Fehuʻi & Talí

“Ko e hā ʻeku tali ʻoku totonu ke fai ʻi he taimi ʻoku pehē ai ʻe hoku ngaahi kaungāmeʻá ko Sīsū Kalaisí ko ha faiako maʻongoʻonga Ia ʻo e moʻoní ka naʻe ʻikai ko e Fakamoʻuí pe ʻAlo Ia ʻo e ʻOtuá?”

LIAHONÁ

Te ke lava ʻo kamataʻaki haʻo fai ha kiʻi fakamoʻoni nounou kia Sīsū Kalaisi. ʻAi ke ʻiloʻi ho ngaahi kaungāmeʻá ʻokú ke tui tatau pē mo kinautolu ko ha faiako maʻongoʻonga ʻo e moʻoní ʻa e ʻEikí, ka ʻokú ke tui foki ki he folofolá ʻa ia ʻokú ne fakamoʻoniʻi ko Ia ʻa e Fakamoʻuí mo e ʻAlo ʻo e ʻOtuá. Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻomi kiate koe ʻe hoʻo fakamoʻoní ha nonga mo e loto falala. ʻAi ke ʻiloʻi ho ngaahi kaungāmeʻá ʻe lava pē ke nau maʻu ʻa e ʻilo tatau ʻo kapau te nau loto ki ai. Kapau ʻoku ʻikai te nau tokanga mai, ta he ʻikai ke nau tui kinautolu ki ha meʻa te ke talaange. Fiefia pē koe peá ke hoko atu ki ha tefito kehe.

Kapau ʻoku nau fie ʻilo ʻa e moʻoní, ʻe puke ʻenau tokangá ʻe hoʻo fakamoʻoní pea ʻi ai hao faingamālie ke akoʻi kinautolu ʻi he founga ke maʻu ai haʻanau fakamoʻoní. ʻE fie maʻu ke nau ako e folofolá, fanongo ki he ngaahi fakamoʻoni ʻa e niʻihi kehé, pea lotua fakamātoato ʻa e meʻa kuo nau akó kae fakahā ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e moʻoní kiate kinautolu. ʻE lava ke ke tokoniʻi kinautolu ke nau kamata ʻaki haʻo vahevahe ange ʻa e ngaahi fakamoʻoni ko ʻení:

1. Naʻe fakamoʻoniʻi tonu ʻe he Tamai Hēvaní ko Hono ʻAló ʻa Sīsū Kalaisi (vakai, Mātiu 3:17; 17:5; 3 Nīfai 11:7; Mōsese 6:52, 57). Ko ʻene hoko fakamuimui tahá ʻi he 1820 ʻi he fanongo ʻa Siosefa Sāmita ki he folofola ʻa e Tamai Hēvaní mo tuhu ki he Fakamoʻuí, “Ko hoku ʻAlo ʻOfaʻangá ʻeni. Fanongo kiate Ia!” (Siosefa Sāmita—Hisitōliá 1:17).

2. Kapau ʻoku tui ho ngaahi kaungāmeʻá ko Sīsuú ko ha faiako maʻongoʻonga Ia ʻo e moʻoní, peá ke fakaafeʻi kinautolu ke nau vakai ki Heʻene ngaahi akonakí mo e fakamoʻoní. Naʻá Ne folofolaʻaki ha ngaahi meʻa ko e Fakamoʻuí tokotaha pē naʻe lava ke ne folofolaʻakí, hangē ko e, “Ko au ko e toetuʻú, mo e moʻuí: ko ia ʻoku tui kiate aú, ka ne mate ia, ʻe moʻui pē ia” (Sione 11:25). Ke hoko ʻa e ʻEikí ko ha faiako ʻo e moʻoní, kuo pau ke Ne akoʻi ʻa e moʻoní, pea naʻá Ne fakamoʻoni tonu pē ʻo pehē, “Ko au ko Sīsū Kalaisi ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá” (3 Nīfai 9:15).

3. ʻOku fakamoʻoniʻi foki ʻe he kau palōfitá ʻa e Fakamoʻuí. Hangē ko ʻení, naʻe fakamoʻoni e ʻAposetolo ko Pitá: “Ko koe ko e Kalaisí, ko e ʻAlo ʻo e ʻOtua moʻuí” (Mātiu 16:16). Fakaafeʻi ho ngaahi kaungāmeʻá ke nau fanongo he konifelenisi lahí, pe ʻoange haʻanau tatau ʻo e Liahona ʻo Māʻasi 2008. ʻI he makasini ko iá mo e konifelenisi lahí, ʻoku fakamoʻoni ai e kau ʻaposetoló mo e kau palōfita moʻuí—ko ha kau fakamoʻoni makehe ʻo Sīsū Kalaisí—ʻo kau ki Heʻene hoko ko e Fakamoʻuí mo e ʻAlo ʻo e ʻOtuá.

Fakaʻosí, ʻe lava ke ke fakahā ki ho ngaahi kaungāmeʻá hono ʻuhinga ʻoku tau fie maʻu ai ha Fakamoʻuí. Fakamatalaʻi ange ʻoku taʻofi kitautolu ʻe he faiangahalá mo e maté mei haʻatau foki atu ki he Tamai Hēvaní. Ngata pē ʻi he ʻAlo ʻo e ʻOtuá naʻe lava ke Ne fakahoko ʻa e Fakaleleí, ʻo lava ai ke hoko ʻa e fakamolemolé mo e Toetuʻú. Fakamoʻoni ange ka ne taʻe ʻoua ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, he ʻikai ke tau lava ʻo maʻu ʻa e melinó ʻi he moʻuí ni mo e moʻui taʻengatá ʻi he maama ka hoko maí. “Pea ʻoku ʻikai ha fakamoʻui ʻi ha taha kehe: he ʻoku ʻikai ke tuku mo ha hingoa ki he kakai ʻi lalo langí, ke tau moʻui ai” (Ngāue 4:12).

KAU LAU MAKASINÍ

Te u talaange ki hoku ngaahi kaungāmeʻá ko e moʻoni ko Sīsuú ko ha faiako maʻongoʻonga ʻo e moʻoní. Ko e taha ʻo e ngaahi meʻa mahuʻinga taha naʻá Ne akonakiʻakí ko e Fakamoʻui Ia mo e ʻAlo ʻo e ʻOtuá ne talaʻofa maí. ʻOku ʻikai te u tui ʻe lava ke hoko ha taha loi mo fasituʻu pehē ko ha faiako maʻongoʻonga ʻo e moʻoní. Kuo pau ke fili pē hoku ngaahi kaungāmeʻá pe ko ha tangata faitotonu nai ʻeni. ʻOku ou tui ko Sīsū Kalaisi ʻa e tokotaha naʻá Ne pehē ko Ia ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá. Kuó u ʻiloʻi ʻeni ʻiate au pē ʻi heʻeku lotu mo ako e folofolá, pea te u fakaafeʻi hoku ngaahi kaungāmeʻá ke nau fai ʻa e meʻa tatau.

Sēkope J., taʻu 13, ʻAlesona, USA

Ne u nofo mo hoku ngaahi kaungāmeʻá he taimi ʻe taha pea talamai ʻe honau taha naʻe ʻikai te ne tui ki he ngaahi meʻa kotoa ko ʻeni naʻe lau ʻe he kakaí ʻo kau kia Sīsū Kalaisí pea naʻe mei lava pē ke hiki e Tohi Tapú ia ʻe ha taha pē. Ne teʻeki ai ke u ongoʻi mālohi pehē fau ʻa e Laumālié ʻo hangē ko ia ne u ongoʻi ʻi heʻeku pehē ange, “ʻOku ou ʻilo ʻoku moʻoni ia. ʻOku ou ʻiloʻi ʻeni.” Naʻe fakalongolongo ʻa e tokotaha kotoa pē. Naʻe talamai ʻe hoku kaumeʻá naʻá ne fakaʻamuange ʻe ia naʻá ne maʻu ʻa e ʻilo tatau ko iá. Ko e faingamālie lelei taha ia ke u vahevahe mo ia ʻa e founga ke maʻu ai haʻane fakamoʻoní. Lotu ki he Tamai Hēvaní ke tataki koe ke ke hoko ko ha meʻangāue ʻi Hono toʻukupú. ʻOua naʻá ke ilifia ke vahevahe hoʻo fakamoʻoní.

Lola R., taʻu 20, ʻAsanisioni, Palakuai

ʻAi ke ne sio ʻi he foʻi DVD ʻa e Siasí ko e Finding Faith in Christ. Kuó u mātā ha kakai tokolahi kuo nau ʻiloʻi ko Sīsū Kalaisí ko e ʻAlo Ia ʻo e ʻOtuá pea naʻá Ne fakahoko ʻa e Fakalelei taʻefakangatangatá. Vahevahe foki hoʻo fakamoʻoní he te ne fakahoko ʻe ia ha fakamoʻoni fakalaumālie ʻo fakafou ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní.

ʻEletā Mahunilei ʻAta, taʻu 22, Misiona Filipaini Manilá

ʻI he tūkunga ko ʻení, ʻoku ʻikai hano ʻaonga ʻetau feinga ke vili mo kei kikihi ko e moʻoni ko Sīsū Kalaisi ʻa e Fakamoʻuí. Te u feinga au ke fakamatalaʻi ʻaki haʻaku vahevahe ange ha ngaahi moʻoniʻi meʻa, pea fakamoʻoniʻi ʻi he taimi tatau pē ko Sīsū ʻa e Fakamoʻuí mo e ʻAlo ʻo e ʻOtuá. ʻOku ou ʻilo fakapapau ʻe tokoniʻi koe ʻe he ʻOtuá, pea ko e moʻoni ʻe tokoni ʻa e Laumālié ke ke maʻu ha ngaahi fakakaukau pea mo ha ngaahi lea ʻe ʻaongá (vakai, Hepelū 10:15–16; 3 Nīfai 28:11).

ʻElena F., taʻu 19, ʻUlianosi, Lūsia

Te ke lava ʻo vahevahe hoʻo fakamoʻoni kia Kalaisí. Te ke lava ʻo talaange ʻa e meʻa ʻokú ke tui ki aí mo vahevahe ange ha ngaahi potufolofola mei he Tohi Tapú. Kapau he ʻikai ke nau fie fanongo, tukunoaʻi pē ia, pea ʻoua naʻá ke ʻai ke hoko ia ko ha meʻa ke vaivai ai hoʻo fakamoʻoní.

Kotinī C., taʻu 16, ʻAlesona, USA

He ʻikai ke u fakakikihi mo kinautolu, ka te u vahevahe ange ʻeku fakamoʻoni ki he Fakamoʻuí pea tokoniʻi ai kinautolu ke mahino naʻe ʻikai ngata pē ʻi Heʻene pekia pea toetuʻú, ka naʻá Ne mamahi foki maʻatautolu kae lava ke tau fakatomala. Naʻá Ne tuku mai ha faʻifaʻitakiʻanga ʻi he founga ʻe lava ke tau toe foki atu ai ki Hono ʻafioʻangá pea nofo mo Ia ʻo taʻengatá. Tokoniʻi foki kinautolu ke nau ʻiloʻi ko e Tohi ʻa Molomoná ko ha fakamoʻoni ia ʻe taha ʻo Sīsū Kalaisi.

Kulisitofā F., taʻu 18, Talakani, Sile

ʻOua naʻa ʻi ai ha taimi te ke manavahē ai ke vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he Fakamoʻuí. Fakamoʻoni kiate kinautolu ʻokú ke ʻiloʻi ko Sīsū Kalaisí ko e ʻAlo Ia ʻo e ʻOtuá pea naʻá Ne pekia koeʻuhí ko ʻetau ngaahi angahalá. ʻE fakamoʻoniʻi ʻe he Laumālié kiate kinautolu ko Ia ʻa e Kalaisí, ko e Fakamoʻui mo e Huhuʻi ʻo e māmaní. Mahalo ko hoʻo fakamoʻoní te ne fakalotoʻi kinautolu ke nau tui pe ko hai moʻoni Iá.

Selesī N., taʻu 18, Nevata, USA

ʻOku fakataumuʻa pē ʻa e ngaahi talí ko ha tokoni mo ha fakakaukau, ka ʻoku ʻikai ko hano fakahaaʻi ʻo ha tokāteline ʻo e Siasí.

• Poupouʻi ho kaungāmeʻá ke maʻu haʻanau fakamoʻoni ʻaki hano ako e folofolá, lotu ʻi he tui mo feinga ke moʻuiʻaki e ngaahi akonaki ʻa e ʻEikí.

• Fakahā ki ho kaungāmeʻá ha ngaahi potufolofola ʻokú ne akoʻi mai mo fakamoʻoniʻi ʻa e Fakamoʻuí.

• Fakaʻapaʻapaʻi ʻenau ngaahi fakakaukaú—“tukuange ke nau lotu, neongo pe ʻe founga fēfē, pe ʻe fai ʻi fē, pe ko e hā te nau lotu ki aí” (Ngaahi Tefito ʻo e Tui 1:11)—kae ʻai foki ke nau ʻiloʻi ʻa hoʻo fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisí.

• ʻE lava ke maʻu ʻa e foʻi DVD ʻa e Siasí ko e Finding Faith in Christ (nāunau fika 54041) mei he senitā tufakiʻanga nāunau ʻi homou feituʻú pe mei he www.ldscatalog.com ʻi he ʻInitanetí.

ʻOku ou fakamoʻoni ko Ia ʻa e faiako ʻo e moʻoní—ka ʻoku mahulu hake Ia mei heʻene hoko pē ko ha faiakó. Ko Ia ʻa e faʻifaʻitakiʻanga ʻo e moʻui haohaoá—ka ʻoku toe mahulu hake Ia mei Heʻene hoko pē ko ha faʻifaʻitakiʻangá. Ko e Toketā Maʻongoʻongá Ia—ka ʻoku mahulu hake Ia ʻi he tangata faitoʻó pē. Ko Ia ʻa e Fakamoʻui moʻoni ʻo e māmaní, ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá, ko e Pilinisi ʻo e Melinó, ko e Tokotaha Māʻoniʻoni ʻo ʻIsilelí, ko e ʻEiki kuo toetuʻú.”

Palesiteni Thomas S. Monson, “Ko Homou Mālohi Fakafoʻituituí,” Liahona, Mē 2004, 23.