Tiki ni droini mai na Gethsemane’s Path [Salatu ki Kecisemani], mai vei Steve McGinty

3–9 ni Maji: “Mo Vuli vei Au”

Vunau kei na Veiyalayalati 19

E a taura e vica vata na yabaki merau taukena o Matini kei Lusi Erisi e dua vei ira na iteitei totoka e Palamaira, Niu Ioka. Ia ena 1829 sa yaco me matata sara ni iVola i Momani ena rawa walega ni tabaki kevaka e mokititaka o Matini na nona vanua ni teitei me saumi kina na tabaki ni vola. A tiko na ivakadinadina nei Matini me baleta na iVola i Momani, ia o Lusi a sega. Kevaka ena mokititaka o Matini na vanua ni teitei ka qai sega ni voli vakavinaka na iVola i Momani, e na vakayalia o koya na nona vanua ni teitei, ka vakaleqa na nona vakawati kei na kena irogorogo ena itikotiko. E dina ni duidui na veika eda sotava mai vei Matini, ena veigauna eso eda na sotava kece na veitaro dredre me vaka na kena a sotava o koya: Na cava na yaga ni kosipeli i Jisu Karisito vei au? Na cava au sa lomasoli me’u solibula kina me veivuke ki na tarai cake ni matanitu ni Kalou? A mani nanuma o Matini Erisi me sa na mokitataka na nona vanua me rawa ni tabaki kina na imatai ni 5,000 na ilavelave ni iVola i Momani. Ia na solibula sara mada ga oqo—kei na solibula cava ga eda rawa ni cakava—e lailai sara me vakatauvatani kei na solibula i Jisu Karisito, “ko Koya sa kaukauwa sara” (Vunau kei na Veiyalayalati 19:18), ka titiri kina na dra mai na qara kecega ni yagona me vakabulai ira era veivutuni.

Ena ikuri ni ivakamacala me baleta na tabaki ni iVola i Momani, raica na Ira na Yalododonu, 1:76–84.

Vakasama eso ni Vuli e Vale kei na Lotu

Vunau kei na Veiyalayalati 19:1–12

“Koi Au na Kalou, au sa tawacava.”

O Josefa Simici a vakamacalataka ni ivakatakila ena wase e 19 e “dua na ivakaro … kivei Matini Erisi, ka solia ko koya sa Tawamudu” (ulutaga ni iwase). Vakaraica na veivanua eso ena tikina e 1–12 na vanua e vakabibitaka kina na Turaga na Kena ituvaki tawamudu. Na cava na vuna o nanuma kina ni sa ka bibi vei Matini Erisi me kila na ka oqo me baleta na Turaga? Na cava e bibi kina vei iko mo kila na ka oqo?

Na cava o nanuma e vakatokai kina o Jisu Karisito me “ivakatekivu kei na ivakataotioti”? (tikina e 1).

Vunau kei na Veiyalayalati 19:15–20

O Jisu Karisito a vakararawataki meu rawa ni veivutuni ka lako mai Vua.

E vakamacalataki ena Veiyalayalati Vou na vakararawataki ni iVakabula e Kecisemani mai na ivakarau ni nodra rai o ira era a tiko kina. Ena Vunau kei na Veiyalayalati 19:15–20, e a tukuna o Jisu Karisito na Nona vakararawataki mai na Nona rai vakaikoya. Ni o wilika na Nona itukutuku tabu oqo, vakaraica na sala a vakamacalataka kina na iVakabula na Nona vakararawataki. Vakasamataka se cava e vakavulica vei iko na vosa se malanivosa yadua. Na cava a lomasoli kina na iVakabula me vakararawataki? Raica na Joni 15:13; Mosaia 3:7; Alama 7:11–12; Vunau kei na Veiyalayalati 18:10–13.

Na veika o vakila ni o vulica na vakararawataki ni iVakabula ena rawa ni vakavurea na veitaro vakaoqo: Na cava na vuna a vakararawataki kina na iVakabula ena vuku ni noqu ivalavala ca? Na cava na vuna e gadrevi kina meu veivutuni meu ciqoma kina na taucoko ni veivakalougatataki ni nona isoro? Sa rawa mo raica na veivakararamataki me baleta na veitaro oqo kei na so tale ena itukutuku nei Elder Ulisses Soares ena “Jisu Karisito: Na Dauveiqaravi ni Yaloda” (Liaona, Me 2021, 82–84). Ni o vuli tiko, na veivakauqeti cava e yaco mai ki na nomu vakasama? Vakasamataka mo vola na nomu nanuma baleti Jisu Karisito kei na nona solibula baleti iko.

Me tiki ni nomu vuli kei na sokalou, e rawa ni o vakaraica edua na serenilotu ka rawa ni o vakarogoca se lagata, ka vakaraitaka na nomu vakavinavinaka vua na iVakabula ni a vakararawataki ena vukumu. Na “Loloma i Jisu” (Serenilotu, naba 110) e ivakaraitaki vinaka.

Na cava o vakila ni vinakata na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito mo cakava ena vuku ni veika o sa vakila ka vulica?

Raica talega na “Ena vukei iko o Jisu Karisito,” Me iSakisaki ni iTabagone: iDusidusi mo Cakava na Digidigi (2022), 6–9; Topics and Questions [Ulutaga kei na Taro], “Atonement of Jesus Christ [Veisorovaki i Jisu Karisito],” “Repentance [Veivutuni],” Gospel Library; D. Todd Christofferson, “Na iSolisoli Vakalou ni Veivutuni,” Liaona, Nove. 2011, 38–41; “Jesus Suffers in Gethsemane [Vakararawataki o Jisu mai Kecisemani]” (vidio), Gospel Library.

The Savior Suffers in Gethsemane

Jesus, Peter, James, and John retire to the Garden of Gethsemane. Jesus submits to the Father's will and begins to suffer for the sins and afflictions of mankind. He is then betrayed and arrested. Matthew 26:36–57

Vunau kei na Veiyalayalati 19:23

E kauta mai na vakacegu na vuli vei Jisu Karisito kei na muri Koya.

Vakasamataka na veisureti ni iVakabula “Mo vuli vei au.” Na cava o vulica me baleti Jisu Karisito ena Vunau kei na Veiyalayalati 19? Vola na nomu nanuma, ka vakasamataka vakatitobu na sala era na vukei iko kina na veidina oqo me baleta na iVakabula, mo kunea kina na vakacegu. Na cava e kena ibalebale vei iko mo “bula ena yalomalua ni [Yalona]”?

Raica talega na Henry B. Eyring, “Kunea na Nomu Vakacegu,” Liaona, Me 2023, 29–31; “Peace in Christ [Vakacegu vei Karisito]” (vidio), Gospel Library.

Peace in Christ

Vunau kei na Veiyalayalati 19:26–41

Era sa cecere cake na veivakalougatataki ni Kalou mai na iyau vakavuravura.

A sega ni volitaki vakavinaka sara na iVola i Momani mai Palamaira. Ena vuku ni ka oya, a yaco me volitaka o Matini Erisi edua na iwase levu ni nona qele ni teitei me sauma kina na dinau vua na dautabaivola (raica na “The Contributions of Martin Harris,” ena Revelations in Context, 7–8). Vakasamataka vakatitobu na solibula nei Matini—kei na veivakalougatataki o sa ciqoma ena vuku ni ka oqo—ni o wilika na Vunau kei na Veiyalayalati 19:26–41. O na rairai vakasamataka tale ga na veika sa kerea vei iko na Turaga mo solibula kina. Na cava o sa kunea ena veitikina oqo ka vakauqeti iko mo kitaka na veisolibula oqo ena “reki” kei na “mamarau”? (raica talega na tikina e 15–20).

Tiki ni droini mai na Martin Harris Farm [Vanua ni Teitei nei Matini Erisi], mai vei Al Rounds

Me baleta na vakasama tale eso, raica na ilavelave ni mekasini na Liaona kei na Me iSakisaki ni iTabagone ni vula oqo.

Vakasama eso ni Nodra Vakatavulici na Gonelalai

Vunau kei na Veiyalayalati 19:16–19

E a vakararawataki o Jisu Karisito ena vukuqu.

• E rawa ni o vukei ira na luvemu me ra solia na vakarokoroko kei na vakavinavinaka vua na iVakabula ni oni wilika vata na Vunau kei na Veiyalayalati 19:16–19 se na “Wase e 51: Vosota na Rarawa o Jisu ena Were o Kecisemani,” ena Na iTukuni ena Veiyalayalati Vou, 129–32. Vakasamataka mo cegu mada mo vakadeitaka ni sa matata vei ira na luvemu ka vakatara mera vakaraitaka na nodra nanuma. Me ivakaraitaki, ena tikina e 16, na cava soti na “veika oqo” ka vakararawataki kina o Jisu ena vukuda? (raica na Mosaia 3:7; Alama 7:11–12). Na cava eda vulica mai na Nona ivakamacala ni Nona vakararawataki? Eda na rawa ni vakaraitaka vakacava na noda vakavinavinaka ki na solibula a cakava o Koya ena vukuda?

Chapter 51: Jesus Suffers in the Garden of Gethsemane

Vukei ira na gone me ra vuli mai na ivolanikalou. Eso na gone edau dredre vei ira na wili ivolanikalou. Na vakanamata ki na dua ga na tikina se malanivosa ena rawa ni veivuke vei ira.

• Oni rawa ni vakaraica kei ira na luvemu ena Serenilotu se ena iVolanisere ni Gonelalai na veisere eso ena vukei kemuni moni vakaraitaka na nomuni nanuma me baleti Jisu Karisito (raica na tuvai vakamatanivola ni ulutaga ena veivola oqo).

Vunau kei na Veiyalayalati 19:18–19, 24

O Jisu Karisito a talairawarawa kivua na Tamada Vakalomalagi, ena gauna mada ga e a dredre kina.

• E a dredre dina na vakararawataki ena vuku ni noda ivalavala ca, ia a lomasoli o Jisu Karisito me cakava, me talairawarawa vua na Tamana ka vakaraitaka na Nona loloma Vua ka vakina vei keda. Sa rawa mo ni raica vata e dua na iyaloyalo kei Jisu Karisito ni vakararawataki tiko e Kecisemani (me vakataki ira ena ituvatuva oqo) ka kerei ira na luvemu me ra tukuna vei iko na veika era kila me baleta na veika e yaco tiko ena iyaloyalo. E rawa nio ni wilika vata na Vunau kei na Veiyalayalati 19:18–19, 24 me vakabibitaki kina ni vakararawataki ena vuku ni noda ivalavala ca e a ka dredre duadua e se bau cakava e dua, ia baleta ni o Jisu a lomani Tamana ka vakakina o keda, e a talairawarawa kina ki na loma ni Kalou (raica talega na Mosaia 3:7). Na veicakacaka dredre cava e kerei keda kina na Kalou meda cakava? Eda na kunea vakacava na yaloqaqa meda talairawarawa Vua?

Vunau kei na Veiyalayalati 19:23

“Mo vuli vei au, ka muria na noqu vosa.”

• Ena rawa mo vukei ira na luvemu mera vakasamataka eso na imoimoi rawarawa ka salavata kei na veimalanivosa eso ena Vunau kei na Veiyalayalati 19:23. Wilika vakavica na tikina nira matanataka tiko na gone. Na cava eso na sala eda rawa ni vuli kina vei Karisito ka muria na Nona vosa?

Vunau kei na Veiyalayalati 19:38

Era sa cecere cake na veivakalougatataki ni Kalou mai na iyau vakavuravura.

• E rawa nio ni veivukevuke kei ira na luvemu moni taura edua na ilavelave ni iVola i Momani ka wasea na veika o taleitaka me baleta na ivola. Veitalanoataka vakalekaleka na solibula nei Matini Erisi me rawa ni tabaki kina na iVola i Momani (raica na iTukuni mai na Vunau kei na Veiyalayalati, 33). Na cava e kaya na Turaga vei Matini ena Vunau kei na Veiyalayalati 19:38. ka rairai vukei koya me yalodina ka talairawarawa? Vukei ira na luvemu mera vakasamataka edua na ka era rawa ni solibula kina mera talairawarawa vua na Kalou se veivuke ena Nona cakacaka.

  Chapter 7: Witnesses See the Gold Plates: 1829–1830

Me baleta na vakasama tale eso, raica na ilavelave ni mekasini na iTokani ni vula oqo.

Christ Praying in the Garden of Gethsemane [Masu tiko o Karisito ena Were mai Kecisemani], mai vei Hermann Clementz