“6–12 octubre: “Laa’in tintuqub’ chixjunil li k’a’aq re ru choq’ re lee chaab’ilal”: Tzolʼlebʼ ut Sumwank 111–114,” Kim, Taaqehin—Choq’ re li ochoch ut li iglees: Li Tzol’leb’ ut Sumwank 2025 (2025)
“Tzolʼlebʼ ut Sumwank 111–114,” Kim, Taaqehin—Choq’ re li ochoch ut li iglees: 2025
6–12 octubre: “Laa’in tintuqub’ chixjunil li k’a’aq re ru choq’ re lee chaab’ilal”
Tzolʼlebʼ ut Sumwank 111–114
Ma aak’ulum jun sutaq junaq aamusiq’ejil numsihom li xkawob’resi aach’ool ut laa paab’aal—ut chirix a’an xyale’ rix laa paab’aal xb’aan li ch’a’ajkilal, ut xak’e reetal naq ch’a’aj xk’ulb’al wi’chik li tuqtuukilal xaweek’a junxil? A’in li kik’ulman rik’ineb’ laj santil paab’anel sa’ Kirtland. Naq maji’ numenaq jun chihab’ chaq chirix li musiq’ejil hoyonik li kiwan sa’ rosob’tesinkil li santil ochoch re Kirtland, ki’ok li ch’a’ajkilal. Xb’aan li ch’a’ajkilal rik’in li tumin, li wech’ok-ib’ sa’ lix Molameb’ li Kab’laju, ut xkomoneb’ chik li ch’a’ajkilal, ke’wan laj santil paab’anel li ke’laj xpaab’aal, us ta li ak ke’xnumsi.
Ink’a’ nokoru chi elk chiru li ch’a’ajkilal. Jo’kan ut, k’a’ru naru taqab’aanu re naq ink’a’ taalajq li qapaab’aal ut lix nawom qach’ool xb’aan? Naru xtawb’al xsumenkil a’an sa’ lix na’leb’ li Qaawa’ sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 112, li kik’ehe’ sa’ xq’ehil li ch’a’ajkilal sa’ Kirtland. Li Qaawa’ kixye, “Chesaqob’resi ru lee ch’ool chiwu” (raqal 28), “Meepo’resi eech’ool” (raqal 15), “B’ak’ laa yiitoq choq’ re li k’anjel” (raqal 7), ut “Tuulanaq aach’ool” (raqal 10). Naq naqataaqe li na’leb’ a’in, li Qaawa’ “tooxb’eresi chi quq’” sa’ li ch’a’ajkilal toj sa’ li k’iraak ut li tuqtuukilal (che’ilmanq li raqal 10, 13).
Li na’leb’ re tzolok sa’ li ochoch ut sa’ li iglees
Li Qaawa’ naru “tixtuqub’ chixjunil li k’a’aq re ru choq’ re lin chaab’ilal.”
Sa’ 1836, q’axal nim lix k’as li Iglees xb’aan xb’aanunkil lix k’anjel li Qaawa’. Laj Jose Smith ut wankeb’ chik xkomon, ke’ok xk’a’uxl chirix li k’as a’in ut ke’xk’oxla chan ru taatojmanq (chi’ilmanq xjolomil li tasal Tzol’leb’ ut Sumwank 111).
Naq taawil li tasal 111, k’oxla chan ru naq li raatin li Qaawa’ choq’ re laj Jose naru nak’anjelak aawik’in laa’at—ut rik’in li k’a’ru wan wi’ aak’a’uxl. Qayehaq, jo’q’e hoonal aaweek’ahom lix rahom li Dios us ta wan xmajelal aana’leb’” (raqal 1)? Chan ru naq li Qaawa’ nakatxtenq’a chixtawb’al li “b’ihomal”? (raqal 10)? K’a’ru naxb’aanu a’an re “xtuqub’ankil chixjunil li k’a’aq re ru choq’ re laa chaab’ilal” (raqal 11)? Naq nakawil li aatin “a’ yaal sa’ junpaat jo’ nekexru chixk’ulb’al,” k’a’ru nakatzol chirix li qaChoxahil Yuwa’?
Chi’ilmanq ajwi’ Mateo 6:19–21, 33; “Más de un tesoro,” sa’ Revelaciones en contexto, 245–250.
Tzolʼlebʼ ut Sumwank 112:3–15, 22
Li Qaawa’ nikinxb’eresi naq ninsik’ li rajom sa’ tuulanil.
Laj Thomas B. Marsh, Awa’b’ej reheb’ lix Molameb’ li Kab’laju, yoo chaq xjosq’il rik’in laj Jose Smith xb’aan naq, chi ink’a’ kixpatz’, kixb’oqeb’ wiib’ reheb’ li komon sa’ lix molam re xik chixjultikankil li evangelio aran Inglaterra. Ki’aatinak rik’in li profeet, li kixk’ul jun k’utb’esinb’il na’leb’ li kixtenq’a laj Thomas chirisinkil lix josq’il. Li k’utb’esinb’il na’leb’ a’an tz’iib’anb’il sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 112.
Jultikaq aawe li seraq’ a’in naq nakatzol Tzol’leb’ ut Sumwank 112. K’a’ru li na’leb’ nakataw li maare kixtenq’a laj Thomas chirisinkil lix josq’il? Sa’eb’ li raqal 3–15 ut 22, naru nakasik’ xsumenkileb’ li patz’om jo’ a’in: K’a’ru naraj naxye li tuulanil? K’a’ru naraj naxye naq li Qaawa’ “tatxb’eresi chawuq’”? K’a’ut naq li tuulanil nakatxtenq’a chixk’ulb’al lix b’eresihom li Qaawa’? Naru nakataw xkomon li sumehom sa’ “Reetalil li tuulanil” sa’ li raatin li Elder Joseph W. Sitati, “Reetalil li tzolomil” (Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2022).
K’oxla junaq kristiaan li nakanaw naq tuulan xch’ool. K’a’ru naxb’aanu li kristiaan a’in re xk’utb’al lix tuulanil? K’a’ru nakatzol rik’in li Kolonel chirix li tuulanil? Maare naru nakataw xjalam-uuch lix yu’am b’ar wi’ kixk’utb’esi lix tuulanil.
Ma nakaweek’a xb’eresihom li Qaawa’ naq nakatuulanob’resi aawib’?
Chi’ilmanq ajwi’ Ulisses Soares, “Sean mansos y humildes de corazón,” Liahona, octubre 2013, 9–11; “La fe y la caída de Thomas Marsh,” sa’ Revelaciones en contexto, 58–65; Temas y preguntas, “Humildad,” Biblioteca del Evangelio; “Saʼ laa chʼool tuulan chatwanq,” Eb’ li B’ich, 73.
Xk’eeb’aleb’ chi tz’aqonk li neke’tzolok. K’oxla chan ru naru nakatenq’aheb’ li kristiaan nakatzoleb’ re naq te’tz’aqonq sa’ xtzolb’aleb’ li yaal wankeb’ sa’ li loq’laj hu. Qayehaq, re xtenq’ankileb’ chixtawb’al ru k’a’ru kixye li Qaawa’ sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 112:10, naru nakaram xsa’ ru junaq reheb’ a’an ut taachap li ruq’ re xk’amb’al xb’e sa’ xyanqeb’ junjunq li chunleb’aal malaj jalan chik k’a’aq re ru. K’a’ru naqatzol chirix li tuulanil sa’ li ch’ina k’anjel a’in?
Tzolʼlebʼ ut Sumwank 112:12–26, 28, 33–34
Eb’ li neke’jala xch’ool chi tz’aqal neke’wulak chixnawb’al ru li Jesukristo.
Naq junjunqeb’ li apostol sa’ 1837 ke’xka’pak’ali ru li profeet a’an jun chaab’il jultikahom naq a’ yaal k’a’ru li qab’oqb’al ut jo’ k’ihal naqanaw chirix li evangelio, tento taqayal qaq’e chixjalb’al qach’ool sa’ junjunqal chiru li Jesukristo. Naru nakawil Tzol’leb’ ut Sumwank 112:12–26, 28, 33–34 ut taasikeb’ li yaal li naru nakate’xtenq’a chixnumsinkil jun xyalb’al rix laa paab’aal malaj xjalb’al aayu’am chi tz’aqal chiru li Qaawa’. Maare taaweek’a naq us xtzolb’al li taataw re xtenq’ankil junaq chik kristiaan chixkawob’resinkil lix jalb’al xyu’am chiru li Kristo.
Laj Jose Smith a’an “jun moos sa’ ruq’ li Kristo.”
Li profeet aj Isaias kixye naq jun reheb’ li ralal xk’ajol laj Jose taawanq jo’ “ru’uj” ut “xxe’” a’an (Isaias 11:1, 10). Sa’ li tasal 113, li Qaawa’ kixch’olob’ naq li alal k’ajolb’ej a’an, jun xmoos li Kristo, k’a’jo’ naq taak’anjelaq sa’ xch’utub’ankil lix tenamit li Qaawa’ sa’ roso’jikeb’ li kutan (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 113:4, 6). Li profeetil aatin a’in na’aatinak chirix li profeet aj Jose Smith. Chan ru naq li aatin a’in ut xkomoneb’ chik li na’leb’ sa’ li tasal 113 kixtenq’aheb’ raj laj santil paab’anel sa’ xq’ehil li ch’a’ajkilal aran Kirtland? K’a’ru nakataw sa’ li k’utb’esinb’il na’leb’ a’in li nakatxmusiq’a chi wank chi kaw ut chi tenq’ank sa’ lix k’anjel li Qaawa’ sa’ li kutan a’in?
Chi’ilmanq ajwi’ K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, “Isai (Jese),” Biblioteca del Evangelio; 2 Nefi 21:10–12; Jose Smith—Resilal 1:40.
Laj Isaias kitz’iib’ak chirix jun “ru’uj” ut “xxe’” li neke’el chaq chiru “xxe’ xtoonal laj Jese” (Isaias 11:1).
Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Liahona ut li hu Para la Fortaleza de la Juventud re li po a’in.
Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li kok’al
Tzol’leb’ ut Sumwank 11:2, 10–11
Eb’ li k’a’aq re ru re li Dios naru neke’wan jo’ b’ihomal choq’ we.
-
Laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekeyiib’ xjalam-uuch li k’a’ru nachal sa’ xk’a’uxleb’ naq neke’rab’i li aatin b’ihomal. Chirix a’an naru nekeril Tzol’leb’ ut Sumwank 111:2, 10–11 ut teek’e reetaleb’ li ruchich’och’il b’ihomal ut eb’ ajwi’ lix b’ihomal li Qaawa’. (Chi’ilmanq ajwi’ li perel re kok’ k’anjel re li xamaan a’in.) Chan ru naru naqoxloq’i wi’chik chi us li k’a’ru re li Dios?
Li Qaawa’ tinixb’eresi chi uq’ej ut tixsumeheb’ lin tij.
-
Chirix naq taawil Tzol’leb’ ut Sumwank 112:10, laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekeb’icha “Saʼ laa chʼool tuulan chatwanq” (Eb’ li B’ich, 73). Naru ajwi’ nekeb’aanu jun b’atz’unk b’ar wi’ teeb’eresi eerib’ “cheruq’” (jo’ jun yalok-u sa’ jun ch’a’ajkil b’e). Chan ru nokoxb’eresi li Qaawa’ “chiquq’,” us ta moko wan ta qik’in? K’a’ut naq naqaj ru naq li Qaawa’ tooxb’eresi? Ma qeek’ahom lix b’eresihom li Qaawa’?
-
Laa’at malaj eb’ laa kok’al naru neketz’iib’a li aatin wan sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 112:10 ut teejuch’ li osob’tesihom naxk’e li Qaawa’ naq naqasik’ a’an rik’in tuulanil. Waklesi xch’ooleb’ laa kok’al chixwotzb’al ma xk’ulumeb’ xsumenkil lix tijeb’ naq ke’patz’ok chiru li Qaawa’ malaj ma ke’b’eresiik chixb’aanunkil k’a’ruhaq chaab’il (chi’ilmanq Moroni 7:13, 16).
Jalam-uuch re Waklin ut b’een, xb’aan laj Simon Dewey
Li Jesus naraj naq tinraheb’ chixjunil li kristiaan.
-
Laa’at ut eb’ li kok’al naru nekek’e eehoonal cherib’il eerib’ chirilb’al “Ch’ol 41: Li ch’a’ajkilal sa’ Kirtland” (sa’ Eb’ li Esilal sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwank, 158–160). Ani kinimob’resink re li ch’a’ajkilal aran Kirtland? Ani kixyal xtuqub’ankileb’ li ch’a’ajkilal? Chirix a’an naru nakawil Tzol’leb’ ut Sumwank 112:11 ut taaye k’a’ut naq li Kolonel naraj naq chixjunil te’qara. Jo’q’e kixk’ut xrahom chiruheb’ li kristiaan li ink’a’ ke’xk’ut xrahom chiru a’an? (chi’ilmanq Lukas 23:34). Naru ajwi’ nekeb’icha jun li b’ich chirix xraab’aleb’ li qas qiitz’in, jo’ “Aawikʼin tinbʼeeq laaʼin” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 78–79).
Chapter 41: Trouble in Kirtland: 1837–1838
Tzolʼlebʼ ut Sumwank 112:11–14, 24–26
Eb’ li neke’jala xch’ool chi tz’aqal neke’wulak chixnawb’al ru li Jesukristo.
-
Chirix rilb’al Tzol’leb’ ut Sumwank 112:24–26, laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekex’aatinak chirix xjalanil yal xnawb’al xk’ab’a’ anihaq ut xnawb’al tz’aqal ru. K’a’ru li na’leb’ natawman sa’eb’ li raqal 11–14 li nokoxtenq’a chixtawb’al ru k’a’ru naraj naxye xnawb’al ru li Qaawa’?
Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Amigos re li po a’in.