Kasaysayan sa Simbahan
Kapitulo 39: Maoy Nangulo


Kapitulo 39

Maoy Nangulo

kamot nga nagkawaykaway og puti nga panyo

Sa pagsugod sa 2013, si Presidente Thomas S. Monson naglantaw og usa ka mahinungdanon nga tuig. Nagtimaan kini dili lamang sa iyang ikalima nga tuig isip presidente sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw apan usab sa iyang ika-singkwenta isip usa ka apostol sa Ginoo. Ang panahon ingon og tukma sa pagpamalandong sa iyang kapangulohan ug sa kahimtang sa Simbahan.

Pipila ka tuig sa sayo pa, si Presidente Monson nakadawat og sulat gikan sa usa ka miyembro sa Simbahan nga nakasinati og malisod nga panahon. “Ang ebanghelyo wala pa gayod makabiya sa akong kasingkasing, bisan kon kini mibiya sa akong kinabuhi,” misulat ang tawo. “Palihog ayaw kalimti kaming dili aktibo sa Simbahan—ang nawala nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.”

Ang makapatandog nga mga pulong sa tawo nakapahinumdom ni Presidente Monson sa usa ka painting nga iyang nakita sa makausa sa lifeboat nga nagsalom-salom sa tag-as nga puti nga mga balod aron sa pagluwas sa natanggong nga barko. Ang painting adunay taas nga naandan nga ngalan, nga gipamub-an ni Presidente Monson ngadto sa tulo ka pulong: To the Rescue [Sa Pagluwas]. Ang hugpong sa mga pulong nahimong usa ka tema alang sa iyang kapangulohan. Sukad nahimong propeta, gibati niya ang pagkadinalian sa pagsunod sa Manluluwas sa pagpaningkamot sa pagsabot ug paghigugma niadtong mibati nga dili malipayon, nahadlok, nawala, o nag-inusara.

Niadtong Pebrero 3, si Presidente Monson misaulog sa iyang lima ka tuig nga anibersaryo sa kapangulohan uban sa usa ka mensahe ngadto sa mga Santos. “Ang atong mga oportunidad sa pagserbisyo sa usag usa walay kinutoban,” siya mipahayag. “Gilibotan kita niadtong nanginahanglan sa atong pagtagad, sa atong pagdasig, sa atong paghupay, sa atong suporta, sa atong kaluoy.”

Giawhag niya ang mga Santos sa paghinumdom sa mga pulong sa Manluluwas: “Maingon nga gibuhat ninyo kini ngadto sa usa sa mga labing gamay niining akong mga igsoon, gibuhat usab ninyo kini kanako.”

Sa iyang mensahe, ang propeta namulong usab sa misyonaryo nga buhat, usa sa daghang paagi nga ang mga miyembro sa Simbahan makaluwas sa uban. Pipila ka bulan sa sayo pa, mipahibalo siya sa kausaban sa labing menos nga edad alang sa misyonaryo nga pagserbisyo, nagpaubos niini ngadto sa disenwebe alang sa mga batan-ong babaye ug diseotso alang sa mga batan-ong lalaki.

Liboan sa mga aplikasyon sa misyonaryo, labaw sa katunga niini gikan sa mga batan-ong babaye, nga sa wala madugay gipadala sa dinaghan ngadto sa mga punoang buhatan sa Simbahan. Ang kausaban nakahatag sa mas daghang kabatan-onan og bag-ong mga oportunidad sa pagpalig-on sa ilang mga pagpamatuod sa Manluluwas ug sa pagbag-o sa ilang pasalig ngadto sa Simbahan pinaagi sa misyonaryo nga pagserbsiyo. Nakahimo usab kini og gamay nga panagbangi alang sa mga miyembro sa Simbahan sa mga nasod diin ang mga palisiya sa unibersidad o pagserbisyo sa militar nakahimo nga lisod sa pagserbisyo og misyon.

Sa pagpadayon sa iyang mensahe, si Presidente Monson mihisgot nga traynta y uno ka bag-ong templo ang gipahibalo ug disesais ang gipahinungod atol sa miaging lima ka tuig. “Kini nga gidaghanon magpadayon sa pagtubo,” misaad siya, “samtang magpadayon kita sa pagpaduol sa mga templo ngadto sa atong tanang miyembro, bisan asa man sila magpuyo.”

Sa kataposan, mikomentaryo siya sa iyang nagkataas nga edad. “Sa miaging Agosto gisaulog nako ang akong otsentay singko nga adlaw nga natawhan,” miingon siya. “Ang katigulangon sa kataposan dunay daotang epekto natong tanan.” Apan iyang gipaniguro sa mga Santos nga ang Simbahan anaa sa maayong mga kamot.

“Ang atong Manluluwas, si Jesukristo, nga atong gisunod, gisimba, ug gialagaran, maoy nangulo,” siya mipamatuod. “Sa atong pagpadayon, hinaot nga sundon nato ang Iyang ehemplo.”


Nidtong Mayo 28, 2017, si Willy Binene mibarog aron sa paghatag sa iyang pagpamatuod sa meetinghouse sa iyang ward sa Luputa. Mao kadto ang kataposang Dominggo sa iyang pamilya didto—bisan sa makadiyot. Siya ug si Lilly bag-o lang nakadawat og tawag gikan sa Unang Kapangulohan nga moserbisyo isip mga lider sa Côte d’Ivoire Abidjan Mission, sa kasadpang kabaybayonan sa Africa. Tungod kay wala siya makaserbisyo og full-time nga misyon sa batan-on pa, si Willy kanunay nga naglaom nga moabot ang adlaw nga makaserbisyo og misyon uban ni Lilly. Apan walay usa nila ang nagdahom nga moabot og sayo ang tawag.

Usa ka tuig sa sayo pa, si Elder Neil L. Andersen sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles miabot sa DRC aron maghimo og seremonya sa pagsugod sa pagtukod sa templo sa Kinshasa. Atol sa biyahe, siya ug ang iyang asawa, si Kathy, mibiyahe ngadto sa Mbuji-Mayi, usa ka siyudad nga mga sinto kwarenta y singko ka kilometro amihanan sa Luputa, aron makigkita sa mga Santos sa maong dapit. Nakigkita si Willy ni Elder Andersen ug mipakigbahin sa iyang istorya ngadto kaniya.

Pipila ka bulan human sa pagbisita ni Elder Andersen, ang apostol misurprisa nila ni Willy ug Lilly sa tawag sa bidyo. Gisultihan niya sila nga ang Ginoo adunay laing buluhaton alang kanila ug nangutana og pipila ka pangutana mahitungod sa ilang kinabuhi ug mga responsibilidad sa trabaho. Gipangutana dayon niya si Lilly, “Mouyon ka ba nga mobiya sa imong nasod aron moadto ug moserbisyo sa Ginoo sa laing dapit?”

“Oo,” misulti si Lilly kaniya. “Andam kami.”

Paglabay sa mga usa ka semana, si Presidente Dieter F. Uchtdorf mihatag sa tawag nga moserbisyo isip mga lider sa misyon. Gidawat nila kini nga sagol sa kalipay ug kahadlok. Ang duha mibati nga walay siguro kon sila makahimo ba sa ilang bag-ong mga responsibilidad. Apan dili kadto ang unang higayon nga ang Ginoo misugo kanila sa pagbuhat og butang nga lisod, ug sila andam sa pagpasalig sa ilang tibuok kaugalingon sa pagserbisyo Kaniya.

“Kon ang Dios ang nagtawag namo,” naghunahuna si Lilly, “Siya lang ang mopakita sa Iyang Kaugalingon ug mopasarang namo alang sa buhat.”

Ang ilang upat ka anak—nag-edad og singko ngadto sa disesais—gidawat ra ang balita. Pero, ang mga Santos sa Luputa, dili makatago sa kasubo sa ilang mga nawong sa dihang ang tawag nila ni Willy ug Lilly gipahibalo. Sulod sa duha ka dekada, si Willy mitabang nga molambo ang Simbahan sa Luputa, mitubo gikan sa gamay nga grupo sa mibalhin nga mga tumutuo ngadto sa nagtubo nga stake sa Zion. Ang mga Santos wala lamang maghunahuna kaniya isip ilang kanhi presidente sa district ug stake. Ang gipahiuli nga ebanghelyo mitudlo kanila nga motan-aw sa usag usa isip mga igsoon, mao nga si Willy, Lilly, ug ang Binene nga mga bata mao ang ilang pamilya.

Samtang si Willy mihatag sa iyang pagpamatuod ngadto sa mga miyembro sa ward, gibati niya ang dakong gugma alang kanila. Apan siya wala mohilak—bisan si Lilly, ang mga sakop sa choir, ug ang tanan nga anaa sa iyang palibot nanghilak. Pipila ka butang sa iyang kinabuhi nawala sumala sa gipaabot. Ingon og matag higayon nga siya mihimo og plano—alang sa eskwelahan, alang sa full-time nga misyon, alang sa trabaho—adunay mahitabo, mopadala niya ngadto sa laing direksyon. Apan sa paghinumdom sa iyang kinabuhi, nakita niya ang Ginoo kanunay adunay plano alang kaniya.

Human sa miting, ang mga emosyon ni Willy sa kaulahian mitandog kaniya, ug ang mga luha migawas sa iyang mga mata. Wala siya maghunahuna nga siya nakahimo og butang nga espesyal. Gani, mibati siya nga dili importante, sama sa usa ka tulo sa dagat. Apan nasayod siya nga ang Ginoo naggiya kaniya, nag-awhag kaniya samtang ang plano nagkaklaro ug maayo pagkalatid.

Sa ilang balay, siya, si Lilly, ug ang mga bata nanamilit sa ilang mga higala. Ang pamilya dayon misakay sa sakyanan nga naghulat aron dad-on sila ngadto sa ilang sunod nga lugar nga ilang serbisyohan.

“Dili gayod ka kinahanglan nga magdali,” nakaamgo si Willy. “Ihatag ngadto sa Dios ang panahon.”


Si Presidente Monson namatay niadtong Enero 2, 2018. Bisan og ang iyang panglawas nagkaluya na sulod sa pipila ka tuig, ang iyang pagpamatuod nagpabilin kanunay nga lagsik. Usa ka adlaw niana, sa wala pa ang iyang kamatayon, ang iyang mga magtatambag sa Unang Kapangulohan mibisita kaniya sa iyang panimalay. Sa dihang mobiya na sila, gipahunong niya sila ug miingon, “Gimahal nako ang Manluluwas nga si Jesukristo. Ug nasayod ko nga Siya nagmahal kanako.”

Atol sa iyang napulo ka tuig sa katungdanan, si Presidente Monson migiya sa mga Santos pinaagi sa usa ka panahon nga kusog kaayo ang sosyal nga kausaban ug sa makapatingala nga mga kalamboan sa teknolohiya. Ang mga plataporma sa sosyal media nakahatag sa mga miyembro sa Simbahan og bag-ong mga paagi sa pagpakigbahin sa ebanghelyo, pagpalambo og maayong mga relasyon sa mga tawo nga dili sa atong tinuohan, ug makapaminaw sa kinatibuk-ang mga awtoridad. Ang kalamboan sa mga smartphone ug ubang mobile nga mga himan nakatabang niini nga buhat ug mao ang hinungdan nga nahimo ang Librarya sa Ebanghelyo nga app niadtong 2010, naghatag sa mga Santos sa tibuok kalibotan og mas sayon nga akses sa mga kasulatan, mga magasin sa Simbahan, ug sa ubang mga kapanguhaan.

Si Presidente Monson midumala usab sa pagpalambo sa misyonaryo nga buhat, mas dako nga paghatag og gibug-aton sa kooperasyon sa mga tawo sa laing tinuohan, ug pagdugang sa makitawhanon nga mga paningkamot. Ubos sa iyang pagpangulo, ang Simbahan nakigkumbuya sa pipila ka organisasyon aron sa pagtabang sa mga mibakwit gikan sa mga dapit nga naapektohan sa gubat, pagtabang sa mga biktima sa kinaiyanhon nga mga katalagman, ug paghupay sa pag-antos sa masakiton ug sa gigutom.

Ang Simbahan migamit sa kalamposan sa Makanunayon nga Pundo sa Edukasyon ug sa ubang mga paningkamot sa paghatag og mga oportunidad sa edukasyon ngadto sa mga tawo sa tibuok kalibotan. Niadtong 2009, ang BYU–Idaho ug tulo ka laing mga dapit migamit sa programa sa unang higayon nga mihiusa sa klase nga tambongan og mga tawo ug sa online nga panudlo aron sa paghimo sa mas taas nga edukasyon nga maana ug dili mahal ngadto sa mga estudyante. Niadtong 2017, kini nga programa nahimong BYU–Pathway Worldwide, nga nahimo aron sa pagserbisyo sa napulo ka liboan ka estudyante sa sobra sa singkwenta ka nasod.

Apan labaw sa tanan, ang labing dakong kabilin ni Presidente Monson mao ang iyang kaluoy, sama ni Kristo nga pangalagad. Ang adlaw human sa iyang kamatayon, ang mga pamantalaan nagpadagan og istorya nga atol sa iyang kinabuhi kanunay siyang mobisita og ospital ug mga haya nga wala makadawat og pagdayeg, maglingkod tupad sa masakiton nga higala, ug moawhag sa mga batan-on ug mga hamtong nga moduol ngadto ni Jesukristo.


Niadtong Enero 14, 2018, ang Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mi-orden ug mi-set apart ni Russell M. Nelson isip ang ikanapulog pito nga presidente sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Ang bag-o nga propeta namulong ngadto sa mga miyembro sa Simbahan paglabay sa duha ka adlaw uban nila ni Presidente Dallin H. Oaks ug Presidente Henry B. Eyring, iyang mga magtatambag sa Unang Kapangulohan.

“Ang atong balaang sugo,” miingon siya, “mao ang pag-adto sa matag nasod, kaliwatan, pinulongan, ug katawhan, magtabang sa pag-andam sa kalibotan alang sa Ikaduhang Pag-anhi sa Ginoo.” Isip kapangulohan, gusto sila sa matag miyembro nga “magpabilin diha sa dalan sa pakigsaad” ug “mosugod nga maghunahuna sa tumong.”

“Ang tumong nga gipaningkamotan sa matag usa kanato mao nga matugahan og gahom diha sa balay sa Ginoo, maselyo isip mga pamilya, matinud-anon sa mga pakigsaad nga gihimo diha sa templo,” siya mipahayag. “Ang inyong pasalig nga mosunod sa Manluluwas pinaagi sa paghimo og mga pakigsaad uban Kaniya ug dayon sa pagtuman niadto nga mga pakigsaad moabli sa pultahan ngadto sa tanang espirituhanong mga panalangin ug pribilihiyo nga mahimong maanaa sa mga lalaki, mga babaye, ug mga bata bisan asa.”

Sa wala madugay si Presidente Nelson mipresentar og pipila ka mga kausaban diha sa Simbahan aron sa pagtabang niining importante nga buhat. Sa Abril 2018 nga kinatibuk-an komperensiya, gipahibalo niya nga ang mga high priest magsugod sa pagtambong og mga miting sa korum kauban sa mga elder. Sa tabang ni Elder Jeffrey R. Holland ug sa kinatibuk-ang presidente sa Relief Society nga si Jean B. Bingham, gipresentar niya ang bag-ong paagi sa pag-atiman sa uban, nga gitawag og “pagpangalagad,” nga mopuli sa home ug visiting teaching.

Sa usa ka pakigpulong mahitungod sa pagpangalagad, si Elder Holland miawhag sa mga Santos sa pagsagop sa “kinasingkasing nga pagbati sa pagkadisipulo,” nagpahinumdom nila sa labing dako nga sugo sa Manluluwas ngadto sa Iyang apostoles: “Maghigugmaay sa usag usa.” Si Sister Bingham usab miawhag sa mga Santos sa pagsunod sa ehemplo ni Kristo. “Samtang kamo adunay pribilihiyo sa pagbarog alang sa Manluluwas sa inyong pagpangalagad nga mga paningkamot,” miingon siya, “pangutan-a ang inyong kaugalingon, ‘Unsaon nako pagpakigbahin ang kahayag sa ebanghelyo ngadto niini nga tawo o pamilya? Unsa ang giaghat sa Espiritu nga akong buhaton?’”

Wala pay tulo ka bulan human ma-set apart, si Presidente Nelson mihimo sa una sa daghang pagbiyahe nga pangalagad sa kalibotan. Nagbiyahe uban ni Sister Wendy Nelson, nga iyang giminyoan niadtong 2006 human sa kamatayon sa iyang unang asawa, si Dantzel, ang propeta mibisita sa walo ka siyudad sa upat ka kontinente sa onse ka adlaw.

“Kon ako komportable nga nahimutang sa akong balay, anaa ko sa sayop nga dapit,” miingon siya. “Kinahanglan ko nga anaa asa ang mga tawo. Kinahanglan nga dad-on nato ang mensahe sa Manluluwas.”

Unya, sa Oktubre 2018 nga kinatibuk-ang komperensiya, si Presidente Nelson mipahibalo sa kausaban sa mga eskedyul sa miting sa Dominggo aron sa paghimo sa pagsunod sa ebanghelyo nga mas nakasentro sa panimalay ug gisuportahan sa Simbahan. Ang kausaban mipakunhod sa gitas-on sa sinemana nga mga miting sa Simbahan og usa ka oras, maghatag sa mga Santos og dugang nga panahon sa pagtuon sa ebanghelyo sa panimalay. Ang Dali, Sunod Kanako—usa ka bag-ong kurikulom alang sa hamtong sa Sunday School, mga klase sa kabatan-onan ug Primary, ug indibidwla ug pamilya nga pagtuon—nagsugod sa paghimo og importante nga bahin sa pagdala sa mga Santos pinaagi sa pagkat-on sa ebanghelyo.

Sa komperensiya, si Presidente Nelson namulong usab mahitungod sa paggamit sa eksakto nga ngalan sa Simbahan, imbes sa mga angga. “Nakaamgo ko og dakong kasubo nga kita midawat nga wala maghunahuna sa gipahiuli nga Simbahan sa Ginoo nga tawagon sa laing mga ngalan, ang matag usa mikuha sa sagrado nga pangalan ni Jesukristo!” siya mipahayag. “Kon kuhaon nato ang Iyang ngalan gikan sa Iyang Simbahan, wala nato tuyoa ang pagkuha Kaniya nga mao ang sentro nga gitutukan sa atong kinabuhi.”

Ubos sa direksyon ni Presidente Nelson, ang Simbahan misugod og bag-o nga programa sa kabataan ug kabatan-onan nga ipuli sa Scouting, Personal nga Kauswagan, ug ubang mga kalihokan alang sa batan-ong mga Santos. Isip kabahin niini nga kausaban, ang Simbahan mipalapad sa mga komperensiya sa Alang sa Kalig-on sa Kabatan-onan ngadto sa tanang tin-edyer nga Santos sa Ulahing mga Adlaw tali sa mga edad nga katorse ug desiotso. Sama sa EFY ug TFY, ang FSY nakahatag sa kabatan-onan og kahigayonan sa paggahin og usa ka semana nga nagtambong og mga klase ug mga pakigpulong nga nakasentro sa ebanghelyo, paghimamat og bag-ong mga higala, ug pagpalig-on sa ilang mga pagpamatuod.

Sunod niini nga mga kausaban, ang Simbahan mipagawas og bag-ong tamdanan nga basahon sa mga panudlo, Kinatibuk-ang Tamdanan nga Basahon: Pagserbisyo diha sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Gidisenyo sa pagtabang sa tanang tawo nga moduol ngadto ni Kristo, ang giya nga basahon naghatag og klaro nga direksyon sa pagtabang sa mga Santos nga moabag sa buhat sa Dios. Dili sama sa mga nag-una, ang Kinatibuk-ang Tamdanan nga Basahon usa ra ka volume nga anaa pinaagi sa website sa Simbahan ug sa mobile nga app. Aron sa pagsuporta sa makanunayon, dinasig nga pagpangulo sa tibuok kalibotan nga buhat sa Simbahan, anaa kini sa singkwentay uno ka pinulongan.

Sayo sa iyang administrasyon, si Presidente Nelson nagsugod sa pagpakigtambayayong uban sa National Association for the Advancement of Colored People, o NAACP, sa pagpasiugda og pagtahod, kahapsay sa pamatasan, ug panag-uyon sa kaliwatan sa tibuok kalibotan. Gikondena niya ang deskriminasyon ug miawhag sa mga Santo sa pagbayaw ug pagtahod sa tanang anak sa Dios.

Sa tibuok 2010, ang mga pangutana mahitungod sa kahimtang sa mga babaye sa Simbahan misangpot usab ngadto sa importante nga mga kausaban nga gihimo sa Simbahan. Isip usa ka sakop sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles, si Russell M. Nelson mitudlo nga ang mga babaye “adunay aktibo nga tahas sa buhat sa kaluwasan” ug nga ang ilang panglantaw diha sa mga konseho sa Simbahan importante. Si Elder Dallin H. Oaks miklaro usab nga ang mga babaye adunay awtoridad sa pagkapari sa pagtuman sa ilang mga calling. “Wala kita maanad nga mosulti bahin sa kababayen-an nga adunay awtoridad sa pagkapari diha sa ilang mga calling sa Simbahan,” miingon siya, “apan unsa nga laing awtoridad kini?”

Sugod niadtong 2015, ang mga babaye nga nagserbisyo isip kinatibuk-ang mga opisyal nagsugod sa paglingkod diha sa importante nga kinatibuk-ang administratiba nga mga konseho sa mga punoang buhatan sa Simbahan. Ang kinatibuk-ang presidente sa Relief Society nga si Linda K. Burton nahimong usa ka sakop sa Priesthood and Family Executive Council, kinatibuk-ang presidente sa Young Women nga si Bonnie L. Oscarson miapil sa Missionary Executive Council, ug ang kinatibuk-ang presidente sa Primary nga si Rosemary M. Wixom miapil sa Temple and Family History Executive Council. Ug niadtong 2019, si Presidente Nelson ug ang iyang mga magtatambag mitugot sa mga babaye nga moserbisyo isip opisyal nga mga saksi sa mga bunyag ug sa mga pagselyo diha sa templo.

Sama ni Presidente Monson, si Presidente Nelson nagtinguha og pagsabot samtang ang Simbahan mitubag sa mga isyu nga nakaapekto sa LGBTQ nga mga indibidwal. Niadtong 2015, ang Estados Unidos nahimong ika-napulog siyam nga nasod nga mihimo nga legal ang managsama og sekso nga kaminyoon. Sukad niadto, ang Unang Kapangulohan mibalik-balik sa pag-ingon nga ang Simbahan mitahod sa balaod sa yuta samtang midason sa pasalig niini sa kaminyoon tali sa usa ka lalaki ug sa usa ka babaye.

Samtang ang Simbahan naningkamot sa pagsabot ug paghatag sa mga panginahanglan sa mga miyembro sa LGBTQ ug sa ilang mga pamilya, mipuno kini og dugang nga mga bidyo ug mga kapanguhaan sa website niini. Atol sa debosyoal sa Brigham Young University, si Elder M. Russell Ballard miawhag sa mga miyembro sa Simbahan nga mas magsensitibo sa mga pagbati ug mga kasinatian sa mga Santos nga LGBTQ. “Sa pagkatinuod kinahanglan kita nga mohimo og mas maayo kaysa atong nahimo kaniadto,” siya mipahayag, “aron nga ang tanang miyembro mobati nga sila adunay espirituwal nga panimalay diin ang ilang mga igsoon nahigugma kanila ug diin sila adunay dapit sa pagsimba ug pagserbisyo sa Ginoo.”

Gikan sa pagsugod sa iyang administrasyon, si Presidente Nelson mipamatuod sa kaimportante sa mga templo sa pagtuman sa pagpadayon sa mga anak sa Dios diha sa “dalan sa pakigsaad” ug sa pagpundok sa Israel sa duha ka habig sa tabil. Atol sa iyang unang duha ka tuig, iyang gipahibalo ang traynta y singko ka bag-ong templo sa mga lugar nga nagkadaiya sama sa Bengaluru, India; Port Moresby, Papua New Guinea; ug Budapest, Hungary. Atol niana nga higayon, walo ka bag-ong templo gipahinungod usab, lakip sa balay sa Ginoo sa Rome, Italy.

Ang propeta nagtuo nga ang Rome Temple nagtimaan sa importante nga panahon sa kasaysayan sa Simbahan. “Ang mga butang mouswag sa mas kusog nga pagpadayon,” siya mipahayag human sa pagpahinungod. “Ang Simbahan makabaton og talagsaon nga umaabot, dili ikatandi. Nagtukod pa lang kita og pundasyon alang sa umaabot.”

Sa Oktubre 2019 nga kinatibuk-ang komperensiya, si Presidente Nelson mipahibalo nga ang 2020 mao ang ikaduhang siglo nga kasaulogan, usa ka panahon alang sa mga Santos nga mahinumdom sa duha ka gatos ka tugi nga anibersaryo sa Unang Panan-awon ni Joseph Smith sa Langitnong Amahan ug ni Jesukristo.

Gidapit niya ang mga Santos nga mohalad sa ilang mga kaugalingon sa kahayag sa Pagpahiuli. “Sa mosunod nga unom ka bulan, manghinaot ko nga ang matag miyembro ug matag pamilya mangandam alang sa usa ka talagsaong komperensiya nga magsaulog sa mga pundasyon mismo sa gipahiuli nga ebanghelyo. “Kon inyong buhaton, ang kinatibuk-ang komperensiya sunod Abril dili lang kay halandumon; kini dili gayod makalimtan.”


Sa wala madugay human sa Oktubre 2019 nga kinatibuk-ang komperensiya, ang disesiete anyos nga si Laudy Kaouk mibati nga nag-inusara samtang siya nagdrayb sa dalan. “Langitnong Amahan,” nag-ampo siya, “kinahanglan lang kong mobati nga anaa ka diha.”

Si Laudy anaa sa iyang kataposang tuig sa high school sa Provo, Utah. Kon wala siya sa klase o nangaplay sa mga unibersidad, miapil siya sa laing mga kalihokan sa mga grupo sa eskwelahan o nagtrabaho sa usa ka lokal nga kan-anan. Siya usab ang presidente sa iyang klase sa Young Women ug mananayaw sa Luz de las Naciones, ang tinuig nga Latin American nga selebrasyon sa kultura sa Conference Center. Ang kinabuhi medyo busy kaayo o mas masamok.

Sa balay nagkausab, sad. Ganahan siya mahimong kabahin sa usa ka dako, maunongon nga pamilya. Ang iyang amahan gikan sa Syria ug ang iyang inahan gikan sa Venezuela. Dugay na silang mga kinabig sa Simbahan nga milalin ngadto sa Provo sa wala pa matawo si Laudy, ang kinamanghoran sa pamilya. Ang tibuok pamilya mopauli ma-Dominggo, ang minyo nga mga igsoon magdala sa ilang mga kapikas ug mga anak uban nila. Si Laudy kanunay nga nagpaabot niini nga panagpundok.

Apan karong bag-o, ang iyang balay medyo haw-ang. Ang iyang magulang nga igsoon nga babaye nagmisyon sa Japan, mao nga si Laudy mao lamang ang anak sa panimalay. Kanunay nga aduna siyay mga igsoon nga nagpuyo uban niya, ug karon gibati niya nag-inusara. Mao nga iyang gibu-bo ang iyang kaugalingon ngadto sa Dios.

Paglabay sa duha ka semana, si Laudy nakadawat og tawag gikan sa iyang presidente sa stake. Gisultihan siya nga si Bonnie H. Cordon, ang kinatibuk-ang presidente sa Young Women, gusto nga makig-istorya kaniya. Nasurprisa si Laudy, apan miuyon nga makig-istorya. Unya sa wala madugay, si Presidente Cordon mitambong sa Kinatsila og sinultihan nga ward ni Laudy ug milingkod ug nakigsulti kaniya. “Ako molakaw ug mangalagad sa daghang tawo sa tibuok kalibotan ug gusto nga moanhi ug mangalagad kanimo,” giingnan niya si Laudy.

Sa pagsulti gayod ni Presidente Cordon niini nga mga pulong, nasayod si Laudy nga ang Langitnong Amahan nakadungog sa iyang pag-ampo. Kini nga panag-istorya mao ang Iyang tubag.

Paglabay sa usa ka bulan, si Laudy miuli gikan sa trabaho nga nakakita sa iyang mga ginikanan nga madasigong naghulat kaniya. “Duna kay sulat!” miingon sila. Gikan kini sa Unang Kapangulohan.

Naglibog, milingkod si Laudy uban sa iyang mga ginikanan ug miabli sa sulat. Usa kadto ka imbitasyon alang kaniya nga mamulong sa Abril 2020 nga kinatibuk-ang komperensiya.

“Unsaon man ni nako pagbuhat?” naghunahuna siya.

Ang Espiritu mihunghong dayon ngadto niya sa mga pulong ni Nephi: “Moadto ako ug mobuhat sa mga butang nga gisugo sa Ginoo.” Diha-diha, gibati niya nga nadasig ug napaubos. Nasayod siya nga ang Dios motabang kaniya.


Niadtong Enero 30, 2020, ang World Health Organization mipahayag og “pampubliko nga emerhensiya sa panglawas.” Ang agresibo nga coronavirus mitunga sa Asya, mitakboy og gatosan ka tawo sa China. Ang virus unang namatikdan sa mga simtoma sama sa pulmonya, apan ang naandan nga medikal nga tambal gamay ra og epekto niini. Kusog kining mikatap ug dili matag-an.

Sa sayong bahin sa Pebrero, ang sakit adunay ngalan nga COVID-19. Daling mitubag sa krisis, ang mga lider sa Simbahan mipadala og sobra sa duha ka gatos ka libo nga mga respiratory mask ngadto sa China. Gisugdan usab nila ang pagkanselar sa mga miting, pagsira sa mga templo alang sa proxy nga mga ordinansa, ug pagbutang sa mga misyonaryo sa naapektohan nga mga dapit ubos sa kwarentina.

Niadtong Marso 11, ang WHO mideklarar sa COVID-19 nga usa ka pandemya. Nianang higayona, ang sakit mikatap na ngadto sa 114 ka nasod, mitakboy og gatosan ka libo ka mga tawo ug miresulta og liboan ka kamatayon. Sama sa pandemya sa impluwensa sa tibuok kalibotan niadtong 1918–19, ang Unang Kapangulohan misuspenso sa tanang miting nga dunay personal nga presensya. Ang Simbahan mihunong og pagdawat og bag-ong mga misyonaryo sa pipila ka MTC ug mihimo og sistema alang sa pagbansay sa mga misyonaryo sa panimalay pinaagi sa komperensiya sa bidyo. Ang Unang Kapangulohan mipahibalo usab sa mga plano alang sa birtuwal nga kinatibuk-ang komperensiya sa Abril ug migiya sa mga Santos sa pagpahigayon og mga tulumanon sa pagsimba sa ilang mga panimalay, naghatag sa mga naghupot sa pagkapari og temporaryo nga pagtugot sa pagpangalagad sa sakramento sa ilang kaugalingon nga mga pamilya.

Niadtong Marso 14, si Presidente Nelson namulong sa mga Santos sa usa ka online nga bidyo. “Kita isip usa ka tibuok kalibotan nga Simbahan nag-atubang og talagsaon nga hagit,” miingon siya. “Nag-ampo kami alang niadtong nag-antos ug alang niadtong namatyan og mga minahal.”

Giawhag niya ang mga Santos sa pag-atiman sa ilang mga kaugalingon ug sa uban. “Ang atong Langitnong Amahan ug ang Iyang Anak, si Jesukristo, nakaila kanato, nahigugma kanato, ug nagbantay kanato,” miingon siya. “Niana kita makasiguro.”


Niadtong Abril 4, 2020, si Laudy Kaouk milingkod sa hapit walay sulod nga awditoryum sa Church Office Building, gikulbaan nga nagsulat sa iyang notebook. Ang Sabado sa gabii nga sesyon sa ika-190 nga Tinuig nga Kinatibuk-ang Komperensiya sa Simbahan hapit na magsugod, ug sa dili madugay turno na niya nga mamulong.

Sayo nianang adlawa, si Presidente Nelson mibukas sa komperensiya sa gamay nga awditoryum. Ang pagkatap sa COVID-19 nakaaghat sa Simbahan sa paghunong sa mga kalihokan sa mga eskwelahan niini nga personal nga motambong ang mga tawo, gibalhin ug gi-release ang mga misyonaryo, ug misira sa tanang templo hangtod sa dugang nga pahibalo. Samtang siya nagbarog atubangan sa mga Santos, walay choir sa luyo sa propeta, ug walay pamilyar nga mga lumbay sa kinatibuk-ang mga awtoridad ug mga opisyal. Hinuon, ang iyang mga magtatambag ug pipila ka mga mamumulong naglingkod sa duol, matag usa nila naglagyo og pipila ka pye isip panagana batok sa pagkatap sa COVID-19.

Samtang siya namulong sa mga Santos, si Presidente Nelson mipahinumdom kanila sa saad nga iyang gihimo sa kataposan sa miaging komperensiya—nga kining ikaduha nga siglo nga paghandom sa Unang Panan-awon ni Joseph Smith “dili makalimtan” niadtong kinsa nag-andam sa ilang mga kaugalingon alang niini.

“Wala nako damha,” miingon siya, “nga ang pagpamulong sa usa ka makita nga kongregasyon nga mas minos pa sa 10 ka tawo makapahimo niining komperensiya nga halandomon ug dili gayod makalimtan alang kanako!

Si Laudy mihimo sa iyang labing maayo sa pagpangandam alang sa komperensiya, sama sa gihangyo ni Presidente Nelson nga buhaton sa mga Santos. Nakabasa siya sa pipila sa Joseph Smith—Kasaysayan diha sa Perlas nga Labing Bililhon ug natingala sa determinasyon sa batan-ong propeta sa paghimo sa buhat sa Ginoo, bisan pa sa iyang kakulang sa edukasyon. “Wow,” naghunahuhna siya, “tingali mibati gyod siya nga dili igo.”

Usa kini ka pagbati nga siya mismo nasayod. Dili siya ang tawo nga mahadlok nga mamulong sa publiko, apan ang paghunahuna nga anaa sa atubangan sa minilyon ka tawo makapakulba. Unsahay magduhaduha siya sa iyang kaugalingon, apan aduna usab siyay kasinatian nga nakapadugang sa iyang pagsalig. Samtang iyang gitrabaho ang iyang pakigpulong, gibati niya ang Ginoo nga naggiya kaniya, sama sa Iyang paggiya ni Joseph Smith. Ang iyang pakigpulong wala mahuman diha-diha dayon. Hinuon, miabot kini sa ginagmay-gagmay, usa ka pag-aghat matag higayon, samtang siya nag-ampo, namalandong, ug miadto sa templo.

Karon si Elder Gerrit W. Gong hapit na mahuman sa iyang pakigpulong, ug gihipos na ni Laudy ang iyang notebook. Mipadulong siya sa pulpito, ug sa dihang mipahimutang siya sa luyo niini, ang iyang kakulba nawala. “Ako mapasalamaton nga maanaa dinhi,” miingon siya. “Ako migahin og dakong panahon sa paghunahuna kon unsa ang akong mapaambit, ug nanghinaut ko nga ang Espiritu direkta nga mamulong kaninyo pinaagi sa akong mensahe.”

Sa dihang misugod pagkalit ang pandemya, ang eskwelahan ni Laudy mibalhin ngadto sa halayo nga pagkat-on [remote learning], ug ang iyang naandan kada adlaw nausab pag-ayo. Sa nagsingabot ang komperensiya, siya ug ang iyang mga ginikanan mainampingong misunod sa mga pamaagi sa lockdown aron sa pagsiguro nga magpabilin siya nga himsog ug dili mabutang sa peligro si bisan kinsa sa komperensiya. Naguol siya nga ang iyang mga ginikanan ug ubang mga sakop sa pamilya wala diha sa lugar uban kaniya karon. Apan nasayod siya nga sila anaa ra sa duol, nagtan-aw sa telebisyon, ug iyang mabati nga ang iyang mga katigulangan naminaw usab ug nagsuporta kaniya.

Ang pakigpulong ni Laudy milungtad og unom ka minuto. Namulong siya bahin sa gahom sa mga panalangin sa pagkapari ug sa gugma ug kalinaw nga iyang gibati sa dihang nakadawat siya niini gikan sa iyang papa. “Ayaw pagpanagana og pangayo alang sa usa ka panalangin kon nagkinahanglan ka og dugang nga giya,” siya miingon. “Ang uban kanato tingali nag-antos sa kabalaka, depresyon, adiksyon, o mga pagbati nga dili igo ang atong kamaayo. Ang mga panalangin sa pagkapari makatabang nato nga mabuntog kini nga mga hagit ug madawat ang kalinaw samtang nagpadayon kita ngadto sa umaabot.”

Mipamatuod siya—gikan sa kasinatian—nga ang Dios personal nga nakaila sa Iyang mga anak. “Siya kanunay nga nakamatikod kanato ug mopanalangin kanato bisan og atong gibati nga dili kita angayan niini,” miingon siya. “Siya nasayod unsa ang atong gikinahanglan ug kanus-a nato kini kinahanglana.”

Sa dihang nahuman si Laudy, laing batan-on nga mamumulong, si Enzo Petelo, mibarog ug mihatag og pakigpulong. Ug samtang siya naminaw kaniya, naglisod si Laudy paghinumdom unsay nahitabo atol sa iyang kaugalingon nga pakigpulong. Maayo kaha ang iyang nahimo?

Sa dihang ang sesyon nahuman, midagan siya sa gawas sa awditoryum aron makigkita sa iyang mga ginikanan. “Kusog ba ko kaayo mosulti?” nangutana siya.

“Dili, anak,” miingon ang iyang mama. “Nindot kaayo nimo pagkahimo.”


Pagkasunod buntag, si Presidente Nelson mipasalamat sa mga Santos sa pagpili sa pagpaminaw sa pulong sa Ginoo, bisan pa sa kaguliyang sa kalibotan. “Ang nagkadugang nga kangitngit nga nag-uban sa kalisdanan nakapasanag sa kahayag ni Jesukristo,” siya mipamatuod. “Hunahunaa lang ang kaayohan nga atong mahimo atol niining panahona.”

Gipahayag Niya ang mga pulong sa Amahan ngadto ni Joseph Smith didto sa Sagrado nga Kakahoyan: “Kini mao ang Akong Hinigugmang Anak. Paminaw Kaniya!”

“Niining duha ka pulong—‘Paminaw Kaniya’—ang Dios mihatag nato og sundanan alang sa kalamposan, ug hingpit nga kalipay niini nga kinabuhi,” miingon siya, nag-awhag sa mga Santos sa pagpaminaw, pagpatalinghog, ug pagpamati sa pulong sa Ginoo. “Ako mosaad nga kamo mapanalanginan og dugang nga gahom sa pag-atubang sa tentasyon, mga pakigbisog, ug kahuyang,” miingon siya. “Ako mosaad og mga milagro sa inyong kaminyoon, mga relasyon sa pamilya, ug inadlaw nga trabaho. Ug ako mosaad nga ang inyong kapasidad sa pagbati og hingpit nga kalipay madugangan bisan kon ang unos magkadaghan sa inyong kinabuhi.”

Pagkahuman niini nga mga pakigpulong, si Presidente Nelson mipahibalo og bag-o nga pamahayag gikan sa Unang Kapangulohan ug sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles bahin sa Pagpahiuli sa ebanghelyo ni Jesukristo. Ang sibya giputol ngadto sa usa ka bidyo nga nagbasa siya sa pamahayag samtang siya nagbarog sa Sagrado nga Kakahoyan.

“Duha ka gatos ka tuig na ang milabay sukad nga kining Pagpahiuli gipasiugdahan sa Dios nga Amahan ug sa Iyang Pinalanggang Anak, si Jesukristo,” ang pamahayag mipahayag. “Kami momatuod nga ang Dios mipahibalo sa Iyang kabubut-on alang sa Iyang pinalanggang mga anak nga lalaki ug mga anak nga babaye. Kami mopamatuod nga kadtong mainampuong magtuon sa mensahe sa Pagpahiuli ug molihok uban sa pagtuo mapanalanginan nga makaangkon og ilang kaugalingong pagsaksi sa kabalaan niini ug sa katuyoan niini sa pag-andam sa kalibutan alang sa gisaad nga Ikaduhang Pag-anhi sa atong Ginoo ug Manluluwas, si Jesukristo.”


Sa pagtapos sa mensahe ni Presidente Nelson, ang mga Santos sa mga nasod sa tibuok kalibotan mibarog, bisan asa sila nagpundok, ug mipataas sa puti nga mga panyo diha sa kahanginan. Sukad sa pagpahinungod sa Kirtland Temple niadtong 1836, ang mga miyembro sa Simbahan midayeg sa Amahan ug sa Anak uban sa sagrado nga Singgit nga Hosana. Ug dili lahi karon.

Misunod sa giya sa propeta, ang mga Santos mikaway-kaway sa ilang mga panyo sa hangin samtang ang ilang mga tingog nagdungan sa pagmaya sa tibuok kalibotan:

Hosanna, Hosanna, Hosanna sa Dios ug sa Kordero.

Hosanna, Hosanna, Hosanna sa Dios ug sa Kordero.

Hosanna, Hosanna, Hosanna sa Dios ug sa Kordero.

Amen, Amen, ug Amen.

  1. “Message from President Thomas S. Monson,” Church News, Feb. 3, 2013, 3, 9.

  2. Thomas S. Monson, “To the Rescue,” Ensign, May 2001, 48–50; “Message from President Thomas S Monson,” Church News, Feb. 3, 2013, 3, 9; Thomas S. Monson, “To the Rescue,” Apr. 2, 2009, 1–10, Thomas S. Monson Addresses, CHL; Swinton, To the Rescue, 525; “President Thomas S. Monson: Prophet and Friend,” Ensign, supplement, Feb. 2018, 12–13; Tad Walch, “President Thomas S. Monson, 16th Prophet of the LDS Church, Dies after a Lifetime Spent Going ‘to the Rescue,’” Deseret News, Jan. 3, 2018, deseret.com.

  3. “Message from President Thomas S. Monson,” Church News, Feb. 3, 2013, 3, 9; Mateo 25:40. Hisgotanan: Thomas S. Monson

  4. “Message from President Thomas S. Monson,” Church News, Feb. 3, 2013, 3; Thomas S. Monson, “Welcome sa Komperensiya,” Liahona, Nob. 2012, 4–5; Scott Taylor, “Revisiting ‘the Surge’: 10 Years since Missionary Age Change,” Church News, Oct. 1, 2022, 6; Priesthood Executive Council, Minutes and Records, Apr. 13, 2011. Hisgotanan: Pagtubo sa Misyonaryo nga Buhat

  5. “Message from President Thomas S. Monson,” Church News, Feb. 3, 2013, 3, 9.

  6. Willy Binene, Oral History Interview [Dec. 2023]; Lilly Binene, Oral History Interview [Dec. 2023]; Willy Binene, Oral History Interview [2019]; Willy Binene, Oral History Interview [2017]; “New Mission Presidents,” Church News, June 4, 2017, 13. Hisgotanan: Côte d’Ivoire

  7. Marianne Holman Prescott, “Construction Begins for a New Temple in Africa,” Church News, Feb. 21, 2016, 3, 13; Rachel Sterzer, “We Found Great Faith,” Church News, Mar. 13, 2016, 5, 13; Willy Binene, Oral History Interview [Dec. 2023]; Andersen, “Live Younger, Think Older.”

  8. Willy Binene, Oral History Interview [2017]; Willy Binene, Oral History Interview [Dec. 2023]; Lilly Binene, Oral History Interview [Dec. 2023]; Lilly Binene, Oral History Interview [2019]; Willy Binene, Oral History Interview [2019]. Hisgotanan: Democratic Republic of the Congo

  9. Willy Binene, Oral History Interview [2019]; Willy Binene, Oral History Interview [Dec. 2023]; Lilly Binene, Oral History Interview [Dec. 2023].

  10. Rachel Sterzer, “Update on President Monson,” Church News, May 28, 2017, 2; Monson, Journal, Apr. 6, 2017; Aug. 24 and 31, 2017; Sept. 30, 2017; Oct. 1, 2017; Peggy Fletcher Stack and David Noyce, “Mormon Church President Thomas S. Monson—Known for Private Visits to the Needy and Public Declarations of Faith—Dies at Age 90,” Salt Lake Tribune, Jan. 3, 2018, sltrib.com; Dieter F. Uchtdorf, “Usa ka Propeta sa Atong Panahon,” Liahona, dugang, Peb. 2018, 26.

  11. Ryan Morgenegg, “Sharing General Conference,” Church News, Mar. 25, 2012, 4; “Presidente Thomas S. Monson: Propeta ug Higala,” Liahona, dugang, Peb. 2018, 17; “Church Leaders on Social Media,” Church News, June 23, 2013, 2; Philip M. Volmar, “Church Mobile Apps ‘Flooding the Earth’ with Good Media,” Church News, Feb. 25, 2012, 7.

  12. Presidente Thomas S. Monson: Propeta ug Higala,” Liahona, dugang, Peb. 2018, 16–17; Sarah Jane Weaver, “We Are Trying to Help People Who Are Suffering,” Church News, Nov. 11, 2012, 8–9; Rachel Sterzer, “I Was a Stranger,” Church News, Apr. 2, 2017, 6; Rather, “Welfare Compendium,” 251.

  13. Sarah Jane Weaver, “BYU–Pathway Worldwide,” Church News, Feb. 12, 2017, 3; Marianne Holman Prescott, “The Chance I Didn’t Think I Was Going to Have,” Church News, Oct. 21, 2018, 7–9; Howard M. Collett, “Pathway Provides Opportunity for a Brighter Future,” Church News, Apr. 28, 2013, 6, 10, 13. Hisgotanan: Mga Akademya sa Simbahan

  14. Peggy Fletcher Stack and David Noyce, “Mormon Church President Thomas S. Monson—Known for Private Visits to the Needy and Public Declarations of Faith—Dies at Age 90,” Salt Lake Tribune, Jan. 3, 2018, sltrib.com; Tad Walch, “President Thomas S. Monson, 16th Prophet of the LDS Church, Dies after a Lifetime Spent Going ‘to the Rescue,’” Deseret News, Jan. 3, 2018, deseret.com. Hisgotanan: Thomas S. Monson

  15. Message from the First Presidency,” 1–4, in Camille West, “New First Presidency Speaks to Members Worldwide,” Church News, Jan. 16, 2018, ChurchofJesusChrist.org. Hisgotanan: Russell M. Nelson

  16. Russell M. Nelson, “Pasiuna nga mga Pakigpulong,” D. Todd Christofferson, “Ang Korum sa mga Elder [Elders Quorum],” Russell M. Nelson, “Pangalagad,” Jeffrey R. Holland, ““Magpaduol ug Maglig-on Kanila”,” ug Jean B. Bingham, “Pagpangalagad sama sa Gibuhat sa Manluluwas,” Liahona, Mayo 2018, 54, 57, 100–101, 104; Juan 13:34–35. Hisgotanan: Mga Kausaban sa Organisasyon sa Pagkapari

  17. Tad Walch, “First Stop: London—President Nelson Begins Global Ministry Tour,” Church News, Apr. 15, 2018, 3; Sarah Jane Weaver, “President Nelson’s Fast-Paced Effort to Reach the World,” Church News, Jan. 2, 2021, 8; “President Nelson Concludes Global Ministry Tour in Hawaii,” Newsroom, Apr. 23, 2018, newsroom.ChurchofJesusChrist.org. Hisgotanan: Globalisasyon

  18. Russell M. Nelson, “Pasiuna nga Pakigpulong,” ug Quentin L. Cook, “Lig-on ug Malungtarong Pagkakabig ngadto sa Langitnong Amahan ug kang Ginoong Jesukristo,” Liahona, Nob. 2018, 7–11; Sarah Jane Weaver, “‘A New Balance’ to Fortify Families,” Church News, Oct. 14, 2018, 5–6.

  19. Russell M. Nelson, “Ang Sakto nga Ngalan sa Simbahan,” Liahona, Nob. 2018, 87–89. Hisgotanan: Ngalan sa Simbahan

  20. Jason Swensen, “Historic Changes for Children and Youth,” Church News, May 13, 2018, 3, 16; “Church Expands Global Youth Conference Program,” Newsroom, updated Sept. 12, 2019, newsroom.ChurchofJesusChrist.org.

  21. Sarah Jane Weaver, “First Presidency Releases New General Handbook for Church Leaders, Members,” Church News, Feb. 19, 2020, ChurchofJesusChrist.org.

  22. Scott Taylor, “A Call for Civility, a Plan to Partner,” Church News, May 20, 2018, 3; Sarah Jane Weaver, “The Church’s Unique Partnership with NAACP,” Church News, July 28, 2019, 3–5; Russell M. Nelson, “President Nelson Remarks at Worldwide Priesthood Celebration,” Newsroom, circa June 1, 2018; “President Nelson Shares Social Post about Racism and Calls for Respect for Human Dignity,” Newsroom, June 1, 2020, newsroom.ChurchofJesusChrist.org; Russell M. Nelson, “Ipatigbabaw ang Dios Labaw sa Tanan,” Liahona, Nob. 2020, 94.

  23. McBaine and Wayment, “Representation of Women in Today’s Church,” 107–17; Russell M. Nelson, “Helping Women of the Church Feel More Valued,” Mar. 28, 2013, 1, Russell M. Nelson Addresses, CHL; Russell M. Nelson, “Usa ka Hangyo ngadto sa Akong mga Sister,” Liahona, Nob. 2015, 97; Dallin H. Oaks, “Ang mga Yawe ug Awtoridad sa Priesthood,” Liahona, Mayo 2014, 51; Sarah Jane Weaver, “Women Leaders to Serve on Church’s General Councils,” Church News, Aug. 23, 2015, 3; First Presidency to General Authorities and others, Oct. 2, 2019, First Presidency, Circular Letters, CHL; Sarah Jane Weaver, “Women, Youth, Children Can Serve as Witnesses,” Church News, Oct. 6, 2019, 3–4. Mga Hisgotanan: Mga Calling sa Simbahan; Mga Pagpahiangay sa Buhat sa Templo

  24. First Presidency to General Authorities and others, June 29, 2015, First Presidency, Circular Letters, CHL; Dallin H. Oaks, “Going Forward with Religious Freedom and Nondiscrimination,” Newsroom, Nov. 12, 2021, newsroom.ChurchofJesusChrist.org; see also Russell M. Nelson, “The Love and Laws of God,” Newsroom, Sept. 17, 2019, newsroom.ChurchofJesusChrist.org.

  25. Same-Sex Attraction: Kindness, Inclusion, and Respect for All of God’s Children,” Same-Sex Attraction, ChurchofJesusChrist.org; Ballard, “Questions and Answers.”

  26. Message from the First Presidency,” 3, in Camille West, “New First Presidency Speaks to Members Worldwide,” Church News, Jan. 16, 2018, ChurchofJesusChrist.org; Nelson and Nelson, “Paglaom sa Israel”; Russell M. Nelson, “Magpadayon Tang Tanan,” Liahona, Mayo 2018, 118; Russell M. Nelson, “Ang Mahimong Labing Dalaygon nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw,” Liahona, Nob. 2018, 114; Russell M. Nelson, “Panapos nga Pakigpulong,” Liahona, Mayo 2019, 112; Russell M. Nelson, “Espirituhanon nga mga Bahandi,” Liahona, Nob. 2019, 79. Mga Hisgotanan: Pagpundok sa Israel; Pagtukod og Templo; Russell M. Nelson; India; Papua New Guinea; Hungary

  27. Rome Italy Temple Is Dedicated,” Newsroom, Mar. 10, 2019, newsroom.ChurchofJesusChrist.org; Sarah Jane Weaver, “Events in Rome Are a ‘Hinge Point’ for the World,” “President Nelson, Pope Francis Meet,” and “The Story behind Iconic Photographs,” Church News, Mar. 17, 2019, 3, 9, 16. Hisgotanan: Italy

  28. Russell M. Nelson, “Panapos nga Pakigpulong,” Liahona, Nob. 2019, 122.

  29. Lindsey, Oral History Interview [Oct. 5, 2023], 7–9, 13, 22; “Thousands Attend Latin American Cultural Celebration Held at Conference Center,” Newsroom, Nov. 2, 2019, newsroom.ChurchofJesusChrist.org.

  30. Lindsey, Oral History Interview [Oct. 5, 2023], 1–9. Ang kinutlo gi-edit aron mabasa; ang “pagpangalagad kanimo” sa orihinal giusab ngadto sa “pagpangalagad nganha kanimo.”

  31. Lindsey, Oral History Interview [Oct. 5, 2023], 8–9; Laudy Kaouk, “Sa Unsang Paagi ang Pagkapari Mopanalangin sa Kabatan-onan,” Liahona, Mayo 2020, 56–57; 1 Nephi 3:7.

  32. “WHO Director-General’s Statement on IHR Emergency Committee on Novel Coronavirus (2019-nCoV),” World Health Organization, Jan. 30, 2020, who.int; “CDC Museum COVID-19 Timeline,” Centers for Disease Control and Prevention, last reviewed Mar. 15, 2023, cdc.gov.

  33. “CDC Museum COVID-19 Timeline,” Centers for Disease Control and Prevention, last reviewed Mar. 15, 2023, cdc.gov; Jason Swensen, “Prophet Asks China ‘How Can We Help?,’” Church News, Feb. 2, 2020, 3; Sydney Walker, “Coronavirus Update,” Church News, Mar. 1, 2020, 24; Evans, “The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints’ Response to the 2019–20 Coronavirus Pandemic,” 787.

  34. “CDC Museum COVID-19 Timeline,” Centers for Disease Control and Prevention, last reviewed Mar. 15, 2023, cdc.gov; Mga Santos, volume 3, kapitulo 13; “COVID-19 Prompts Temporary Adjustments,” Church News, Mar. 22, 2020, 5; Sarah Jane Weaver, “COVID-19 Concerns Spark Three Major Changes,” Church News, Mar. 15, 2020, 3–4; Evans, “The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints’ Response to the 2019–20 Coronavirus Pandemic,” 784–86. Mga Hisgotanan: Pandemya sa Trangkaso [Influenza] niadtong 1918; Mga Miting sa Sakramento

  35. Tad Walch, “‘I Remain Optimistic for the Future’: President Nelson Offers Video Message of Hope during COVID-19 Pandemic,” Deseret News, Mar. 14, 2020, deseret.com.

  36. Lindsey, Oral History Interview [Oct. 31, 2023], 1; Scott Taylor, “‘Lasting Effects’ from General Conference,” Church News, Apr. 12, 2020, 3. Hisgotanan: Mga Punoang Buhatan sa Simbahan

  37. Russell M. Nelson, “Pangbukas nga Mensahe,” Liahona, Mayo 2020, 6; Evans, “The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints’ Response to the 2019–20 Coronavirus Pandemic,” 784–88; “Sabado sa Buntag sa Sesyon,” Abr. 2020 nga kinatibuk-ang Komperensiya, [00:01:03]–[00:01:10], ChurchofJesusChrist.org; Russell M. Nelson, “Panapos nga Pakigpulong,” Liahona, Nob. 2019, 122. Hisgotanan: Kinatibuk-ang Komperensiya

  38. Lindsey, Oral History Interview [Oct. 5, 2023], 10–11, 14, 19, 24; Russell M. Nelson, “Panapos nga Pakigpulong,” Liahona, Nob. 2019, 122; Laudy Kaouk, “Sa Unsang Paagi ang Pagkapari Mopanalangin sa Kabatan-onan,” Liahona, Mayo 2020, 56–57. Hisgotanan: Joseph Smith Jr.

  39. Gerrit W. Gong, “Hosanna ug Aleluya—Ang Buhi nga si Jesukristo: Ang Pinakaimportanting Bahin sa Pagpahiuli ug sa Pasko sa Pagkabanhaw,” Liahona, Mayo 2020, 52–55; Lindsey, Oral History Interview [Oct. 31, 2023], 1–2; Lindsey, Oral History Interview [Oct. 5, 2023], 16–17; Laudy Kaouk, “Sa Unsang Paagi ang Pagkapari Mopanalangin sa Kabatan-onan,” Liahona, Mayo 2020, 56.

  40. Lindsey, Oral History Interview [Oct. 5, 2023], 12–13, 16–17, 21.

  41. Laudy Kaouk, “Sa Unsang Paagi ang Pagkapari Mopanalangin sa Kabatan-onan,” Liahona, Mayo 2020, 56–57.

  42. Enzo Petelo, “Sa Unsang Paagi ang Pagkapari Mopanalangin sa Kabatan-onan,” Liahona, Mayo 2020, 58–59; Lindsey, Oral History Interview [Oct. 5, 2023], 17–19.

  43. Russell M. Nelson, “Paminaw Kaniya,” Liahona, Mayo 2020, 88–90; Joseph Smith—Kasaysayan 1:17. Hisgotanan: Mga Istorya sa Unang Panan-awon ni Joseph Smith

  44. Russell M. Nelson, “Paminaw Kaniya,” Liahona, Mayo 2020, 90–92.

  45. Russell M. Nelson, “Pagsinggit og Hosanna,” Liahona, Mayo 2020, 92; Sydney Walker, “Hosanna Shout: Way to Express Gratitude,” Church News, Apr. 12, 2020, 6–7. Hisgotanan: Templo sa Kirtland