Miin Riaai
Taua Kamatoa te Kai te Biti
Oin te kantaninga n ana Boki Moomon—e kaoia aomata ni kabane nakon Kristo—bon te bwai ae rang korakora kakawakina te miin ni burabeti ae Riaai.
I tangira ana Boki Moomon. Tabeua au ururing rimoa n taekan te euangkerio bon ana wareware tinau nakoiu man Taian Karaki n ana Boki Moomon ibukiia Kairake ni Boong aika Kaitira, iroun Emma Marr Petersen. Inanon taneiai ake I rinanona inanon ataeiu ao inanon tain te kamatebwai ae onoti ae teimatoa ao te tataro, te Tamnei ae Raoiroi e kaokiokia ni kaota koauan ana Boki Moomon ae bon ana taeka te Atua.
I kakoaua bwa ana Boki Moomon bon kakoauan taekan Iesu Kristo. I ataia bwa te Burabeti Iotebwa Timiti e raira ana Boki Moomon ma ao man mwaakan te Atua. Ao I kakoaua bwa ana Boki Moomon bon “te boki ae te kabanea n eti mai ibuakon booki nako iaon te aonaaba, ao bon ngaia kiingin ara Ekaretia, ao [e na] kaania riki te Atua te aomata ngkana e iri nanon reirei ake a taekinaki inanona, nakon taian boki riki tabeua.”1
Kiing ibukin Kanikina ni Miin Riaai
Kakawakin te wareware, kamatebwai, ukeuke, ao iangoan raoi booki aika tabu ni kabuta ao ana Boki Moomon n ti ngaia e kamatataki ni bwaai aika mwaiti inanon miin ni burabeti Riaai ibukin te kai ni kamaiu (taraa 1 Nibwaai 8).
Oin te kantaninga ae kaotaki ni miin Riaai—e tei ibukin “ana tangira te Atua” (taraa 1 Nephi 11:21–22). “Bwa E tangiriia aomata te Atua n te aro are E anga Natina ae te riki-temanna iai, bwa e aonga n aki mate ane onimakinna, ma e na reke irouna te maiu are e aki toki” (Ioane 3:16). Mangaia are, bungian, maiun, ao ana karea ni kamaiu te Uea ae Iesu Kristo bon bwaai aika kaotaki aika kakannato n ana tangira te Atua ibukiia Natina. N aron ae kakoaua Nibwaai, te tangira aio “bon ngaia te bwai ae moamoa tangirana nakon tangiran bwaai ni kabane” ao, ngkai e taekinna te anera inanon mwiina ni burabeti, “moan baan te kakukurei nakon te tamnei” (1 Nibwaai 11:22–23; taraa naba 1 Nibwaai 8:12, 15). Mwakoro 11 man te 1 Nibwaai e anga ana kamatata n taekan te kai ni kamaiu bwa te kanikina ibukin te maiu, mwakuri ao ana angakarea te Tia Kamaiu—“aron te Atua ni kamangoria” (1 Nibwaai 11:16).
Te uanikai iaon te aroka bon te kanikina ibukin kakabwaia n te Mwakuri ni Kamaiu. Kanakin te uanikai man te aroka e tei ibukin karekean otenanti ao berita aika tabu are e kona n rangin korakora bonganan te Mwakuri ni Kamaiu inanon maiura. Te uanikai e kabwarabwaraaki n aron ae “moan baan te kakukurei nakon te aomata” (1 Nibwaai 8:10) ao e karika te kimwareirei ae korakora ao te kantaninga ni koaua n tibwaa te kimwareirei anne ma temwaangina.
N ae kakawaki, oin te kantaninga n ana Boki Moomon—e kaoia aomata ni kabane nakon Kristo—bon te bwai ae rangin kakawaki ni miin ni burabeti Riaai. Mai ibuakon bwaai aika tangiraki bon te kai te biti are e kairiri nakon te aroka (taraa 1 Nibwaai 8:19). Te kai te biti bon ana taeka te Atua.
Tine ni kaitara Teimatoa n Taua te Kai te Biti
Te Karo ae Riaai e noori aua kurubu n aomata inanon miina ni burabeti. Teniua mai ibuakon kurubu a waaki nako ma te nanomatoa iaon te kawai ae eti ao n irariki n ukoukora karekean te aroka ao uaana. Te kaaua ni kurubu aki ukoukoura mwiin te aroka, n oneanmwiina a tangira te kateitei are moan te korakora man bubura bwa tokin kawaia (taraa 1 Nibwaai 8:31–33).
N 1 Nibwaai 8:21–23 ti reiakinaki taekan te moan kurubu n aomata are a waaki nako ma te nanomatoa ni moana mwanangaia n te kawai are e tiki nakon te kai ni kamaiu. Ma e ngae n anne, ngkai a kaitibo aomata ma te bubu n nang ae roo, are e tei ibukin “ana karirii te riaboro” (1 Nibwaai 12:17), a bua kawaia, tiotio nako, ao a bua.
Ataia bwa akea te bae e taekinaki ni kiibu ibukin te kai te biti. Naake a kakeaa ke n aki tabeakina ana taeka te Atua aki kona n roko n te kambwati are e kotea te kawai nakon te Tia Kamaiu. Iangoia bwa te kurubu aei a karekea te kawai ao a waaki nako ma te nanomatoa, a kaotii rakan aia onimaki iroun Kristo ao te kakoaua n te maiu n tamnei, ma a anaaki nanoia man ana karirii te riaboro ao a bua.
N 1 Nibwaai 8:24–28 ti wareka taekan te kauoua ni kurubu n aomata ake a karekea te kawai ae eti man irariki are e tiki nakon te kai ni kamaiu. Te kurubu aei “a waaki nako ma te nanomatoa rinanon te bubu n nang ae roo, n taua te kai te biti, nikarokoa naba ae a roko imoa ao a katoonga uaan te aroka” (te kibu 24). Ma e ngae n anne, ngkai aomata aika a raneanea raoi aron kunnikaia man te kateitei ae moan te korakora mani bubura a kamamaeiia te kauoman ni kurubu n aomata aei. “a maamaa” ao “a bwaka nako nanon kawai aika katabuaki ao a bua” (te kibu 28). Taiaoka taraia bwa te kurubu aei e kabwarabwaraaki n aron “a tinetine n te kai te biti” (1 Nibwaai 8:24; katuruturuana e kairaki).
E bon kakawaki bwa te kauoua ni kurubu a waaki nako ma te nanomatoa n te onimaki ao te motinnano. A karekea naba te kakabwaia ae raka man te kai te biti, ao a tinetineia! Ma e ngae n anne, ngkai a kaitara ma te bwainikirinaki ao te tia kakaitara, a bwaka inanon kawai aika katabuaki ao a bua. E ngae ngke ma te onimaki, motinnano, ao ana taeka te Atua, te kurubu aei a bon bua—tao ibukina ngkai tii n tabetai a wareware ke ni kamatebwai ke n ukeuke ni booki aika tabu. Te tinetine n te kai te biti e kaotia nakoiu tiaki n angin te tai “kaotaki” ibukin te aki katoa tai nakon ae e na tii te arona, te teimatoa ni warekan ana taeka te Atua.
Inanon te kibu 30 ti wareka taekan te kateniua ni kurubu n aomata ake a nanomatoa “n teimatoa ni kamatoa n taua te kai te biti, nikarokoa a roko imoa ao a bwaka ao ni katoonga uaan te aroka.” Te kiing ni kibuntaeka n te kibu aei bon teimatoa ni kamatoa n taua te kai te biti.
Te kateniua ni kurubu a waaki ma te teimatoa ma te onimaki ao te kakoaua; ma e ngae n anne akea te kanikinaa ae a tiotio nako ni bwaka inanon kawai aika katabuaki, ke a bua. Tao te kurubu n aomata aei n taai nako a wareware ao ni kamatebwai ao n ukeuke ni booki aika tabu. Tao te botumwaaka ao te anganano nakon taraan “te [bwai] ae uarereke ao ae bubura” (Aramwa 37:6) are e kamaiuia te kateniua ni kurubu man te mate. Tao bon “rabakaun te Uea” ao “ataakin te koaua” (Aramwa 23:5, 6) karekeana rinanon te kakaonimaki ni kamatebwaian booki aika tabu are e anga bwaintangira n te maiu n tamnei ibukin te nanorinano—n aron te kurubu n aomata aei “a bwaka iaontano ao ni katoonga uaan te aroka” (1 Nibwaai 8:30; katuruturuana e kairaki). Tao bon te nabenabe n te maiu n tamnei ao te korakora ae katauraoaki man “kakukurei ngkami n ana taeka Kristo” (2 Nibwaai 31:20) are e kariaia te kurubu aei n aki kakauongo n aia totoko ao aia kaenaena aomata ake inanon te kateitei are e korakora man bubura (taraa 1 Nibwaai 8:33). Te kurubu aei Ngai ao ngkoe ti riai ni kataia ni kaaina.
Tarin Nibwaai a titiraki, “Tera nanon te kai te biti are e nooria tamara, are e tiki nakon te kai?
“Ao [Nibwaai] e tuangiia ae bon ana taeka te Atua; ao ane e ongo nakon ana taeka te Atua, n taua ni kamatoa, ao a na bon aki maamate; ao a na bon aki kona naba n rootaki ni korakoran kanoan ana kainikatebe teuare e buakaka ma ni kamatakiaki, nakon te mate” (1 Nibwaai 15:23–24; katuruturuana e kairaki).
Tera, imwiina, bon te kaokoro imarenan te tinetine ao n taua ni kamatoa te kai te biti? N na taekinna bwa n taua ni kamatoa te kai te biti e tokanikai n ae bubura, te tataro, te teimatoa, ao ni kabonganaan raoi booki aika tabu bwa kanga te bwai n reirei ibukin kaotan koaua ao te kairi ae onimakinaki ibukin te mwananga iaon te kawai ae eti ao n irariki nakon te kai ni kamaiu—nakon naba te Uea ae Iesu Kristo.
“Ao e koro bukina bwa I a noora naba te kai ae te biti, are e a tia n nooria tamau, ae bon ana taeka te Atua, are e tiki nakon te raanga n ran ae maiu, ke n nakon te kai ni kamaiu” (1 Nibwaai 11:25).
Ana Boki Moomon Bon Ibukira n te Bong aei
Ana Boki Moomon e kawakin koaua are a kakawaki mani boongana inanon ara bong ao ibukin baika ti rinanona. Maiuakinan te maiu n tamnei ao kamwakuran kakawakin ana Boki Moomon inanon maiura e kanikinaeaki iroun Moronai “Nooria, I taetae nakoimi n aron ae aongkoa iai ngkami, ma bon akea ngkami. Ma nooria, Iesu Kristo e a tia ni kaoti ngkami nakoiu, ao I atai ami mwakuri” (Moomon 8:35). Noorakin ara bong ao baika ti rinanoa rinanon ana moan ataibwai te Atua, booto aika taan korokaraki n ana Boki Moomon a onoti ni karin atuunreirei ao katotoo ni baika a korakora kakannatoia nakoia kaain aonaaba ni boong aika kaitira.
I kaoko bwa ko na iangoia raoi ao n tataroakina te titiraki are imwiina: Tera reirei ae a kona ao ae I riai n reiakin mani miin ni burabeti Riaai ibukin te kai ni kamaiu ao man te reirei ibukin te teimatoa n taua ni kamatoa te kai te biti are e na butimwaeai n tei ni korakora n te maiu n tamnei inanon te aonaaba are ti maeka iai n te bong aei?
Ngkai ko mwakuri ma te botumwaaka ao n ukora ana kairiri te Tamnei ni kaeka te titiraki ae kakawaki aei, ko na rangin ni matata riki man mwaakan te Tamnei ae Raoiroi, ni ikotaki ma nanom ao n am iango, kakawakin te teimatoa n taua ni kamatoa te kai te biti. Ao ko na kakabwaiaki ni kamwakurii reirei akanne ma te onmaki ao te botumwaaka inanon maium ae onoti ao inanon mweengam.
Ti bia ngaira ni kabane n iai matara n noora ao taningara n ongo reitan reirei mani miin ni burabeti Riaai are e na buokiira ni waaki nako man teimatoa inanon Kristo, ma te kantaninga ae tamaroa ma ni kororaoi, ma tangiran te Atua ma aomata ni kabane. Mangaia ae kam na waaki nako, ni kaawakin ana taeka Kristo, ao n teimatoa ni karokoa te toki, ao taraia, e kangai ana taeka te Tama: E na reke iroumi te maiu ae akea tokina” (2 Nibwaai 31:20).
MIIN RIAAI, IROUN GREG OLSEN, E NA AKI KAOBIAKI
KAMATATAAKI N TE KOROBANNA IROUN DAVID STOKER
KAMATATAAKI N TE KOROBANNA IROUN MATTHEW REIER