Ko e Meʻa ʻOku Tau Tui Ki Aí
ʻOku Hanga ʻe Hono Mo‘ui ʻaki e Ongoongoleleí ʻo Tanumaki e Ngaahi Fetu‘utaki Fakafāmili Toputapú
Ngaahi tā fakatātā ʻa J. Beth Jepson
Ko ha fānau kitautolu ʻa ha Ongomātuʻa Fakalangi naʻá Na fekau‘i mai kitautolu ki māmani ke tau ako ʻa e founga ke toe foki hake ai kiate Kinauá. Ko e fāmilí ko e uho ia ʻo e palani ʻo e fakamoʻuí. ʻOku foaki mai ‘e he ʻOtuá ʻa e ngaahi fāmilí ke tau lava ai ʻo ma‘u ha sino, ako ʻa e ngaahi tefito‘i moʻoni totonú, pea mo teuteu ki he mo‘ui taʻengatá.
‘Oku finangalo ʻa e Tamai Hēvaní ke ohi hake ʻEne fānaú ʻi ha ngaahi ‘ātakai ‘ofa. Ko e founga lelei taha ke a‘usia ai ʻa e ngaahi ‘ātakai tokanga ko ʻení, ko hono mo‘ui ʻaki mo fakaʻaongaʻi e ngaahi tefito‘i moʻoni ‘o e ongoongoleleí. “Ko e fiefia ko ia ʻi he moʻui fakafāmilí, ʻoku meimei ke toki aʻusia pē ia ʻi he taimi kuo langa ai ʻa e fāmilí ʻi he ngaahi akonaki ʻa e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí.1 ‘Oku hoko ʻa e ‘api ʻoku fakavaʻe ʻi he ngaahi tefito‘i moʻoni ‘o e ongoongoleleí ko ha ngaahi feituʻu ‘o e melino, ʻa ia ʻe lava ai e Laumālie ʻo e ‘Eikí ke fakahinohino, tākiekina, mo langaki hake ‘a e mēmipa kotoa pē ʻo e fāmilí.
‘Oku tuʻutu‘uni ʻe he ‘Otuá ʻa e fāmilí pea “ko e founga ia ‘o e langí …, ko ha ʻata ia ‘o ha sīpinga fakasilesitiale mo ha fakataipe ʻo e fāmili ta‘engata ʻa e ‘Otuá.”2 Ko e ngaahi vā fetuʻutaki fakafāmili ko ʻení mo honau ngaahi fatongiá ʻoku toputapu ia. ‘Oku tau ako ʻi he folofolá ‘oku maʻu ‘e he mātuʻá ha fatongia ke ohi hake ‘enau fānaú ʻi he mo‘oní, māmá, mo e ʻofá (vakai, ‘Efesō 6:4; T&F 68:25). ʻOku totonu ke ʻofa mo fefaka‘apaʻapa‘aki ʻa e husepānití mo e uaifí (vakai, ʻEfesō 5:25), pea ‘oku totonu ke fakaʻapa‘apaʻi ‘e he fānaú ʻenau mātu‘á (vakai, ʻEkesōtosi 20:12).
“ʻOku faʻu mo pukepuke ʻa e nofo-malí mo e ngaahi fāmili ʻoku fiefiá, ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e tuí, lotú, fakatomalá, faʻa fakamolemolé, fakaʻapaʻapá, ʻofá, manavaʻofá, ngāué, pea mo e ngaahi ʻekitivitī ʻoku fakatupulakí.”3 ʻOku hoko e muimui ki he ngaahi tefito‘i moʻoni ‘o e ongoongoleleí ke ne fakamālohia e ngaahi vā fetuʻutaki fakafāmilí mo fakatupulaki ‘a e ivi fakalaumālie ‘o e mēmipa fakafoʻituitui mo fakalūkufua ʻo e fāmilí. ‘E tokoni foki e ngaahi tefitoʻi mo‘oni ko ʻení ke tau toe ofi ange ai kia Kalaisi.
Ko e fāmili kotoa pē ʻoku ʻi ai ʻenau ngaahi palopalema pe ngaahi faingataʻaʻia. ʻOku ʻikai tūkunga lelei ʻa e fāmili kotoa pē tupu mei he ngaahi moveuveu fakalaumālie ʻo e ‘aho ní. Naʻe pehē ʻe ‘Eletā Niila L. ʻEnitasoni ʻo e Kōlomu ‘o e Kau ʻAposetolo ‘e Toko Hongofulu Mā Uá, “Koeʻuhí ʻoku laui miliona he taimí ni hotau kāingalotú pea kehekehe ʻa e fānau ʻi he Siasí, ʻe fie maʻu ke tau toe fakaʻatuʻi mo ongoʻingofua ange.”4 ‘Oku ʻi ai ha ni‘ihi ʻoku ʻikai ke nau maʻu e poupou ʻa honau fāmilí ‘i hono moʻui ‘aki ʻo e ongoongoleleí. ‘Oku ʻi ai ha ngaahi palopalema ʻoku mātuʻaki faingata‘a, kau ai (ka ʻoku ‘ikai fakangatangata pē ki ai) ʻa e vete malí, ngaohikoviá mo e maʻunimaá.
‘Oku ʻafio‘i ʻe he ʻOtuá ʻa e tūkunga ʻo e fāmili takitaha mo e ngaahi holi fakafoʻituitui ke ma‘u ʻa e ʻofá ʻi ʻapí. Neongo ai pē kapau ‘oku ʻikai haohaoa hotau ngaahi vā fetuʻutaki mo hotau ngaahi fāmilí, ka ʻe lava ʻe hono mo‘ui ʻaki e ongoongoleleí ke kei tāpuekina ‘etau moʻuí mo hotau ngaahi ‘apí. Te ne lava ‘o fakamālohia hotau vā fetuʻutaki mo hotau hoá, mātu‘á, fānaú, ngaahi tokouá mo e tuofāfiné, pea mo ʻetau Tamai Hēvaní. ʻE hoko mai ha ni‘ihi ʻo e ngaahi tāpuakí he taimí ni, pea ʻi ai ha niʻihi ʻe toki maʻu pē ki ʻitāniti, ka ʻe ʻikai faʻa ta‘ofi ʻe he ‘Otuá ha fa‘ahinga tāpuaki meiate kinautolu ʻoku faifeinga ke angatonú.