Pāruru i tā tātou papa ture fa’auruhia mai e te Atua

Nā te peresideni Dallin H. Oaks

Tauturu hō’ē i roto i te Peresidenira’a Mātāmua

I roto i teie taime ’ārepurepu mau, ’ua fa’auruhia vau ’ia paraparau nō ni’a i te papa ture a te fenua Marite. E faufa’a ta’a ’ē tō teie papa ture i te hi’ora’a a te mau melo nō te fenua Marite, ’e e fatura’a ’āi’a nō te tā’āto’ara’a ’ati a’e i te ao nei.

I.

Te hō’ē papa ture ’o te niu mau ïa nō te hō’ē fa’aterera’a hau. E hōro’a mai te reira i te fa’anahonahora’a ’e te mau ’ōti’a nō te fa’a’ohipa i te mana o te fa’aterera’a hau. Te papa ture a te fenua Marite ’o te papa ture tahito roa a’e ïa ’o tē fa’a’ohipahia nei i teie mahana. Noa atu i te ha’amatara’a ’ua fa’a’ohipahia i roto i te tahi noa ma’a ’aihu’arā’au, ’oi’oi noa ’oia i te rirora’a ’ei hi’ora’a nā te ao ato’a nei. I teie mahana, pāuroa te mau fenua, tē fa’a’ohipa nei i te mau papa ture i pāpa’ihia maori rā e toru.¹

Nā roto i teie mau fa’ahitira’a ’aita vau e paraparau nei nō te tahi noa a’e pupu poritita ’aore rā, te tahi atu pupu. E paraparau rā vau nō te mau ture tumu nō te fenua Marite, tā’u i tuatāpapa hau atu i nā matahiti e 60. Tē parau nei au nā roto i tō’u ’itera’a ’ei pāpa’i parau nā te Tiripuna rahi ha’avā nō te fenua Marite. Tē paraparau nei nā roto i tā’u nā 15 matahiti ’ei ’orometua ha’api’i nō te pae ’o te ture ’e nā 3 matahiti ’e te 1/2 ’ei ha’avā rahi nō te Tiripuna rahi nō Utaha. Hau roa a’e rā, tē parau nei nā roto i nā 37 matahiti ’ei ’āpōsetolo nō Iesu Mesia, ’ei fa’atere nō te tuatāpapara’a i te aura’a nō te papa ture a te fenua Marite i fa’auru-hanahana-hia mai, ’e ’ia fa’aauhia i te ’ohipa a te ’Ēkālesia i fa’aho’i-fa’ahou-hia mai.

Mea ’ōtahi mau te papa ture a te fenua Marite nō te mea ’ua heheuhia mai e te Atua ē e nāna i « ha’amau » i te reira nō te mau ti’ara’a ’e te pārurura’a ho’i i te mau ta’ata ato’a ra » (Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 101:77 ; hi’o ato’a ’īrava 80). Teie te tumu teie papa ture e ta’a ’ē ai nō Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei nā te ao ato’a nei. Tei te mau nūna’a ’o teie nei ao tē mā’itira’a ’ia fa’a’ohipa i teie mau ture ’e nāhea ’ia fa’a’ohipa.

E aha te tumu mau te Atua i ha’amau ai i te papa ture a te fenua Marite ? E ’ite mai tātou i te reira i roto i te ha’api’ira’a tumu o te ti’amāra’a ’ia mā’iti. I nā matahiti hō’ē ’ahuru mātāmua o te ’Ēkālesia tei fa’aho’i-fa’ahou-hia mai, ’ua fifihia te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei i te tuha’a tō’o’a o te rā, nō ni’a i te mau hāmani-’ino-ra’a ’ōmo’e ’e i mua i te huira’atira. Te tumu rahi nō tō rātou īa pāto’ira’a i te fa’atītīra’a tei vai na i te fenua Marite. I roto i teie ’ārepurepura’a, ’ua heheu mai te Atua i te mau parau mau mure ’ore nō ni’a i tāna ha’api’ira’a tumu.

’Ua hōro’a te Atua i tāna mau tamari’i i te ti’amāra’a ’ia mā’iti—te mana nō te fa’aoti ’e nō te rave. Te huru au maita’i a’e, nō te fa’a’ohipara’a i te reira, ’o te vaiihora’a ïa hō’ē ta’ata te ti’amāra’a hope roa ’ia mā’iti ’e ’ia rave mai te au i tō rātou hina’aro mau. I muri iho, e fa’ata’a i te heheura’a, « ’ia ti’a i te ta’ata ato’a ’ia fa’autu’ahia nō tāna iho mau hara ’ia tae i te mahana ha’avāra’a » (Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 101:78). « No reira, e ’ere ïa i te mea ti’a i te ta’ata nei ’ia vai noa i raro a’e i te ru’uru’ura’a i te tahi ’e te tahi » (Te Parau Ha’api’ira’a ’e te mau Parau Fafau 101:79). E mea pāpū e ’ohipa ’ino mau te fa’atītīra’a i te ta’ata ’E ’ia au i teie ā parau tumu, e mea hape ’ia tāpe’a i te reo ’o te hō’ē ta’ata ’ia nehenehe ’oia ’ia mā’iti i tāna ta’ata fa’atere ’aore rā, te hāmanira’a i tā rātou mau ture.

II.

’Ia parau ana’e tātou ē, ’ua fa’auruhia te papa ture a te fenua Marite nō ’ō mai i te Atua ra, ’aita tātou e parau nei nā te Atua i fa’a’ite mai i te mau ta’o ato’a ’e te mau pereota, mai te nūmera pārahira’a nō te mau tuha’a fenua ’aore rā, te matahiti raro nō te mau ti’a tāta’itahi.² ’Aita te papa ture i « tae roa i tōna hope’ara’a mau », te parau ïa a te peresideni J. Reuben Clark. « ’Are’a rā », ’ua fa’ata’a mai ’oia ē, « tē ti’aturi nei mātou mea ti’a ’oia ’ia tupu ā i te rahi nō te mau tauira’a e hina’arohia rā nō te hō’ē ao ’āpī ».³ ’Ei hi’ora’a, ’ua fa’a’orehia te mau pāto’ira’a i fa’auruhia o te fa’atītīra’a ’e ’ua hōro’a i te parau mā’itira’a i te mau vāhine. Ātīrā noa atu, ’aita mātou e ’ite nei i te hō’ē fa’aurura’a mai teie te huru i roto i te mau Tiripuna rahi ato’a ’o tei ’īriti i te papa ture.

Tē ti’aturi nei au tē vai ra i roto i te papa ture a te fenua Marite e pae a’e parau tumu fa’auruhia hanahana.⁴

’A tahi, ’o te parau tumu ïa te mana o te hō’ē fa’aterera’a hau ’o te nūna’a ïa. I te taime i mana’ohia ai e te ao ato’a nei, nā te mau ari’i ’aore rā nā te pūai ’o te nu’u fa’ehau te ti’amanara’a, te hōro’ara’a i te ti’amanara’a i roto i te nūna’a e ’ohipa ’ōrurehau ïa. Nā te mau philosopho i pa’epa’e i teie parau, terā rā, nā te papa ture a te fenua Marite i fa’a’ohipa i te reira. E ’ere te aura’a nō te ti’amanara’a i roto i te nūna’a e parau nō te mau pupu ta’ata fa’ahuehue ’aore rā te mau pupu ta’ata e tāpe’a ’aore rā e fa’ahepo i te mau ’ohipa a te fa’aterera’a hau. ’Ua ha’amauhia te papa ture i te hō’ē rēpupirita haumanahune e au i te ture i pāpa’ihia, i reira te nūna’a e fa’a’ohipa ai i tō rātou mana nā roto i te mau ti’a tā rātou i mā’iti.

Te piti ’o te parau tumu ïa i fa’auruhia, te tu’ura’a i te mana i roto i te rima o te fenua ’e te mau tuha’a fenua i raro a’e i tāna fa’aterera’a. I roto i tā tātou fa’anahora’a ’āmuitahira’a, ’ua fa’ahuru-’ē-hia, i te tahi mau taime i teie parau tumu ’aita i ’ite-a’ena-hia, ’e te tahi atu fa’a’āpīra’a fa’auru-ato’a-hia, mai te ture e pāto’i ra i te fa’atītīra’a ta’ata ’e te hōro’ara’a i te ti’ara’a mā’iti i te mau vāhine, mai tei fa’ahitihia nā mua atu. Te mea faufa’a, tē tā’ōti’a nei te papa ture nō te fenua Marite i te fa’a’ohipara’a i te mana tei hōro’a-ti’a-hia ’aore rā, nā roto i te tahi atu rāve’a, ’e e tāpe’a ’oia i te tā’āto’ara’a o te tahi atu mau mana a te fa’aterera’a hau « nō te mau tuha’a fenua tāta’itahi ’aore rā, i te nūna’a ».⁵

Te tahi atu parau tumu i fa’auruhia ’o te fa’ata’ara’a ïa i te mau mana. Hau atu i te hō’ē tenetere nā mua a’e tā tātou fa’aaura’a papa ture i te matahiti 1787, nā te ’āpo’ora’a ’īriti ture nō te fenua Peretāne i ha’amata i te fa’ata’a i te mana i rotopū i te ’īritira’a ture ’e te fa’aterera’a ’a fa’a’orehia ai vetahi mau mana o te ari’i. Te fa’aurura’a i roto i te fa’aaura’a ture Marite ’o te hōro’ara’a ïa i te mana ta’a ’ē i te fa’aterera’a, te ’īriti ture, ’e te ha’avā ’ia nehenehe teie nā ’āma’a to’otoru e fa’a’ohipa i te hi’opo’ara’a i ni’a i te tahi ’e te tahi.

Te maha o te parau tumu i fa’auruhia, tei roto ïa i te tahi mau ture ’āpī ’oia ho’i te pārurura’a faufa’a roa o te ti’ara’a ta’ata ’e te mau ’ōti’a ta’a ’ē o te mana fa’atere i pāpa’ihia i roto i te Fa’a’itera’a parau nō te mau Ti’ara’a, ’ua fāri’ihia teie nā ture nā roto i te tauira’a e toru noa iho matahiti i muri mai i te ha’amanara’ahia te papa ture. Te fa’a’itera’a parau nō te mau ti’ara’a, e ’ere ïa i te mea ’āpī. I roto i te reira e ha’a ai te parau tumu fa’auruhia tei fa’a’ohipahia i te fenua Peretāne tei niuhia i roto i te papa ture Magna Carta. ’Ua mātau a’ena te mau ta’ata i pāpa’i i te papa ture nō te mea i vai na teie mau pārurura’a i roto i te mau ture tumu a te mau pupu mātāmua.

Maoti teie fa’a’itera’a parau nō te mau ti’ara’a, e’ita te fenua Marite e riro ’ei fenua fāri’i i te fa’aho’i-fa’ahou-ra’a mai o te ’evanelia, tei ha’amata e toru ’ahuru noa a’e matahiti i muri iho. Pāpū roa ’ua vai na te fa’aurura’a hanahana i roto i te fa’anahora’a mātāmua ’oia ho’i ’eiaha e hi’ohia te ti’ara’a fa’aro’o o te ta’ata e horo i roto i te mā’itira’a,⁶nō reira e mea faufa’a rahi te ’āmuira’ahia te ti’amāra’a pae fa’aro’o ’e te pārurura’a mana pāto’i i roto i te fa’ata’ara’a ture mātāmua. Tē ’ite-ato’a-hia nei te fa’aurura’a hanahana i roto i te fa’ata’ara’a ture mātāmua nō ni’a i te ti’amāra’a ’ia parau ’e te pāpa’i ve’a ’e te pārurura’a tei fa’ahitihia i roto i te tahi atu mau fa’ata’ara’a ture mai te mau ha’avāra’a i tei hapa.

Te pae ’e te hope’a, tē ’ite nei te fa’aurura’a hanahana i roto i te tumu pūai i roto i te tā’āto’ara’a o te papa ture. E ti’a ia tātou ’ia fa’aterehia e te ture ’e ’eiaha ra nā te ta’ata, e tō tātou mana fa’atura tei te papa ture ïa ’e tāna mau parau tumu ’e te ’ohipa tau maoro, ’eiaha rā i te ta’ata e mau ra i te ti’ara’a. E nā reira te mau ta’ata ato’a e ’aifāito ai i mua i te ture. Tē ’ōpani nei teie mau parau tumu i te mau hina’aro fa’atere a te ta’ata hō’ē tei tū’ino i te hau manahune i roto i te tahi mau fenua. Te aura’a ato’a, e’ita roa nā ’āma’a to’otoru o te fa’aterera’a hau e mana i ni’a te tahi i te tahi, ’e e ’ōpani ia vetahi i te rave i tā rātou iho ravera’a i te papa ture ’ia hi’opo’a te tahi i te tahi.

III.

Noa atu te mau parau tumu fa’auruhia hanahana a te papa ture o te fenua Marite, ’ia fa’a’ohipa-ana’e-hia e te mau ta’ata tāhuti ti’a ’ore, e’ita noa te mau tupura’a i hina’arohia e tae’ahia. ’Ua ’īritihia te tahi mau ture faufa’a mau mai te tahi mau ture nō te fa’aterera’a i te aura’a ’utuāfare, mai roto mai i te mau tuha’a fenua nā te fa’aterera’a hau rahi. Te pārurura’a i te ti’amāra’a ’ia parau i roto i te fa’ata’ara’a ture mātāmua, ’ua tārapape ’oia i te tahi mau taime nā roto i te fa’a’orera’ahia i te tahi mau parau au-’ore-hia. Tāuiui noa te parau tumu nō te fa’ata’ara’a i te mau mana mai te au i te nanura’a miti a te hō’ē ’āma’a a te fa’aterera’a hau i tāna fa’a’ohipara’a mana ’aore rā i te tāpe’ara’a i tō vetahi mau mana.

Terā rā, tē vai ra te tahi atu mau mata’ura’a tei tū’ino i te niu o te mau parau tumu fa’auruhia a te papa ture a te Fenua Marite. ’Ua ha’afaufa’a-’ore-hia te ti’ara’a o te papa ture nō te tauira’a i tōna niu mā te pe’era’a i te haere’a tōtiare ’āpī ’eiaha rā ’ia pe’e i te ti’amāra’a ’e te fa’aterera’a iāna iho. ’Ua ha’afifi-ato’a-hia te papa ture ’ia ’ite ’ore ana’e te mau ta’ata horo ’aore rā, te mau ti’a mā’itihia i tāna mau parau tumu. Te tura ’e te pūai o te papa ture ’ua ha’afaufa’a-’ore-ato’a-hia ïa nō tō rātou ravera’a i te reira ’ei mana’o fa’atura noa ’e ’ei parau porora’a poritita, ’eiaha rā, i tōna ti’ara’a maita’i ’ei puna nō te parau fa’ati’a ’e te mau ’ōti’a nō te mana fa’aterera’a.

IV.

Nō tō tātou ti’aturira’a i te fa’aurura’a nō te ra’i mai e hōpoi’a ta’a ’ē tō te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei nō te pāturu ’e nō te pāruru i te papa ture a te fenua Marite ’e te mau parau tumu o te papa ture i te vāhi ato’a tā tātou e fa’aea ra. E ti’a ia tātou ’ia ti’aturi i te Fatu e ’ia vai te mana’o maita’i i ni’a i teie fenua nō a muri a’e.

E aha tā te feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei e rave fa’ahou ā ? E ti’a ia tātou ’ia pure ’ia arata’i mai te Fatu ’e ’ia ha’amaita’i i te mau fenua ato’a ’e tō rātou mau feiā fa’atere E tuha’a teie nō tā tātou Hīro’a Fa’aro’o. ’Aita te aurarora’a i te mau peresideni ’aore rā i te mau fa’atere⁷ e tāpe’a ia tātou ’ia pāto’i i te ture tāta’itahi ’e te mau arata’ira’a. Nō reira e tītauhia ia tātou ’ia fa’a’ohipa i tō tātou mana tivira ’e te ’ī i te hau, nā roto i te ’ōti’a o tā tātou mau papa ture ’e mau ture tano. Nō ni’a i te pāto’ira’a i te mau fifi, e ti’a ia tātou ’ia ’imi ’ia tāmarū ’e ’ia tāhō’ē.

Tē vai ra te tahi atu ā mau hōpoi’a tei roto te fa’aturara’a i te papa ture fa’auruhia. E ti’a ia tātou ’ia ha’api’i mai ’e ’ia pāruru i te mau parau tumu fa’auruhia o te papa ture. E ti’a ia tātou ’ia tītorotoro ’e ’ia pāturu i te mau ta’ata pā’ari ’e te maita’i ’o tē turu nei i teie mau parau tumu i roto i tā rātou ’ohipara’a i te ta’ata.⁸ E ti’a ia tātou ’ia riro ’ei huira’atira māramarama ’o tē fa’a’ohipa nei i tō tātou mana i roto roa i te mau ’ohipa tīvira.

I te fenua Marite ’e i roto i te tahi atu haumanahune, e fa’a’ohipahia te mana poritita nā roto i te horora’a poritita (tā mātou e fa’aitoito nei), te mā’itira’a, te horo’ara’a i te moni, te rirora’a ’ei melo ’e te tāvinira’a i te pupu poritita, ’e te fa’a’ite-tāmau-noa-ra’a i te parau ’āpī i te mau fa’atere, te pupu, ’e te ti’a e horo ra. ’Ia tere maita’i te ’ohipa, e hina’aro te hō’ē hau manahune i teie mau mea ato’a, ’āre’a rā ’aita e tītauhia ’ia hōro’a i te tā’āto’ara’a o teie mau mea.

E rave rahi mau fifi poritita ’e ’aita e pupu horo, e pa’epa’e politita, ’aore rā e ta’ata e horo e pāhono i te mau hina’aro tāta’itahi ato’a. E ti’a i te tino huira’atira e fa’aoti e aha te mau fifi e mea faufa’a roa a’e nōna i te hō’ē taime mau. I muri iho, e ti’a i te mau melo ’ia ’imi i te fa’aurura’a e nāhea i te fa’a’ohipa i tō rātou fa’aurura’a ’ia au i tō rātou mau hina’aro mātāmua roa. E’ita i te mea ’ōhie teie ravera’a. E hina’arohia paha e taui i te pupu ’aore rā te mā’itira’a te ta’ata e horo, ’oia ato’a te hō’ē mā’itira’a ’e terā atu.

Nō teie mau ravera’a ti’amā e tītauhia i te tahi taime i te mau ta’ata mā’iti ’ia turu i te mau ti’a horo ’aore rā, te mau pupu ’aore rā, te mau pa’epa’e poritita noa atu te ti’ara’a.⁹ Nō reira tātou e fa’aitoito ai i tā tātou mau melo ’ia fa’aea i te ha’avā te tahi ’e te tahi i te mau ’ohipa poritita. Eiaha tātou e mana’o ē ’aita e pārahira’a tō te hō’ē melo ha’apa’o maita’i i roto i te hō’ē pupu poritita, ’aore rā, ’ia mā’iti i te ta’ata tāna e hina’aro. E ha’api’i tātou i tā tātou mau melo i te mau parau tumu tano ’e e vaiiho ia rātou ’ia mā’iti mai te au i tō rātou mau hina’aro mātāmua ’e ’ia fa’a’ohipa i terā mau parau tumu ’ia tae i tō rātou iho taime., Tē onoono ato’a nei mātou, ’e tē ani nei mātou i te mau feiā fa’atere ’ia onoono ato’a ē, ’ia ’ōpani i te mau mana’o ’e te mau tā’atira’a poritita ’aore rā i te pirira’a poritita ’ia paraparauhia i roto i tā tātou mau fare purera’a.

Pāpū mau, e fa’a’ohipa Te ’Ēkālesia a Iesu Mesia i te Feiā Mo’a i te mau Mahana Hope’a nei i tōna ti’ara’a mana nō te pāturu ’aore rā nō te pāto’i i te mau ’ōpuara’a ture ’o tā mātou e ti’aturi nei e tupu te ti’amāra’a nō te pae fa’aro’o ’aore rā, ’o te fa’anahonahora’a tumu a te ’Ēkālesia.

Tē fa’a’ite pāpū nei au ē, te papa ture a te fenua Marite e mea fa’auruhia nō te ra’i mai, ’e tē pure nei ’ia ’ite tātou pā’āto’a i teie Ta’ata nō te ra’i mai tei fa’auru i teie papa ture ’e e turu ’e pāruru ’oia i te mau parau tumu rahi ato’a. I te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.