Kahimsog sa Pangisip

11:26

Ang kahimsog sa pangisip makaapekto sa atong hunahuna, emosyon, kinaiya, ug mga relasyon. Kadtong kinsa adunay mga hagit o mga sakit sa pangisip mababagan sa ilang abilidad sa pagsugakod sa naandan ug mga buluhaton sa matag adlaw nga kinabuhi. Ang mao nga mga kondisyon sa kasagaran makadaot sa emosyon ug makapalibog sa maong indibidwal ingon man usab sa mga minahal ug mga lider nga mosulay sa pagpangalagad sa naapektuhan nga tawo.

Kadtong dili mga propesyonal sa kahimsog sa pangisip wala laomi nga moawhag sa pagdayagnos o paghatag og pagtambal ngadto sa mga indibidwal nga nagsagubang og mga problema sa kahimsog sa pangisip. Kon ang mga indibidwal ingon og walay pagsanong sa normal nga mga pagsulay sa mga lider aron motabang, walay usa nga angayang masilo tungod sa ilang kakulang sa pagsanong. Kon dili, ang mga lider kinahanglan nga mokonsiderar sa seryosong paagi sa pag-awhag sa maong indibidwal nga magpasusi sa kahimsog sa pangisip gikan sa kwalipikado nga tigsangkap (tan-awa sa Kinatibuk-ang Tamdanan nga Basahon: Pagserbisyo diha sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw [2020], 31.2.6). Ang Family Services (kon anaa) makahimo sa paghatag og konsultasyon ug makatanyag og mga sugyot ngadto sa mga lider mahitungod sa mga kapanguhaan diha sa komunidad bahin sa pagpasusi sa kahimsog sa pangisip. Ang mga lider kinahanglan nga modangop ngadto sa “Sakit sa Pangisip” diha sa Disabilities Resources nga seksyon sa ChurchofJesusChrist.org alang sa dugang nga impormasyon mahitungod sa sakit sa pangisip.

Magtinguha sa Pagsabot

Samtang hisgotan nimo ang mga kabalaka sa kahimsog sa pangisip, siguroa ang pagpakita og gugma ug empatiya sama sa buhaton sa Manluluwas. Kon ang tawo nangayo og tabang, pagpasalamat kaniya sa pagpangayo og tabang. Tungod kay ang matag sitwasyon lahi ug ang mga kahimtang sa matag tawo magkalain-lain, sa mainampoong paagi hunahunaa ang pagpangutana sa maong miyembro sama niini ug paminaw sa Espiritu sa pagtabang nimo nga mas makasabut sa iyang mga kabalaka ug makahibalo sa iyang mga panginahanglan.

Nadayagnos ka ba nga adunay problema sa kahimsog sa pangisip? Kon mao, unsa na ka dugay ang imong kondisyon? Sa unsa nga paagi kini nakaapekto sa imong panarbaho ug sa mga relasyon sa pamilya?
Unsa ang imong labing dakong mga kabalaka karon?
Unsa (kon aduna) nga pag-atiman ang imong nadawat gikan sa tig-atiman sa kahimsog sa pangisip? Nagsunod ka ba sa mga instruksyon gikan sa imong tigsangkap, ug komportable ka ba sa pag-atiman nga imong nadawat?
Mibati ka ba nga ang imong kondisyon sa kahimsog sa pangisip nagkaayo, pareha ra gihapon o nagkagrabe?
Giunsa nimo sa pagsagubang ang imong kondisyon?
Giunsa sa mga sakop sa imong pamilya pagdala [handle] ang imong kondisyon? May gisugyot ba sila og bisan unsang butang nga sa kasamtangan wala nimo buhata nga sa imong hunahuna makatabang?
Unsa nga mga kapanguhaan sa suporta ang anaa kanimo?
Nakadawat ka ba og panabot gikan sa Langitnong Amahan mahitungod sa imong kondisyon? Kon mao, unsa kadto nga mga panabot?

Uban sa pagtugot sa indibidwal ug pinaagi sa pagtahod sa mga pagbati sa indibidwal, ikonsiderar ang pagkontak sa mga sakop sa pamilya alang sa dugang nga mga panabot sa problema.

Tabangi ang Indibidwal

Samtang imong tabangan ang maong indibidwal sa pagsabot kon sa unsang paagi ang mga hagit nakaapekto sa ilang kinabuhi, ikonsiderar ang paggamit sa pipila sa mosunod nga mga sugyot:

Ipaniguro sa maong tawo nga ang Langitnong Amahan nahigugma kaniya ug nga ang Manluluwas nakasabot sa iyang mga hagit.

Tabangi ang maong tawo sa pagsabot nga ang sakit sa pangisip dili usa ka silot gikan sa Dios.
Tabangi ang maong tawo sa pagkahibalo nga ang sakit sa pangisip dili mabuntog sa gahum sa kabubut-on lamang. Ang sakit sa pangisip wala magpasabot nga ang maong tawo kulang og pagtuo, kinaiya, o katakos.

Paapila ang maong tawo sa mga kalihokan sa Simbahan ug sa angay nga mga oportunidad sa pagserbisyo.

Konsultaha ang maong tawo, mga sakop sa pamilya, ug ang uban kinsa nakaila kaayo sa maong tawo aron mahibalo sa mga kalig-on ug mga limitasyon sa maong tawo.

Ikonsiderar ang pagkonsulta sa Family Services (kon anaa) o lokal nga mga tigsangkap og mga serbisyo sa kahimsog sa pangisip sa pagpangita og mga opsyon sa suporta ug pagtambal. Hibaloi nga ang pipila ka mga kondisyon molungtad og tibuok kinabuhi bisan sa labing maayo nga pag-atiman.

Kadtong adunay gitumar nga tambal kinahanglang dili mousab o mohunong sa tambal nga dili mokonsulta pag-una sa ilang tig-atiman sa pangisip.

Ang paghikog sa kasagaran mao ang mahitabo niadtong nag-antus gikan sa dili maayo nga kahimsog sa pangisip. Magmahimong pamilyar sa mga timailhan sa pasidaan alang sa paghikog ug seryosohon pag-ayo kon adunay mapanid-an.

Kon ang miyembro daw molitok og “panamilit,” maghisgot bahin sa hikog, o magpakita og grabe nga pagbati sa kadismaya, pangita dayon og tabang alang kaniya. Konsultaha ang bishop, ang tig-atiman sa panglawas, ang pamilya sa maong tawo, o ang emergency room sa ospital. Usa ka help line [numero nga tawagan alang sa tabang] anaa usab alang sa mga lider. Ikonsiderar ang pagtawag og lokal nga emergency services provider aron makakuha og dinalian nga tabang. Palihug dangop ngadto sa artikulo nga anaa sa hikog diha sa Mga Hilisgutan sa Ebanghelyo nga seksyon sa ChurchofJesusChrist.org alang sa dugang nga impormayon bahin sa paghikog ug pagpugong sa paghikog.
Dapita ang indibidwal sa pagkonsiderar sa gipasiugdahan sa komunidad nga mga grupo sa pagsuporta [support group] kon anaa.

Suportahi ang Pamilya

Ang hagit sa mental nga kahimsog sa maong tawo makaapekto usab sa kinabuhi sa mga sakop sa iyang pamilya. Tinoa ang epekto diha sa pamilya sa maong tawo, ug ikonsiderar unsa ang labing maayo nga paagi nga mapangalagad ang ilang mga panginahanglan. Pagpakita og gugma ug empatiya samtang makigtambayayong ka sa mga sakop sa pamilya.

Awhaga ang pamilya, mga kaliwat, ug uban nga may labot sa pagtinambagay mahitungod sa mga panginahanglan sa miyembro ug sa potensyal nga anaa nga mga kapanguhaan alang sa tabang (tan-awa sa Kinatibuk-ang Tamdanan nga Basahon, 22.3–22.11).

Awhaga ang mga sakop sa pamilya sa pagpangandam alang sa mga panahon kon ang maong indibidwal magkinahanglan og tabang alang sa normal nga mga panginahanglan sa kinabuhi.
Kon gikinahanglan, hisguti kon sa unsang paagi nga ang mga sakop sa pamilya makatabang sa balayranan, mga account, transportasyon, ug gikinahanglan nga mga kapanguhaan sa pag-atiman sa panglawas (sama pananglit, propesyonal nga pagpanambag, mga tambal, ug pagpaospital).

Tambagi ang mga sakop sa pamilya sa dili pagdahum og sobra kadako o gamay kaayo. Ang pagkaayo sa kasagaran magdepende sa gidayagnos ug pagtambal nga nadawat. Sa pipila ka mga sitwasyon, ang labing maayo nga ilang malauman mao ang pipila ka kalamboan kay sa kompleto nga pagkaayo.

Ikonsiderar ang mga kapanguhaan sa suporta alang sa mga sakop sa pamilya ug mga higala niadtong adunay mga problema sa kahimsog sa pangisip.

Ang mga tig-atiman sa pangisip sa kasagaran makapangita og mga grupo sa pagsuporta nga tukma alang sa mga hagit sa mao nga tawo.

Gamita ang mga Kapanguhaan sa Ward ug Stake

Kon angay, ikonsiderar ang paghangyo sa mga lider sa ward o ubang masaligan nga mga indibidwal sa paghatag og padayon nga suporta. Pangayo og pagtugot sa maong indibidwal sa dili pa hisgutan ang sitwasyon ngadto sa uban.

Pangita og kasaligan nga tawo nga mahimong mentor alang sa miyembro ug sa iyang pamilya ug awhaga sila nga magmiting sa regular nga paagi.

Ang mentor kinahanglan nga usa ka tawo diin ang maong indibidwal mobati nga komportabling ikauban ug pwede nga usa ka tigpangalagad nga sister o brother.
Pag-amping nga ang indibidwal nga mga mentor sa maong miyembro dili mabutang sa mga sitwasyon diin sila mabantang sa potensyal nga kakuyaw.

Kon angay, awhaga ang pamilya sa paggamit sa mga lider sa Simbahan diha sa pagpangalagad sa ilang minahal.

Awhaga kadtong nagtabang sa maong miyembro sa paghimo sa mga butang kauban sa maong tawo imbis nga alang sa maong tawo (sama pananglit: sa pagdala kaniya ngadto sa usa ka kalihokan o pagtrabaho nga kauban siya sa usa ka buluhaton sa welfare).

Kon ang maong miyembro nagkinahanglan og tabang gikan sa usa ka tig-atiman tungod sa sakit sa pangisip sa maong miyembro, dangop ngadto sa Support for Caregivers [Suporta alang sa mga Tig-atiman] nga kapanguhaan.

Tabangi ang maong miyembro sa pagpangita og propesyonal nga tabang kon gikinahanglan.

Gamita ang lokal nga mga kapanguhaan nga naghatag og mga serbisyo nga nahiuyon sa mga baruganan sa ebanghelyo.
Kontaka ang lokal nga Family Services o mga opisina sa area alang sa mas dugang nga mga kapanguhaan o mga opsyon sa pagpanambag.