Siyam ka mga Baruganan alang sa Malampusong Kaminyoon ug Pamilya
Si Amy Adams sa Washington, USA, naghunahuna og maayo kon unsang kalihokan ang labing maayo para sa iyang tulo ka gagmayng mga bata sa dihang ang pakig-istoryahanay uban sa iyang inahan nakausab sa iyang hunahuna. “Unsa kaha kon imong hatagan imong mga anak og mas maayo nga butang kay sa sport o sayaw?” pangutana sa mama ni Amy. “Unsa kaha kon anaa lang sila sa panimalay, sila mas makakat-on nga mabati ang Espiritu?” Dayon gipahinumduman siya sa gitudlo ni Presidente Dieter F. Uchtdorf, Ikaduhang Magtatambag sa Unang Kapangulohan, kabahin sa gahum sa pag-focus sa nag-unang mga relasyon sa kinabuhi (tan-awa, pananglitan, “Kabahin sa mga Butang nga Labing Mahinungdanon” Liahona, Nob. 2010, 19–22).
Si Amy ug ang iyang bana, si Brett, nag-ampo ug namalandong niining tambag ug mibati nga maayong ideya alang sa ilang pamilya nga mas mogahin og panahon nga mag-uban diha sa panimalay. Sulod sa usa ka tuig, wala nila paapila og sayaw ug sports ilang mga anak, hinoon sila nag-andam og pagkaon, nagkat-on og mga kanta sa Primary, nagbisita og mga museyo, ug nagdula sa gawas sa balay. “Nabati sa among mga anak ang Espiritu … tungod kay kami migahin og panahon sa paghunong ug pagpaminaw,” miingon si Amy. Ang ilang mga anak dili ang pinakamaayo sa sport ug sayaw, miingon siya, “apan sila adunay pagpamatuod sa Manluluwas.”
Sila si Amy ug Brett nag-ampo aron masayud sa unsang paagi sila personal nga makasunod sa tambag sa mga propeta karon, ug ang pagbuhat niini nakapadawat nila og inspirasyon alang sa ilang pamilya. Si Amy miingon nga kini nga inspirasyon naggiya kaniya ngadto sa “pinakamapasigarbuhong higayon isip inahan.”
Sa “Ang Pamilya: Usa Ka Pamahayag ngadto sa Kalibutan,” ang propeta karon milatid og siyam ka sukaranang mga baruganan alang sa lig-on, nakasentro sa ebanghelyo nga mga pamilya: “Ang malampuson nga mga kaminyoon ug mga pamilya natukod ug napadayon diha sa mga baruganan sa hugot nga pagtuo, pag-ampo, paghinulsol, pagpasaylo, pagtahud, gugma, kalooy, buhat ug maayong makalingaw nga mga kalihokan” (Liahona, Nob. 2010, 129). Ang mosunod nga mga pagtulun-an gikan sa mga lider sa Simbahan, mga ehemplo gikan sa kinabuhi ni Jesukristo, ug biswal nga mga hulagway nag-focus niining siyam ka mga baruganan ug sa mga pamaagi nga ato kining magamit.
Hugot nga Pagtuo
“Ang hugot nga pagtuo mao ang pagsalig ug pagpiyal diha ni Jesukristo nga mogiya sa usa ka tawo sa pagsunod kaniya.”
Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Hugot nga Pagtuo,” scriptures.lds.org.
Gikan sa mga Lider sa Simbahan
“Isip mga ginikanan, kita gisugo sa pagtudlo sa atong mga anak “sa pagsabut sa doktrina sa … hugot nga pagtuo diha ni Kristo ang Anak sa buhi nga Dios’ (D&P 68:25). …
“Walay laing butang diin kita makabaton og hingpit nga kasiguroan. Walay laing sukaranan sa kinabuhi nga makadala og sama nga kalinaw, hingpit nga kalipay, ug paglaum. Diha sa walay kasiguroan ug lisud nga mga panahon, ang hugot nga pagtuo sa pagkatinuod mao ang usa ka espirituhanong gasa nga angayan sa atong dako kaayo nga mga paningkamot. Kita makahatag sa atong mga anak og edukasyon, mga leksyon, mga paugnat sa kusog, mga art, ug materyal nga mga kabtangan, apan kon kita dili mohatag kanila og hugot nga pagtuo diha kang Kristo, ang atong nahatag gamay ra.”
Elder Kevin W. Pearson sa Seventy, “Hugot nga Pagtuo diha ni Ginoong Jesukristo,” Liahona, Mayo 2009, 38.
Pag-ampo
“Ang pag-ampo mao ang buhat diin ang kabubut-on sa Amahan ug kabubut-on sa anak magtakdo. Ang katuyoan sa pag-ampo dili sa pag-usab sa kabubut-on sa Dios, apan sa pag-angkon sa mga panalangin nga andam nga ihatag sa Dios alang kanato ug sa uban, apan kini kondisyonal sumala sa atong pagpangayo niini.”
Bible Dictionary, “Prayer.”
Gikan sa Kinabuhi ni Jesukristo
Sa dihang ang Manluluwas mitapos sa unang adlaw sa Iyang pagpangalagad ngadto sa mga Nephite, Siya mitan-aw sa panagway sa mga tawo ug nakakita nga “sila naghilak, ug nagtan-aw kaniya ingon og nagpasabut nga sila mohangyo kaniya sa pagpabilin og diyutay pa nga panahon.” Siya napuno sa kalooy ug miingon, “Aduna ba kamo dihay mga masakiton? … Dad-a sila ngari ug Ako moayo kanila.”
Ang mga katawhan miabut uban sa ilang mga masakiton, ug si Jesus miayo kanila tagsa-tagsa. Ug silang tanan—2,500 ka mga lalaki, babaye, ug mga bata—nangluhod sa tiilan ni Jesus ug misimba Kaniya.
Dayon gipaduol sa Manluluwas ang gagmayng mga bata ug gisugo ang katawhan sa pagluhod. Siya miluhod taliwala sa mga bata ug nagsugod sa pag-ampo. Ang mga tawo nasanapan sa kalipay human makadungog sa Iyang pag-ampo, ug sila mipamatuod: “Ang mata wala pa makatan-aw, ni ang dunggan makadungog, kaniadto, sa mahinungdanon ug kahibulungan nga mga butang diin kami nakakita ug nakadungog ni Jesus nga nakigsulti ngadto sa Amahan.” (Tan-awa sa 3 Nephi 17:1–17.)
Paghinulsol
“Ang paghinulsol nangahulugan nga mobiya gikan sa pagkadautan ug mobalik sa iyang kasingkasing ug kabubut-on ngadto sa Dios.”
Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Hinulsol, Paghinulsol,” scriptures.lds.org.
Gikan sa mga Lider sa Simbahan
“Karon ang mas maayo nga adlaw sa paghinulsol kay sa inigka-ugma. …
“Gani kon kita mapasaylo sa ulahi na, ang Ginoo dili mopahiuli sa maayong epekto sa atong paghinulsol karon nga mahimo unta ngadto niadtong atong gimahal ug giserbisyohan. Kini makapahinuklog gyud alang sa mga ginikanan sa gagmayng mga bata. Kadtong malumong katuigan maoy kahigayunan sa pagporma ug pagbayaw sa espiritu dili na mabalik pa pag-usab. Gani ang apohang lalaki kinsa wala makabuhat niini ngadto sa iyang mga anak tingali, sa paghinulsol karon, makabuhat niini ngadto sa iyang mga apo nga unta iyang gibuhat ngadto sa ilang mga ginikanan.”
Presidente Henry B. Eyring, Unang Magtatambag sa Unang Kapangulohan, “Do Not Delay,” Liahona, Ene. 2000, 40.
Pagpasaylo
“Ang pagpasaylo sa kinatibuk-an nangahulugan og usa sa duha ka mga butang: (1) Kon ang Dios mopasaylo sa mga tawo, siya nagpapas o nagbaliwala sa gikinahanglan nga silot alang sa sala. … (2) Samtang ang mga katawhan mopasaylo sa usag usa, sila nag-amuma sa usag usa uban sa Kristohanon nga gugma.”
Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Pasaylo,” scriptures.lds.org.
Gikan sa Kinabuhi ni Jesukristo
Usa ka Pariseo nga ginganlan og Simon midapit sa Manluluwas og panihapon. Samtang nangaon sila, usa ka babaye kinsa naila sa lungsod nga makasasala miduol kang Jesus ug naghilak. Siya miluhod sa tiilan sa Manluluwas ug mihugas niini gamit iyang mga luha, mipauga niini gamit iyang buhok, ug midihog niini gamit ang haplas. Si Simon nakakita sa babaye ug naghunahuna, “Kon propeta pa kining tawhana, mahibalo unta siya kon kinsa ug unsang pagkababayhana ang nagahikap kaniya.”
Ang Manluluwas milingi kang Simon ug mitudlo og usa ka sambingay:
“Dihay usa ka tawong tigpahulam og kwarta ug kaniya nakautang ang duha ka tawo: ang usa utangan kaniyag lima ka gatus ka denario, ug ang usa utangan og kalim-an ka denario.
“Kay wala man silay ikabayad, silang duha iyang gipasaylo.”
Dayon nangutana si Jesus kang Simon, “Kinsa man [sa mga nangutang] ang labing nahigugma [sa tigpautang]?” Si Simon mitubag nga tingali kadtong mas dako og nautang. Si Jesus dayon mitan-aw sa babaye ug miingon, “Nakita mo ba kining babaye? … Ang iyang daghan nga mga sala gipasaylo; kay dako man ang iyang paghigugma: apan siya nga gipasayloan ug diyutay lamang, diyutay rag paghigugma.” Dayon Siya misaad sa babaye, “Ang imong mga sala gipasaylo na. … Ang imong pagsalig nakaluwas kanimo; lumakaw ka nga malinawon.” (Tan-awa sa Lucas 7:36–50.)
Gikan sa mga Lider sa Simbahan
“Hinumdumi, ang langit puno sa mga tawo kinsa aduna niini: Gipasaylo sila. Ug sila mipasaylo.”
Presidente Dieter F. Uchtdorf, Ikaduhang Magtatambag sa Unang Kapangulohan, “Ang Maloloy-on Magadawat og Kalooy,” Liahona, Mayo 2012, 77.
Pagtahud
“Pagkonsiderar og taas nga pagtagad.”
Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary, 11th ed. (2003), “respect.”
Gikan sa mga Lider sa Simbahan
“Kon daghan na kaayo ang atong nasuroyan ug nakita kon unsa ra ka mubo ug kamabaw ang ikatanyag sa kalibutan kanato, ang atong pasalamat madugangan sa kahigayunan nga mahimong kabahin sa usa ka butang nga atong kasandigan—ang panimalay ug pamilya ug ang kamaunungon sa mga minahal. Atong mahibaloan unsay ipasabut sa paghiusa pinaagi sa pagbuhat sa buluhaton, sa pagtahud, sa pagkahisakop. Atong makat-unan nga walay bisan unsa ang hingpit nga makahulip sa dapit sa balaan nga relasyon sa pamilya.” …
“Mga kaigsoonan, atimanon nato ang atong mga asawa uban sa dignidad ug pagtahud. Sila mao ang atong mahangturong mga kauban. Mga sister, tahura ang inyong mga bana. Nagkinahanglan sila nga makadungog og maayong pulong. Nagkinahanglan sila og mahigalaong pahiyom. Nagkinahanglan sila og mainiton nga pagpahayag sa tinud-anay nga gugma.”
Presidente Thomas S. Monson, “Gugma diha sa Panimalay—Tambag gikan sa Atong Propeta,” Liahona, Ago. 2011, 4.
Gugma
“Lawom nga debosyon ug pagbati. … Ang labing mahinungdanon nga panig-ingnan sa gugma sa Dios alang sa iyang mga anak makita diha sa walay kinutuban nga pag-ula ni Jesukristo.”
Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Gugma,” scriptures.lds.org.
Gikan sa Kinabuhi ni Jesukristo
Sa bisperas sa Iyang Paglansang ug mga oras sa wala pa ang paghingutas sa Getsemani, si Jesukristo misaulog sa katapusang Pagpalabay uban sa Iyang mga Apostoles. Sa natapos na ang pagpangaon, si Jesus “nahibalo nga nahiabut na ang takna sa iyang pagbiya niining kalibutana ug pag-adto sa Amahan, sila iyang gihigugma hangtud sa katapusan.” Ang Manluluwas dayon mibarug ug mitapis og toalya. Iyang gipuno ang planggana og tubig ug gihugasan ang mga tiil sa Iyang mga disipulo. Sa dihang nahuman Siya, Siya mihatag kanila og bag-ong sugo:
“Maingon nga ako nahigugma kaninyo; kinahanglan nga maghigugmaay usab kamo ang usa sa usa. …
“Ang tanang tawo makaila nga kamo mga tinun-an ko pinaagi niini.” (Tan-awa sa Juan 13:1–5, 34–35.)
Kalooy
“Literal nga pasabut sa ‘pag-antus uban nila.’ Kini usab nagpasabut sa pagpakita og simpatiya ug kalooy sa usag usa.”
Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Kalooy,” scriptures.lds.org.
Gikan sa Kinabuhi ni Jesukristo
Ang mga kasulatan adunay daghang mga panghitabo diin ang Manluluwas mipakita og kalooy sa uban. Tungod sa kalooy, Iyang giayo ang duha ka buta (tan-awa sa Mateo 20:30–34), Iyang gilimpyohan ang sanglahon (tan-awa sa Marcos 1:40–41), ug Iyang giayo ang tanang masakiton diha sa pundok sa mga Nephite (tan-awa sa 3 Nephi 17:6–9).
Sa usa ka makapatandog nga asoy, si Jesus miduol sa siyudad sa Nain, diin Siya nakakita og usa prosesyon aron ilubong ang usa ka batan-ong lalaki—“ang bugtong anak sa biyuda nga inahan.” Sa dihang nakita sa Manluluwas ang gidaghanon sa mga tawo gikan sa siyudad nga miuban sa babaye ug sa grabeng kaguol niini, Siya “naluoy kaniya.” Iyang gihikap ang gibutangan sa patayng lawas sa batan-on ug miingon, “Dong, ingnon ko ikaw, Bangon.” Diha-diha dayon mibangon ang batan-on ug misulti, ug siya gipaduol sa Manluluwas ngadto sa iyang inahang nagsubo. (Tan-awa sa Lucas 7:11–15.)
Buhat
“Sa paghago sa pisikal o mental nga paagi ilabi na sa padayong paningkamot alang sa usa ka katuyoan.”
Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary, 11th ed. (2003), “work.”
Gikan sa mga Lider sa Simbahan
“Ang pagtudlo sa mga bata sa kalipay gumikan sa matinuorong paghago mao ang usa sa labing mahinungdanong gasa nga inyong mahatag kanila. Nakombinser ko nga usa sa rason sa panagbulag sa daghang magtiayon karon mao ang kapakyas sa mga ginikanan sa pagtudlo ug pagbansay sa mga anak nga lalaki sa ilang responsibilidad sa pagsangkap ug pag-atiman sa ilang pamilya ug sa pagtagamtam sa mga hagit nga kauban niini nga responsibilidad. Daghan kanato napakyas usab sa pagsilsil sa atong mga anak nga babaye sa tinguha sa pagpanindot ug paghan-ay sa ilang mga panimalay pinaagi sa homemaking. …
“[Ang akong amahan] misilsil kanako og hingpit nga kalipay ug pasalamat sa matinuorong paghago ug miandam kanako sa higayon kon ako adunay responsibilidad sa pagsangkap sa pamilya. Ang mga baruganan nga gipangtudlo sa akong maalamon nga amahan sa matinuorong paghago, sa dili pag-usik-usik, sa disiplina, ug sa paghuman sa buluhaton mga sukaranan sa akong kalampusan.”
Elder L. Tom Perry sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, “The Joy of Honest Labor,” Ensign, Nob. 1986, 62, 64.
Paglingaw-lingaw
Makaayo sa lawas, mahiyasong mga kalihokan nga makapabag-o sa kalig-on ug sa espiritu sa tanang miapil.
Gikan sa mga Lider sa Simbahan
“Sama nga ang matinuorong paningkamot makahatag og katam-is sa pagpahulay, ang limpyo nga paglingaw-lingaw mao ang higala ug makanunayong kauban sa trabaho. Ang musika, literatura, art, sayaw, drama, sports—kining tanan makahatag og kalingawan aron sa pagpalambo sa kinabuhi ug sa pagpadayon sa pagpahinungod niini. Sa samang higayon, lisud kaayong isulti nga daghan sa nanghitabo nga kalingawan karon bastos, makapaubos, bayolenti, makapabogo, ug usik sa oras. Sa lain nga pagkasulti, usahay lisud ang pagpangita og limpyo nga lulingyahaw. Kon ang kalingawan nga gikan sa hiyas mahimong bisyo, kini mahimong makaguba sa gipahinungod nga kinabuhi.”
Elder D. Todd Christofferson sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, “Mga Hulagway sa Gipahinungod nga Kinabuhi,” Liahona, Nob. 2010, 17.
Paghulagway sa litrato pinaagi ni Craig Dimond ug Cody Bell © IRI
Gikan sa wala: mga paghulagway sa litrato pinaagi ni Craig Dimond, Cody Bell, Christina Smith © IRI; Ang Ginoong Jesukristo ni Del Parson © IRI
GIKAN SA WALA: PAGHULAGWAY SA LITRATO PINAAGI NILA NI CRAIG DIMOND, CODY BELL, UG DAVID SROKER © IRI; Motuo Ko, ni Liz Lemon Swindle, dili mahimong pakopyahan
Gikan sa wala: mga paghulagway sa litrato pinaagi NILA NI STEVE BUNDERSON, DAVID WINTERS, UG MATTHEW REIER, DILI MAHIMONG PAKOPYAHAN; DETALYE GIKAN SA Si Jesus Naghugas sa mga Tiil sa mga Apostoles, ni Del Parson © IRI