Kim, Taaqehin 2024
29 septiembre–5 octubre: “A’an laa wochoch, xna’aj laa santilal”: Tzolʼlebʼ ut Sumwank 109–110


“29 septiembre–5 octubre: “A’an laa wochoch, xna’aj laa santilal”: Tzolʼlebʼ ut Sumwank 109–110,” Kim, Taaqehin—Choq’ re li ochoch ut li iglees: Li Tzol’leb’ ut Sumwank 2025 (2025)

“Tzolʼlebʼ ut Sumwank 109–110,” Kim, Taaqehin—Choq’ re li ochoch ut li iglees: 2025

xq’axtesinkil li santil ochoch re Kirtland

Jun loq’laj saqen—Santil ochoch re Kirtland, xb’aan laj Glen S. Hopkinson

29 septiembre–5 octubre: “A’an laa wochoch, xna’aj laa santilal”

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 109–110

Eb’ li rokeb’aal li santil ochoch re Kirtland ink’a’ raj ke’teeliik toj sa’ waqxaqib’ hoor re eq’la sa’ 27 xb’e li po Marzo, 1836 A’b’an eb’ laj santil paab’anel li ke’raj tz’aqonk sa’ li rosob’tesinkil ke’ok chi wulak chalen wuqub’ hoor re eq’la. Ki’ajman ru jun xkab’il li na’ajej ut jun xkab’il li ch’utam re naq chixjunileb’ te’tz’aqonq. Ut moko ka’ajeb’ ta wi’ li yo’yookeb’ li ke’raj tz’aqonk. Ke’wan li ke’xch’olob’ xyaalal naq ke’rileb’ li anjel, chi sa’ li santil ochoch ut sa’ xb’een, naq yoo chi uxmank rosob’tesinkil li santil ochoch, ut chirix naq kiraqe’. Chanchan naq ke’chal li anjel ut naq “chi kaw te’b’ichanq” rochb’eeneb’ laj santil paab’anel (“Lix Musiq’ li Dios,” Eb’ li B’ich, 2).

K’a’ut naq k’a’jo’ xsahileb’ xch’ool—li yo’yookeb’ jo’ ajwi’ li kamenaqeb’? Chirix k’iila chihab’, kiwan wi’chik jun rochoch li Qaawa’ sa’ xb’een li ruchich’och’. Li Qaawa’ yoo chixtz’aqob’resinkil ru lix yeechi’ihom naq eb’ laj santil paab’anel te’xk’ul “wankilal chalen chaq taqe’q” (Tzol’leb’ ut Sumwank 38:32). Ut li na’leb’ a’in li kixye, ka’ajwi’ a’an “xtiklajik li osob’tesink” (Tzol’leb’ ut Sumwank 110:10). Li kutan wanko wi’ anajwan—naq seeb’ob’resinb’il li k’anjel re li santil ochoch ut eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel li naru neke’xk’ul k’iila millon li yo’yookeb’ jo’eb’ ajwi’ li kamenaq—kiwan xtiklajik sa’ Kirtland, naq “xpejeʼ chik li tʼikr tzʼaptzʼo wiʼ anajwan” li ruchich’och’ (“Lix Musiq’ li Dios”).

Chi’ilmanq ajwi’ Santos, 1:236–245; “Una Casa a nuestro Dios,” sa’ Revelaciones en contexto, 180–183.

reetalil li tzolok

Li na’leb’ re tzolok sa’ li ochoch ut sa’ li iglees

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 109

reetalil li seminario
Li Qaawa’ naxyeechi’i we xsahilal li rosob’tesihom rik’ineb’ li sumwank re li santil ochoch.

Li santil ochoch re Kirtland jalan b’ayaq chiruheb’ li santil ochoch wankeb’ anajwan. Moko ke’wan ta chaq li altar chi moko li kub’sib’aal ha’. A’ut eb’ li osob’tesink li yeeb’ileb’ resil sa’ li tasal 109, li tij re xq’axtesinkil li santil ochoch re Kirtland, a’aneb’ wankeb’ ajwi’ sa’ li rochoch li Qaawa’ anajwan. Ileb’ li raqal a’in re xtawb’al junjunq reheb’ li osob’tesihom a’an ut k’oxla chan ru naru neke’xkawob’resi laa wanjik rik’in li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo.

Eb’ li raqal 5, 12–13 (chi’ilmanq ajwi’ Tzol’leb’ ut Sumwank 110:6–8): Sa’ li santil ochoch li Qaawa’ naru naxk’utb’esi rib’ chiwu ut naru naweek’a lix wankilal.

Eb’ li raqal 9, 15–19, 26, 78–79:

Eb’ li raqal 21–23:

Eb’ li raqal 24–33, 42–46:

Eb’ li raqal 35–39:

Xkomoneb’ chik li osob’tesink:

Wi wanjenaqat sa’ li rochoch li Qaawa’, k’oxla chan ru naq neke’tzaqlok ru li yeechi’ihom a’in sa’ laa yu’am.

Li b’ich “Lix Musiq’ li Dios” (Eb’ li B’ich, 2) kitz’iib’aman choq’ re lix q’axtesinkil li santil ochoch re Kirtland—ut chalen chaq a’an nab’ichaman rajlal sut naq na’q’axtesiman jun li santil ochoch. Naru nakab’icha a’an malaj naru nakawab’i jo’ xcha’al li tzolok ut li loq’onink nakab’aanu. K’a’ru li rosob’tesihom li santil ochoch nakataw sa’ li b’ich a’in?

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 109

Li tijok a’an li aatinak rik’in li qaChoxahil Yuwa’.

Li tasal 109 a’an jun li tij re q’axtesink kik’eeman re li profeet aj Jose Smith (chi’ilmanq xjolomil li tasal). K’a’ru nakatzol chirix li tijok sa’ li tasal a’in? Qayehaq, naru nakatz’iib’a k’a’ru kixb’antioxi li Profeet ut k’a’ru kixpatz’. K’a’ chik ru kixye sa’ li tij a’an? Naq tattzoloq, naru nakatz’il rix chan ru nakat-aatinak rik’in li qaChoxahil Yuwa’. K’a’ru nakatzol chirix a’an ut chirix li Ralal sa’ li tij a’in?

Wi nakawaj rilb’al xkomoneb’ chik rosob’tesinkil xq’axtesinkil jun santil ochoch, jo’ ajwi’ li santil ochoch nach’ aawik’in, naru nakat-ok sa’ li perel web temples.ChurchofJesusChrist.org.

Tzol’leb’ ut Sumwank 110:1–10

Li Qaawa’ naru naxk’utb’esi rib’ chiwu sa’ li rochoch.

Naq taawil lix ch’olob’ahom li Qaawa’ sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 110:1–10, jo’ ajwi’ xjolomil li tasal, tz’il rix k’a’ru neke’xye li raqal a’in chirix a’an.

Chan ru naxk’utb’esi rib’ li Jesukristo—malaj naxk’e rib’ chi nawmank chawu—sa’ li rochoch? Chan ru nakatxtenq’a chixnawb’al naq naxk’ulub’a laa mayej?

xsa’ li santil ochoch re Kirtland

Xsa’ li santil ochoch re Kirtland

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 110:10–16

Li Kolonel naxb’eresi lix k’anjel rik’in lix laawil li tijonelil.

Rub’elaj naq laj Moises, laj Eliyah, ut laj Elias ke’xk’utb’esi rib’ sa’ li santil ochoch re xk’ojob’ankil wi’chik li xlaawil li tijonelil, li Jesukristo kixye, “A’in xtiklajik li osob’tesink li taahoymanq sa’ xb’een xjolomeb’ lin tenamit” (Tzol’leb’ ut Sumwank 110:10). Naq taawileb’ li raqal 11–16, k’oxlaheb’ li rosob’tesihom yoo chixhoyb’al li Kolonel sa’ aab’een sa’ xk’ab’a’ li k’anjel b’eresinb’il rik’ineb’ li laaw a’an. Jo’ jun eetalil:

  • Raqal 11: Laj Moises ut eb’ lix laawil lix ch’utub’ankil Israel (malaj li k’anjelak jo’ misioneer). Chan ru nakatrosob’tesi li Qaawa’, laa’at ut laa junkab’al sa’ xk’ab’a’ xyalb’al eeq’e chi k’anjelak jo’ misioneer sa’ lix Iglees?

  • Raqal 12: Laj Eliyah ut lix laawil lix evangelio laj Abraham, jo’ ajwi’ li sumwank re laj Abraham. Chan raj ru naq li Qaawa’ naru nakatrosob’tesi ut “li tasal tenamit moqon chik [chawix]” sa’ xk’ab’a’ laa sumwank? (Chi’ilmanq Russell M. Nelson, “El convenio sempiterno,” Liahona, octubre 2022, 4–11; Li K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, “Eliyah,” Biblioteca del Evangelio.)

  • Raqal 13–16: Laj Elias ut lix wankilal li tz’apok sa’ junajil, li nak’utb’esiman rik’in li k’anjel re li santil ochoch ut li resilal li junkab’al. K’a’ut naq li qaChoxahil Yuwa’ naraj naq taachapi aawib’ rik’ineb’ laa xe’ aatoon rik’ineb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch? (Chi’ilmanq Gerrit W. Gong, “Wank rik’in sahil ch’oolejil ut chi junelik,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2022).

K’a’ru li na’leb’ nakataw rik’ineb’ li laaw a’in ut li qateneb’ankil sa’ lix k’anjel li Dios re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al (xyu’aminkil li evangelio, rilb’aleb’ li kristiaan wankeb’ rajom ru, xb’oqb’aleb’ chixjunil chixk’ulb’al li evangelio, ut xch’utub’ankileb’ li junkab’al sa’ li junelik q’e kutan)?

K’a’ru aanumsihom sa’ lix k’anjel li Dios re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al? K’a’ru neke’xk’ut chawu li numsihom a’an chirix li Kolonel, lix Iglees, ut lix k’anjel?

Sik’ chan ru taak’eheb’ chi tz’aqonk laa komon. Wi yookat chi k’utuk chirix Tzol’leb’ ut Sumwank 110:11–16, naru nakapatz’ reheb’ li komon naq te’tzoloq chaq chirix laj Moises, laj Eliyah, malaj laj Elias ut chirix li laaw kixk’ojob’ wi’chik. Chirix a’an, naru neke’xwotz chirib’ileb’ rib’ li xe’xtzol. Jun na’leb’ jo’ a’in naxk’eheb’ chixjunil chi tz’aqonk sa’ li tzolok ut sa’ li k’utuk. (Chi‘ilmanq Li K‘utuk jo‘ li Kolonel, 24–27).

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Liahona ut li hu Para la Fortaleza de la Juventud re li po a’in.

reetalil li raqal reheb’ li kok’al 03

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li kok’al

Tzol’leb’ ut Sumwank 109:12–13; 110:1–7

Li santil ochoch a’an rochoch li Qaawa’.

  • Laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekeye k’a’ru nawulak cheru sa’ lee rochoch. Chirix a’an naru nakawil xjalam-uuch li santil ochoch re Kirtland ut taawoksi Tzol’leb’ ut Sumwank 109:12–13; 110:1–7 re xseraq’inkil reheb’ a’an resilal li kutan naq li santil ochoch kiq’axtesiik ut ki’ok choq’ rochoch li Qaawa’ (chi’ilmanq ajwi’ “Ch’ol 39: Nak’ojob’aak li Santil Ochoch re Kirtland,” sa’ Eb’ li Esilal sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwank, 154, malaj li video sa’ li Biblioteca del Evangelio). Wotzomaq cherib’il eerib’ k’a’ru nawulak cheru sa’ li rochoch li Qaawa’.

    2:17

    Chapter 39: The Kirtland Temple Is Dedicated: January–March 1836

  • Maare laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekejultika junaq eeramiiw li yoo chixyalb’al xtawb’al lee rochoch. Chan ru naru naqatenq’a li qamiiw chixnawb’al b’ar wan li qochoch? Chan ru naqanaw naq li santil ochoch a’an rochoch li Qaawa’? (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 109:12–13).

xpak’b’il jalam-uuch li Kristo nach’ rik’in li santil ochoch re Roma Italia

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 110

Li Kolonel yoo chirosob’tesinkil lix tenamit rik’ineb’ lix laawil li tijonelil.

  • Oksi li perel re kok’ k’anjel re li xamaan a’in malaj “Ch’ol 40: Eb’ li k’utb’esink sa’ li Santil Ochoch re Kirtland” (sa’ Eb’ li Esilal sa’ li Tzol’leb’ ut Sumwank, 155–157, malaj li video sa’ li Biblioteca del Evangelio) re aatinak rik’ineb’ li kok’al chirixeb’ li choxahil kristiaan ke’ula’anin sa’ li santil ochoch. Naru nakawoksi li jalam-uuch wan sa’ xraqik li tusleb’ aatin a’in.

    1:17

    The Kirtland Temple

  • Re xk’eeb’al reetal x’aajelil ru li kik’ulman sa’ li santil ochoch re Kirtland, laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekex’aatinak chirix xk’anjeleb’ li laaw. Eb’ laa kok’al maare te’raj xk’eeb’aleb’ xhoonal chixchapb’al jun laaw ut te’xyal xteeb’al jun okeb’aal. Tenq’aheb’ chixtawb’al li aatin laaw sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 110:11–16, ut aatinan chirixeb’ li osob’tesihom neke’xk’am chaq li laaw a’an. Naru nakach’olob’ naq lix laawil li tijonelil a’an li wankilal naxk’e li Dios re xb’eresinkil lix Iglees. Wotz laa b’antioxihom sa’ xk’ab’a’ naq li Qaawa’ kixk’e chaq lix laawil li tijonelil.

Tzol’leb’ ut Sumwank 110:15

Li Qaawa’ naraj naq tinsutq’isi lin ch’ool rik’ineb’ lin xe’ intoon.

  • Chirix rilb’al Tzol’leb’ ut Sumwank 110:15, seraq’i reheb’ laa kok’al jun aanumsihom li katxtenq’a chixsutq’isinkil laa ch’ool rik’ineb’ laa xe’ aatoon. Naru ajwi’ nekeb’icha jun li b’ich jo’ “Jun li resilal li qajunkabʼal” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li kok’al, 100).

  • K’a’ raj ru taatenq’anq “chixsutq’isinkil xch’ooleb’” laa kok’al rik’ineb’ lix xe’toonil? Naru xtawb’al li chaab’il na’leb’ sa’ FamilySearch.org/discovery. Naru nekexk’anjelak sa’ komonil re xtawb’aleb’ lee xe’ eetoon li neke’raj ru li k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch. K’a’ut naq li Jesus naraj naq taqab’aanu li k’anjel a’in?

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Amigos re li po a’in.

laj Moises, laj Eliyah, ut laj Elias sa’ li santil ochoch re Kirtland

K’utb’esinb’il matk’ sa’ li santil ochoch re Kirtland, xb’aan laj Gary E. Smith

perel re kok’ k’anjel reheb’ li kok’al