Seminelí
Sione 4, Konga 1


Sione 4, Konga 1

Ko e Fefine ʻi he Vaitupú

ʻĪmisi
Jesus sitting at the well with a Samaritan woman. John 4:13-14. A wellspring is a continually flowing well. We can only realize it’s saving benefits if we come and drink deeply of its waters. The living water that Jesus spoke of is available to all if we will but drink

ʻI he fononga ʻa Sīsū ki Kālelí, naʻá Ne akoʻi ai ha fefine Samēlia ʻi ha vaitupu fekauʻaki mo e “vai moʻui” ʻokú Ne foakí. Naʻá ne ʻiloʻi ʻiate ia pē ko Sīsū ʻa e Kalaisí. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ke ke ʻiloʻi hoʻo fie maʻu ʻa e Fakamoʻuí mo ongoʻi ʻEne ʻofa kiate koé.

Fai ha ngaahi fehuʻi vakaiʻi. ʻOku fakaʻatā hono fai ‘a e ngaahi fehuʻi vakaiʻí ke fakahā ʻe he kau akó ‘a e meʻa kuo nau akó, fakaloloto ʻa e mahino ʻoku nau maʻu fekauʻaki mo e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí, pea fakakaukau ki he founga ʻoku fekauʻaki ai ‘a e ngaahi moʻoni ko iá mo ʻenau moʻuí. Tokanga ke ʻoua naʻá ke ʻeke fakavaveʻi ha lisi lōloa ʻo e ngaahi fehuʻi vakaiʻí. ʻOku faʻa lelei ange pē ke ke ʻeke ha ngaahi fehuʻi ʻe niʻihi pea tuku ha taimi feʻunga ke fakakaukau lelei ai e kau akó ki he talí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Tataki e kau akó ki he ʻEkitivitī ʻi he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí ki he Sione 2–4 ʻa ia ʻokú ne fakaafeʻi kinautolu ke kumi e ngaahi meʻa fakaʻaho ʻi honau ʻapí ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ke akoʻi ʻaki e ngaahi moʻoni fakalaumālié. Fakaafeʻi e kau akó ke nau ʻomi ha ngaahi meʻa ne nau maʻu ki he kalasí, kapau ʻe lava, pea ke nau mateuteu ke fakamatalaʻi ʻa e ngaahi moʻoni fakalaumālie ʻe lava ke akoʻi ʻo ngāue ʻaki ‘a e ngaahi meʻa ko iá.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻE Ala Fakahokó

Ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi

Kapau naʻe ʻomi ʻe he kau akó ha ngaahi meʻa mei he ʻekitivitī teuteu ʻa e tokotaha akó, fakakaukau ke fakaafeʻi kinautolu ke nau vahevahe kimuʻa pea vakaiʻi ʻa e ngaahi ʻīmisi ko ʻení.

ʻI hoʻo ako e folofolá, mahalo naʻá ke fakatokangaʻi naʻe faʻa akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ha ngaahi moʻoni fakalaumālie ʻo fakaʻaongaʻi ha ngaahi aʻusia mo ha ngaahi meʻa naʻe maheni mo e kakaí. Vakaiʻi ʻa e ngaahi ʻīmisi ko ʻení, pea fakakaukau ki he ngaahi moʻoni fakalaumālie te tau lava ʻo ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí ʻi hono fakafehoanaki ʻa e vaí kiate Iá.

ʻĪmisi
Jesus kneels beside Martha who is grieving. Outtakes include Jesus standing with a crowd standing behind him, and just photos of Martha.
ʻĪmisi
8 of 9 Glass being filled with water
  • ʻOkú ke pehē ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke felāveʻi ai ʻa e vaí mo akoʻi koe fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí?

Kapau ʻe fie maʻu, fakakaukau ke fai angé ha ngaahi fehuʻi ki he kau akó ʻe tokoni ke nau fai ha fakafehoanaki ʻi he vahaʻa ʻo e vaí mo Sīsū Kalaisi, hangē ko e “Ko e hā ʻokú na fakatou mahuʻinga aí?” “‘E tuʻo fiha hono fie maʻu iá?” “Ko e hā ʻa e fieinua lahi taha kuó ke aʻusiá? Ko e fē ʻa e taimi kuó ke fie maʻu lahi taha ai ʻa Sīsū Kalaisí?”

Fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ke ke fakakaukau ai ki hoʻo fiemaʻu ʻa Sīsū Kalaisí.

  • ʻOkú ke ongoʻi nai ʻoku lahi pe fie maʻu lahi ange ʻa Sīsū Kalaisi ʻo hangē ko hoʻo fiemaʻu ʻa e vaí ʻi hoʻo moʻuí? Ko e hā hono ʻuhinga?

Te ke ako ʻi he lēsoni ko ʻení ha talanoa ʻa ia naʻe tokoni ai ʻa e Fakamoʻuí ke mahino ki ha fefine naʻe lahi ange ʻene fiemaʻu fakalaumālie ʻa e Fakamoʻuí ʻi heʻene fiemaʻu fakatuʻasino ʻa e vai naʻá ne haʻu ke toú. ʻI hoʻo akó, tokanga ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālié ʻokú ne tokoniʻi koe ke ke ʻiloʻi hoʻo fiemaʻu ʻa e Fakamoʻuí mo ‘Ene vivili mai ke ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ‘a ia ko Ia pē te Ne lava ʻo foakí.

Ko e fefine ʻi he vaitupú

Lolotonga e fononga ʻa Sīsū mei Siutea ki Kālelí, naʻá Ne fou atu ʻi Samēlia (vakai, Sione 4:3–4)). ʻE ala tokoni ke ʻiloʻi e ngaahi feituʻu ko ʻení ʻo fakaʻaongaʻi e mape 1 he Tohi Tapú, “ Mape ʻo e Fonua Tapú,” ʻi he Ngaahi Tokoni ki he Akó ʻi he Gospel Library.

Lolotonga e kuonga ʻo e Fakamoʻuí, naʻe faʻa fononga ʻa e kau Siú ʻi he vahaʻa ʻo Siutea mo Kālelí ‘i he halanga lōloa tahá ke fakaʻehiʻehi mei he fou atu ʻi Samēliá koeʻuhí ko e tāufehiʻa ʻi he vahaʻa ʻo e kau Siú mo e kau Samēliá. Ngalingali naʻe ongosia mo hālofia ʻa Sīsū mei Heʻene fonongá ʻi Heʻene tangutu ʻi he veʻe vaitupú lolotonga e vela ʻo e ʻahó (vakai, Sione 4:6). Lolotonga ʻEne ʻi aí, naʻe haʻu foki mo ha fefine Samēlia ke tou vai.

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ʻo e fefine ʻi he vaitupú mei he kamataʻanga ʻo e lēsoní. Mahalo naʻe ako ʻe he kau akó ʻa e fakamatala ko ʻení ko ha konga ʻo ʻenau ako e ongoongoleleí ki he Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Fakafoʻituituí mo e Ngaahi Fāmilí. ʻOange kiate kinautolu ha ngaahi faingamālie ke vahevahe ʻa e meʻa ne nau akó, kimuʻa pea nau toki faiako ki he ngaahi meʻa ko ʻení.

Ako ‘a e ngaahi akonaki ʻa Sīsū ki he fefine Samēliá ʻi he Sione 4:5–14, ʻo kumi e meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí.  

  • Te ke fakamatalaʻi fēfē ʻa e founga naʻe fakafōtunga ai ʻa e fefiné ki he Fakamoʻuí ʻi he ngaahi veesi ko ʻení? ʻOkú ke pehē ko e hā naʻá ne fakafōtunga pehē aí?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻi Heʻene folofola te Ne lava ʻo foaki ʻa e vai moʻuí ki he fefine ko ʻení?

Kapau ʻe fie maʻu, fakamatalaʻi ange ‘oku fakafofonga ʻe he vai moʻuí ʻa Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí. ʻE toe vakaiʻi lahi ange ʻa e kaveinga ʻo e vai moʻuí ʻi he lēsoni hokó.

Lau ʻa e Sione 4:15–26, ʻo kumi ki he ʻofa mo e manavaʻofa naʻe fakahā ʻe Sīsū ki he fefine ko ʻení ʻi he hokohoko atu ʻena fefolofolaí. Fakakaukau angé ki ha founga ʻoku fekauʻaki ai ʻa e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí kiate koé.  

  • Naʻe tokoni fēfē nai e ngaahi lea ʻa e Fakamoʻuí ke ʻiloʻi ʻe he fefiné ʻene fiemaʻu ʻa e vai moʻui naʻá Ne foakí?

Mahalo ʻe tokoni ke fakamahino naʻe ʻafioʻi ʻe he Fakamoʻuí ‘a e ngaahi angahala ʻa e fefiné ka naʻe ʻikai ke Ne siolalo kiate ia koeʻuhi ko ‘ene ngaahi angahalá. Naʻá Ne tokoni foki ke mahino kiate ia ʻa e natula moʻoni ʻo e lotú pea ko kinautolu kotoa pē ʻoku hū ki he ʻOtuá ʻi he laumālie mo e moʻoní, ʻokú Ne tali ʻa kinautolu, ʻo tatau ai pē pe ko e hā ‘a e matakalí pe anga fakafonuá.

  • Ko e hā te ke lava ʻo ako mei he vivili ʻa e Fakamoʻuí ke tokoniʻi e fefiné ni neongo ʻene ngaahi tōnounoú?

  • ʻOku tokoni fēfē ʻa e fakamatala ko ʻení ke mahino kiate kitautolu ʻa e ongo ʻoku maʻu ʻe he Fakamoʻuí kiate kitautolu takitaha—neongo ʻetau ngaahi tōnounoú?

Lau ʻa Sione 4:28–30, ʻo kumi ki he tali ʻa e fefine Samēliá hili hono talaange ʻe Sīsū ko Ia ʻa e Mīsaiá.Fakafehoanaki ʻa e meʻa naʻá ke toki laú mo e founga naʻe ʻuluaki tali ʻaki ʻe he fefiné kia Sīsū ʻi he kamata ʻena fetalanoaʻakí.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā e meʻa naʻe hoko ʻi heʻene fakafōtunga kia Sīsuú ne fakatupunga ai ʻene liliú?

  • Kuo liliu pe tākiekina fēfē ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e anga hoʻo fakakaukaú?

  • Ko e hā ha ngaahi fili te ke lava ʻo fai he ʻahó ni ke tokoni atu ke ke ofi ange ai kia Sīsū Kalaisi?

Naʻe vahevahe ‘e ‘Eletā Robert C. Gay ʻo e Kau Palesitenisī ʻo e Kau Fitungofulú ha niʻihi ʻo e ngaahi moʻoniʻi meʻa te tau lava ʻo ako mei he talanoa ko ʻení. Mahalo te ke fie mamata ʻi he foʻi vitiō “Ko Hono Toʻo Kiate Kitautolu e Huafa ʻo Sīsū Kalaisí” mei he taimi 7:41 ki he 9:23. ʻE lava ke maʻu ʻa e vitiō ko ʻení ʻi he ChurchofJesusChrist.org.

ʻĪmisi
Former Official Portrait of Elder Robert C. Gay. Photographed in March 2017. Replaced February 2021.

Ko e taha ʻo ʻeku ngaahi potu-folofola manakó ko e Sione 4:4, ʻa ia ʻoku pehē, “Pea naʻe totonu ke ʻalu atu ʻi Samēlia.”

Ko e hā ʻoku ou manako ai ʻi he potufolofola ko iá? Koeʻuhí, he naʻe ʻikai fie maʻu ʻe Sīsū ia ke ʻalu ki Samēlia. Naʻe tāufehiʻa ʻa e kakai Siu ʻi Hono kuongá ʻi he kakai Samēliá pea nau fononga ʻi ha hala takai ʻi tuʻa Samēliá. Ka naʻe fili ʻe Sīsū ke hāʻele ki ai ke fuofua fakahā ki he māmaní kotoa ko e Mīsaia Ia naʻe talaʻofa maí. ʻI he pōpoakí ni, naʻe ʻikai ngata pē ʻEne fili ha kakai tuenoá, ka ko e fefine foki—pea ʻikai ko ha fefine noa pē, ka ko ha fefine moʻui angahalaʻia—ko ha taha naʻe lau ʻi he taimi ko iá ko e maʻulalo tahá ia. ʻOku ou tui naʻe fai ʻeni ʻe Sīsū ke mahino maʻu pē kiate kitautolu takitaha ʻoku mahulu hake ʻa ʻEne ʻofá ʻi heʻetau manavasiʻí, hotau laveá, meʻa ʻokú ne maʻunimā kitautolú, ʻetau veiveiuá, hotau ngaahi ʻahiʻahí, ʻetau angahalá, hotau ngaahi fāmili kuo moveté, loto-mafasiá mo e loto-hohaʻá, hotau mahaki tauhí, masivá, ngaohikoviá, loto-siʻí mo ʻetau taʻelatá. ʻOkú Ne fie maʻu e taha kotoa ke nau ʻilo ʻoku ʻikai ha meʻa pea ʻoku ʻikai ha taha te Ne taʻe-malava ke fakamoʻui mo ʻoatu ki he fiefia tuʻuloá.

ʻOku feʻunga ‘a ʻEne ʻaloʻofá. Ko Ia toko taha pē ne hāʻele hifo ʻo maʻulalo ange ʻi he meʻa kotoa. Ko e mālohi ʻo ʻEne Fakaleleí ko e mālohi ia ke ikunaʻi ha faʻahinga kavenga mafasia pē ʻi heʻetau moʻuí. Ko e pōpoaki ʻo e fefine ʻi he veʻe vaitupú, ʻokú Ne ʻafioʻi e ngaahi tūkunga ʻo ʻetau moʻuí pea te tau lava maʻu pē ke ʻaʻeva mo Ia, tatau ai pē pe ko e hā hotau tuʻungá. ʻOkú Ne folofola kiate ia pea mo kitautolu takitaha, “Ko ia ia ʻe inu ʻi he vai te u foaki kiate iá, ʻe ʻikai ʻaupito toe fie inu ia; ka ko e vai te u foaki kiate iá ʻe ʻiate ia ia koe matavai mapunopuna hake ki he moʻui taʻengatá” [ Sione 4:14 ].

(Robert C. Gay, “Ko Hono Toʻo Kiate Kitautolu e Huafa ʻo Sīsū Kalaisí,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2018, 99)

Fakakaukau ke fakaafeʻi e kau akó ke nau tali e fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau tohinoa akó. ʻE ʻaonga ke aleaʻi fakakalasi e ngaahi tali ʻa e kau akó ʻi ha ʻosi ʻenau tohí.

  • Ko e hā naʻá ke ako pe ongoʻi fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi lolotonga e lēsoni ko ʻení?

  • Ko e hā ha ngaahi ngāue naʻá ke ongoʻi naʻe ueʻi koe ke fai ʻi hoʻo ako he ʻaho ní?

Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá

Sione 4:4 . Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai e fononga ʻa Sīsū ʻo fou ʻi Samēliá?

ʻĪmisi
Map 11 - The Holy Land in New Testament Times

Naʻe angamaheni ke takai ʻa e kau Siú ʻo ʻikai fou atu ʻi Samēlia koeʻuhí ko e vā fekeʻikeʻi ʻo e kakai Siú mo e kakai Samēliá. Naʻe tupu ‘a e tāufehiʻa lahi ʻi he vahaʻa ʻo e kau Siú mo e kau Samēliá “koeʻuhí ko e mavahe ʻa e kau Samēliá mei he tui fakalotu ʻa e kau ʻIsilelí” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá “ Samēliá, Kakai,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org). Ka neongo ia, naʻe fakamatala ʻe Sione ʻo pehē ko Sīsū Kalaisí “naʻe totonu ke ʻalu atu ʻi Samēlia” ( Sione 4:4), ʻo fakamahinoʻi ʻa e taumuʻa ʻa e Fakamoʻuí ki he ngāue te Ne fai aí.

Sione 4:24 . Ko ha Laumālie nai ʻa e ʻOtuá?

ʻE lava ke puputuʻu ha niʻihi ʻi he folofola ʻa Sīsū ‘i he Sione 4:24 ko e ʻOtuá ko ha laumālie. ʻOku ʻomi ʻe he Liliu ‘a Siosefa Sāmita ki he veesi ko ʻení ha fakamahino mahuʻinga: “He ko e [kau tui moʻoní] kuo ʻosi talaʻofa mai ʻe he ʻOtuá ʻa hono Laumālié kiate kinautolu” (Liliu ʻa Siosefa Sāmita, Sione 4:26 [ʻi he Fakalahi ki he Liliu ʻa Siosefa Sāmitá]) ʻOku toe akoʻi mai foki ʻi he ngaahi fakahā kimui ní ʻoku maʻu ʻe he ʻOtuá ha sino ʻo e kakano mo e hui (vakai, Tōkateline mo e Ngaahi Fuakava 130:22–23 ; vakai foki, Sēnesi 5:1–3 ; Hepelū 1:1–3).

Naʻe tokoniʻi fēfē ʻa e fefine ʻi he vaitupú ʻi heʻene fetaulaki mo Sīsū Kalaisí?

Naʻe akonaki ‘a Palesiteni Poni H. Kōtoni, Palesiteni Lahi ʻo e Kau Finemuí, ʻo pehē:

ʻĪmisi
Former Official Portrait of Sister Bonnie H. Cordon, Photographed October 2016. Replaced October 2018.

Naʻe ʻafioʻi ʻe Kalaisi ʻi he manavaʻofa [ʻa e fefine ʻi he vaitupú] mo ʻene ngaahi fiemaʻú. Naʻá Ne fefolofolai mo e fefiné ʻi he tuʻunga ne mahino ki he fefiné pea naʻe kamata ʻaki ʻena talanoa fekauʻaki mo ha meʻa angamaheni. Kapau naʻá Ne taʻofi ʻena fetalanoaʻakí ʻi he foʻi taimi pē ko iá, naʻe mei hoko pē ia ko ha fetaulaki lelei. Ka naʻe ʻikai mei iku ia ki heʻene ʻalu ki he koló ke fanongonongo, “Haʻu, ʻo mamata … : ko e Kalaisí ʻeni pe ʻikai?” [Sione 4:29]. ʻI heʻena fepōtalanoaʻakí, naʻe māmālie ‘ene ʻilo ko Sīsū Kalaisí ia, pea neongo hono kuohilí, ka naʻá ne hoko ko e sīpinga ʻo e māmá, ʻoku ulo ʻi he halá ke lava ʻa e niʻihi kehé ʻo mamata.

(Bonnie H. Cordon, “Koeʻuhí Ke Nau Mamata,” Ensign pe Liahona, Mē 2020, 79).

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

Ko e liliu fakakaukau ʻa e fefiné

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakatokangaʻi e ngaahi lea naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he fefine Samēliá ke ʻuhinga ki he Fakamoʻuí ʻi he Sione 4:9, 11, 19, 29 . Aleaʻi ʻa e founga naʻe liliu ai ‘a e fakakaukau ʻa e fefiné fekauʻaki mo Iá, ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi lea ko ʻení.

Sione 4:34 . “Ko ʻeku meʻakaí ke fai ʻa e finangalo ʻo ia naʻá ne fekau aú”

Naʻe ʻi he loto koló ʻa e kau ʻAposetoló ʻo fakatau ha meʻakai lolotonga e talanoa ʻa e Fakamoʻuí mo e fefine ʻi he vaitupú. ʻI heʻenau foki maí, naʻa nau ‘oatu ha meʻatokoni maʻa Sīsū (vakai, Sione 4:31).Fakaafeʻi e kau akó ke nau lau ʻa e Sione 4:32–34, ʻo fekumi e meʻa naʻe tokanga taha ki ai ʻa e Fakamoʻuí kae ʻikai ko e kaí. Fakakaukau ke aleaʻi ʻa e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí, ko ʻEne ʻofa ki he fānau kotoa ʻa e Tamai Hēvaní, pea mo ʻEne tokanga taha ki hono tokoniʻi kitautolu takitaha ke tau fakalakalaká.

Sione 4:35 . ʻOku “hina [ʻa e ngoué] ki he ututaʻú”

ʻE lava ke fakaʻaongaʻi e sīpinga ʻa e fefine Samēliá ʻi he Sione 4:28–29, 39–42 mo e ngaahi folofola ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he Sione 4:35 ke tataki ha fepōtalanoaʻaki fekauʻaki mo hono vahevahe ʻo e ongoongoleleí.Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e uite ʻoku maau ke toli mo fakamatalaʻi ange ko e taimi ʻoku maau ai ʻa e kēlení ki he ututaʻú, ʻoku faʻa fakamatalaʻi ia ʻoku “hina.” ʻE lava ke fakaʻaongaʻi e ngaahi fehuʻi ko ʻení ko ha konga ʻo e fealeaʻakí:

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ha meʻa naʻa ne fakaʻaiʻai ‘a e vivili ʻa e fefiné ni ke vahevahe ʻene fakamoʻoní mo e niʻihi kehé? Te ke lava fēfe ʻo muimui ki heʻene sīpingá?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā e meʻa naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ʻAposetoló ʻi Heʻene folofola “ʻoku hina ia ki he ututaʻú?” ( Sione 4:35).

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku maau ai ‘a e ngaahi ngoueʻanga ʻi ho ʻātakaí ki he ututaʻú?

Paaki