Seminelí
Toe Vakaiʻi Hono 25 ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné


Toe Vakaiʻi Hono 25 ʻo e Fakataukei Fakatokāteliné

Mahino pea Fakahoko

ʻĪmisi
A woman is sitting against a tree reading her scriptures. It is a nice sunny day with clouds in the sky. She has a flower in her hair.

Ko e taha ʻo e ngaahi taumuʻa ʻo e fakataukei fakatokāteliné ke tokoni ke mahino kiate koe mo ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné ʻi ho ngaahi tūkungá pe ʻi hoʻo tokoniʻi e kakai kehé. ʻE ʻoatu ʻe he lēsoni ko ʻení ha faingamālie ke fakaloloto hoʻo mahinó mo fakaʻaongaʻi e ngaahi moʻoni mei he ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteline ʻe 13 mei he konga hono ua ʻo e Fuakava Foʻoú.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Kapau ʻe lava, ʻoange ki he kau akó ha tatau ʻo e laʻipepa tufa ʻoku fakakau ʻi he lēsoni ko ʻení. Fakaafeʻi ke nau toe vakaiʻi e ngaahi fakamoʻoni fakafolofolá mo e ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga he folofolá pea fakakaukau ki he ngaahi tūkunga ʻe ala tokoni ai ʻa hono maʻu ha mahino ki he ngaahi potufolofola ko iá.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

ʻE ala fiemaʻu ke akoʻi ha lēsoni ki he potufolofola fakataukei fakatokāteliné ʻo fetongi ʻaki ʻa e lēsoni ko ʻení. Vakai ki he taimi-tēpile ki he vave hono akoʻí ʻa ia ʻoku ʻomi ʻe he talēkita fakavāhengá pe vahefonuá pe kouʻōtineitá ke fakapapauʻi ʻe akoʻi e lēsoni kotoa pē ʻo e fakataukei fakatokāteline ki he potufolofolá lolotonga e fakahoko ʻa e seminelí.

Fakamālohia ʻe he ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí

Naʻe pehē ʻe Palesiteni M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ko e taha ʻo e ngaahi taumuʻa ʻo e fakataukei fakatokāteliné ke tokanga taha ki hono “langaki mo fakamālohia [ʻetau] tui kia Sīsū Kalaisí mo fakamālohia [kitautolu] ʻaki ha malava lahi ange ke moʻui ʻaki mo fakaʻaongaʻi e ongoongoleleí ʻi [heʻetau] moʻuí” (“The Opportunities and Responsibilities of CES Teachers in the 21st Century” [evening with a General Authority, Feb. 26, 2016], broadcasts.ChurchofJesusChrist.org). ʻI hono fakalea ʻe tahá, ʻoku fakataumuʻa e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné ke fakamālohia ange hoʻo tuí!

Fakakaukauloto ʻoku ʻi ai haʻo ngaahi kaungāmeʻa ʻoku nau tala atu hili e seminelí ʻi ha ʻaho ʻe taha ʻoku nau ongoʻi ʻoku maumau taimi e fakataukei fakatokāteliné. ʻOku nau ongoʻi ʻoku ʻikai tokoni ʻa e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné pea ʻoku ʻikai ke nau sio ki he founga ʻe ala tokoniʻi ai kinautolu ʻi heʻenau moʻuí.

Fakaʻaongaʻi e saati ʻoku ʻoatú ke fakakaukau ki he ngaahi potufolofola kuó ke ako lolotonga e konga ko ʻeni ʻo e Fuakava Foʻoú. Fakalaulauloto pe ko e fē ʻa e ngaahi potufolofola kuo hoko ko ha tāpuaki pe ko ha tokoni kiate koé.

Fakaʻaliʻali e ngaahi potufolofola ko ʻení mo e ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga ʻo e folofolá, pe tufa ʻa e laʻipepa tufá ki he kau akó.

Fakataukei Fakatokāteline ʻo e Fuakava Foʻoú: 1 Kolinitō–Fakahā

Fakamoʻoni Fakafolofolá

Kupuʻi Lea Mahuʻinga mei he Folofolá

1 Kolinitō 6:19–20

“Ko homou sinó ko e fale tapu ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní.”  

1 Kolinitō 11:11

“ʻOku ʻikai ai ʻa e tangatá kae ʻi he fefiné, pea ʻoku ʻikai ai ʻa e fefiné kae ʻi he tangatá, ʻi he ʻEikí.”  

1 Kolinitō 15:20–22

“ʻOku hangē ʻoku mate kotoa pē ʻia ʻĀtamá, ʻe pehē foki ʻe moʻui kotoa pē ʻia Kalaisi.”  

1 Kolinitō 15:40–42

ʻI he Toetuʻú, ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi nāunau ʻe tolu.  

ʻEfesō 1:10

“ʻI he kakato ʻo e ngaahi kuongá naʻá ne tuʻutuʻuni, ke ne fakakātoa fakataha ʻa e meʻa kotoa pē ʻia Kalaisi.”  

ʻEfesō 2:19–20 

ʻOku fokotuʻu ʻa e Siasí “ki he tuʻunga ʻa e kau ʻaposetolo mo e kau palōfita, ko hono fuʻu maka tulikí ʻa Sīsū Kalaisi pē.”  

2 Tesalonika 2:1–3

“[Ko e] ʻaho ʻo Kalaisí … ʻe ʻikai hoko ʻa e ʻaho ko iá, ʻo kapau ʻe ʻikai tomuʻa hoko ʻa e liliu koví.”  

2 Tīmote 3:15–17

“Ko e ngaahi tohi māʻoniʻoní … ʻoku faʻa fakapoto koe ki he fakamoʻuí.”  

Hepelū 12:9

Ko e Tamai Hēvaní ʻa e “Tamai ʻo e ngaahi laumālié.”   

Sēmisi 1:5–6

“Ka ai hamou taha ʻoku masiva ʻi he potó, ke kole ʻe ia ki he ʻOtuá.”  

Sēmisi 2:17–18

“Ko e tuí, kapau ʻoku ʻikai ʻi ai ʻa e ngaahi ngāué, ʻoku mate ia.”  

1 Pita 4:6

“[Naʻe] malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí kiate kinautolu foki kuo maté.”  

Fakahā 20:12

“Pea naʻe fakamāuʻi ʻa e pekiá … ʻo fakatatau ki heʻenau ngaahi ngāué.”  

ʻĪmisi
New Testament Seminary Teacher Manaul - 2023
  • Kuo tāpuekina, fakamālohia, pe fakaivia fēfē koe ʻe ha taha ʻo e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteline kuó ke ako he taʻu ní?

Ke fakaafeʻi e Fakamoʻuí ke langa, fakamālohia, mo fakaivia kitautolu ʻi he ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné, kuo pau ke fakatupulaki ʻetau mahinó mo ʻetau malava ke fakaʻaongaʻi e ngaahi moʻoni ʻoku maʻu ʻi he ngaahi potufolofolá. ʻOku fakataumuʻa ʻa e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ke tokoni atu ke ke fai ʻeni.

Mahino mo manatua e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí

Ko e founga ʻe taha ke mahino lelei ange mo manatuʻi ai e ngaahi moʻoni ʻoku maʻu ʻi he ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné ko hono fakafehoanaki kinautolu ki he ngaahi meʻa mo e ngaahi tūkunga fakaʻahó.

Fili ha potufolofola ʻe ua ʻokú ke fakaʻamu ke mahino lelei ange kiate koe, pea toe vakaiʻi honau ngaahi kupuʻi lea mahuʻingá.

ʻE lava ke fili ʻe he kau akó ha potufolofola ʻe ua pe lahi ange ki he ʻekitivitī ko ʻení, ʻo fakatatau mo e ngaahi fiemaʻu mo e taimi ʻatā ʻa e kau akó.

a) Tā ha fakatātā pe faitaaʻi ha meʻa ʻokú ke ongoʻi ʻoku fekauʻaki mo e kupuʻi lea mahuʻinga ʻi he potufolofolá. (Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo tā ha taha ʻoku lotu ki he Sēmisi 1:5–6. Te ke lava ʻo tā pe faitaaʻi ʻa e laʻaá, māhiná, pe ngaahi fetuʻú ki he 1 Kolinitō 15:40–42 .)

e) Hiki ha fakamatala nounou ki he founga ʻoku fekauʻaki ai e meʻa ko iá mo e moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he potufolofolá.

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau fakatātaá pe taá, fakataha mo ʻenau fakamatalá, mo ha hoa pe kulupu tokosiʻi. Mahalo naʻa ʻaonga ke fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke vahevahe ʻenau fakatātaá mo e fakamatalá mo e kalasí.

Fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ha foʻi moʻoni ʻe lava ʻo tokoni ke tau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné. Naʻá ne akoʻi ʻoku hanga ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻo “ʻomi ha fakakaukau mahuʻinga ʻo e moʻoni taʻengatá ʻi heʻetau foua e ngaahi tuʻunga, ngaahi pole, ngaahi fili, mo e ngaahi aʻusia kehekehe ʻo e moʻui fakamatelié” (“Ko e Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo ʻEku Ongoongoleleí,” Liahona, Mē 2021, 123–24). ʻE lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku maʻu ʻi he ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteliné ʻi ha ngaahi tūkunga lahi ʻi heʻetau moʻuí.

Fili ha potufolofola ʻe ua mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke loto ke ʻilo ki he founga ke fakaʻaongaʻi ai ia ʻi hoʻo moʻuí. Mahalo ko e ngaahi potufolofola tatau pē ia naʻá ke fili kimuʻá, pe ʻe lava pē ke nau kehe.

ʻE lava ke fili ʻe he kau akó ha potufolofola ʻe ua pe lahi ange ki he ʻekitivitī ko ʻení, ʻo fakatatau mo e ngaahi fiemaʻu mo e taimi ʻatā ʻa e kau akó.

Fakamatalaʻi ʻi he potufolofola takitaha ha tūkunga ʻe lava ai ha taha ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he potufolofolá. Hangē ko ʻení, ʻe ala ueʻi lahi ange ha taha kei talavou ke kau ʻi he ngāue hisitōlia fakafāmilí ʻaki hano fakatupulaki ʻene fakamoʻoni ki he tokāteline ʻo e fakamoʻui maʻá e kau pekiá ʻoku akoʻi ʻi he 1 Pita 4:6 .

Fakamatalaʻi ange ʻa e founga ʻe lava ke tokoni ai hono fakaʻaongaʻi ʻo e foʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he potufolofola takitaha naʻá ke filí ke maʻu ʻe he tokotahá ʻa e tokoni ʻa e Fakamoʻuí.

Fakakaukau ke ʻoange ki he tokotaha ako takitaha ha kaati pe laʻipepa pea kole ange ke nau hiki e potufolofola fakataukei fakatokāteliné, tūkungá, mo e fakamatala ki he founga ʻe ala tokoni ai e moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he potufolofola fakataukei fakatokāteliné ki ha taha. Mahalo ʻe fakalongomoʻui ange mo mahino ke tānaki leva ʻa e ʻū kātí mo e ʻū laʻipepá pea lau e ngaahi tūkungá, ʻo fakaafeʻi e kalasí ke nau mateʻi pe ko e potufolofola fē ʻe ʻaonga taha ʻi he tūkunga takitaha pea fakamatalaʻi hono ʻuhingá. Kapau ʻe ʻiloʻi ʻe ha tokotaha ako ha potufolofola kehe mei he potufolofola ʻoku hiki ʻi he laʻipepá, fakaafeʻi ʻa e tokotaha akó ke ne fakamatalaʻi ʻa e founga ʻe ala tokoni ai ʻa e potufolofola naʻá ne lave ki aí.

ʻE lava ke mateʻi fakakalasi, fakahoa, fakakulupu iiki pe fakafoʻituitui ia ʻe he kau akó.

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

Ako Ma‘uloto

Kapau ʻe lava ke lahi ange e fakaangaanga ʻe he kau akó ʻa hono ako maʻuloto ʻo e ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga ʻo e fakataukei fakatokāteliné mo e ngaahi fakamoʻoni fakafolofolá, fakakaukau ke fakahoko ha niʻihi pe kotoa ʻo e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení:

  • Fakaʻaliʻali e ngaahi potufolofola fakataukei fakatokāteline kotoa pē mo e ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga ʻoku ʻikai totonú. Fakaafeʻi e kau akó ke nau sio pe ko e ngaahi potuafolofola mo e ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga ʻe fiha te nau lava ʻo fakatauhoa ke tonú. Fakaafeʻi leva e kau akó ke vakaiʻi ʻenau ngāué ʻo fakaʻaongaʻi ʻenau folofolá.

  • Fakaʻaliʻali ha konga pē ʻo e ngaahi kupuʻi lea mahuʻingá, pea fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakakato ia pea talamai pe ko e hā ʻa e ngaahi potufolofolá.

  • Kamata lau māmālie e ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga ʻo e folofolá, ko e foʻi lea ʻe taha he taimi. ʻI he taimi ʻoku fakakaukau ai e kau akó ʻoku nau ʻiloʻi e potufolofola fakataukei fakatokāteline ʻoku fakamatala ki aí, te nau lava ʻo fakaava hake ki he potufolofola ko iá ʻi heʻenau folofolá.

  • Kapau ʻe lava, fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau fakaʻaongaʻi e polokalama Fakataukei Fakatokāteliné ke fakaangaanga hono ako maʻulotó.

Fakatulamaʻi

Naʻe pehē ʻe Sisitā Soi D. Sōnasi, ʻa ia naʻá ne hoko ko e Palesiteni Lahi ʻo e Palaimelí, ʻe lava ʻe he fakatulamaʻí ʻo “fakamālohia e fānaú ke nau mateuteu ʻi ha tūkunga faingataʻa” (“Ngaahi Fepōtalanoaʻaki Mahuʻingá,” Liahona, Mē 2021, 13). ʻE lava ke fakaafeʻi e kau akó ke nau feinga ke ʻiloʻi ha tūkunga ʻe lava ke tokoni ai ha foʻi moʻoni mei ha potufolofola fakataukei fakatokāteline. Hili iá pea nau fakatulamaʻi leva e tali ki he tūkungá ʻo fakaʻaongaʻi e moʻoni mei he potufolofola fakataukei fakatokāteliné.

Paaki