“17–23 ni Noveba: ‘Dou vakarautaki Kemudou ena Nona Lako mai na Tagane sa qai Vakawati’: Vunau kei na Veiyalayalati 133–134,” Lako Mai, Mo Muri Au—Me Baleta na Vuvale kei na Lotu: Vunau kei na Veiyalayalati 2025 (2025)
“Vunau kei na Veiyalayalati 133–134,” Lako Mai, Mo Muri Au—Me Baleta na Vuvale kei na Lotu: 2025
17--23 ni Noveba: “Dou Vakarautaki Kemudou Ena Nona Lako mai Na Tagane sa Qai Vakawati”
Vunau kei na Veiyalayalati 133–134
Ena 1833, era ravuta ka vakarusa na vale ni tabaivola ni Lotu o ira na dauvakacaca. E dua vei ira na cakacaka tabaki vakaivola ena gauna oya na iVola ni iVakaro—na imatai ni sasaga ni Lotu me vakasokumuna vata na ivakatakila ni Kalou edaidai kina dua ga na ivola. Era ceburaka laivi na draunipepa sega ni se vauci, na dauvakacaca, e dina ga nira a maroroya rawa na Yalododonu yaloqaqa, e vica walega na ilavelave sega ni taucoko ni iVola ni iVakaro e kilai ni a maroroi rawa.
Na kena eda sa kila tu oqo me wase 133 ni Vunau kei na Veiyalayalati a nakiti me ikuri ni ivakamacala ni iVola ni Vakaro, me vaka na ivakatakilakila veivakurabuitaki ena mua ni vakatakila tabaki ni Turaga. E vakasalataka e dua na siga ni veilewai ka tokaruataka na veikacivi e kunei ena ivakatakila ni gauna oqo: Drotaka na bula vakavuravura, me vaka e vakatakarakarataka o Papiloni. Tarai Saioni. Vakavakarau kina iKarua ni Lesu mai. Ka vakatetea yani na itukutuku oqo “ki na veimatanitu, veimataqali, duivosavosa, kei ira na tamata” (tikina e 37). Me vaka ni a sega ni yaco na ituvatuva taumada me baleta na iVola ni Vakaro, na ivakatakila oqo sa veivakananumi tiko ka sa ivakadinadina ni cakacaka ni Turaga ena sega ni rawa ni vakasesei, “ni na vakaraitaka mai ko koya na ligana tabu … , ka na raica na iyalayala kecega kei vuravura na veivakabulai ni nodra Kalou” (tikina e 3).
Vakasama eso ni Vuli e Vale kei na Lotu
Vunau kei na Veiyalayalati 133:4–14
Sa kacivi au o Jisu Karisito meu cakitaki Papiloni ka lako mai ki Saioni.
Na veibasai vakayalo kei Saioni o Papiloni—e dua na koro makawa ka vakatakarakarataka tu ena ivolanikalou na caka ca kei na tiko bobula vakayalo. Nio wilika na Vunau kei na Veiyalayalati 133:4–14, vakasamataka vakatitobu na sala e kacivi iko kina na iVakabula mo “lako tani … mai Papiloni” (tikina e 5) ka “ lako yani ki … Saioni” (tikina e 9). O sa vakaio tiko vakacava ki na Nona veikacivi? Na cava tale o vulica baleti Saioni mai na itukutuku nei Elder D. Todd Christofferson “Lako Mai ki Saioni”? Liaona, Nove. 2018, 37–40).
Vunau kei na Veiyalayalati 133:1–19, 37–39
Au sa rawa ni vakarau oqo me baleta na iKarua ni Lesumai ni Turaga?
Na wase 1, na nona ikau ni Vunau kei na Veiyalayalati na Turaga, kei na wase 133, na ikuri ni vakamacala taumada kina iVola ni iVakaro, e rau tekivu ena kerekere vata ga ni Turaga: “Dou rogoca, oi kemudou na lewe ni noqu lotu” (Vunau kei na Veiyalayalati 1:1; 133:1). E rawa beka nio vulica na Vunau kei na Veiyalayalati133:1–19, 37–39 ka vola na itukutuku e sureti iko kina na Turaga mo “vakatudaliga” mo (vakarorogo ka talairawarawa) nio vakavakarau kina iKarua ni Nona Lako Mai. Vakauasivi, e rawa nio vola na veika e vinakata o Koya mo cakava mo (1) vakarautaki iko ka (2) vukea na vakarautaki ni vuravura me baleta na Nona lesu mai. Na cava o vulica rawa mai na ituvatuva oqo?
A wasea o Russell M. Nelson na dina bibi me baleta na ituvaki ni vuravura ni sa lesu mai na iVakabula—kei na sala ni vakavakarau. Vakaraica na veika dina oqo ena nona itukutuku “Na Vunilagi ni Lotu: Vakarautaki na Vuravura me Baleta nai Karua ni Nona Lako Mai na iVakabula” (Liaona, Epe. 2020, 6–11). Na cava o vakauqeti mo cakava—se cakava tikoga—mo “vakarautaka na vuravura kina lesu mai ni iVakabula”? iToko ni Kuoramu ni Matabete i Eroni,” Valenivola Vakosipeli).
Raica talega na Maciu 25:1–13; Russell M. Nelson, “Karona na Veisiga ni Mataka ena Vakabauta,” Liaona, Nove. 2020, 73–76; “Me da Lako Ki Vua,” Sere ni Lotu, naba 29; Ulutaga kei na Taro, “iKarua ni Lako Mai nei Jisu Karisito,” Valenivola Vakosipeli.
Vunau kei na Veiyalayalati 133:19–56
Na iKarua ni Lesu Mai i Jisu Karisito ena gauna rekitaki vei ira na yalododonu.
Nio wilika na ivakamacala ni lesu mai ni iVakabula ena tikina e 19–56, na cava e vakavuna vei iko mo vakanamata ki na siga cecere o ya? Na veivosa se malanivosa cava e vakamacalataka tiko na loloma ni Turaga vei ira na Nona tamata? Sa rawa mo vola na veika o sa sotava ena “yalololoma levu ni [nomu] Turaga, kei na veika kece sa solia vei [iko] me vaka na nona vinaka” (tikina e 52.).
Vunau kei na Veiyalayalati 134
“A tauyavutaka na Kalou na veimatanitu me yaga vua na tamata.”
A vereverea na nodra veimaliwai na Yalododonu eliu vata kei na matanitu. Nira sa vakasavi tani mai na yasayasa vaka-Jekesoni e Misuri na Yalododonu, ena 1833, era a kere veivuke mai na matanitu ka sega ni ciqoma e dua. Ena gauna vata oqo, eso na tamata ena taudaku ni Lotu era a vakadewataka na ivakavuvuli eso baleti Saioni me kena ibalebale nira sa besetaka na Yalododonu na lewa ni matanitu vakavuravura Vunau kei na Veiyalayalati 134 a volai, vakatikina, me vakamatatataka na rai ni Lotu me baleta na matanitu. Na cava e vakatura na iwase oqo me baleta na sala e dodonu mera vakila kina na Yalododonu ni Turaga me baleta na matanitu?
Nio vulica na wase 134, navuca mo vakasaqara na ivakavuvuli ni matanitu kei na nodra itavi na lewenivanua. A veivuke beka vakacava na vakasama oqo vei ira na Yalododonu taumada? Era na vakayacori vakacava oqo ena nomu itikotiko?
Raica talega na Yavu ni Vakabauta 1:11–12; Ulutaga kei na Taro,“Galala Vakalotu,” Valenivola Vakosipeli.
Vakasama eso ni Nodra Vakatavulici na Gonelalai
Vunau kei na Veiyalayalati 133:4–5, 14
E vinakata na Turaga meu muduki au tani mai na veika butobuto e vuravura.
-
E rawa nio vola kei ira na luvemu eso na vanua kei na ituvaki e vinakata na Turaga me da lako tani mai kina. Oti mo qai vakatauvatana na veivanua kei na ituvaki oqori kina ivakamacala ni “Pepeli, Papiloni” ena iDusidusi ki na iVolanikalou (Valenivola Vakosipeli). Mera qai wilika na Vunau kei na Veiyalayalati 133:4–5, 14. Na cava na kena ibalebale mo “dou lako tani mai Papiloni”? (tikina e 5. E rawa talega nio cakava e dua na lisi ni veivanua kei na ituvaki e sureti keda kina na Turaga me da vakatauvatana na ivakamacala ni “Saioni” ena iDusidusi ki na iVolanikalou.
Vunau kei na Veiyalayalati 133:19–21, 25
Ena lako tale mai o Jisu Karisito.
-
Era na marautaka beka na luvemu me ra matanataka na irairai ni vakavakarau kina dua na ka, me vaka e dua na sotasota ni qito, dua na vulagi bibi, se dua na olidei taleitaki. Na cava e bibi kina na vakavakarau? Sa rawa moni qai wilika vata na Vunau kei na Veiyalayalati133:17–19, 21 ka sureti ira na luvemu mera vakaraica na veika e sureti keda kina na Turaga me da vakavakarau kina. E rawa nio vakaraitaka vei ira na iyaloyalo mai na ituvatuva ni macawa oqo ka tarogi ira na luvemu se cava era kila me baleta na iKarua ni Lako Mai i Jisu Karisito. Na cava tale eda vulica mai na tikina e 19–25, 46–52? Na cava eda rawa ni cakava me baleta na gauna rekitaki oqo?
-
E rawa nio vunia e dua na iyaloyalo e tukuna tiko na ka eda rawa ni cakava me da vakavakarau kina iKarua ni Lako mai nei Jisu Karisito (me vakataka na wilika na ivolanikalou, wasea na kosipeli, se qaravi ira noda matavuvale). Me ra vaqara na gone na iyaloyalo ka veivosakitaka na ivakarau eda na vakarautaki kina meda sotava na iVakabula ni sa lesu mai na noda cakava na veika oqo.
-
O rawa talega ni lagata vata e dua na sere baleta nai Karua ni Lako Mai, vaka na “Ena Lesu Tale Beka Mai” (iVolanisere ni Gonelalai, 82–83). Veiwaseitaka vakai kemuni na nomuni lomana na iVakabula kei na nomuni nanuma me baleta na Nona lesu mai.
Vunau kei na Veiyalayalati 133:52–53
O Jisu Karisito e dau loloma ka dau yalovinaka.
-
O iko kei ira na luvemu e rawa ni o raica na iyaloyalo e vakaraitaka ni dau loloma ka yalovinaka o Jisu. (Me kena ivakaraitaki, raica na Vale ni iYaloyalo Vakosipeli, naba 42,47.) Na cava tale sa cakava o Jisu me vakaraitaka kina na Nona loloma kei na yalovinaka? Wilika vata na Vunau kei na Veiyalayalati 133:52, ka vukei ira na luvemu me ra vakasamataka na sala eso e rawa ni ra “tukuna kina na yalololoma ni nodra Turaga” vei ira tale eso.
Vunau kei na Veiyalayalati 134: 1–2
E vinakata na Turaga meu talairawarawa kina lawa.
-
Sureti ira na gone mera vola na (ivakarau) lawa se na lawa era muria. Na cava beka na ituvaki ni bula kevaka e sega ni dua e talairawarawa kina veilawa oqo? Wilika na Vunau kei na Veiyalayalati 134:1–2 kei ira, vukei ira mera kila e dua na vosa se na malanivosa era sega ni kila rawa. Na cava na vuna e vinakata kina na Turaga meda talairawarawa kina lawa? (raica talega na Yavu ni Vakabauta 1:12).