ke vahevahe e meʻa ne nau akó. Fai ha ngaahi fehuʻi vakaiʻi ʻe lava ʻo tokoni ke nau fakaʻaongaʻi e meʻa kuo nau akó, hangē ko ʻení:

  • ʻE tokoni fēfē hono fakaʻaongaʻi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ke ke maʻu ai ʻa e fiefiá mo e nongá? Ko e hā te ke fai ke maʻu ai e tokoni mo e mālohi ʻo e Fakamoʻuí ke fai ʻení?

  • Ko e hā ha founga ʻe ala liliu ai hoʻo moʻuí ʻi hoʻo aʻusia ha ʻamanaki lelei lahi ange mo e “melino ʻa e ʻOtuá”?

Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá

Ko e hā te u lava ʻo fai ʻi he taimi ʻoku faingataʻa ai ke maʻu ʻa e melinó mo e ʻamanaki leleí?

Te u maʻu fēfē ʻa e melinó ʻia Sīsū Kalaisi?

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā ʻUlise Soālesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo ʻEletā ʻUlise Soālesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá.

ʻOku fiemaʻu ke fakatatau ʻetau fakakaukaú mo e holí ki Hoʻoná ʻi heʻetau fekumi kiate Ia ʻi he fakakaukau kotoa pē pea muimui kiate Ia ʻaki hotau lotó kotoa. ʻOku ʻuhinga e folofolá ki he fakatatau ko ʻení ko e “tuʻumaʻu ʻi he ʻEikí” [Filipai 4:1]. ʻOku ʻuhinga ʻa e foungá ni ke tau hokohoko atu hono fakafeangai ʻetau moʻuí ke fenāpasi mo e ongoongolelei ʻo Kalaisí pea tukutaha ʻa e tokanga fakaʻahó ki he meʻa kotoa pē ʻoku leleí. Ko e toki taimi pē ia ʻe lava ai ke tau aʻusia ʻa e “melino ʻo e ʻOtuá, ʻa ia ʻoku lahi hake ʻaupito ʻi he faʻa ʻiloá” pea te ne “tauhi [hotau] laumālié mo hotau lotó ʻia Sīsū Kalaisi” [Filipai 4:7].

(Ulisses Soares, “Fekumi kia Kalaisi ʻi he Fakakaukau Kotoa Pē,” Ensign pe Liahona, Nōvema. 2020, 82-83)

Naʻe akoʻi ʻe Sisitā Sini B. Pingihami, ko e Palesiteni Lahi ʻo e Fineʻofá:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Sisitā Siini B. Pingihemi. Faitaaʻi ʻi he 2017.

Ko Sīsū Kalaisi foki ʻa e tupuʻanga ʻo e melinó ʻOkú ne fakaafe mai ke tau “falala ki [Hono] mālohí” pea talaʻofa mai ʻa e “melino … ʻoku lahi hake ʻaupito ʻi he faʻa ʻiloá” [Filipai 4:7], ko ha ongo ʻoku maʻu ʻi he “folofola [ʻaki ʻa Hono Laumālié]” [ʻAlamā 58:11] neongo ʻa e ngaahi faingataʻa ʻokú ne ʻākilotoa kitautolú. ʻI heʻetau falala ki he mālohi ʻo e ʻAlo pē ʻe Taha ʻo e ʻOtuá naʻe Fakatupú ke Ne fakanonga hotau loto ʻoku uhú, ʻe hoko mai ʻa e melinó, ʻo tatau pē pe ko ha faingataʻa fakatāutaha, fakafāmili, pe fakakolo.

(Jean B. Bingham, “Ke Kakato Ai Hoʻomou Fiefiá,” Ensign pe Liahona, Nōvema. 2017, 86)

Ko e hā ha ngaahi tāpuaki ʻe maʻu ʻi heʻeku fekumi ki he melinó ʻia Sīsū Kalaisí?

Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻo pehē:

ʻĪmisi
Laʻitā fakaʻofisiale ʻo Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni naʻe fai ʻi Sānuali 2018

ʻI he taimí ni, siʻoku kāinga ʻofeina, ʻoku ou tāpuakiʻi ke fakafonu ʻaki kimoutolu ʻa e nonga ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí. ʻA ʻEne nongá ʻa ia ʻoku lahi hake ʻaupito ʻi he faʻa ʻiloá. ʻOku ou tāpuakiʻi kimoutolu ʻaki ha holi lahi ange mo e malava ke talangofua ki he ngaahi fono ʻa e ʻOtuá. ʻOku ou palōmesi atu ʻi hoʻomou fai iá, ʻe taumalingi atu ʻa e ngaahi tāpuakí, ʻo kau ai ha loto-toʻa lahi ange, fakahā fakatāutaha lahi ange, uouangataha ange ʻi homou ʻapí, mo ha fiefia neongo ʻa e taʻepaú.

(Russell M. Nelson, “Ko Ha Meʻa Angamaheni Foʻou,” Ensign pe Liahona, Nōvema. 2020, 119)

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

Filipai 4:8 mo e Ngaahi Tefito ʻo e Tuí 1:13

Fakakaukau ke ʻoange ha taimi ki he kau akó ke nau fakatokangaʻi ʻa e ngaahi faitatau ʻi he Filipai 4:8 mo e Ngaahi Tefito ʻo e Tuí 1:13. ʻE lava leva ke faʻu ʻe he kau akó ha fakamatala “kapau/ʻe” ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi akonaki ko ʻení mo e talaʻofa ʻa Paula ʻi he Filipai 4:9. ʻE lava ke fai ʻe he kau akó ha meʻa hangē ko e ʻekitivitī ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Palaimelí: Fuakava Foʻoú 2023 mo e ʻuluʻi tohi “Te u lava ʻo ʻfakakaukauv ki he ngaahi meʻa ʻoku moʻoni, totonu, mo haohaoá.”

Faʻu ha positā

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau faʻu ha pousitā hangē ko ia ʻoku maʻu ʻi he makasini Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupúʻo fakatefito ʻi ha taha ʻo e ngaahi akonaki ʻa Paula ʻi he Filipai 4. Fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe e meʻa ne nau faʻú mo e ʻuhinga ne nau fili ai e meʻa ne nau filí.

Paaki