Ako ki he Naunau Fakalēsoní
Ko Hono Fakaʻaongaʻi mo Fakafenāpasi ʻa e Ako ki he Naunau Fakalēsoni ʻa e Seminelí


“Ko Hono Fakaʻaongaʻi mo Fakafenāpasi ʻa e Ako ki he Naunau Fakalēsoni ʻa e Seminelí,” Ako ki he Naunau Fakalēsoni ʻa e Seminelí (2025)

ʻĪmisi
fefine ʻoku ako

Ko Hono Fakaʻaongaʻi mo Fakafenāpasi ʻa e Ako ki he Naunau Fakalēsoni ʻa e Seminelí

ʻOku lahi ha ngaahi founga lelei ke teuteu ai ke akoʻi ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. ʻOku kau maʻu pē ʻi he teuteu ko ʻení ʻa hono ako ʻi he faʻa lotu ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá mo fekumi ki he fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke ʻiloʻi ʻa e founga lelei taha ke tokoniʻi ʻaki kinautolu ʻokú ke akoʻí ke fakaloloto ʻenau ului kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongolelei kuo fakafoki maí.

Ko e naunau fakalēsoni ʻa e seminelí ko ha maʻuʻanga tokoni ia te ke lava ʻo falala te ne tataki koe ʻi hoʻo teuteu lēsoní mo tokoniʻi koe ke ke akoʻi ʻa e tokāteline moʻoní. ʻI hoʻo fakaʻaongaʻi ʻa e maʻuʻanga tokoni ko ʻení, ʻuluaki feinga ke fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa ʻoku ʻi he naunau fakalēsoní, pea fakakaukauʻi leva ʻa e ngaahi fiemaʻu hoʻo kau akó pea mo e fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke mahino ʻa e taimi ʻe fiemaʻu ke ke fakafenāpasi ai ha niʻihi ʻo e ngaahi fakakaukau fakalēsoní.

Fakakaukau ki he faleʻi ko ʻeni ʻa Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí fekauʻaki mo hono fakaʻaongaʻi ʻo e naunau fakalēsoní ke teuteu ʻa e ngaahi lēsoni seminelí:

ʻĪmisi
Palesiteni Dallin H. Oaks

ʻOku tau ʻuluaki fakaʻaongaʻi, pea tau toki fakafenāpasi. Kapau ʻoku tau maheni kakato mo e lēsoni kuo ʻomaí, ʻa ia ʻoku tau ʻamanaki fakahokó, te tau lava leva ke muimui ʻi he Laumālié ke fakafenāpasi ia. Ka ʻoku ʻi ai ha ʻahiʻahi, ʻi he taimi ʻoku tau talanoa ai ki he founga feliliuakingofuá ni, ke kamata ʻaki ʻa e fakafenāpasí kae ʻikai ko hono fakaʻaongaʻí. ʻOku napangapangamālie. Ko ha tukupā taʻe-tuku. Ka ko e founga ʻo hono ʻuluaki fakaʻaongaʻi pea toki fakafenāpasí ko ha founga lelei ia ke fakapapauʻi ʻoku akoʻi ʻa e tokāteline totonú. (“A Panel Discussion with Elder Dallin H. Oaks” [Seminaries and Institutes of Religion satellite broadcast, Aug. 7, 2012], broadcasts.ChurchofJesusChrist.org)

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke tomuʻa fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa ʻi he naunau fakalēsoní kimuʻa pea toki fakafenāpasi iá?

Ko Hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Naunau Fakalēsoní

ʻOku pehē ʻe he Taumuʻa ʻo e Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú ʻoku tau “tokoni ki he toʻu tupú mo e kakai lalahi kei talavoú ke fakaloloto ʻenau ului kia Sīsū Kalaisí mo ʻEne ongoongolelei kuo fakafoki maí.” ʻOku hoko atu ʻa e taumuʻá ke fakamatalaʻi ʻa e ngaahi meʻá ni fekauʻaki mo hono tokoniʻi ʻo e kau akó ke fakaloloto ʻa e uluí:

ʻOku tau fakatefito ʻa e aʻusia fakaako takitaha ʻia Sīsū Kalaisi mo ʻEne sīpingá, ngaahi ʻulungāngá mo e mālohi ʻo e huhuʻí. ʻOku tau tokoniʻi ʻa e kau akó ke ako ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisi kuo fakafoki maí ʻo hangē ko ia ʻoku hā ʻi he folofolá pea mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá. ʻOku tau tokoniʻi e kau akó ke fakahoko honau fatongiá ʻi heʻenau ako ʻiate kinautolu pē. ʻOku tau fāifeinga ke fakaafeʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke fakahoko Hono fatongiá ʻi he aʻusia fakaako takitaha.

ʻOku fokotuʻutuʻu fakalelei ʻa e naunau fakalēsoni ʻa e seminelí ke tokoni atu ke ke ʻoatu ʻa e faʻahinga aʻusia fakaako ko ʻení. ʻOku fakatefito ʻi he lēsoni takitaha ʻa e aʻusia fakaako ʻia Sīsū Kalaisí (fakatefito ʻia Kalaisi), tokoniʻi ʻa e kau akó ke nau ako ʻa e ongoongoleleí mei he folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá (fakatefito ʻi he folofolá), pea ʻoange ha ngaahi faingamālie ki he kau akó ke fakahoko honau fatongia ʻi he aʻusia fakaakó (fakatefito ʻi he tokotaha akó). ʻI hono fakatahaʻi ʻa e ngaahi ʻelemēniti mahuʻinga ʻe tolu ko ʻeni ʻo e taumuʻá, ʻoku tau fakaafeʻi ai ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke fakahoko Hono fatongia ʻi he aʻusia fakaakó. ʻOku fakahaaʻi mai ʻe he Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí “Ko e Laumālié ʻa e faiako moʻoní pea mo e maʻuʻanga tokoni moʻoni ʻo e uluí.” Ko e taimi pē ʻoku ʻi ai ʻa e Laumālié te Ne toki lava ʻo fakaloloto ange ʻa e ului ki he Fakamoʻuí.

ʻĪmisi
Fakatātā ʻo e Aʻusia Fakaako ʻOku Tataki ʻe he Laumālié

ʻOku fakatātaaʻi ʻe he fakatātā ko ʻení ha aʻusia ʻoku fakatefito ʻia Kalaisi, fakatefito ʻi he folofolá, pea fakatefito ʻi he tokotaha akó ʻa ia ʻokú ne fakaafeʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke fakahoko Hono fatongiá. ʻOku fakahā ʻe he lanu engeengá ʻa e tuʻunga ʻoku fakaafeʻi lelei ange ai ʻe he aʻusia fakaakó ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní. ʻOku fakatātaaʻi ʻe he uho ʻo e fakatātā ko ʻení ʻa e taimi ʻoku tataki ai ʻe he Laumālié ʻa e aʻusia fakaakó pea ʻoku fakaloloto ʻe he kau akó ʻenau ului kia Sīsū Kalaisí mo ʻEne ongoongolelei kuo fakafoki maí. ʻI hono fakaʻaongaʻi ʻo e naunau fakalēsoni ʻa e seminelí, ʻoku tau fakatupulaki ai ʻa e faingamālie ke maʻu ʻe he kau akó ha aʻusia fakaako ʻoku tataki ʻe he Laumālié ʻi he seminelí. Kuo toe vakaiʻi fakalelei foki mo fakafekauʻaki ʻa e naunau fakalēsoni ʻa e seminelí ke tokoniʻi koe:

  • Fakapapauʻi ʻoku tonu fakatokāteline.

  • Fakahaaʻi ʻa e taumuʻa ʻa e tokotaha faʻu tohi ne ueʻi fakalaumālié.

  • Tauhi ha founga potupotutatau ki hono fakatātaaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e faiako hangē ko Kalaisí ʻa ia ʻoku maʻu ʻi he Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí.

  • ʻOange ha ngaahi aʻusia fakaako ke vahevahe mo fakatātaaʻi ʻe he kau akó ʻa e meʻa ʻoku nau akó.

  • Fakaʻaongaʻi ha ngaahi founga kehekehe.

ʻOku lahi ha ngaahi meʻa mahuʻinga ke fakakaukauʻi ʻi he taimi ʻoku teuteuʻi ai ha lēsoní. ʻE lava ke tokoni hono fakaʻaongaʻi ʻo e naunau fakalēsoní ke tataki koe ʻi he meʻa mo e founga ke akoʻí. Te ne toe lava foki ʻo tokoniʻi koe ke ke fakapapauʻi ʻoku akoʻi maʻu pē ʻa e tokāteline moʻoní.

Ko ha ngaahi founga ʻeni te ke lava ai ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e naunau fakalēsoní:

  • Lau fakalelei ʻa e taumuʻa ʻo e lēsoní. ʻOku maʻu ʻeni ʻi he fakamatala fakalūkufuá pea mo e sētesi fakaʻosi ʻo e talateu ki he lēsoni takitaha. ʻOku fenāpasi ʻa e kanotohi mo e ngaahi ʻekitivitiī kotoa pē mo e taumuʻa pe ola ko ʻeni ʻo e akó.

  • Lau ʻa e lēsoní kotoa. Fakakaukau ki he founga ʻoku fenāpasi ai ʻa e ngaahi potufolofola kuo fili ke lau ʻe he kau akó, ngaahi moʻoni kuo tohi mataʻāʻaá, kupuʻi leá mo e ngaahi ʻekitivitií pea mo e taumuʻa ʻo e lēsoní pea ʻomi ha aʻusia ʻoku fakatefito ʻia Kalaisi, fakatefito ʻi he folofolá mo fakatefito ʻi he tokotaha akó. Tokanga ʻaupito ki he ʻekitivitī ako ofi ki he fakaʻosinga ʻo e lēsoní, ʻa ia ʻoku maʻu ai ʻe he kau akó ha faingamālie ke fakahaaʻi ʻa e taumuʻa ʻo e lēsoní.

  • Fakakaukau ke tali ʻa e ngaahi fehuʻí mo fakahoko ʻa e ngaahi ʻekitivitií ʻo hangē pē ko ha tokotaha ako koé. ʻE lava ke tokoni ʻeni ke ke ako ʻi he Laumālié pea hū ki he loki akó kuo fakamāmaʻi, langaki hake mo mateuteu lelei ange ke ke ʻoange ʻa e aʻusia tatau maʻa hoʻo kau akó.

  • Feinga ke mahino pea akoʻi ʻa e faʻahinga lēsoni kotoa pē ʻoku maʻu ʻi he naunau fakalēsoní, neongo kapau ʻoku nau foʻou kiate koe. (ʻOku kau ʻi he faʻahinga ʻo e lēsoní ʻa e ngaahi lēsoni ʻo e Kalasi Ako Folofolá, ngaahi lēsoni Akoako Fakataukei Fakatokāteliné, ngaahi lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó mo e ngaahi lēsoni Teuteu ki he Moʻuí.) ʻOku tokoni ʻa e ngaahi aʻusia fakaako takitaha ko ʻení ʻi ha ngaahi founga makehe ke fakaloloto ʻa e ului ʻa e kau akó kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí.

Mahalo ʻe mahuʻinga makehe ʻa e fili ke fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa ʻoku ʻi he naunau fakalēsoní ki he ngaahi lēsoni Teuteu ki he Moʻuí. ʻOku nofotaha ʻa e ngaahi lēsoni ko ʻení ʻi ha ngaahi tefito mahuʻinga kehekehe ki he moʻui ʻa e kau akó. Kuo faʻufaʻu kinautolu ʻi he tokoni ʻa e ngaahi potungāue kehekehe ʻa e Siasí mo ha kau mataotao ʻi he ngaahi kaveinga kehé. Mahalo ʻe ongoʻi taʻefeʻunga ha kau faiako ʻe niʻihi ke nau akoʻi ha ngaahi kaveinga pau ʻo e Teuteu ki he Moʻuí ka ʻoku nau ongoʻi ʻoku ʻi ai haʻanau taukei lahi ʻi he ngaahi kaveinga kehe ʻo e Teuteu ki he Moʻuí. Tatau ai pē pe ko e hā ʻa e tūkungá, ʻe fakapotopoto ki he kau faiakó ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e naunau fakalēsoní kimuʻa pea nau toki feinga ke fakafenāpasi ia. (Vakai ki he talanoa kia Brother ʻAlivalesé mo Sisitā Sató ʻi laló.)

Ngaahi talanoa ki hono fakaʻaongaʻi ʻo e naunau fakalēsoní

Brother ʻAlivalese—Ko ha faiako ʻokú ne ongoʻi taʻefeʻunga ke akoʻi ha lēsoni pau ʻo e Teuteu ki he Moʻuí

Ko Brother ʻAlivalesé ko ha papi ului ia ki he Siasí pea naʻe ʻikai ke ngāue fakafaifekau taimi kakato. ʻOkú ne ongoʻi taʻefeʻunga ke akoʻi ʻa e teuteu ngāue fakafaifekaú, koeʻuhí naʻe ʻikai ke ne ʻalu ʻo ngāue fakafaifekau pea fakakaukau ke hiki fakalaka mei he konga ʻo e Teuteu ki he Ngāue Fakafaifekaú ʻi he ngaahi lēsoni Teuteu ki he Moʻuí. Ka neongo ia, ʻi he kamata ke ne vakai ki he ngaahi lēsoní, ʻokú ne fakatokangaʻi ʻoku nau nofotaha ʻia Kalaisi ko ha sīpinga haohaoa ʻo hono vahevahe ʻEne ongoongoleleí pea ʻoku ʻikai fakafalala ia ki heʻene ngaahi aʻusiá. ʻOku kau ʻi ai ha ngaahi potufolofola fakatupu fakakaukau mo ha ngaahi ʻekitivitī ʻoku fakamānako ke tokoni ki heʻene kau akó ke nau teuteu ke hoko ko ha kau faifekau maʻá e ʻEikí. Naʻá ne ʻiloʻi ʻe lava ke tokoni ʻa e ngaahi naunau fakalēsoní ke maʻu ʻe heʻene kau akó ha aʻusia maʻongoʻonga neongo ʻene taʻetaukei ʻaʻana ʻi he teuteu ngāue fakafaifekaú.

Sisitā Sato—Ko ha faiako ʻoku taukei ʻaupito ʻi ha kaveinga pau ʻo e Teuteu ki he Moʻuí

ʻOku teuteu ʻa Sisitā Sato ke akoʻi ha lēsoni Teuteu ki he Moʻuí fekauʻaki mo hono tokangaʻi ʻo e ngaahi meʻa fakapaʻangá. Ko ha tokotaha palani fakapaʻanga fakapalōfesinale ia pea ʻokú ne vēkeveke ke vahevahe ʻene ʻiló mo e ngaahi aʻusiá mo ʻene kalasi seminelí. ʻI heʻene ako ʻi he faʻa lotu ʻa e naunau fakalēsoní, ʻokú ne fakatokangaʻi ʻa e faingofua ʻo e naunaú pea mo hono fakamamafaʻi ʻo Sīsū Kalaisi mo e folofolá. ʻOkú ne fakapapauʻi ʻe tokoni hono akoʻi ʻo e lēsoní ʻo hangē ko hono fakamatalaʻi ʻi he naunau fakalēsoní ki heʻene kau akó ke fakamālohia ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí pea ʻoange kiate kinautolu ha ngaahi tefitoʻi moʻoni fakapaʻanga ʻoku feʻunga mo honau tuʻunga ʻi he moʻuí. ʻOku fakakaukau ʻa Sisitā Sato ke ne muimui ofi ki he lēsoni ʻi he naunau fakalēsoní, kae ʻikai teuteu ke ne akoʻi ha ngaahi tefitoʻi moʻoni fakapaʻanga ʻoku toe māʻolunga angé.

Ko Hono Fakafenāpasi ʻo e Naunau Fakalēsoní

ʻI hoʻo hoko ko e faiako seminelí, ʻokú ke ʻi ha tuʻunga monūʻia ke tokoniʻi hoʻo kau akó ke nau haʻu kia Sīsū Kalaisi. ʻI hoʻo fengāueʻaki maʻu pē mo hoʻo kau akó, te ke ʻiloʻi mo ʻofaʻi lelei ai kinautolu. ʻE fakatupulaki ʻe hono ʻiloʻi mo ʻofaʻi hoʻo kau akó hoʻo malava ke maʻu ha ueʻi fakalaumālie mei he Laumālie Māʻoniʻoní fekauʻaki mo e taimi mo e founga ke fakafenāpasi ai e naunau fakalēsoní. ʻI hoʻo teuteu ʻa e ngaahi lēsoní ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e naunau fakalēsoní, kamata hoʻo teuteú ʻaki ha lotu. ʻE ueʻi koe ʻe he Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní ki he ngaahi fakafenāpasi te ke lava ʻo fai ki he kakano ʻo e lēsoní, kapau ʻoku ʻi ai, ke feau lelei ange ai ʻa e ngaahi fiemaʻu mo e ngaahi meʻa ʻoku malava ʻe hoʻo kau akó.

ʻOku kau ʻi he ngaahi ʻuhinga te ke ala fakafenāpasi ai ha lēsoní ʻa e:

  • Ke tokoni ki he kau akó ʻi he ngaahi palopalema mo e ngaahi fehuʻi he lolotonga ní. (Vakai ki he talanoa kia Brother Sōnasí.)

  • Ke ʻai ha konga ʻo e lēsoní ke mahuʻingamālie ange ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi fiemaʻu hoʻo kau akó, ngaahi meʻa ʻoku nau malavá, anga fakafonuá, pe ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻoku maʻú. (Vakai ki he ngaahi talanoa kia Sisitā Tupe, Brother Leisi mo Sisitā Lotilikuesí.)

  • Ke fakaʻaongaʻi ha ngaahi fakamatala, fakahinohino, pe maʻuʻanga tokoni kimuí ni mai mei he kau taki ʻo e Siasí. (Vakai ki he talanoa kia Sisitā Simití.)

  • Ke kumi ha founga lelei ange ke fakahoko ʻaki ha konga ʻo e lēsoní. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi sīpingá hano fakafenāpasi ha lēsoni fakatātā ʻi ha founga ʻokú ne kei teuteuʻi pē ʻa e ʻatamai mo e loto ʻo e kau akó ke akoʻi pe fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakafaivaʻi ha talanoa mei he folofolá kae ʻikai mamata ʻi ha foʻi vitiō ʻokú ne fakatātaaʻi ʻa e meʻa tatau pē naʻe hokó. (Vakai ki he talanoa kia Brother Lií.)

Kimuʻa pea fakafenāpasi ʻa e naunau fakalēsoní, fakakaukau ke ʻeke pē kiate koe ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • ʻOku kei ʻomi nai ʻe heʻeku fakafenāpasí ha aʻusia fakaako ʻoku fakatefito ʻia Kalaisi, fakatefito ʻi he folofolá, mo fakatefito ʻi he tokotaha akó?

  • ʻOku fenāpasi ʻa ʻeku liliú mo e ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e faiako faka-Kalaisí ʻoku maʻu ʻi he Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí?

  • ʻOku fakahaaʻi nai ʻe he fakafenāpasí ʻa e taumuʻa ʻa e tokotaha faʻu tohi ne ueʻi fakalaumālié?

  • ʻOku nofotaha nai ʻa e fakafenāpasí ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ke fakauluí?

  • ʻOku mahino nai kiate au ʻa e founga ʻe lava ke uesia ai ʻe heʻeku fakafenāpasí ʻa e ngaahi lēsoni mo e ngaahi aʻusia ki he siví ʻi he kahaʻú maʻá e kau akó?

Ngaahi talanoa ki hono fakafenāpasi ʻo e naunau fakalēsoní

Brother Sōnasi—Ko hono fakafenāpasi ha lēsoni ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi palopalema lolotongá mo liliu ‘i he fakalau ‘a e taimí

Naʻe teuteu faivelenga ʻa Brother Sōnasi ʻi he ʻaho Falaite kimuʻa ʻi he fakaʻosinga ʻo e uike konifelenisi lahí ke akoʻi ha lēsoni ʻi he Kalasi Ako Folofolá ki he Mōnite ka hokó. Naʻá ne ofo ʻi heʻene fanongo ki he fanongonongo ʻe he palōfitá ʻe langa ha temipale foʻou ʻi he feituʻu ʻokú ne faiako aí. ʻOkú ne ʻiloʻi ʻe omi ʻa e kau akó ki he kalasí ʻoku nau vēkeveke ke talanoa kau ki he temipalé pea ʻe lahi ha ngaahi fehuʻi ʻa ha tokolahi fekauʻaki mo ia.

ʻOku ongoʻi ʻe Brother Sōnasi naʻe ueʻi ia ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke liliu ʻene taimi-tēpilé ke akoʻi ha taha ʻo e ngaahi lēsoni Teuteu ki he Temipalé mei he konga Teuteu ki he Moʻuí ʻo e naunau fakalēsoní ʻi he Mōnité kae ʻikai ko e lēsoni Kalasi Ako Folofolá.

Brother Leisi—Ko hono fakafenāpasi ha ʻekitivitī ʻo makatuʻunga ʻi he meʻa ʻoku malava ʻe he kau akó

Lolotonga hono ako ʻe Brother Leisi ha lēsoní, ʻokú ne fakatokangaʻi ʻoku fakafalala lahi ʻa e lēsoní ki ha founga fealēleaʻaki maʻá e kau akó. Kuo fakatokangaʻi ʻe Brother Leisi ʻoku faʻa fakalongolongo ʻaupito ʻene kau akó pea ʻoku ʻikai ke nau fuʻu tali lelei ʻi he ngaahi fealēleaʻakí. Ka neongo ia, ʻoku nau saiʻia ʻaupito ʻi hono hiki ʻenau tohinoá. ʻOkú ne fakakaukau ke hiki ha fehuʻi ʻe ua mei he naunau fakalēsoní ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi ʻa e kau akó ke hiki ʻenau ngaahi talí, kae ʻikai ko hono fakahoko ha fealēleaʻaki. ʻOkú ne palani ke tuku ki ha kau ako ʻoku nau vēkeveké ke vahevahe ʻa e meʻa naʻa nau tohí.

Sisitā Lotilikuesi—Ko hono fakafenāpasi ha lēsoni ʻo makatuʻunga ʻi he anga fakafonuá

ʻOku teuteu ʻa Sisitā Lotilikuesi ke akoʻi ha lēsoni ʻoku kau ai ha ngaahi fakamoʻoni fakafolofola fekauʻaki mo Mele, ko e Faʻē ʻa Sīsuú. ʻOku ʻi ai ha ʻulungaanga ʻo e ngaahi ongo mālohi mo e ngaahi tui kehekehe fekauʻaki mo Mele ʻi he feituʻu ʻoku nofo ai ʻa Sisitā Lotilikuesí. Naʻe aʻu ʻo lotu ʻa e tokolahi kia Mele koeʻuhí ko hono fatongia ko e faʻē ʻa Sīsū Kalaisí. ʻI he ako ʻe Sisitā Lotilikuesi ʻa e lēsoni mei he naunau fakalēsoní, ʻokú ne kumi ha feituʻu lelei ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e meʻa kuo akoʻi ʻe he folofolá mo e kau taki ʻo e Siasí fekauʻaki mo Melé. ʻOkú ne fakakaukau ke fakafenāpasi ʻa e lēsoní ʻaki hono tānaki atu ʻa e ongo fehuʻi ko ʻení ki he meʻa ʻoku fakakau ʻi he naunau fakalēsoní:

“Ko e hā ʻoku tokoni ʻa e ʻAlamā 7:10 ke mahino kiate kitautolu fekauʻaki mo Melé? Neongo ʻoku tau fakaʻapaʻapa mo ʻofa ʻia Mele mo e kau ākonga faivelenga kehe ʻi he folofolá, ka ʻoku tokoni fēfē nai ʻa e ʻAlamā 7:11–13 ke mahino kiate kitautolu ʻa e ʻuhinga ʻoku tau moihū ai pē ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?”

Sisitā Tupe—Ko hono fakafenāpasi ʻo ha lēsoni ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻoku lava ke maʻú

ʻI hono teuteuʻi ʻe Sisitā Tupe ha lēsoní, ʻokú ne fakatokangaʻi ko e taha ʻo e ngaahi fakaafé ke fekumi ʻa e kau akó ki heʻenau ngaahi kuí ʻi he FamilySearch.org. ʻOkú ne ʻiloʻi ʻoku ʻikai maʻu ʻe he tokolahi taha ʻo ʻene kau akó ʻa e ʻinitanetí. ʻOkú ne fakafenāpasi ʻi he founga fakapotopoto ʻa e fakaafé ke kamata fakafonu ʻe he kau akó ha ʻū laʻipepa kulupu fakafāmili pea talanoa mo ʻenau faifaleʻi fakauooti ki he temipalé mo e hisitōlia fakafāmilí ke ʻiloʻi ʻa e founga te nau lava ai ʻo fekumi ki ha ngaahi hingoa fakafāmili kehé.

Sisitā Simiti—Ko hono fakafenāpasi ha lēsoni ke fakaʻaongaʻi e ngaahi lea kimuí ni mei he kau taki ʻo e Siasí

Lolotonga e teuteu lēsoni ʻa Sisitā Simití, ʻokú ne lau ha lēsoni te ne akoʻi ʻi he ʻaho hono hokó. Lolotonga ʻene lau ha fakamatala mei ha taki ʻo e Siasí ʻi he lēsoní, ʻokú ne manatuʻi ha lea kimuí ni mai te ne lava ʻo fakahoko ʻa e taumuʻa tatau. Naʻá ne toki ako ʻa e leá ʻi heʻene ako fakatāutahá, pea ʻokú ne kei manatuʻi lelei ia. ʻOkú ne fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ʻa e lea fakamuimuitahá ʻi heʻene lēsoní kae ʻikai ko e lea ʻi he naunau fakalēsoní.

Brother Lī—Ko hono fakafeʻungaʻi ha ʻekitivitī ako ke aʻusia lelei ange ai ʻa e taumuʻá

ʻI he teuteu ʻa Brother Lī ke akoʻi ha lēsoni mei he naunau fakalēsoní, ʻokú ne lau ha fokotuʻu ke haʻu mo ha foʻi pulu soka ki he kalasí. ʻOkú ne fakatokangaʻi ko e taumuʻa ʻo e lēsoni fakatātaá ke tokoniʻi ʻa e kau akó ke nau ʻiloʻi ʻe lava ke tākiekina ʻa e mahuʻinga ʻo ha foʻi pulu soka ʻaki haʻo ʻilo lahi ange ki hono hisitōliá.

ʻI heʻene fie fakahoko ʻa e taumuʻa ko ʻení ʻi he founga ʻe ʻaonga taha ki heʻene kau akó, ʻokú ne fakalaulauloto ʻi ha kiʻi taimi ki he meʻa te ne lava ʻo ʻomi ki he kalasí ʻa ia ʻe lava ʻe heʻene kau akó ʻo fakafekauʻaki lelei taha ki aí. ʻOkú ne fakakaukau ke fakafenāpasi ʻa e lēsoní ʻaki hono ʻomi ha kiʻi kahoa ki he kalasí. Hili hono vahevahe ʻe he kau akó ʻenau fakakaukau ki he mahuʻinga ʻo e kahoá, te ne vahevahe pe ko hai naʻá ne ngaohi ʻa e kahoá mo e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga lahi ange ai kiate ia hono ʻiloʻi hono hisitōliá ʻi ha toe meʻa kehe.

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Fakaʻaongaʻí mo Hono Fakafenāpasí

Neongo ʻe lava ke fakafenāpasi ha taha ʻo e ngaahi naunau fakalēsoní, ka ʻoku fakatātaaʻi ʻe he fakatātā ko ʻení ʻa e founga ʻe feʻunga ange ai ha ngaahi konga kehekehe ʻo ha lēsoni ke fakafenāpasi ʻo laka ange ʻi he ngaahi konga kehé.

Hangē ko ʻení, ko e taumuʻa ʻo e lēsoní, ko e puipuituʻa ʻo ha poloká, pe ko e foʻi moʻoni ʻoku tohi mataʻāʻaá ʻe lava ke ʻikai feʻunga ia ke fakafenāpasi ʻo laka ange ʻi he founga ʻoku kamata ʻaki ha lēsoni pe ko e ngaahi sīpinga ʻe lava ke vahevahe ʻe ha faiako ʻo kau ki ha foʻi moʻoni ʻoku tohi mataʻāʻā. ʻE lava ke faʻa fakaʻaongaʻi lahi ange ʻa e ngaahi meʻa ʻoku ofi ange ki he tafaʻaki toʻohemá, ka ko e ngaahi meʻa ʻi he tafaʻaki toʻomataʻú ʻe lava ke lahi ange hono fakafenāpasí. Manatuʻi ko e ngaahi fokotuʻu ʻeni. ʻOku ʻikai fiemaʻu ke fakafenāpasi ʻe he kau faiakó ʻa e meʻa kotoa pē ʻi he tafaʻaki toʻomataʻú, ʻo hangē pē ko e ʻikai fiemaʻu ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa kotoa pē ʻi he tafaʻaki toʻohemá.

ʻĪmisi
fakatātā ʻo e Founga ʻe Ala Fakafenāpasi ai ʻe ha Faiako ʻa e Nāunau Fakalēsoní

Fakaʻosi

ʻE tataki koe ʻe he Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo ako ʻi he faʻa lotu ʻa ʻEne folofolá mo teuteu ha ngaahi lēsoni ke tāpuekina Hono ngaahi fohá mo e ngaahi ʻofefiné. Te Ne lava ʻo tokoni ke mahino kiate koe ʻa e founga ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e meʻa kuo ʻoatu ʻi he naunau fakalēsoní pea mo e taimi ke fai ai ha ngaahi fakafenāpasi ke tokoniʻi lelei ange hoʻo kau akó.

Paaki