« Ha’api’i i te ha’api’ira’a tumu », Ha’api’ira’a mai tā te Fa’aora : Nō te feiā ato’a e ha’api’i i te ta’ata i te fare ’e i te ’Ēkālesia (2022)
« Ha’api’i i te ha’api’ira’a tumu », Ha’api’ira’a mai tā te Fa’aora
Ha’api’i i te ha’api’ira’a tumu
Noa atu ā ’ua tupu Iesu i te rahi i roto i te pa’ari ’e te ’ite i te roara’a o tōna orara’a tā’āto’a, ’aita ’oia i ha’api’i-pāpū-hia mai te tahi atu mau ti’a fa’aro’o i tōna ra tau. ’E i tōna ha’api’ira’a, ’ua māere te mau ta’ata i te nā-’ō-ra’a ē, « nāhea teie nei ta’ata i ’ite ai i teie nei mau rata, ’aore ā i ha’api’ihia » ? Nō te aha tāna mau ha’api’ira’a i riro ai ’ei mea pūai roa ? « E ’ere i tā’u e ha’api’i nei », tē fa’ata’a ra te Fa’aora, « nāna rā, nā tei tono mai iā’u nei », (Ioane7:15–16). Te ha’api’ira’a tumu ’o te parau mau mure ’ore ïa—e ’itehia i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e te mau parau a te mau peropheta nō te mau mahana hope’a nei—’o tē fa’a’ite nei ia tātou i te ’ē’a nō te riro mai tō tātou Metua i te ao ra ’e nō te ho’i iāna ra. Ta’a ’ē noa atu tō ’oe ’itera’a ’ei ’orometua ha’api’i, e nehenehe ’oe e ha’api’i ma te mana, mai tā te Fa’aora i rave, ma te ha’api’ira’a i te ha’api’ira’a tumu a te Metua. E māere ’oe ’e te feiā tā ’oe e ha’api’i ra i te mau ha’amaita’ira’a tā te Atua e hōro’a mai, ’ia ha’amau-ana’e-hia tā ’oe ha’api’ira’a ’e tā ’oe ’apora’a mai i roto i tāna parau.
’Ua ’apo mai te Fa’aora i te ha’api’ira’a tumu
E mea pāpū maita’i te reira ē, ’ua ’apo mai te Fa’aora nā roto mai i te mau pāpa’ira’a mo’a i tōna ’āpīra’a ’a tupu noa ai ’oia i te rahi « ma te pa’ari … ’e ma te herehia mai e te Atua (Luka 2:52). ’Ua riro tōna hāro’aro’a hōhonu i te ha’api’ira’a tumu a te Metua i te taime ’ei mea pāpū, ’a ’ite ai tōna nā metua iāna i roto i te hiero i tōna ’āpīra’a, i te ha’api’ira’a i te mau ’orometua ’āti Iuda ’e i te pāhonora’a i tā rātou mau uira’a (hi’o ’Īritira’a a Iosepha Semita, Luka 2:46 [i roto te Luka 2:46, nota raroc]). I muri iho, i tō Sātane fa’a’itera’a iāna i te fa’ahemara’a rahi i roto i te mētēpara, ’ua tauturu te ’itera’a o Iesu i te ha’api’ira’a tumu i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a iāna ’ia pāto’i i te fa’ahemara’a (hi’o Luka 4:3–12).
E nehenehe ato’a ’oe e ’imi ’ia ’apo hōhonu mai ā i te ha’api’ira’a tumu mau hou ’oe ’a ha’api’i ai i te reira. ’A fa’aineine ai ’oe nō te ha’api’i ’e nō te ’apo mai ’e vetahi ’ē, ’a hi’o maita’i i te mea tā te Fatu i parau nō ni’a i te mau parau mau tā ’oe e ha’api’i ra. ’A ’imi i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e te mau parau a te mau peropheta ora nō te tātarara’a ’e nō te a’o. E tītau manihini te orara’a ’e te fa’a’ohipara’a i te mau parau mau tā ’oe e tuatāpapa ra, i te Vārua ’ia ha’api’i ia ’oe i te ha’api’ira’a tumu ma te hōhonu atu ā ’e nō te ha’apāpū i te parau mau o te ha’api’ira’a tumu i roto i te ’ā’au o te feiā tā ’oe e ha’api’i ra.
Te mau uira’a e feruri : Nō te aha e mea faufa’a ’ia māramarama i te mau parau mau o te ’evanelia nō ’oe iho ? Nāhea i te noa’ara’a ia ’oe te hō’ē hāro’aro’ara’a hōhonu nō te mau parau mau o te ’evanelia ? E aha tei fa’auruhia ia ’oe ’ia rave nō te ha’amaita’i i tā ’oe tuatāpapara’a i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e i te mau parau a te mau peropheta ora ?
Nō roto mai i te mau pāpa’ira’a mo’a : Maseli 7:1–3 ; 2 Nephi 4:15–16 ; Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 11:21 ; 88:118
’Ua ha’api’i te Fa’aora i te ta’ata mai roto mai i te mau pāpa’ira’a mo’a
I muri a’e i te pohera’a te Fa’aora, ’ua hāhaere ’e ’ua paraparau nā pipi e piti nāna ra, ma te ’oto ’āno’ihia ’e te māere i roto i tō rāua ’ā’au. Nāhea rāua i te hōro’a i te hō’ē aura’a nō te ’ohipa i tupu iho nei ? ’Ua pohe Iesu nō Nazareta, te ta’ata tā rāua i ti’aturi ’ia riro ’ei Fa’aora nō rāua, ’a toru mahana i teienei te pohera’a. ’E i muri iho, tē vai nei te mau parau fa’a’ite ē ’aita e ta’ata i roto i tōna mēnema, ’e te paraura’a a te mau melahi ē, ’ua ora ’oia ! I te reira taime faufa’a rahi i roto i te fa’aro’o o teie nā pipi, ’ua ’āmui mai te hō’ē ta’ata ’ē i tō rāua tere. ’Ua tāmāhanahana ’oia ia rāua nā roto i te « fa’a’itera’a ia rāua i te mau mea nō ni’a i [te Fa’aora] i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a ». I te pae hope’a, ’ua ’ite a’era nā rātere ē tō rāua ’orometua ha’api’i, ’o Iesu Mesia iho ’e ’ua ti’afa’ahou mau ’oia. Nāhea rāua i te ’itera’a iāna ? « ’Aita ānei tō tāua ’ā’au i ’ana’anatae i roto ia tāua », ’ua fa’a’ite mai ra rāua i muri iho, « ’a paraparau mai ai ’oia ia māua i te arati’a, ’e ’a ’īriti mai ai ’oia ia māua i te mau parau i pāpa’ihia ra » ? (Luke 24:27, 32).
’Ua ha’api’i Elder D. Todd Christofferson : « Te fā tumu o te pāpa’ira’a mo’a ato’a ’o te fa’a’īra’a ïa i tō tātou vārua i te fa’aro’o i te Atua te Metua ’e i tāna Tamaiti, ia Iesu Mesia » (« Te ha’amaita’ira’a o te pāpa’ira’a mo’a », Liahona, Mē 2010, 34). I te roara’a o tāna misiōni, ’ua fa’a’ohipa Iesu i te mau pāpa’ira’a mo’a nō te ha’api’i, nō te fa’atītī’aifaro ’e nō te fa’auru ia vetahi ’ē. ’Ia pāpū ia ’oe ē, ’aita tā ’oe ha’api’ira’a e fa’aātea ra i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e i te mau parau a te mau peropheta. ’A tūru’i ai ’oe ma te ha’apa’o maita’i i ni’a i te parau a te Atua i roto i tā ’oe ha’api’ira’a, e nehenehe ’oe e rave nō vetahi ’ē i te mea tā te Fa’aora i rave. E nehenehe ’oe e tauturu ia rātou ’ia ’ite iāna, nō te mea e hina’aro tātou pā’āto’a ’ia ha’apūai-tāmau-hia tō tātou fa’aro’o nō te Fa’aora. E ’ite-pāpū-hia tō ’oe here nō te mau pāpa’ira’a mo’a e te feiā tā ’oe e ha’api’i ra, ’e e tītau manihini tā ’oe ha’api’ira’a i te Vārua nō te ha’amāhanahana i tō rātou ’ā’au ma te hō’ē ’itera’a pāpū nō te Metua ’e nō te Tamaiti.
Te mau uira’a e feruri : Nāhea ’oe i te fa’aurura’ahia e te hō’ē ’orometua ha’api’i tei fa’a’ohipa i te mau pāpa’ira’a mo’a nō te tauturu ia ’oe ’ia ’ite maita’i a’e i te Fa’aora ? E aha tā ’oe e nehenehe e rave nō te tūru’i rahi atu ā i ni’a i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e te mau parau a te mau peropheta ’a ha’api’i ai ’oe ? Nāhea e ti’a ai ia ’oe ’ia tauturu i te feiā tā ’oe e ha’api’i ra ’ia ’ite ’e ’ia here i te parau a te Atua ?
Nō roto mai i te mau pāpa’ira’a mo’a : Luka 4:14–21 ; Alama 31:5 ; Helamana 3:29–30 ;3 Nephi 23
’Ua tauturu te Fa’aora i te ta’ata ’ia ’imi ’e ’ia ’ite ē e parau mau terā, ’e ’ia māramarama i te reira
I te hō’ē taime, ’ua ui te hō’ē ha’api’i ture ia Iesu, « e te ’Orometua, e aha vau e noa’a ai te ora mure ’ore » ? ’Ei pāhonora’a, ’ua arata’i te Fa’aora i te ta’ata ui i te mau pāpa’ira’a mo’a : « E aha tei pāpa’ihia i roto i te ture ? e aha tā ’oe tai’ora’a » ? ’Ua arata’i te reira i taua ta’ata ra ’eiaha noa i tāna pāhonora’a—« Hina’aro rā i tō Atua … ’e tō ta’ata tupu ra »—i te hō’ē atu uira’a ato’a rā : « ’E ’o vai ho’i tō’u ta’ata tupu » ? ’Ua pāhono atu te Fa’aora i teie uira’a ma te hō’ē parabole nō ni’a e toru ta’ata tei ’ite i te hō’ē hoa rātere i roto i te ’ati. Hō’ē ana’e o nā ta’ata e toru, hō’ē ta’ata nō Samaria tei ririhia e te mau ’āti Iuda, nō te vāhi noa nō reira mai ’oia, ’ua tāpe’a ’oia nō te tauturu. I muri iho, ’ua ani atu ra Iesu i te ha’api’i ture ’ia pāhono i tāna iho uira’a : « ’O vai te ta’ata tupu i tō ’oe mana’ora’a i taua nā ta’ata to’otoru ra ? » (hi’o Luka 10:25–37).
I tō ’oe mana’o, nō te aha te Fa’aora i ha’api’i ai mai teie te huru—ma te pāhonora’a i te mau uira’a mā te tītau-manihini-ra’a ’ia mā’imi, ’ia feruri hōhonu ’e ’ia ’ite mai ? Te hō’ē tuha’a o te pāhonora’a ’oia ho’i, tē ha’afaufa’a nei te Fatu i te tauto’ora’a nō te ’imira’a i te parau mau. « E ’imi, e ’itea ïa ia ’outou », ’ua ani manihini fa’ahou ā ’oia (hi’o, ’ei hi’ora’a, Mataio 7:7 ; Luka 11:9 ; Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 4:7). E fa’autu’a maita’i ’oia i te mau ’ohipa fa’aro’o ’e te fa’a’oroma’i a tā te ta’ata mā’imi.
Mai te Fa’aora, e nehenehe ’oe e tauturu i te feiā tā ’oe e ha’api’i ra ’ia ’ite ’e ’ia māramarama i te parau mau. ’Ei hi’ora’a, ’ua ’ī te mau pāpa’ira’a mo’a i te mau parau mau o te ’evanelia, i te tahi rā mau taime, e tītauhia te tauto’ora’a pāpū nō te ’imi i te reira. ’A tuatāpapa ’āmui ai ’oe mai roto mai i te mau pāpa’ira’a mo’a, ’a fa’aea ’e ’a ani i te feiā tā ’oe e ha’api’i ra e aha te mau parau mau o te ’evanelia tā rātou i ’ite. Tauturu ia rātou ’ia ’ite nāhea teie mau parau mau e tū’ati ai i te fa’anahora’a nō te fa’aorara’a a te Metua i te ao ra. I te tahi taime e fa’ahitihia te mau parau mau mure ’ore i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a, ’e i te tahi taime e fa’ahōho’ahia te reira i roto i te mau ’ā’amu ’e te mau orara’a o te mau ta’ata tā tātou e tai’o nei. E tauturu ato’a te reira ’ia hi’opo’a ’āmui i te ’ā’amu nō te mau ’īrava tā ’oe e tai’o nei, ’oia ato’a te aura’a o te mau ’īrava e nāhea te reira e tano ai nō tātou i teie mahana.
Te mau uira’a e feruri : Nāhea ’oe i te ’ite mai i te mau parau mau mure ’ore i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a ’aore rā i te mau parau a te mau peropheta ? Nāhea teie mau parau mau i te ha’amaita’ira’a i tō ’oe orara’a ? E aha te tahi mau rāve’a e nehenehe ai ’oe e tauturu i te mau pīahi ’ia ’ite ’e ’ia māramarama i te mau parau mau ’o te riro ’ei mea faufa’a nō rātou ’e ’o te ha’afātata atu ā ia rātou i te Atua ?
Nō roto mai i te mau pāpa’ira’a mo’a : Ioane 5:39 ; 1 Nephi 15:14 ; Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 42:12
’Ua ha’api’i te Fa’aora i te mau parau mau ’o tē arata’i i te fa’afāriura’a ’e ’o tē ha’apa’ari i te fa’aro’o
I te hō’ē mahana sābati, ’ua haere te Fa’aora ’e tāna mau pipi, ma te po’ia, nā piha’i iho i te hō’ē fa’a’apu ’e ’ua ha’amata i te ’amu i te huero. ’Ua fa’a’ite te mau pharisea, ma te hina’aro mau i te ha’apāpū i te mau hōho’a maita’i o te ture a Mose, tei fa’a’ite ē, ’ua riro te ha’aputuputura’a i te huero ’ei hō’ē huru ’ohipa tei ’ōpanihia ’ia rave i te sābati (hi’o Mareko 2:23–24). Nō te fa’a’ohipa i te pereota a te peropheta Iakoba i roto i te Buka a Moromona, ’ua « hi’o noa te mau pharisea i ’ō atu i te tāpa’o ra » (Iakoba 4:14). E nehenehe e parau ē, ’ua rōtahi rātou i ni’a i te mau tātarara’a mātarohia o te mau fa’auera’a, ’aita atu rā rātou i ’ite i te ’ōpuara’a hanahana o te reira mau fa’auera’a—nō te ha’afātata ia tātou i te Atua. ’Oia mau, ’aita te mau pharisea i ’ite ē, te ta’ata tei hōro’a i te fa’auera’a ’ia fa’atura i te sābati, tē ti’a ra ïa i mua ia rātou.
’Ua rave te Fa’aora i teie rāve’a nō te fa’a’ite pāpū i tōna ti’ara’a ta’ata hanahana ’e nō te ha’api’i ē nō te aha e mea faufa’a te sābati. ’Ua hāmanihia te reira nō tātou ’ei mahana nō te ha’amori i te Fatu o te sābati, o Iesu Mesia iho (hi’o Mareko 2:27–28). E tauturu te reira mau parau mau ia tātou ’ia māramarama ē, te mau fa’auera’a a te Atua, e mea hau atu ïa i tō tātou huru i rāpae. ’Ua fa’ata’ahia te reira nō te tauturu ia tātou ’ia taui i tō tātou ’ā’au ’e ’ia fa’afāriu-hope-hia.
’A feruri māite i te ha’api’ira’a tumu ’e te mau parau tumu tā ’oe e fa’aoti e fa’atumu i ni’a iho. Nō te mea ho’i ē e rave rahi parau mau i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a o te nehenehe e tāu’aparauhia, e mea maitai a’e rā ’ia fa’atumu i ni’a i te mau parau mau o te ’evanelia ’o te arata’i i te fa’afāriura’a ’e i te ha’apa’ari i te fa’aro’o ia Iesu Mesia. Te mau parau mau ’ōhie ’e te faufa’a tā te Fa’aora i ha’api’i ’e tei fa’ahi’ohia tei riro ’ei pūai rahi a’e nō te taui i tō tātou orara’a—te mau parau mau nō ni’a i tāna Tāra’ehara, te fa’anahora’a nō te fa’aorara’a, te mau fa’auera’a ’ia here i te Atua ’e ’ia here i tō tātou ta’ata tupu, ’e tē vai atu ra. ’A ani i te Vārua ’ia fa’a’ite pāpū i teie mau parau mau, ma te tauturu ia rātou ’ia haere hōhonu i roto i te ’ā’au o te feiā tā ’oe e ha’api’i ra.
Te mau uira’a e feruri : E aha te tahi mau parau mau o te ’evanelia tei tauturu ia ’oe ’ia fa’afāriu-rahi-hia atu ā ia Iesu Mesia ’e ’ia fa’aro’o rahi atu ā iāna ? Nāhea te hō’ē ’orometua ha’api’i i te tauturu ia ’oe ’ia fa’atumu i ni’a i te mau parau mau faufa’a roa a’e o te ’evanelia ? E aha tā ’oe e nehenehe e ha’api’i ’o te tauturu ia vetahi ’ē ’ia fa’afāriu-hōhonu-hia ia Iesu Mesia ?
Nō roto mai i te mau pāpa’ira’a mo’a : 2 Nephi 25:26 ; 3 Nephi 11:34–41 ; Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 19:31–32 ; 68:25–28 ; 133:57 ; Mose 6:57–62
’Ua tauturu te Fa’aora i te mau ta’ata ’ia ’ite ē te mea i roto i te ha’api’ira’a tumu, ’ua tano nō rātou
« Tē fāri’i nei teie ta’ata i te ta’ata hara, ’e ’ua ’amu ho’i e o rātou », ’ua amuamu te mau pharisea nō ni’a ia Iesu—ma te parau ē, e ’ere teie i te peu tano nō te hō’ē ’orometua ha’api’i pae vārua (Luka 15:2). ’Ua ’ite Iesu ē, e rāve’a teie nō te ha’api’i ia rātou i te tahi mau parau mau pae vārua hōhonu. Nāhea ’oia i te rave i te reira ? Nāhea ’oia i te tauturu i te mau pharisea ’ia hi’o ē, o tō rātou ā’au—e ’ere tōna—tei vi’vi’i ’e tei tītauhia ’ia fa’aorahia ? Nāhea ’oia i te fa’a’ohipa i tāna ha’api’ira’a tumu nō te fa’a’ite ia rātou ē, tō rātou ferurira’a ’e tō rātou huru tei tītauhia ’ia taui ?
’Ua rave ’oia i te reira nā roto i te paraparaura’a ia rātou nō te hō’ē māmoe tei fa’aātea ’ē i te nana ’e te toata tei mo’e. ’Ua parau ’oia nō te hō’ē tamaiti ’ōrure hau tei tītau i te fa’a’orera’a hara ’e nō te hō’ē taea’e pa’ari tei ’ore i fāri’i iāna ’aore rā ’ia tāmā’a i piha’i iho iāna. Tē vai ra i roto i teie mau parabole tāta’itahi te mau parau mau tano maita’i nō ni’a i te huru o tō te mau pharisea hi’ora’a ia vetahi ’ē, ma te ha’api’i ia rātou ē, e faufa’a rahi tō te mau vārua ato’a (hi’o Luka 15). ’Aita te Fa’aora i parau i te mau pharisea—’aore rā i te hō’ē o tātou ē—nō vai te parau i roto i tāna mau parabole. I te tahi taime ’o tātou te metua tāne pe’ape’a. I te tahi taime e taea’e nounou tātou. Pinepine tātou i te riro ’ei māmoe mo’e ’aore rā ’ei tamaiti ma’ama’a. Noa atu rā te huru o tō tātou orara’a, nā roto i tāna mau parabole, tē ani manihini mai nei te Fa’aora ia tātou ’ia ’imi i te faufa’a i roto i tāna mau ha’api’ira’a—’ia ’ite i te mea tāna e hina’aro ia tātou ’ia ’apo mai ’e te mea e ti’a ia tātou ’ia taui i roto i tō tātou iho ferurira’a ’e tō tātou huru.
E ’ite paha ’oe ē, ’aita te tahi mau pīahi e ’ite nei nō te aha e mea faufa’a te tahi mau parau mau nō rātou. ’A feruri ai ’oe i te mau hina’aro o te feiā tā ’oe e ha’api’i ra, ’a feruri nāhea te mau parau mau i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a e riro ai ’ei mea faufa’a ’e te hina’arohia i roto i tō rātou huru orara’a. Hō’ē rāve’a e nehenehe ai ’oe e tauturu i te mau pīahi ’ia ’ite i te faufa’a rahi o te mau parau mau tā rātou e ’ite ra, ’o te uira’a ïa i te mau uira’a mai teie « nāhea te reira e nehenehe ai e tauturu ia ’oe i te hō’ē mea tā ’oe e ora nei i teienei » ? « Nō te aha e mea faufa’a ’ia ’ite ’oe i te reira » ? « E aha te ta’a-’ē-ra’a tā teie ’ite e fa’atupu i roto i tō ’oe orara’a » ? Fa’aro’o i te mau ta’ata tā ’oe e ha’api’i ra. Vaiiho ia rātou ’ia ui i te mau uira’a. Fa’aitoito ia rātou ’ia fa’atupu i te mau tū’atira’a i rotopū i te mau ha’api’ira’a a te Fa’aora ’e tō rātou iho orara’a. E nehenehe ato’a ’oe e fa’a’ite e mea nāhea ’oe i te ’itera’a i te faufa’a rahi nō tō ’oe iho orara’a i roto i te mea tā ’oe e ha’api’i ra. E nehenehe te ravera’a i te reira e tītau manihini i te Vārua ’ia ha’api’i i te mau pīahi tāta’itahi, e nāhea te ha’api’ira’a tumu e nehenehe ai e fa’atupu i te hō’ē ta’a-’ē-ra’a i roto i tō rātou orara’a.
Te mau uira’a e feruri : E aha te mea e fa’ariro i te mau parau mau o te ’evanelia ’ei mea faufa’a ’e te hina’arohia nō ’oe ? E aha te mea e tauturu ia ’oe ’ia ’ite i tō ’oe iho faufa’a ’a tuatāpapa ai ’oe i te ’evanelia ? E aha tā ’oe e rave nei nō te fa’atumu i ni’a i te mau parau mau e tano i ni’a i te feiā tā ’oe e ha’api’i ra ?
Nō roto mai i te mau pāpa’ira’a mo’a : 1 Nephi 19:23 ; 2 Nephi 32:3 ; Te Ha’api’ira’a Tumu ’e te mau Fafaura’a 43:7–9