Ia E Lotomaualalo
O le lotomaualo tatou te mafai ai ona avea ma matua, atalii, afafine, tane ma ava, tuaoi ma uo sili ona lelei.
Ua faamanuiaina i tatou i le Ekalesia i le i ai o se faaputuga o viiga lea e fesoasoani ia i tatou e tapuai ai e ala i viiga. Ia tatou sauniga o le Ekalesia, “E aumai e viiga le Agaga o le Alii, faatupuina le lagona o le migao, faalotogatasi i tatou o tagata o le Ekalesia, ma tuuina mai ai ia i tatou se ala tatou te vivii atu ai i le Alii. O nisi o timaiga musuia tele lava e tuuina atu lea i le lagiina o viiga.”
I na o ni nai masina talu ona toefuataiina le Ekalesia, na maua ai e le Perofeta o Iosefa Samita se faaaliga mo lona faletua o Ema. Sa faatonuina o ia e le Alii ina ia “faia se filifiliga o viiga paia, e pei ona o le a tuu atu ia te oe, ua Ou fiafia i ai, ia i ai i la’u ekalesia.”
Sa tuufaatasia e Ema Samita se faaputuga o viiga lea na muai faaalia i lenei tusipese Katelani i le 1836. Sa na o le 90 viiga na i ai i lenei tamai tusi manifinifi. O le tele o na viiga o ni viiga e mai faatuatuaga Porotesano. E le itiiti ifo ma le 26 o na viiga na tusia e William W. Phelps, lea na sauniaina ma fesoasoani i le lolomiina o le tusipese mulimuli ane. Na o upu na tusia; sa leai ni nota e o faatasi ma upu. O lenei tamai tusipese faatauvaa na avea ma se faamanuiaga sili i tagata anamua o le Ekalesia.
O le lomiga sili ona lata mai o la tatou tusipese i le gagana Peretania na lolomiina i le 1985. O le tele o viiga ia na filifilia e Ema i le tele o tausaga ua mavae o loo i ai lava i la tatou tusipese e pei o le “Ua Ou Iloa Lo’u Faaola” ma le “Le Faavae Malosi.”
E tasi le viiga sa fou i le tusipese 1985 o le “Ia e Lotomaualalo.” O lenei viiga malu na tusia e Grietje Terburg Rowley, lea na maliu i le tausaga ua tea. Sa auai o ia i le Ekalesia i le 1950 i Hawaii, lea sa faiaoga ai i le a’oga. Sa galue Sister Rowley i le Komiti Lautele o Musika ma fesoasoani e fetuunai ia viiga i gagana se tele. Sa ia faaautuina upu mo le “Ia e Lotomaualalo” i ni mau se lua mai tusitusiga paia: Mataupu Faavae ma Feagaiga 112:10 ma le Eteru 12:27. O le mau i le Eteru e faitauina: “Ma afai e o mai tagata ia te au o le a ou faaali atu ia te i latou o latou vaivaiga. Ou te avatu i tagata ia vaivaiga ina ia faalotomaualalalo ai i latou; … aua afai latou te faalotomaualalaloina i latou lava i ou luma, ma faatuatua mai ia te au, ona ou faia lea o mea vaivai ia avea ma mea malolosi ia te i latou.”
E pei lava o viiga uma o le Ekalesia, o loo aoaoina e le “Ia e Lotomaualalo” ni upumoni mama ma faigofie. O loo aoao mai i tatou afai tatou te faamaualalo i tatou lava, o le a taliina a tatou tatalo; tatou te olioli i le filemu o le mafaufau; tatou te auauna atili ma le lelei i o tatou valaauga; ma afai e faaauau pea ona tatou faamaoni, o le a iu ina tatou toe foi atu i le afioaga a lo tatou Tama Faalelagi.
Sa aoao e le Faaola Ona soo e tatau ona faamaualalo i latou lava e pei o se tamaitiiti ina ia mafai ai ona ulu atu i le malo o le lagi. A faafaileleina a tatou fanau, e tatau ona tatou fesoasoani e faatumauina i latou i le lotomaualalo ao tuputupu ae e avea ma tagata matua. Tatou te le faia lenei mea i le faamalosia o o latou loto e ala i le agaleaga po o le saua tele o a tatou aoaoga. Pe a faafaileleina lo latou talitonuga ma le agavaa faaletagata lava ia, e tatau ona tatou aoao ia i latou uiga o le le manatu faapito, agalelei, usiusitai, leai se faamaualuga, faaaloalo, ma le le manatu faasausili. Tatou te manaomia lo latou aoao o lagona o le olioli i faamanuiaga a uso ma tuafafine ma uo. Na aoao mai Peresitene Howard W. Hunter faapea “o la tatou popolega moni e mo le manuia o isi.” Afai e leai, e mafai ona faananau atu a tatou fanau i le sailia o latou lava manuia ma le faia ia silisili i latou nai lo isi, lotoleaga ma le le fiafia i faamanuiaga a uo. Ou te faafetai mo se tina, o le ina ua ia vaai mai ua amata ona ou faamaualuga o se tamaitiiti, na te fai mai, “Atalii, o sina lotomaualalo i le taimi nei o le a e manuia ai.”
Peitai o le lotomaualalo e le o se mea e tatau ona aoao i ai na o le fanau. E ao ona tatou taumafai uma ina ia lotomaualalo. O le lotomaualalo e manaomia i le mauaina o faamanuiaga o le talalelei. O le lotomaualalo e mafai ai ona tatou maua faanoanoaga sili pe a tatou agasala pe faia ni mea sese ma mafai ai ona tatou salamo. O le lotomaualo tatou te mafai ai ona avea ma matua, atalii, afafine, tane ma ava, tuaoi ma uo sili atu.
I le isi itu, o le faamaualuga le talafeagai e mafai ona faatamaoia ai fegalegaleaiga faaleaiga, tatala ai faaipoipoga ma leaga ai faigauo. E taua tele le manatua o le lotomaualalo pe a e lagona le faateleina o le vevesi i lou aiga. Mafaufau i tiga uma e mafai ona e taofia e ala i le faalotomaualaloina o oe lava ia i le fai atu, “Ua ou salamo”; “Oka so’u leaga”; “O le a se mea e te manao e fai?”; “Ou te lei mafaufauina”; po o le “Oka so’u mimita ia te oe.” Afai na faaaogaina nei tamai fuaiupu faamaualalo, o le a faitiitia ni fetauaiga ma faateleina le filemu i o tatou aiga.
O le ola i se olaga faatauvaa e mafai ona avea ma se aafiaga faamaualalo. O faalavelave faafuasei ma ma’i, maliu o sē e pele, faafitauli i mafutaga, e oo lava i faigata tau tupe e mafai ona lofituina ai i tatou. Pe na mafua mai nei aafiaga faigata ona o ni taunuuga o ni mea tatou te lei faia po o ni filfiliga le lelei ma faaiuga sese, e faalotomaualaloina uma nei faigata. Afai tatou te filifili tatou te ogatusa faaleagaga ma tumau faamaualalo ma aoaoina, o le a sili atu ona faamaoni ma faatuatuaina a tatou tatalo ma o le a tuputupu ae le molimau ma tatou manumalo i faigata o le olaga faaletino. Tatou te tulimatai uma atu i le faaeaga, ae ao lei tupu lenei mea, e ao ona tatou onosaia e ala atu i le mea ua faasino i ai o se “vanu o le lotomaualalo.”
I le tele o tausaga talu ai, sa mafatia ai le ma atalii e 15 tausaga le matua o Eric i se manu’a tugā i le ulu. O le vaaia ai o ia i le koma mo le silia ma se vaiaso na nutimomoia ai o ma fatu. Sa ta’u mai e fomai ia i ma’ua latou te le o mautinoa pe o le a le isi mea e sosoo ai. Na mautinoa lava lo ma faagaeetia ina ia ma vaaia ua toe maua lona malamalama. Sa ma manatu i lea taimi o le a lelei mea uma, ae sa faaseseina i ma’ua.
Ina ua ala mai o ia, sa le mafai ona savali pe tautala pe ai foi ia lava. Ae o le mea e sili ona leaga, sa ia le manatuaina ni mea i se taimi puupuu. Sa mafai ona ia manatuaina toetoe lava o mea uma a o lei tupu le faalavelave, ae sa leai sona tomai e manatua ai mea e tutupu mulimuli ane, e oo lava i mea na tutupu i ni minute na muamua ai.
Mo se taimi, sa ma popole lava ina ne’i lokaina si o ma atalii i se mafaufau o se tamaitiiti 15 tausaga. Sa faigofie lava mea na oo mai i lo ma atalii a o lei tupu le faalavelave. Sa taalo i taaloga, lauiloa, ma sa lelei i le aoga. I le taimi muamua, sa foliga mai e lelei lona lumanai; o le taimi nei, ua ma popole lava e ono le tele sona lumanai, ae tau lava o se tasi na te manatuaina. Ua tauivi nei o ia e toe aoao ia tomai autu. O se taimi faalotomaualaloina tele lea mo ia. O se taimi foi matua faalotomaualaloina lava mo ona matua.
Ma le faamaoni lava, sa ma tuufesili pe na mafai faapefea ona tupu lea mea. Sa matou taumafai i taimi uma e fai le mea sa’o. O le ola ai i le talalelei o se mea sili lea ona faamuamua i lo matou aiga. Sa le mafai ona ma malamalama pe mafai faapefea ona tupu lea mea tiga tele ia te i matou. Sa matou o atu i o matou tulivae i le taimi lava na iloa ai o le a tele masina mo ona togafitiga, e oo lava i tausaga. Sa sili atu foi ona faigata le iloaina ai o le a le toe pei o ia o le mea sa i ai muamua.
I lea taimi, sa tele ni loimata maligi ma sa faasolo ina faamomoiloto ma faamaoni tele ia tatalo. Ae na auala mai i mata o le lotomaualalo, sa amata ai ona matou vaaia ni nai vavega iti ia na oo i ai lo ma atalii i lea taimi o tiga. Sa amata faasolosolo ona i ai ni suiga lelei. Sa lelei ona uiga ma foliga.
O le taimi nei, ua faaipoipo atu lo ma atalii o Eric i se soa lelei tele, ma e toalima le la fanau. O ia o se faiaoga naunautai ma se tasi ua saofaga i lona nuu, faapea ai foi ma le Ekalesia. O le mea e sili ona taua, o loo ia ola pea i le agaga o le lotomaualalo lea na ia mauaina i se taimi ua leva.
Ae a pe a fai ua tatou lotomaualalo ae tatou te lei savalia lena “vanu o le lotomaualalo”? Na aoao mai Alema:
“Amuia i latou o e latou te faalotomaualalaloina i latou lava e aunoa ma le faamalosia ia lotomaualalalo.”
“Ioe, e sili atu ona faamanuiaina nai lo i latou o e ua faamalolosia ia lotomaualalalo.”
Ou te faafetai mo perofeta, e pei o Alema, o e na aoaoina i tatou i le taua o lenei uiga maoae. Sa saunoa Spencer W. Kimball, le Peresitene lona 12 o le Ekalesia: “E faapefea ona faamaualalo se tasi? Ia te a’u lava ia, e ao ona faamanatu atu pea i se tasi lona faalagolagoga. O ai e faalagolago i ai? I le Alii. E faapefea ona faamanatu atu i se tasi? E ala i le tatalo faamaoni, faifaipea, faaaloalo, ma le lotofaafetai.”
E le tatau ona avea ma se tulaga e faateia ai le avea o le “Ua Naunau ia te Oe” ma se viiga e sili ona fiafia i ai Peresitene Kimball. Na tau mai e Elder Dallin H. Oaks o lenei pese o se pese e usu soo e fai ma viiga amata a le Usoga i le malumalu i ona uluai tausaga i le Korama a Aposetolo. “Vaai faalemafaufau i le aafiaga faaleagaga o se vaega toalaiti o auauna a le Alii o loo lagiina lena viiga ao lei ole atu mo lana taitaiga i le faataunuuina o o latou tiutetauave taua.”
Ou te molimau atu i le taua o le lotomaualalo i o tatou olaga. Ou te faafetai mo tagata taitoatasi e pei o Sister Grietje Rowley o e na tusia upu ma musika musuia ua fesoasoani ia i tatou e aoao le aoaoga faavae o le talalelei a Iesu Keriso, lea e aofia ai le lotomaualalo. Ou te faafetai ua i ai sa tatou talatuu o viiga, lea ua fesoasoani ia i tatou e tapuai atu ai e ala i pese, ma ou te faafetai mo le lotomaualalo. O la’u tatalo ia tatou taumafai uma ina ia lotomaualalo i o tatou olaga ina ia avea i tatou ma ni matua, atalii ma afafine, ma ni soo sili ona lelei a le Faaola. I le suafa o Iesu Keriso, amene.