Ako ki he Naunau Fakalēsoní
Ako ki he Siviʻí


“Ako ki he Siviʻí,” Ako ki he Naunau Fakalēsoni ʻa e Seminelí (2025)

ʻĪmisi
kalasi seminelí

Ako ki he Siviʻí

Talateu

Ko e siví ko ha konga mahuʻinga ia ʻo e akó. Naʻe fakamamafaʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e mahuʻinga ʻo e siví, ʻi heʻene fakamatalaʻi ʻa e fatongia ʻo e ngaahi siví ʻi he ako fakaʻatamaí.

ʻĪmisi
ʻEletā David A. Bednar

Ko e moʻoni ʻoku mahuʻinga ʻa e toutou siví ki he akó. ʻOku tokoniʻi kitautolu ʻe ha sivi ʻoku ola leleí ke fakafehoanaki ʻa e meʻa ʻoku fiemaʻu ke tau ʻiló pea mo e meʻa kuo tau ʻosi ʻilo fekauʻaki mo ha kaveinga pau; ʻokú ne toe ʻomi foki mo ha makatuʻunga ʻe lava ke tau fakafuofuaʻi ai ʻa e tuʻunga ʻo ʻetau akó mo e fakalakalaká (David A. Bednar, “Te Tau Siviʻi ʻa Kinautolu,” Liahona, Nōvema 2020, 8).

ʻOku fakahoko ʻe he sivi ʻi he seminelí ha taumuʻa tatau mo e ngaahi sivi ʻi he ako fakaʻatamaí. ʻE lava ke tokoni ʻa e siví ke fakahaaʻi ʻe he kau akó ʻenau ʻilo fakalaumālié, mahinó, mo e līʻoa ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí. ʻE lava ke tokoni ʻa e faʻahinga sivi mahuʻinga ko ʻení ke ʻilo lahi ange ai ʻa e kau akó ki he meʻa ʻoku nau akó mo e founga ʻoku nau tupulaki aí.

ʻĪmisi
Fakatātā (meme) ki Hono Fakatokangaʻi ʻo e Akó mo e Tupulakí

ʻE lava ke hoko hono fakatokangaʻi ʻenau akó mo e tupulakí ko ha aʻusia fakafiefia mo fakaʻaiʻai ki he kau akó. ʻOku faitatau ʻeni mo e taimi ʻoku sio ai ha tokotaha lele feʻauʻauhi ki heʻene taimí ʻi ha uasi pe ko e taimi ʻoku sio ai ha kiʻi tamasiʻi ki heʻene tupú ʻi ha saati fua māʻolunga. ʻOku ʻikai faʻa fakatokangaʻi ʻe he kau akó ʻa e founga ʻoku nau tupulaki aí ʻi he ʻikai ha ngaahi faingamālie angamaheni ke vakavakaiʻi ʻenau akó. Naʻa mo e ngaahi faingamālie ke sio pe kuo ʻikai haʻanau fakalakalaka pe kuo nau tō ki mui ʻi heʻenau tupulakí, ʻe lava ke hoko ia ko ha ngaahi aʻusia fakaako mahuʻinga. ʻE lava ke fakaafeʻi ʻe he ngaahi sivi angamahení ha fakahā fakataautaha lahi ange ki heʻenau moʻuí mo tokoniʻi ʻa e kau akó ke faʻu ha ngaahi palani ki he tupulaki mo e ako ʻi he kahaʻú. ʻOku kau ʻi he ngaahi sīpinga ʻe niʻihi ʻo e ngaahi ʻekitivitī siviʻi ʻi he naunau fakalēsoni ʻa e seminelí ʻa e ngaahi lēsoni ki hono Siviʻi Hoʻo Akó mo e ngaahi fakaangaanga ki he fakataukei fakatokāteliné. ʻE nofotaha ʻa e ako ko ʻení ʻi he ngaahi ʻekitivitī sivi ʻoku maʻu ʻi he ngaahi lēsoni ki hono Siviʻi Hoʻo Akó.

Ngaahi Lēsoni ki he Siviʻi Hoʻo Akó

ʻI he kotoa ʻo e naunau fakalēsoni ʻa e seminelí, te ke maʻu ai ʻa e ngaahi lēsoni ki he Siviʻi Hoʻo Akó. ʻOku fakataimi-tēpileʻi ʻa e ngaahi lēsoni ko ʻení ʻi he uike ʻe fā ki he ono kotoa pē pea ʻoange ki he kau akó ha faingamālie ke nau siviʻi kinautolu ʻi he ngaahi ola fakaako ʻi he tuʻunga ʻo e kalasí. ʻOku tokoni ʻa e ngaahi ola fakaako ko ʻeni ʻi he tuʻunga ʻo e kalasí ki he kau akó ke nau:

  • Fakamatalaʻi ʻa e tokāteline kuo nau akó.

  • Fakakaukauloto ki heʻenau ngaahi ongó, tōʻongá, mo e ngaahi holi fekauʻaki mo e palani ʻa e Tamai Hēvaní pea mo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí.

  • Toe vakaiʻi ʻa e ngaahi palani pe ngaahi taumuʻa ʻoku nau ngāue ki aí ke fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa ʻoku nau akó mo fakaloloto honau tuʻunga fakaākonga kia Sīsū Kalaisí.

Mahalo ʻe tokoni ke tuku ha taimi ke vakaiʻi ai ha lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó ʻe taha pe lahi ange ke ke maheni mo kinautolu. ʻI hoʻo vakai ki ha lēsoni ʻe taha pe ua, fakatokangaʻi ange ʻoku kamata ʻa e lēsoni takitaha ʻi ha founga fakalūkufua, ʻo ne ʻoange ki he kau akó ha faingamālie ke vahevahe ha faʻahinga meʻa pē ne nau toki ako kimuí ni mai mei heʻenau ako ʻa e folofolá fakafoʻituituí, fakafāmilí, ʻi he ngaahi fakatahaʻanga ʻa e Siasí, pe ʻi he seminelí. Hili iá, vakaiʻi ʻa e ngaahi ʻekitivitī sivi takitaha ʻi he lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó. Tokanga makehe ki he founga ʻoku hanga ai ʻe he ʻekitivitī sivi takitaha ʻo:

  • Fakamuʻomuʻa ha ʻuluʻi tohi ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e ola ʻo e akó ʻi he tuʻunga ʻo e kalasí.

  • Lave ki he ngaahi aʻusia fakaako mei he ngaahi lēsoni kimuʻa ʻi he naunau fakalēsoní.

  • ʻOange ha faingamālie ki he kau akó ke nau fai ha meʻa ke fakahaaʻi ai ʻenau akó.

ʻĪmisi
Fakatātā (meme) ki he ʻIloʻi Lelei ʻa e Ola ʻo e Akó

ʻOku mahuʻinga ke manatuʻi ʻe lava ke fakavaveʻi ʻa e ako ʻa e tokotaha akó ʻi he mahino lelei ki he kau akó ʻa e ola ʻo ha ʻekitivitī ako pea ʻoange ha faingamālie ke fakahaaʻi ai ʻenau akó. ʻE ala tokoni ha talanoa fakatātā ke fakatātaaʻi ʻeni. Kapau ʻoku ako ʻe ha taha kei talavou ʻa e founga ke fanaʻi ai ha kaufana mo ha ngahau, ʻe fiemaʻu haʻane tāketi mahino ke fakataumuʻa ki ai, kae pehē ki hono akoʻi ʻo e founga ke faʻo ai ʻa e foʻi ngahaú, puke ʻa e kaufaná, tāketi fakahangatonu, pea tukuangé. Kapau he ʻikai teitei ʻoange haʻane faingamālie ke feinga ke fanaʻi ʻa e foʻi ngahaú, he ʻikai ke ne teitei ʻiloʻi pe naʻá ne ako. Ko e taimi pē te ne toki tukuange ai ʻa e foʻi ngahaú te ne toki sio lelei pe naʻá ne tau ʻi he foʻi tāketí pe ʻikai. Ko e meʻa tatau pē ʻoku hoko ʻi ha aʻusia ʻi hono ako ʻo e ongoongoleleí. ʻOku fiemaʻu ʻe he kau akó ha fakahinohino mo ha tokoni, ka ʻoku nau toe fiemaʻu foki ha ngaahi faingamālie ke fakahaaʻi ai ʻenau akó. Founga ʻoku fakahaaʻi ai ʻe he kau akó ʻoku fiemaʻu ke fehokotaki lelei ʻenau akó mo e olá. ʻOku taumuʻa ʻa e aʻusia fakaako kotoa pē ʻi he naunau fakalēsoní ki he meʻá ni; ka neongo ia, ʻoku toe ʻilonga ange hono fakahaaʻi ʻi he ngaahi lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó. Fakakaukau ke vahevahe mo e kau akó ʻa e ngaahi ola ʻo e akó ʻi he ngaahi lēsoni takitaha ko ʻení.

ʻE lava ke hoko ʻa e kau faiakó mo e kaungāakó ko ha maʻuʻanga tokoni ke tokoni ki he kau akó ke nau fakatokangaʻi lelei ange ʻenau akó. Te ke lava ʻi hoʻo hoko ko e faiakó ʻo ʻomi ha fakamatala tokoni fekauʻaki mo e fakalakalaka pe faingataʻaʻia ʻoku nau fakahokó. Te ke lava ʻo maʻu ha ngaahi fakakaukau mei hono aleaʻí pe vahevahe ha ngaahi aʻusia mei hoʻo moʻuí. Manatuʻi ʻoku ʻikai totonu ke ke ʻamanaki ʻe lipooti atu ʻe he kau akó ʻenau ngaahi taumuʻá pe palaní kiate koe pe ki he toenga ʻo e kalasí. ʻE lava ke mātuʻaki fakataautaha ha niʻihi ʻo e ngaahi taumuʻa mo e ngaahi palani ko ʻení. Neongo ia, ka ʻe ʻi ai pē ha taimi ʻe ongoʻi fiemālie ai ha tokotaha ako ke vahevahe ʻene ngaahi palaní pe ngaahi taumuʻá mo koe. Fealēleaʻaki fakataha mo e kau akó ʻo ka fiemaʻu. ʻE ʻi ai ha ngaahi taimi ʻe totonu ke toe fakafoki ai ha tokotaha ako ki he mātuʻá, pīsopé, pe palesiteni fakakoló.

ʻOku fakataumuʻa ha ngaahi ʻekitivitī ʻe niʻihi ʻi he ngaahi lēsoni ki hono Siviʻi Hoʻo Akó ke vahevahe ʻe he kau akó ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e aʻusiá mo honau kaungāakó, kae fakataautaha ange ʻa e ngaahi ʻekitivitī kehé. Hangē ko ʻení, ʻi he taimi ʻoku fakamatalaʻi ai ʻe he kau akó ʻa e tokāteliné, mahalo ko ha taimi lelei ʻeni ke ngāue fakataha ai ʻa e kau akó ke akoako hono fakamatalaʻí pe fakatātāʻí. ʻI he taimi ʻoku sivisiviʻi ai ʻe he kau akó ʻenau ngaahi ongó, tōʻongá, mo e ngaahi holí, ʻe lava ke hoko ia ko ha ʻekitivitī feʻunga ange ke fakakaukauloto fakafoʻituitui ki ai.

ʻĪmisi
Fakatātā (meme) ʻo e Takaua ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní

Kae mahuʻinga tahá, ʻi hoʻo akoʻi ʻa e ngaahi lēsoni ko ʻení, fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fekumi ki ha tokoni mo ha fakahinohino mei heʻenau Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní. ʻOku ʻikai ha takaua lelei ange ka ko e Laumālie Māʻoniʻoní ke tokoni ke vakai lelei ʻa e kau akó ki he founga ʻo ʻenau ako mo e tupulaki ʻi honau hala fononga ke foki ki he Tamai Hēvaní. ʻOange maʻu pē ki he kau akó ha ngaahi faingamālie ke fekumi ki he tokoni ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hono vakaiʻi ʻenau akó mo e tupulakí ʻi heʻenau hoko ko e kau ākonga ʻa Sīsū Kalaisí.

Maaka ʻo e Kalasí ki he Siví

ʻOku fiemaʻu ke kau ʻa e kau akó ʻi ha lēsoni ʻe taha pe lahi ange ʻo e Siviʻi Hoʻo Akó lolotonga ʻa e konga takitaha ʻo e kalasí ke maʻu ha maaka ke ʻosi mei he seminelí.

Kapau ʻoku ʻikai ʻalu ‘a e kau akó ki ha faʻahinga lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó lolotonga ʻa e semesitaá, ʻe fiemaʻu ke ke ʻoange kiate kinautolu ʻa e lēsoni totonu ki hono Siviʻi Hoʻo Akó ʻa ia ʻoku maʻu ʻi he fakamatala fakalahi ʻo e tohi lēsoni ʻa e faiako seminelí. ʻE lava ke ʻoange ki he kau akó ʻa e “Siviʻi Hoʻo Akó, Konga 1” ke nau siviʻi ʻa e konga ʻuluaki ʻo e kalasí. ʻE lava ke ʻoange ki he kau akó ʻa e “Siviʻi Hoʻo Akó, Konga 2” ke nau siviʻi ʻa e konga hono ua ʻo e kalasí. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke lekooti ʻenau ngaahi tali ki he ngaahi ʻekitivitī sivi takitaha. Poupouʻi kinautolu ke vahevahe foki ʻenau ngaahi tali ʻoku ʻikai fuʻu fakatāutahá mo ha mātuʻa, tokoua/tuongaʻane/tuofefine, pe taki ʻo e Siasí. ʻE lava ʻe he faingamālie ko ʻení ke vahevahe ai ʻa e kau akó ʻo fakaʻatā ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke akoʻi mo fakamoʻoni kiate kinautolu fekauʻaki mo e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí pea fakaafeʻi kinautolu ke nau fakahoko ha toe ngaahi sitepu kehe ʻi honau tuʻunga fakaākonga ʻoku fakatefito ʻia Kalaisí. ʻI he taimi te nau fakafoki atu ai ia kiate koé, te ke lava foki ʻo fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe ha tali ʻe taha pe ua ʻo kapau ʻoku ʻikai ke fuʻu fakataautaha.

Ko Hono Fakafenāpasi ʻo e Ngaahi Lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó

ʻI he taimi ʻe niʻihi, mahalo ʻe fiemaʻu ke ke fakafenāpasi ʻa e ngaahi lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó. Koeʻuhí ko e taimi-tēpile ʻa e akó, mahalo naʻe ʻikai ako ʻe he kau akó ha lēsoni ʻoku ʻuhinga ki ai ha lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó. ʻE ʻi ai foki mo ha ngaahi taimi naʻe mātuʻaki mahuʻingamālie ai ha foʻi moʻoni ki he kau akó kae ʻikai aleaʻi ʻi he lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó. ʻI he ngaahi meʻa pehení, ʻe fiemaʻu ke ke fetongi ha taha ʻo e ngaahi ʻekitivitī ʻi he lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó ʻaki ha ʻekitivitī te ke faʻu ke tokoni ki he kau akó ke nau siviʻi ʻenau mahinó pe fakalakalaka ʻi he tefito ko iá.

ʻE lava ke tokoni atu ʻa e ngaahi sitepu ko ʻení ke ke liliu pe faʻu ha ʻekitivitī siviʻi ʻoku ola leleí.

  • Sitepu 1: Kamata ʻaki hano ʻiloʻi ʻa e taumuʻa ʻo e lēsoni te ke fie siviʻí.

    ʻOku hiki ʻa e taumuʻa ʻo e lēsoni takitaha ʻi he sētesi fakaʻosi ʻo e palakalafi talateú ki he lēsoni ko iá pea ʻi he fakamatala fakapepa fakalūkufua ki he uiké.

  • Sitepu 2: Fakakaukau ki he meʻa ʻe lava ke fai ʻe he kau akó ke siviʻi ʻenau tupulakí mo e ako ki he taumuʻa ʻo e lēsoni ko iá. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi sīpingá ʻa e ngaahi meʻá ni:

    • Mahinó: ʻE lava ke akoʻi pe fakamatalaʻi ʻe he kau akó ha fakakaukau fakatokāteline ʻi he leá pe ʻi he tohí. ʻE lava ke fakahoko ʻeni ʻi ha ngaahi founga kehekehe, hangē ko e tali ki ha tūkunga pe hiki ha fakamatala ʻi ha tohinoa.

    • Ngaahi ongó, tōʻonga fakakaukaú, pe ngaahi holí: Mahalo naʻe fakaafeʻi ʻa e kau akó ʻi ha lēsoni kimuʻa ke siviʻi ʻenau ngaahi ongó, tōʻonga fakakaukaú, pe ngaahi holí ʻo fakafou ʻi hano hiki ha fakamatala ʻi ha tohinoa, savea, pe ha toe founga kehe. Kapau ko ia, ʻe lava ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau toe fakakakato ʻa e ʻekitivitī ko iá. Te nau lava leva ʻo fakafehoanaki ʻenau ngaahi tali mei he lēsoni kimuʻá ki heʻenau ngaahi tali lolotonga ʻa e lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó.

    • Ko hono fakaʻaongaʻí: ʻE lava ke toe vakaiʻi ʻe he kau akó ʻa e meʻa naʻa nau ongoʻi ke faí pe ko e palani naʻa nau faʻu ko e konga ʻo ha lēsoní. Te nau lava leva ʻo fakakaukau ki he founga kuo nau ngāue ai ke fakahoko ʻa e palaní. ʻE lava ke vahevahe ʻe ha niʻihi tokosiʻi ʻo e kau akó ʻoku nau loto-fiemālié ʻenau ngaahi aʻusiá kapau ʻoku ʻikai ke nau fuʻu fakataautaha. Te nau lava foki ʻo fakatātaaʻi ha meʻa kuo nau fakahoko, hangē ko hono fakaʻaongaʻi ʻo e polokalama ʻo e Fuʻu ʻAkau Fakafāmili FamilySearch pe fakaʻaongaʻi ha taukei ako folofola.

Feinga ke kumi ha ngaahi founga ʻe ʻuhingamālie mo fakafiefia ai ʻa e ngaahi ʻekitivitií. ʻOange foki ha taimi lahi ki he kau akó ke nau fakakaukauloto mo siviʻi ʻenau tupulakí. ʻOku ʻikai totonu ke tataki ʻe he ngaahi ʻekitivitií ʻa e kau akó ke fakafehoanaki ʻenau tupulakí mo e niʻihi kehé ka ke tokoni ke nau siviʻi ʻenau aʻusia pē ʻanautolú. Mahalo ʻe loto-mamahi ha kau ako ʻe niʻihi ʻi heʻenau fakalakalaka lolotongá. Tokoni ke mahino kiate kinautolu ʻoku ʻikai ʻaupito ke totonu ke pehē ko e aofangatukú ʻa e ngaahi sivi ko ʻení. Ka ʻoku totonu ke poupouʻi maʻu pē ʻa e kau akó ke nau fakakaukau ki he sitepu hoko ʻi heʻenau akó pe tupulakí mo e founga te nau lava ai ʻo tafoki ki he ʻEikí ke maʻu ha tokoní.

Fakatokangaʻi ange: ʻE lava ʻe he kau faiako seminelí ʻo fakaleleiʻi ʻa e ngaahi lēsoni hoko ki hono Siviʻi Hoʻo Akó ʻaki hono fakakau ʻa e ngaahi ʻekitivitī sivi ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi kulupu Teuteu ki he Moʻuí ne toki ako ʻe he kau akó ʻi he seminelí. Te nau lava ʻo tānaki atu ʻa e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ki he ngaahi lēsoni Siviʻi Hoʻo Akó pe fetongi ʻa e ngaahi sivi lolotongá. Te ke lava ʻo maʻu ʻa e ngaahi sivi ʻoku fokotuʻu atu ki he ngaahi konga takitaha ʻo e ngaahi lēsoni Teuteu ki he Moʻuí ʻi he fakamatala fakalahi ʻo e tohi lēsoni ʻa e faiako seminelí.

Fakaʻosi

ʻĪmisi
Fakatātā (meme) ʻo e Hiná mo e Afí

Naʻe poupouʻi ʻe ʻEletā Sefilī R. Hōlani ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e kau faiakó ke, “manatuʻi ko e tokotaha akó ʻoku ʻikai ko ha hina ke fakafonu; ka ko ha afi ke fakamoʻui” (“Angels and Astonishment” [Church Educational System training broadcast], June 12, 2019, broadcasts.ChurchofJesusChrist.org). Ko e ngaahi faingamālie ʻoku maʻu ʻe he kau akó ko ha konga ʻo e ngaahi ʻekitivitī sivi ʻi he seminelí ko ha founga mahuʻinga ia ke fakaʻaiʻai ʻaki ʻa e kau akó ʻi heʻenau akó. Te nau lava ʻo tokoni ke fakatupunga ha holi ke fakaloloto ʻa e ului ʻa e kau akó kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí. ʻI hono ʻoange ha faingamālie ki he kau akó ke fakamatalaʻi ʻa e tokāteliné; fakakaukau ki heʻenau ngaahi ongó, tōʻongá mo e ngaahi holí; pea toe vakaiʻi ʻa e ngaahi palani pe ngaahi taumuʻa ʻoku nau ngāueʻí, ʻe tokoniʻi ai kinautolu ke nau fakakaukau lelei ange ʻi heʻenau feinga ke hoko ʻo hangē ange ko e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

Paaki