23–29 octubre

1 ut 2 Timoteo; Tito; Filemon

“Chayal aaq’e chixk’amb’al xb’eheb’ laj paab’anel”

Wan naq chaab’il xtzolb’aleb’ li loq’laj hu rik’in jun malaj wiib’ oxib’ li patz’om sa’ laa k’a’uxl. K’e xb’oqb’al li Musiq’ej re aatenq’ankil chixsumenkil naq yookat chi tzolok, ut tz’iib’a li musiq’anb’il na’leb’ nakak’ul.

Tz’iib’a li nakak’oxla

Sa’eb’ li hu kixtz’iib’a laj Pablo re laj Timoteo, laj Tito, ut laj Filemon, naqak’e reetal chan ru xch’ool jun lix moos li Qaawa’. Li jun siir chik chi hu tz’iib’anb’ileb’ xb’aan laj Pablo, ke’wan chi taqlanb’il rik’ineb’ laj paab’anel sa’ komonil, a’ut eb’ li hu a’in ke’tz’iib’aman choq’ re jun ajwi’ li kristiaan—a’aneb’ xkomon laj Pablo li ke’rochb’eeni sa’ lix k’anjel li Dios—ut naq naqileb’ ru, chanchan rab’inkil jun li seraq’. Aran naqil chan ru naq laj Pablo kixwaklesi xch’ool laj Timoteo ut laj Tito, aj jolomineleb’ sa’ xb’eeneb’ li ch’utam, sa’ lix k’anjeleb’ sa’ li Iglees. Naqil chan ru naq kixtz’aama chiru laj Filemon li ramiiw naq tixk’am rib’ sa’ usilal rik’in jun rech aj santil paab’anel, ut naq tixk’ul jo’ ras riitz’in sa’ li evangelio. Li raatin laj Pablo ink’a’ tz’aqal tz’iib’anb’il choq’ qe laa’o, ut maare a’an maajo’q’e xk’oxla naq te’ile’q ru xb’aan k’iila tenamit. A’ut sa’eb’ li hu a’in naqataw li chaab’il na’leb’ ut li waklesink ch’oolej choq’ qe laa’o, maak’a’ naxye k’a’ru li qab’oqb’al sa’ lix k’anjel li Kristo.

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu aajunes

Ani laj Timoteo ut laj Tito?

Laj Timoteo ut laj Tito ke’k’anjelak rochb’een laj Pablo naq kiwan chi b’eek jo’ taqlanb’il aj k’anjel. Sa’ xb’aanunkil lix k’anjel, laj Pablo kiril lix chaab’ilaleb’ a’an, ut kixkanab’ rib’ chiruheb’. Laj Timoteo moqon kib’oqe’ jo’ aj b’eresinel sa’ li Iglees sa’ Efeso, ut laj Tito jo’ aj b’eresinel sa’ Kreta. Sa’eb’ li taqlanb’il hu a’in, laj Pablo kixk’e xna’leb’eb’ ut kixwaklesiheb’ xch’ool laj Timoteo ut laj Tito chirix lix k’anjeleb’, sa’ li kiwan wi’ xjultikankil li evangelio ut xb’oqb’aleb’ li ani te’k’anjelaq choq’ obiisp.

Chi’ilmanq ajwi’ K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu, “Pablo, eb’ lix hu,” “Timoteo,” “Tito.”

“Maa’ani chitz’eqtaananq aawe sa’ xk’ab’a’ laa saajilal, chayal b’an aaq’e chixk’amb’al xb’eheb’ laj paab’anel” (1 Timoteo 4:12).

1 Timoteo 4:10–16

“Chayal aaq’e chixk’amb’al xb’eheb’ laj paab’anel.”

Laj Timoteo toj saaj kiwan, a’ut laj Pablo kixnaw naq taawanq choq’ chaab’il aj b’eresinel sa’ li Iglees, maak’a’ naxye lix saajil. K’a’ru li na’leb’ kixk’e laj Pablo re laj Timoteo sa’ 1 Timoteo 4:10–16? Chan ru naq li na’leb’ a’in naru chatenq’ankil laa’at ut xkomoneb’ chik chi k’amok b’e rik’in li Kolonel ut rik’in lix evangelio?

Chi’ilmanq ajwi’ Alma 17:11.

2 Timoteo

“Moko li xiwak ta xqamaatani chaq rik’in li Dios, a’b’an lix kawub’ qach’ool, li rahok ut kuyuk-ib’.”

K’oxlanb’il naq 2 Timoteo a’an roso’jik li hu kixtz’iib’a laj Pablo, ut nak’eeman reetal naq a’an kixnaw naq ak taanach’oq chaq roso’jik lix yu’am (chi’ilmanq 2 Timoteo 4:6–8). K’a’ru kireek’a’ raj laj Timoteo naq kixnaw naq chi seeb’ taakanaaq chi maak’a’ chik lix k’utunel ut laj k’amol b’e k’ojk’o wi’ xch’ool? K’a’ru kixye laj Pablo re xwaklesinkil xch’ool? Naru nakawil a’in chi wank sa’ aach’ool laa ch’a’ajkilal ut laa xiw laa’at. K’a’ru esil re oyb’enink ut kawil ch’oolej naxk’e li Qaawa’ choq’ aawe sa’ 2 Timoteo?

Chi’ilmanq ajwi’ Kelly R. Johnson, “Li wankilal li ink’a’ taalajq,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2020.

2 Timoteo 3

Xpaab’ankil li evangelio tixk’e xkolb’al qix chiru li musiq’ejil rahilal sa’ roso’jikeb’ li kutan.

Laa’o wanko sa’ “roso’jikeb’ li kutan” li yeeb’il resil xb’aan laj Pablo, li “q’axal ch’a’ajkaq xnumsinkil” (2 Timoteo 3:1). Naq nakawil ru 2 Timoteo 3, tz’iib’a k’a’ruheb’ li rahilal li yeeb’ileb’ resil sa’ roso’jikeb’ li kutan (chi’ilmanq ajwi’ 1 Timoteo 4:1–3):

Ma nakak’e reetal naq wankeb’ li rahilal a’in sa’ li ruchich’och’ sa’ laa sutam—malaj sa’ tz’aqal laa yu’am? Chan ru naq eb’ li rahilal a’in, jo’eb’ li ani yeeb’ileb’ resil sa’ li raqal 6, “neke’xch’ik rib’ chire kab’lal ut nekexxchap”? K’a’ru li na’leb’ nakataw sa’ 2 Timoteo 3, ut sa’ xkomon chik li tz’iib’anb’il hu li tixk’e xkolb’al aawix laa’at ut laa junkab’al chiru li musiq’ejil rahilal? (chi’ilmanq, jo’ eetalil, 1 Timoteo 1:3–11; 2 Timoteo 2:15–16; Tito 2:1–8).

Ani laj Filemon?

Laj Filemon a’an jun aj Kristiano li kixpaab’ li evangelio naq kitzole’ xb’aan laj Pablo. Laj Filemon kiwan jun xmoos aj Onesimo xk’ab’a’, li ki’eelelik chaq aran Roma. Aran laj Onesimo kixnaw chaq ru laj Pablo ut kixpaab’ li evangelio. Laj Pablo kixtaqla laj Onesimo chi sutq’iik sa’ rochoch laj Filemon rik’in jun li tz’iib’anb’il esil b’ar wi’ naxye naq tixk’ulub’a laj Onesimo, “ut ink’a’ chik jo’ loq’b’il aj k’anjel, jo’ b’an chik li naq’axok ru li loq’b’il aj k’anjel, jo’ jun li qiitz’in q’axal raaro” (Filemon 1:16).

Filemon

Eb’ lix tzolom li Jesukristo neke’raatina rib’ jo’ ras riitz’ineb’ rib’.

Naq nakawil li hu kixtz’iib’a laj Pablo re laj Filemon, k’oxla chan ru tatxtenq’a li na’leb’ a’in chixchaab’ilob’resinkil laa wanjik rik’ineb’ laa was aawiitz’in. Arin wankeb’ junjunq li patz’om naru taawoksi:

• Raqal 1–7: Sa’ xwanjikeb’ laj santil paab’anel, k’a’ru naraj xyeeb’al li aatin “aj tenq’ ” ut “ochb’een xik’ na’ilok”? Jo’q’e xak’ul “xk’ojob’ankil aach’ool” rik’in junaq li komon ixq malaj winq sa’ Kristo?

• Raqal 8–16: K’a’ru naraj naxye “taqlank” ut “elajink”? K’a’ut naq laj Pablo ki’elajin chiru laj Filemon ut ink’a’ yal kixtaqla? K’a’ru li royb’enihom laj Pablo naq kixtaqla laj Onesimo chi sutq’iik rik’in laj Filemon?

• Raqal 16: K’a’ru naraj naxye wank jo’ jun “qiitz’in malaj qas q’axal raaro … rik’in li Qaawa’ ”? Ma nakanaw ru junaq li komon re taak’ul chi q’axal raaro?

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li loq’laj hu jo’ junkab’al, ut choq’ re li q’ojyin re junkab’al

1 Timoteo 2:9–10.K’a’ru naraj xyeeb’al “utz’u’ujinb’ilaqat … rik’in chaab’il k’anjel”? K’a’ru junjunq li chaab’il b’aanuhom li naru tixb’aanu laa junkab’al chiru li xamaan a’in? Naru nekeb’icha sa’ komonil junaq li b’ich chirix xb’aanunkil li us, maare “Ma chaab’il anajwan xinb’aanu arin?” (Eb’ li B’ich, 143).

1 Timoteo 4:12.Re xtenq’ankileb’ li komon sa’ laa junkab’al re te’raj “xk’amb’al xb’eheb’ laj paab’anel,” naru taapatz’ reheb’ naq te’xk’ut rik’in yiib’anb’il xjalam-uuch li kristiaan li xk’ut li chaab’il b’aanuhom chiruheb’ a’an. Chan ru naq eb’ li kristiaan a’in xoohe’xtenq’a chixtaaqenkil li Jesukristo? Li raatin li Awa’b’ej Thomas S. Monson, “Chexwanq jo’ jun eetalil ut jo’ jun saqen” (Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2015) naru nekexxtenq’a chixnawb’al chan ru xk’amb’al xb’eheb’ jalan chik.

1 Timoteo 6:7–12.K’a’ut naq li “xrahinkil ru li tumin” wan choq’ “xxe’ chixjunil li maa’usilal”? Chan ru naq xiwxiw choq’ qe xjayalinkil li qayu’am rik’in li tumin malaj sa’ li k’a’aq re ru? Chan ru naru nokowan chi k’ojk’o qach’ool rik’in li osob’tesink li ak xqak’ul?

2 Timoteo 3:14–17.Jo’ chanru yeeb’il sa’eb’ li raqal a’in, k’a’ru li osob’tesink li nachal rik’ineb’ li neke’xnaweb’ ut neke’xtzoleb’ li loq’laj hu? Maare eb’ li komon sa’ li junkab’al naru te’xwotz li jar raqal sa’eb’ li loq’laj hu li “nak’anjelak” choq’ reheb’.

Filemon 1:17–21.K’a’ru kiwan xch’ool laj Pablo chixb’aanunkil choq’ re laj Onesimo? Chan ru naq li na’leb’ a’in naxjuntaq’eeta rib’ rik’in li kixb’aanu li Kolonel choq’ qe? (chi’ilmanq ajwi’ 1 Timoteo 2:5–6; Tzol’leb’ ut Sumwank 45:3–5). Chan ru naru naqab’aanu jo’ kixb’aanu laj Pablo ut li Kolonel?

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’ chirix xtzolb’aleb’ li kok’al, chi’ilmanq li tusleb’ aatin re li xamaan a’in sa’ Kim, Taaqehin—Choq’ re li Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al.

Jun b’ich naru xb’ichankil: “Lemtz’un,” B’ichleb’aal choq’ reheb’ li Kok’al, 96.

Xkawresinkil qib’ jo’ aj k’utunel

K’ut li tzol’leb’ chi ch’olch’o ru ut chi saqen ru. Li evangelio ch’ina us xb’aan naq saqen ru (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 133:57). Ruuchil xyalb’al aaq’e chirajtesinkil ru laa junkab’al rik’ineb’ li tzolom chi q’axal kawresinb’il, yal aaq’e chixk’utb’al li tzol’leb’ chi ch’olch’o ut chi saqen ru (chi’ilmanq 1 Timoteo 1:3–7).

“Jo’kan ajwi’ jultikaq aawe naq chalen chaq sa’ laa ka’ch’inal nakanaw xsa’ li Santil Hu. A’an wan xwankil re xk’eeb’al aana’leb’ li nak’amok sa’ li kolb’a-ib’ sa’ xk’ab’a’ xpaab’ankil li Kristo Jesus” (2 Timoteo 3:15).