Seminelí
Mātiu 14:13–21; Sione 6:5–14


Mātiu 14:13–21; Sione 6:5–14

Fafanga ʻe Sīsū ʻa e toko 5,000

ʻĪmisi
Jesús bendice los panes y los peces para dar de comer a las personas que se congregaron para oír Sus enseñanzas.

Hili hono ʻilo ʻe Sīsū Kalaisi naʻe tuʻusi ‘a e ʻulu ʻo Sione Papitaisó, naʻá Ne fononga mo ʻEne kau ʻAposetoló ki ha feituʻu lōngonoa. Naʻe muiaki mai ai ha fuʻu kakai tokolahi. Neongo naʻá Ne faingataʻaʻia, ka naʻe ʻofa mamahi ʻa e Fakamoʻuí ki he kakaí pea akoʻi mo fafanga ʻa e kakaí—ko ha kau tangata ʻe toko 5,000 fakataha mo e kakai fefiné mo e fānaú. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke manavaʻofa lahiange mo ‘ikai siokita ʻo hangē ko Sīsū Kalaisí. Te ne lava foki ʻo tokoniʻi koe ke ke maʻu ha loto falala lahiange koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi ʻe feʻunga pē hoʻo ngaahi foaki fakatōkilaló.

Ko e falala ki hoʻo fānau akó. ‘Oku totonu ke falala ‘a e kau faiakó ‘o tui ʻe lava ʻi he fakahinohino totonú mo e fakalotolahí ke mahino ki he kau akó ʻa e folofolá, ʻiloʻi e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní, fakamatalaʻi e ongoongoleleí ki he niʻihi kehé, pea moʻui ʻaki e ngaahi akonaki ʻo e ongoongoleleí.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi e kau akó ke lotua mo kumi ha faingamālie ke tokoniʻi ai ha taha kimuʻa he kalasi hokó. Fakalotolahiʻi kinautolu ke nau tokanga ki he ongo ʻoku nau maʻu ʻi heʻenau tokoní.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko e hā haʻo faleʻi ʻe fai ange?

ʻOku fekauʻaki ʻa e ngaahi tūkunga ʻi laló mo ha tefitoʻi moʻoni kehekehe ʻe ua naʻe akoʻi ‘e he Fakamo’uí ʻi hono fafanga ʻa e toko 5,000. Fakakaukau ki he ngaahi fiemaʻu ʻa e kau akó, pea fakapapauʻi pe ko e lelei tahá ke ako fakakalasi ha tefitoʻi moʻoni ʻe taha pe, kapau ʻe ʻaonga ki he kau akó hano ako ha tefitoʻi moʻoni ʻo ʻenau filí, fakafoʻituitui pe fakakulupu iiki. ʻOku fekauʻaki ʻa e ngaahi ʻekitivitī ako ʻoku fokotuʻu atu mo e tūkunga takitaha.

Lau ʻa e ongo tūkunga ko ʻení, pea fili pe ko e fē meʻa te ke fie tokanga taha ki ai lolotonga hoʻo ako ʻa e lēsoni ko ʻení. Fakakaukau ki ha meʻa te ke ala lea ʻaki ke tokoni kia Lousa pe Kelea.

  1. Naʻe vāofi ʻaupito ho kaungāmeʻa ko Lousá mo hono kāinga ne toki mālōloó ni taʻeʻamanekina. Ko e taimi kotoa pē kuó ke feinga ai ke ʻaʻahi, kuo talaatu ʻe Lousa ʻokú ne fiemaʻu ke tukunoaʻi ia. Hili hoʻo toutou feingá, ʻe faifai peá ne faka’atā atu koe. ʻI he kamata ke ne lea haké, ʻokú ne pehē, “Naʻe faingataʻa ʻaupito ʻeni kiate au. ʻE lava fēfē haʻaku lava ke ikunaʻi?”

  2. Naʻe toki ui ho kaungāmeʻa ko Keleá ke hoko ko e palesiteni ʻo ʻene kalasi ki he Kau Finemuí. ʻOkú ne ʻosi femoʻuekina ʻaupito, pea ʻokú ne ongoʻi ʻoku longomo’ui ange kau finemui kehe ʻi heʻene kalasí pea lava ke nau fai ha ngāue lelei ange. ʻOku vahevahe ʻe Kelea ʻene ngaahi hohaʻá mo koe peá ne pehē, “ʻOku ʻikai ke u fakapapauʻi pe te u lava ʻo fai ʻeni.”

ʻI he lēsoni ko ʻení, kumi ha ngaahi moʻoni ʻe lava ʻo tokoni ki ha taha ʻokú ne ongo tatau hangē ko Lousa pe Keleá. Kae mahuʻinga angé, lotu ke fakahā atu ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe mo kinautolu ʻokú ke ʻofa aí ʻe he ngaahi moʻoni ko ʻení.ʻOku ʻi he fakamatala ki hono fafanga ʻe Sīsū ʻa e toko 5,000 ha ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe lava ke tokoni kiate kitautolu ʻi he ngaahi tūkunga pehení. Ako ʻa e konga ʻoku fekauʻaki mo e tūkunga naʻá ke filí. Hili hoʻo akó, te ke lava ʻo vahevahe ʻa e meʻa naʻá ke akó.

Paaki mo tufaki e ngaahi tohi tufa ko ʻení. ʻO ka fiemaʻu, lue takai ʻi he loki akó ke tokoniʻi e kau akó ʻi heʻenau akó.

ʻĪmisi
Helping through difficult times handout
ʻĪmisi
Handout on our Efforts

Fakatātā 1: Lousa—Ko e hā ʻe lava ʻo tokoni mai ke u ikunaʻi ai e ngaahi taimi faingataʻá? ( Mātiu 14:13–23)

ʻOku tau ako ʻi he Mātiu 14:1–12, naʻe tuʻusi e ‘ulu ʻo Sione Papitaiso ʻe Hēlota. Fakakaukauloto angé ki he ngaahi ongo naʻe maʻu ʻe Sīsū ʻi Heʻene fanongo kuo fakapoongi Hono kaungāmeʻá mo hono kāingá.

Ako ʻa e meʻa naʻe fai ʻe he Fakamoʻuí ʻi he Mātiu 14:13–23, ʻo kumi mo fakaʻilongaʻi e fakamoʻoni ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: te tau lava ʻo muimui ki he sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí ʻaki hono fakahaaʻi e manavaʻofá mo e tokoni ki he niʻihi kehé lolotonga ‘oku te feʻao pe mo kita ‘i ha faingataʻaʻiá.Fakatokangaʻi ange ko e “potu toafá” ( veesi 13) ko ha feituʻu lōngonoa, pea ʻoku ʻuhinga ʻa e “ngaahi feituʻu kehekehe” ( veesi 15) ki he “meʻakai.”

  • Ko e hā ʻokú ke maʻu ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku ne poupou’i ‘a e tefitoʻi moʻoni ko ení?

  • Ko e hā naʻe fai ʻe Sīsū naʻa mo e hili ʻEne ʻilo kuo fakapoongi ʻa Sione Papitaisó?

  • ʻE tokoniʻi fēfē ʻa e sīpinga ʻa e ʻEikí ʻo e ngāue taʻesiokitá ki ha taha ʻoku faingataʻaʻia?

Naʻe akonaki mai ‘a ʻEletā David A. Bednar ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá (Quorum of the Twelve Apostles) ʻa e founga te tau lava ai ʻo fakatupulaki e ʻulungaanga faka-Kalaisí:

ʻĪmisi
Elder David A. Bednar, Quorum of the Twelve Apostles official portrait. 2020.

Hangē ko ʻení, ʻoku fakahaaʻi ʻa e ʻulungāngá ʻi he mālohi ke ʻiloʻi e mamahi ʻa e niʻihi kehé lolotonga ia ʻoku tau mamahi mo kitautolú; ʻi he malava ke ʻiloʻi ʻoku fiekaia ʻa e niʻihi kehé lolotonga ia ʻoku tau fiekaia mo kitautolú; pea ʻi he mālohi ke ala atu mo fakahā ʻa e ʻofá ki he faingataʻaʻia fakalaumālie ʻa e niʻihi kehé lolotonga ia ʻoku tau faingataʻaʻia fakalaumālie mo kitautolú. Ko ia ai, ʻoku fakahaaʻi ʻa e ʻulungāngá ʻaki ʻa e sio, tafoki, mo e ala atu ʻo tokoni ʻi he taimi ʻoku ʻikai faʻa fakatokangaʻi ai e tali ʻa e tangata fakakakanó ʻiate kitautolú takitaha ke tafoki ki loto pea siokita mo tokanga pē kia kita. …

…ʻIo, ʻoku tau malava ʻi heʻetau hoko ko e kakai matelié ke feinga ʻi he māʻoniʻoni ke maʻu ʻa e ngaahi meʻafoaki fakalaumālie ʻoku fekauʻaki mo e malava ko ia ke ala atu ʻo tokoni ʻi ha founga ʻoku feʻunga ki ha kakai kehe ʻoku nau foua ʻa e pole pe faingataʻa ʻoku tuʻunuku maí mo taulōfuʻu kiate kitautolú.

He ʻikai ke tau lava ʻo maʻu ʻa e faʻahinga ivi peheé ʻi ha kihiʻi loto pē pe vilitaki fakafoʻituitui. Ko hono moʻoní, kuo pau ke tau fakafalala ʻi he “ngaahi ngāue māʻoniʻoni, mo e ʻaloʻofa, mo e manavaʻofa ʻa e Mīsaia Māʻoniʻoní” ( 2 Nīfai 2:8).

(‘Oku hā ‘a e lea ‘a David A. Bednar, naʻe fakaʻaongaʻi ‘e Sarah Jane Weaver, “’Na’e lea ‘a Eletā Bednar ki he Ngaahi ‘Ulungaanga ‘o Kalaisiʻ lolotonga ‘a e Seminā Misiona Fakataki ‘I he 2019,” Ongoongo ‘a e Siasí, Siulai 9, 2019)

ʻI hoʻo teuteu ke vahevahe ʻa e meʻa naʻá ke akó, fakalaulauloto ki ha ngaahi meʻa kuó ke aʻusia ʻi hoʻo tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻe lava ke tokoniʻi ai kitautolu ʻe he ngāue tokoni faka-Kalaisí lolotonga hotau ngaahi faingataʻaʻiá?

Fakatātā 2: Kelea—ʻE feʻunga nai ʻeku ngaahi ngāué ke fai ʻa e meʻa kuo kole mai ʻe he ʻEikí ke u faí? ( Sione 6:5-14)

ʻI he mamata ʻa Sīsū mo ʻEne kau ākongá ki he haʻu ʻa ha fuʻu kakai tokolahi, naʻa nau manavasiʻi naʻa ʻoku ʻikai ke nau maʻu ha meʻakai feʻunga ke fafanga ʻaki e tokotaha kotoa pē.

Ako ʻa e fakamatala ki hono fafanga ʻe Sīsū ʻa e 5,000 ʻi he Sione 6:5–14, ʻo kumi mo fakaʻilongaʻi ʻa e fakamoʻoni ʻo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻi he taimi ʻoku tau foaki ai ki he Fakamoʻuí ʻa e meʻa kotoa pē ʻoku tau maʻú, te Ne lava ʻo fakalahi ʻetau feinga ke fakahoko ʻEne ngaahi taumuʻá.

  • Ko e hā ʻokú ke maʻu ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻoku ne poupouʻi ‘a e tefitoʻi moʻoni ko ení?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe ongoʻi ʻe he kau ākongá pe kiʻi tamasiʻí fekauʻaki mo e meʻa naʻe pau ke nau foakí ʻo fakatatau ki he meʻa naʻe fiemaʻú?

Lau ʻa e fakamatala ko ʻeni ʻa Sisitā Mikaele D. Kuleki, Tokoni ‘Uluaki ‘i he Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Kau Finemuí:

ʻĪmisi
Sister Michelle D. Craig, first counselor, Young Women general presidency. Official Portrait as of October 2018.

Kuó ke ongoʻi nai ʻoku fuʻu siʻisiʻi fau ho ngaahi talēnití mo e meʻafoakí ki he ngāue ʻoku hanganaki maí? Kuó u ongoʻi pehē. Ka te tau lava ʻo ʻave ʻa ia ʻoku tau maʻú kia Kalaisi, pea te Ne fakalahi ʻetau ngaahi ngāué. Ko e meʻa te ke foakí, ʻoku lahi ʻānoa ia—pea naʻa mo hoʻo ngaahi tōnounoú mo e vaivaiʻangá—ʻo kapau te ke falala ki he ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá.

(Mikaele D. Kuleki, “Taʻefiemālie Fakalangí,” Ensign pe Liahona,Nōvema 2018, 54)

  • Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo “foaki ‘a e meʻa ʻoku tau maʻú kia Kalaisi”?

  • Ko e hā naʻá ke ako meí he fakamatala ko ʻeni ki hono fafanga ʻe Sīsū ʻa e toko 5,000 ʻe lava ʻo tokoni ki ha taha ʻoku hohaʻa he ʻikai feʻunga ʻa e meʻa te nau lava ʻo foakí?

ʻI hoʻo teuteu ke vahevahe e meʻa naʻá ke akó, fakakaukau ki ha ngaahi sīpinga mei hoʻo moʻuí pe moʻui ʻa e niʻihi kehé ʻi he taimi kuó ke mamata ai ki hono fakalahi ʻe he Fakamoʻuí ʻa e feinga ʻa ha taha ke fakahoko ʻEne ngāué.Fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e sīpinga ʻo hono fafanga ʻe Sīsū ʻa e 5,000 ke tokoni ki ho kaungāmeʻá ʻi he faingataʻa ʻi he tūkunga naʻá ke filí.

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali e ngaahi fakahinohino ko ʻení pea fakaafeʻi e kau akó ke vahevahe ʻenau ngaahi talí mo honau hoá.

  • Vahevahe pe ko e hā ha meʻa te ke fiemaʻu ke nau ʻilo mo mahino kiate kinautolu fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí.

  • Fakamatalaʻi e meʻa te nau lava ʻo fai ke muimui ai ki he sīpinga ʻa e ʻEikí mo maʻu Hono mālohí.

  • Fakakau ha kupuʻi lea ʻe taha pe lahi ange meí he folofolá pe kupuʻi lea naʻá ke akó.

  • Vahevahe ha aʻusia pe fakamoʻoni fakatāutaha ke poupouʻi e meʻa ʻokú ke akoʻí.

Fakakaukau ke fakaʻosi ʻaki hano vahevahe ha aʻusia fakataautaha mo ha fakamoʻoni ki he melino kuo maʻu ʻi hono tokoniʻi e niʻihi kehé pe ko e malava ʻe he Fakamoʻuí ke fakalahi ʻetau ngaahi ngāue faivelengá.

Fakamatala Fakamahinó mo e Puipuituʻá

Ko e kakai ʻe toko fiha naʻe fafanga ʻe Sīsuú?

ʻOku hā mahino meí he tohi faka-Kalisi ʻo e Maʻake 6:44 ko e kupuʻi lea “tangata ʻe toko nima afe” naʻe ʻuhinga ia ki he toko nima afe ko e kakai tangata. ʻOku toe fakamahino mai ia ʻi he Mātiu 14:21 ʻaki hono tānaki mai ʻa e ngaahi lea “kaeʻumaʻā ʻa e kau fefine mo e tamaiki.”

(Tohi Fakahinohino Fuakava Foʻou ‘a e Tokotaha Akó [2014], 115)

ʻI ha meʻa ʻe taha, naʻe fafanga ʻe Sīsū ha kakai tangata ʻe toko 4,000 fakataha mo e kakai fefiné mo e fānaú. (Vakai Mātiu 15:32–38 ; Maʻake 8:1–9 .)

ʻOku fakamālohia fēfē au ʻe he tokoni ki he niʻihi kehé?

Na’e pehē ‘e Palesiteni Henry B. Eyring ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí:

ʻĪmisi
Official Portrait of President Henry B. Eyring taken March 2018.

Kuo pau ke tau fakatokangaʻi ʻa e faingataʻaʻia ʻa e niʻihi kehé pea feinga ke tokoni. ʻE mātuʻaki faingataʻa ia ʻi he taimi ʻoku siviʻi lahi ai foki mo kitautolú. Ka te tau ʻilo ʻi heʻetau hiki hake ha kiʻi kavenga mafasia ʻa ha taha kehé, ʻe fakamālohia kitautolu pea tau ongoʻi ha maama ʻi he fakapoʻulí.

(Henry B. Eyring, “Siviʻi, Fakamoʻoniʻi, mo Fakangingila,” Ensign pe Liahona,Nōvema 2020, 98)

ʻE lava nai ʻe Sīsū ʻo fakalahi moʻoni ʻeku ngaahi ngāué?

Na’e akonaki ‘a ʻEletā Jeffrey R. Holland ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá (Quorum of the Twelve Apostles) ‘o pehē:

ʻĪmisi
Official Portrait of Elder Jeffrey R. Holland. Photographed January 2018.

ʻOua ʻe hohaʻa ki he ʻikai malava ʻa Kalaisi ke tokoniʻi koé. ʻOku feʻunga ‘a ʻEne ʻaloʻofá. Ko e lēsoni fakalaumālie, taʻengata ia mei hono fafanga ʻo e toko 5,000.

(Jeffrey R. Holland, Falala kia Sīsū [2003], 73)

Ngaahi ʻEkitivitī Fakalahi ki he Akó

ʻE lava ke iku e fekumi ke fakafiefiaʻi e niʻihi kehé kae ʻikai fai e meʻa ʻoku tau ʻilo ʻoku totonú ki he fakatomala

Fakakaukau ke hiki ʻa e moʻoni ʻoku hā ʻi he ʻuluʻi tohi ko ʻení ʻi he palakipoé. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha ngaahi tūkunga kuo pau ke fili ai ʻa e toʻutupú ʻi he fakafiemālieʻi ʻo e niʻihi kehé mo fai ʻa e meʻa ʻoku totonú. Fakaafeʻi leva e kau akó ke nau lau ʻa e Maʻake 6:17–27, ʻo kumi e ngaahi fili hala naʻe fai ʻe he Tuʻi ko Hēlotá koeʻuhí ko ʻene loto ke fakahōifua ki he niʻihi kehé. Hili hono lipooti ʻe he kau akó e meʻa ne nau maʻú, fai ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení ke tokoni ke mahino lelei ange kiate kinautolu ʻa e moʻoni ʻi he ʻuluʻi tohí.

  • Kuó ke mamata fēfē ki he fakaʻiseʻisa ʻi he tukulolo ki he mālohi fakatoʻu ʻoku koví?

  • Ko hai kuó ne hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei kiate koe ʻo e muimui ki he Fakamoʻuí ʻi he taimi ʻoku fehangahangai ai mo e mālohi fakatoʻu ʻoku koví? Ko e hā ha meʻa kuó ke ako meí he’enau sīpinga mo’uí?

  • Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo tafoki ki he Fakamoʻuí ʻi he taimi ʻoku fakamālohiʻi ai kitautolu ke fai ha meʻa ʻoku tau ʻilo ʻoku halá?

ʻE lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he loto houngaʻiá ke tau hangē ko Sīsū Kalaisí

Taki e tokanga ʻa e kau akó ki he Sione 6:11 . Tokoniʻi kinautolu ke nau ʻilo naʻe fakafetaʻi ʻa Sīsū kimuʻa pea toki tufaki ʻa e ngaahi foʻi maá mo e iká. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ke hiki e fakamatala ko ʻení ofi ki he veesi 11 pe ʻi heʻenau tohinoa akó:

“Ko e loto fakafetaʻí ko e konga mahuʻinga ia ʻo e ngaahi anga faka-Kalaisi kotoa pē!”

(Dieter F. Uchtdorf, “Loto Fakafetaʻi ʻi ha Faʻahinga Tūkunga Pē,” Ensign pe Liahona,Mē 2014, 77)

  • Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí fekauʻaki mo e loto houngaʻiá?

  • ʻOkú ke pehē ʻe anga fēfē hono tataki ʻe he loto houngaʻiá ki he ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi kehé?

Ko hono fakatupulaki ʻo e manavaʻofa faka-Kalaisí mo e feilaulaú

Fakakaukau ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi vitiō ko ʻení ke fakatātaaʻi ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení:

Te tau lava ʻo muimui ʻi he sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí ʻaki hono fakahaaʻi ʻa e manavaʻofá mo e tokoni ki he niʻihi kehé neongo ʻoku tau foua hotau ngaahi faingataʻaʻiá.

ʻI heʻetau foaki ki he Fakamoʻuí e meʻa kotoa pē ʻoku tau maʻú, te Ne lava ʻo fakalahi ʻetau foakí ke fakahoko ʻEne ngaahi taumuʻá.

Paaki