Akó—Taimi Lōloa Tahá: Miniti ʻe 45
Fealēleaʻaki ki he ʻAho Ní:
3 Fakangata ʻa e Fakamoʻuá
-
Lau:Ne tau aleaʻi ʻi he uike kuo ʻosí ha tefitoʻi moʻoni ʻe tolu ne tau ʻilo ke fakangata ai ʻa e fakamoʻuá:
-
Maʻu ha mahino ki he tūkunga moʻoni ho moʻuá.
-
Maʻu ha holi ke fakangata ʻa e fakamoʻuá.
-
Ikunaʻi e ngaahi natula ʻo e “tangata fakakakanó” ʻokú ne faʻa fakahehema ai koe ki he fakamoʻuá.
Te tau aleaʻi ʻi he ʻahó ni ha tefitoʻi moʻoni makehe ʻe ua:
-
Tuku ʻa e fakamoʻuá.
-
Totongi ʻosi hoʻo ngaahi moʻuá.
-
-
Aleaʻi:Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa naʻá ke ako naʻe ʻuhingamālie taha ʻi he uike kuo ʻosí?
1. Tuku ʻa e Fakamoʻuá
-
Lau:He ʻikai ke ke lava ʻo ʻamanaki ke fakangata ʻa e fakamoʻuá kae ʻoua kuo tuku hoʻo toutou fakamoʻuá. ʻOku ʻi ai ha founga faingofua ʻe ua ke tuku ai e fakamoʻuá:
-
Tānaki ha paʻanga fakatuʻupakē.
-
Taʻofi hano toe fakaʻaongaʻi e ngaahi kaati fakamoʻuá mo e nō fakamoʻua koloá.
ʻUluakí, hoko atu hono tānaki e paʻanga fakatuʻupakeé kae ʻoua kuo ʻi ai haʻo paʻanga feʻunga ki ha fakamole māhina ʻe tolu ki he ono. Fakaʻaongaʻi ʻeni ʻi he taimi ʻe fie maʻu aí kae ʻoua ʻe fakamoʻua. Ka ke manatuʻi ke toki fakaʻaongaʻi pē ia ki he ngaahi meʻa fakatuʻupakē moʻoní ka ke fakapatisetiʻi e toenga ʻo e ngaahi meʻa kehé.
Uá, tuku hoʻo fakafalala ki he fakamoʻua koloá mo e kaati fakamoʻuá. Naʻe fokotuʻu mai ʻe ʻEletā Jeffrey R. Holland ha “tafa fakasanisani” fakapaʻanga. Naʻá ne pehē, “Ko ha tafa ʻeni ia ʻoku ʻikai mamahi: Kosi iiki pē hoʻo ʻū kaati fakamoʻuá. … Kuo teʻeki ai ha fakafiemālie ki he tangata onopōní kuó ne uesia pehē ʻa e tuʻunga malu fakapaʻanga ʻo e ngaahi fāmilí ka ko e kaati fakamoʻuá, tautautefito ki he ngaahi fāmili foʻou ʻoku faingataʻaʻiá” (Jeffrey R. mo Patricia T. Holland,“ We Have Learned—Together,” Ensign, June 1986, 30). ʻE tokoni hono kosi iiki hoʻo ʻū kaati fakamoʻuá ke taʻofi ai haʻo toe fakamoʻua.
-
-
Aleaʻi:Ko e hā ʻokú ke loto ke fai ke taʻofi ʻa e toutou fakamoʻuá?
2. Totongi ʻOsi Ho Ngaahi Moʻuá
-
Lau:Kuo faleʻi kitautolu ke tau totongi ke siʻi ange hotau moʻuá ʻi he vave taha te tau lavá: “Kapau ʻokú ke fai ha moʻua, … ngāue ke totongi ia ʻi he vave tahá mo fakaʻatā ai koe mei he haʻisiá” (Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí [2004], 126).
Ko ha ngaahi sitepu ʻeni ʻe fā ʻe tokoni atu ke ke fokotuʻu mo muimui ai ki ha palani ke ke fakangata ai ʻa e fakamoʻuá.
-
Fakakaukau ke toe lahi ange ʻa e paʻanga ʻoku totongi ki hoʻo moʻuá.
-
Fakakaukau pe ko e fē tafaʻaki ʻe totongi lahi aí.
-
Fakaʻaongaʻi ʻa e founga totongi fakahokohokó (rollover method).
-
Fakahoko mo ha ngaahi sitepu kehe ʻo ka fie maʻu.
-
Fakakaukau ke Toe Lahi Ange ʻa e Paʻanga ʻOku Totongi ki Hoʻo Moʻuá
-
Lau:Ko e taha ʻo e ngaahi founga mamafa taha ke fakangata ai ʻa e fakamoʻuá ko e totongi pē ʻa e mahuʻinga siʻisiʻi tahá. ʻOku meimei ko e totongi siʻisiʻí ko ha pēseti ia ʻo e mahuʻinga fakalūkufuá. Ko e taimi ʻoku holo hifo ai e mahuʻinga ʻo e noó, ʻoku pehē pē mo e mahuʻinga siʻisiʻi taha te ke lava ʻo totongí. ʻE toe fuoloa ange ʻa e taimi ke ke totongi ʻosi ai ʻa e moʻuá pea ʻe toe lahi ange hoʻo fakamole ki he totongi tupú. Ke vave ange hoʻo ʻatā mei he moʻuá, ʻe fie maʻu ke ke totongi ʻo lahi ange ʻi he totongi siʻisiʻi tahá.
Fakamatalá
Palanisí
Lahi ʻo e Totongi Tupú
Totongi Fakamāhiná
Kaati fakamoʻua #1
$4,000
17%
$97
Kaati fakamoʻua #2
$6,500
19%
$168
Meʻalele
$5,000
3.00%
$145
Nō ʻa e tokotaha akó
$18,000
5.50%
$300
Mōkisí
$170,000
4.50%
$1,050
Hangē ko ʻení, kapau te tau fakaʻaongaʻi ʻetau ʻinivenitoli ki he fakamoʻuá (ʻi ʻolungá) mei he vahe ne toki ʻosí pea totongi pē ʻa e mahuʻinga siʻisiʻi taha ʻi he kaati fakamoʻua #1, ʻokú ke pehē ko e hā hano fuoloa pea toki ʻosi e moʻuá? ʻOkú ke pehē ʻe fiha hoʻo fakamole ki he totongi tupú? Kapau ʻe totongi pē ʻa e mahuʻinga siʻisiʻi tahá:
-
ʻE feʻunga ia mo ha taʻu ʻe 20 mo e māhina ʻe 9 kae toki totongi ʻosi!
-
ʻE feʻunga ʻa e totongi tupú mo e $5,107.62.
Kae fēfē kapau te ke totongi ʻa e totongi siʻisiʻi taha ko e $97, fakataha mo ha $100 makehe ʻi he māhina?
-
Te ke totongi ʻosi ia ʻi he taʻu pē ʻe 2½—ʻo vave ʻaki e taʻu ʻe 18!
-
Te ke fakahaofi ai ʻa e $4,357.49 ʻo e totongi tupú!
-
-
Aleaʻi:Ko e hā ʻoku fie maʻu ai ʻe he ngaahi kautaha noó ke ke totongi pē mahuʻinga siʻisiʻi tahá?
-
Lau:ʻI hono totongi ʻo lahi ange ʻi he mahuʻinga siʻisiʻi tahá ʻe nounou ange ai ʻa e taimi ke ke ʻatā ai mei he moʻuá pea te ke fakahaofi ai ha paʻanga lahi ʻi he totongi tupú. Kuó ke muimuiʻi hoʻo ngaahi fakamolé pea faʻu mo ha patiseti. Te ke fakaʻataʻatā fēfē ha paʻanga ʻi hoʻo ngaahi fakamolé ke totongi fakalahi ʻaki hoʻo moʻuá? Ko e taha hoʻo ngaahi tukupā ʻi he uike ní ke ke fakapapauʻi pe ko e fiha te ke lava ʻo toe tānaki ke totongi fakalahi ʻaki ho moʻuá. ʻI he taimi ʻokú ke fakakaukauʻi ai ho moʻua ke ʻuluaki totongi ʻosí, fili ha mahuʻinga pau ʻoku lahi ange ʻi he totongi siʻisiʻi tahá, pea totongi ia kae ʻoua kuo ʻosi e moʻuá.
Fakakaukau pe ko e Fē ʻe Totongi Lahi Aí
-
Lau:Ko ha ongo founga ʻeni ke ke fili mei ai ʻi hoʻo fakakaukauʻi pe ko e moʻua fē te ke tomuʻa totongí. Te ke lava ʻo:
-
ʻUluaki totongi fakalahi ʻa e moʻua ʻoku māʻolunga taha hono totongi tupú.
-
ʻUluaki totongi fakalahi ʻa e moʻua ʻoku toe siʻi hono toenga palanisí.
Ko e ongo foungá ni ʻoku fakatou ʻi ai pē hona lelei mo hona kovi, ka te na fakatou fakaiku pē ki he ʻosi ʻa e moʻuá. Ko e taha hoʻo ngaahi tukupā ʻi he uike ní, ke ke fakapapauʻi pe ko e moʻua fē te ke ʻuluaki totongi ʻosí.
-
|
Foungá |
Ngaahi Leleí |
Ngaahi Koví |
|---|---|---|
|
ʻUluaki totongi e tupu ʻoku māʻolunga tahá |
|
|
|
ʻUluaki totongi e moʻua ʻoku siʻisiʻi taha hono toenga palanisí |
|
|
Fakaʻaongaʻi e Founga Totongi Fakahokohokó (Rollover)
-
Lau:Ko e founga totongi fakahokohokó ko ha founga lelei ia ke totongi ʻosi ai ho moʻuá. Tau pehē pē te ke lava ʻo fakalahi ʻaki ha $100 ʻi he māhina hoʻo totongi moʻuá. Ko e taimi te ke totongi ʻosi ai ha moʻuá, ko e hā ʻoku totonu ke ke fai ʻaki e paʻanga naʻe totongi ʻaki e nō ko iá? Fakaʻaongaʻi ia ke hoko atu ʻaki hono totongi hoʻo ʻū nō kehé! Ko e meʻa ʻeni te ke kamata moʻoni ai ke ke tauʻatāina vave ange mei he fakamoʻuá.
Hangē ko ʻení, ʻi he sīpinga ʻinivenitoli moʻuá, kapau naʻá ke totongi fakalahi ʻaki ha $100 ʻi he māhina ki he kaati fakamoʻua #1, ko hoʻo totongi fakamāhiná ko e $197. Ka hili hono totongi ʻosi iá, ʻe ʻi ai hoʻo toenga $197 te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ke totongi ʻaki ha moʻua kehe. Kapau naʻá ke fakahū ʻa e $197 ko iá ki he toenga moʻua $6,500 ʻi he kaati fakamoʻua #2, te ke:
-
Totongi ʻosi ʻa e kaati fakamoʻua ko iá ʻo vave ʻaki ha taʻu ʻe 23 mei hono taimi totonú ʻo ka ne ka totongi pē ʻa e mahuʻinga siʻisiʻi tahá!
-
Fakahaofi ʻa e $8,500 tupu ʻo e totongi tupú!
Ko hoʻo totongi ʻosi pē ʻa e kaati fakamoʻua ko iá, te ke maʻu leva ha $365 makehe ke totongi ʻaki e ngaahi moʻua kehé, ʻo fai pehē ai pē. ʻOku ngāue lelei ʻa e founga totongi hokohokó ke ʻosi vave ʻa e moʻuá.
-
-
Aleaʻi:ʻE tokoni fēfē ʻa e founga totongi hokohokó ke ke tauʻatāina vave ange ai mei he moʻuá?
Fakahoko mo ha Ngaahi Sitepu Kehe
-
Lau:Kapau ʻokú ke faingataʻaʻia hono totongi e mahuʻinga siʻisiʻi tahá, mahalo ʻe fie maʻu ke ke fai ha ngaahi ngāue makehe (vakai ki lalo).
Aleaʻi e Totongi ʻOsi ʻo e Moʻuá ʻi Hoʻomou Fakataha Alēlea Fakafāmilí
-
Lau:Aleaʻi ʻi hoʻomou fakataha alēlea fakafāmili he uike ní, pe ko e fiha ʻi he māhina te mou lava ʻo tuku mavahe ke fakalahi ʻaki e totongi ki homou ngaahi moʻuá. ʻIkai ngata aí, aleaʻi pe ko e nō fē te mou ʻuluaki totongí (totongi tupu māʻolunga tahá pe toenga nō siʻisiʻi tahá). Mahalo te ke fie fakaʻaongaʻi ʻa e “Sīpinga Fealēleaʻaki ʻi he Fakataha Alēlea Fakafāmili” ʻi laló.