“Ch’ol 3: Tzolok 3—Lix evangelio li Jesukristo,” Jultika Lin Evangelio: Jun tenq’anel hu re xwotzb’al lix evangelio li Jesukristo (2023)
“Ch’ol 3: Tzolok 3,” Jultika Lin Evangelio
Ch’ol 3: Tzolok 3
Lix evangelio li Jesukristo
Jalam-uuch
Li xkab’ xk’ulunik, xb’aan laj Harry Anderson
Eb’ li kristiaan maare te’xpatz’
Ani li Jesukristo? Chan ru tinxtenq’a laa’in ut lin junkab’al?
K’a’ru naraj naxye naq wan aapaab’aal chirix li Jesukristo? Chan ru naq lin paab’aal tinrosob’tesi sa’ lin yu’am?
K’a’ru naraj naxye li jalb’a-k’a’uxlej?
Chan ru tinweek’a xtuqlajik inch’ool ut xkuyb’al inmaak chirix naq xinb’aanu li ink’a’ us?
K’a’ru aj-e li kub’iha’?
K’a’ru li maatan re li Santil Musiq’ej?
K’a’ru naraj naxye li kuyuk toj sa’ roso’jik?
Rik’in lix evangelio li Jesukristo nokochal rik’in li Kristo. Moko ch’a’aj ta xtawb’al ru—jun ch’ina al naru ajwi’ naxtaw ru. Li tzolok a’in naxk’ut lix evangelio ut lix tzol’leb’ li Kristo, li natikla rik’in xpaab’ankil li Jesukristo, li kub’iha’, li jalb’a-k’a’uxlej, li maatan re li Santil Musiq’ej, ut li kuyuk toj sa’ roso’jik. Naxk’ut ajwi’ chan ru naq li evangelio narosob’tesi chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios.
Li aatin evangelio naraj naxye “chaab’il esil.” Lix evangelio li Jesukristo, a’an chaab’il esil xb’aan naq naxk’ut li na’leb’ li na’ajman re naq toochalq rik’in li Jesus ut tookole’q (chi’ilmanq 1 Nefi 15:14). Li evangelio naxk’ut chiqu chan ru xnumsinkil li qayu’am chi us. Li chaab’il esil re li evangelio naxkawresi li b’e re taakuye’q li qamaak, re toosantob’resiiq, ut re tooq’ajq rik’in li Dios.
Li tenq’ choq’ re li k’utuk
Sa’ li raqal a’in wan jun li tusleb’aal na’leb’ li tatxtenq’a chixkawresinkil aawib’ choq’ re li k’utuk. Naxye ajwi’ k’a’ru na’leb’ naru taapatz’ reheb’ li kristiaan, jo’ ajwi’ li naru taab’oqeb’ chixb’aanunkil.
Naq nakakawresi aawib’ chixtzolb’al jun li kristiaan, tz’il rix b’ar wan sa’ xyu’am, ut k’a’ru li aajel ru choq’ re. Sik’ ru li na’leb’ jwal us raj xk’utb’al chiru. Kawresi aawib’ re naq taanaw xch’olob’ankil li aatin maji’ rab’ihom. K’uub’ li tzolok a’ yaal jo’ chanru li hoonal wanq aawe re naq ink’a’ taab’ayq li k’utuk.
Sik’ ru li aatin re loq’laj hu li taawaj xk’utb’al sa’ li tzolok. Naru taasik’ li aatin re loq’laj hu b’ar wi’ naxye “xch’olob’ankil li na’leb’” sa’ li hu a’in.
Tz’il rix k’a’ru na’leb’ taapatz’ reheb’ li kristiaan naq yookat chixtzolb’aleb’. Sik’ ru k’a’ru taab’oqeb’ chixb’aanunkil, ut li aatin taaye re xb’oqb’al.
Ye resil li osob’tesink naxyeechi’i li Dios, ut li k’a’ru nakanaw sa’ laa ch’ool.
Jalam-uuch
eb’ li misioneer neke’xtzol li junkab’al
Li naru nakak’ut chiruheb’ li kristiaan sa’ 15–25 k’asal
Sik’ arin yal jun malaj wiib’ oxib’ li na’leb’ taak’ut. Wan xch’olob’ankileb’ li na’leb’ rub’el li tusleb’aal a’in.
Li k’anjel kixk’ul li Jesukristo
Li Dios kixtaqla li Jesukristo, lix Raarookil Alal, sa’ li ruchich’och’ re xtojb’al qix chiru li maak ut li kamk.
Xb’aan naq li Jesus kixmayeja rib’ chixtojb’al qix, naru tooch’aje’q chirix li maak ut toosantob’resiiq naq naqajal qak’a’uxl.
Chirix naq li Jesus kikam chiru krus, kiwakli chi yo’yo. Sa’ xk’ab’a’ lix waklijik chi yo’yo, chiqajunilo toowakliiq chi yo’yo chirix naq tookamq. A’an naraj naxye naq li qamusiq’ ut li qatib’el te’junajiiq wi’chik, ut taawanq qayu’am chi junelik sa’ jun li qatib’el tz’aqal re ru.
Xpaabʼankil li Jesukristo
Li paab’aal, a’an li xb’een na’leb’ re lix evangelio li Jesukristo.
Naq naqapaab’ li Jesukristo, k’ojk’o li qach’ool naq a’an li Ralal li Dios, ut naqapaab’ naq tooxkol ut tixtoj qix.
Sa’ li qapaab’aal chirix li Jesukristo nayo’la li qawankil chi k’anjelak.
Naqakawob’resi li qapaab’aal rik’in tijok, xtzolb’aleb’ li loq’laj hu, ut xpaab’ankileb’ li taqlahom.
Li jalbʼa-kʼaʼuxlej
Xpaab’ankil li Jesukristo nokoxk’am chixjalb’al qak’a’uxl. Li jalb’a-k’a’uxlej a’an li sutq’iik rik’in li Dios ut li isink-ib’ rik’in li maak. Naq naqajal qak’a’uxl, najala li qab’aanuhom, li qajom, ut li qak’oxlahom re naq tixk’am rib’ rik’in li rajom li Dios.
Naq naqajal qak’a’uxl chi anchal qach’ool, li Dios naxkuy qamaak. Naru taakuye’q qamaak xb’aan naq li Jesukristo kixtoj rix li qamaak.
Naq naqajal qak’a’uxl, natuqla li qach’ool xb’aan naq nak’irtesiik li qaxutaan ut lix rahil qach’ool.
Naqab’aanu li jalb’a-k’a’uxlej chiru chixjunil li qayu’am. Li Dios junelik nokoxk’ul naq naqajal qak’a’uxl. Maajo’q’e tooxkanab’.
Li kub’iha’: Xb’een li qasumwank rik’in li Dios
Li kub’iha’, a’an xb’een li qasumwank rik’in li Dios.
Wiib’ ru li kub’iha’: li kub’iha’ rik’in ha’ ut rik’in li Musiq’ej. Naq nakub’e qaha’ ut nokok’ojob’aak choq’ komon, nokoch’ajob’resiik chirix li qamaak, ut naqatikib’ li qayu’am chi ak’il.
Nakub’e qaha’ chi sub’b’il rub’el ha’, jo’ kixb’aanu li Jesus.
Eb’ li kok’al ink’a’ neke’kub’e xha’ toj reetal naq neke’xket waqxaqib’ chihab’ xyu’am. Eb’ li kok’al li maji’ neke’xket waqxaqib’ chihab’ ak tojb’ileb’ rix xb’aan li Jesukristo.
Naqak’ul li loq’laj wa’ak rajlal xamaan re xjultikankil lix mayej li Jesus ut re x’ak’ob’resinkil li qasumwank rik’in li Dios.
Li maatan re li Santil Musiqʼej
Li Santil Musiq’ej, a’an roxil li komon sa’ roxichal li Dios.
Chirix naq nakub’e qaha’, naqak’ul li maatan re li Santil Musiq’ej rik’in jun li loq’laj k’anjel, a’an li k’ojob’ank nayeeman re.
Naq naqak’ul li maatan re li Santil Musiq’ej, li Musiq’ej a’an naru nokorochb’eeni chiru chixjunil li qayu’am wi tiiko chi paab’ank.
Li Santil Musiq’ej nokoxsantob’resi, nokoxb’eresi, naxk’ojob’ qach’ool, ut nokoxtenq’a chixnawb’al li yaal.
Li kuyuk toj sa’ roso’jik
Naq yooko chi kuyuk toj sa’ roso’jik, naqak’anjela li qapaab’aal chirix li Kristo wulaj wulaj. Naqapaab’ li qasumwank rik’in li Dios, naqajal qak’a’uxl, naqasik’ qochb’eeninkil xb’aan li Santil Musiq’ej, ut naqak’ul li loq’laj wa’ak.
Naq naqasik’ xtaaqenkil li Jesukristo sa’ tiikilal, li Dios naxyeechi’i naq taqak’ul li junelik yu’am.
Lix evangelio li Jesukristo narosob’tesi chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios
Xyu’aminkil li evangelio naxnimob’resi xsahil qach’ool, naxchaab’ilob’resi qab’aanuhom, ut naxsahob’resi li qakomonil rik’ineb’ li qas qiitz’in.
Jwal sahaq wi’chik qach’ool—qajunes ut jo’ ajwi’ sa’ junkab’al—naq naqayu’ami lix na’leb’ li Jesukristo.
Xb’aan lix evangelio li Jesukristo, osob’tesinb’ileb’ li junkab’al sa’ li yu’am a’in ut naru te’wanq rik’in li Dios chi junajinb’ileb’ sa’ li junelik q’e kutan.
Li na’leb’ naru taapatz’ reheb’ li kristiaan
A’aneb’ a’in li na’leb’ naru taapatz’ reheb’ li kristiaan. Naq nakapatz’ li na’leb’ a’in, naru tex-ok sa’ li chaab’il aatinak, ut taataw ru xk’a’uxl laa was aawiitz’in.
K’a’ru nakanaw chirix li Jesukristo?
Choq’ aawe laa’at, k’a’ru naraj naxye naq wan aapaab’aal chirix li Jesukristo?
K’a’ru nakawaj xjalb’al sa’ laa yu’am?
K’a’ru nakanaw chirix li jalb’a-k’a’uxlej?
K’a’ru nakanaw chirix li kub’iha’? K’a’ru naru taab’aanu anajwan re xkawresinkil aawib’ choq’ re li kub’iha’?
K’a’ru li tenq’ naru tixk’e aawe li Santil Musiq’ej re naq tatq’ajq rik’in li Dios?
K’a’ru junaq li ch’a’ajkilal yookat chixnumsinkil malaj yoo chixnumsinkil laa junkab’al? Ma naru taqach’olob’ chan ru naq lix evangelio li Jesukristo naru taatenq’anq?
Li naru taab’oqeb’ laa was aawiitz’in chixb’aanunkil
Ma naru taqaxaqab’ junaq kutan re took’ulunq wi’chik?
Xch’olob’ankil li na’leb’
Sa’ li raqal a’in wan li tzol’leb’ ut li aatin re loq’laj hu li tixkawob’resi laa nawom ut tatxtenq’a chi k’utuk.
Jalam-uuch
These Twelve Jesus Sent Forth [Eb’ li kab’laju a’in ke’taqlaak xb’aan li Jesus], xb’aan laj Walter Rane
Li k’anjel kixk’ul li Jesukristo
Li qaChoxahil Yuwa’ kixtaqla li Jesukristo li Ralal sa’ li ruchich’och’ re naq tooruuq chixk’ulb’al li sahil ch’oolejil sa’ li ruchich’och’ a’in ut sa’ li yu’am chalel. “Ut aʼin li evangelio, li sahil esilal, … naq [li Jesukristo] kichal saʼ li ruchichʼochʼ … re riiqankil lix maak li ruchichʼochʼ, ut re xsantobʼresinkil li ruchichʼochʼ, ut re xchʼajobʼresinkil chiru chixjunil li maaʼusilal; re naq saʼ xkʼabʼaʼ aʼan taaruuq teʼkoleʼq chixjunilebʼ” (Tzolʼlebʼ ut Sumwank 76:40–42).
Chiqajunilo nokomaakob’k, ut chiqajunilo nokokam. Li maak ut li kamk tooxram raj chixk’ulb’al li junelik yu’am rik’in li Dios wi ta maak’a’ jun aj Tojol qix (chi’ilmanq 2 Nefi 9). Rub’elaj naq kiyo’ob’tesiik li ruchich’och’, li qaChoxahil Yuwa’ kixsik’ ru li Jesukristo re naq a’an tixkol qix. Sa’ jun nimajwal xk’utb’esinkil li rahok, li Jesus kichal sa’ ruchich’och’ ut kixb’aanu li k’anjel a’an. Xb’aan li k’anjel kixb’aanu, taaruuq taatoje’q qix chiru li qamaak, ut chiqajunilo toowakliiq chi yo’yo chirix naq tookamq.
Maak’a’ xmaak li Jesus chiru xyu’am. Sa’ xraqik lix k’anjel sa’ li ruchich’och’, kixk’ul li qamaak sa’ xb’een naq yoo chi rahob’tesiik sa’ Getsemani ut chiru li krus (chi’ilmanq 1 Nefi 11:33). Li Jesus kixk’ul li rahilal q’axal nim toj reetal naq kixk’e “chi siksotk xbʼaan xrahil ut chi elk xkikʼel ruuchil tiqobʼ” (Tzol’leb’ ut Sumwank 19:18). Chirix lix kamik chiru krus, li Jesus kiwakli chi yo’yo, ut kixq’ax ru li kamk. Chi jo’kan, li Jesukristo kixb’aanu lix tojb’al rix li maak.
Li qamaak nokoxtz’ajni sa’ musiq’ej, ut “maakʼaʼ kʼaʼru tzʼaj naru nawan rikʼin li Dios ” (1 Nefi 10:21). Jo’kan ajwi’, li tiikilal naraj naq li qamaak junelik tixk’ul xq’ajkamunkil.
Xb’aan naq li Jesus kixmayeja rib’ chixtojb’al qix, naru tooch’aje’q chirix li maak ut toosantob’resiiq wi naqajal qak’a’uxl. Xb’aan ajwi’ li mayej a’an, naru xk’eeb’al li kʼaʼru elajinbʼil xbʼaan li tiikilal (chiʼilmanq Alma 42:15, 23–24). Li Kolonel kixye, “Laaʼin … kinnumsi li kʼaʼaq re ru aʼin choqʼ re chixjunilebʼ, re naq inkʼaʼ teʼxnumsi rahilal wi teʼxjal xkʼaʼuxl; aʼut wi inkʼaʼ teʼxjal xkʼaʼuxl tento teʼxnumsi rahilal joʼ kinkʼul ajwiʼ laaʼin” (Tzolʼlebʼ ut Sumwank 19:16–17). Chi maak’a’ li Jesukristo, li maak tooxram raj chixyo’oninkil qana’aj rik’in li qaChoxahil Yuwa’.
Naq kixmayeja rib’ sa’ qak’ab’a’, li Jesus ink’a’ kirisi li qak’anjel laa’o. Li qak’anjel laa’o, a’an xpaab’ankil li Jesus, xjalb’al qak’a’uxl, ut xyalb’al qaq’e chixpaab’ankileb’ li taqlahom. Naq naqajal qak’a’uxl, li Yuwa’b’ej naxk’e xk’ulub’ li Jesus chiruxtaanankil qu (chi’ilmanq Moroni 7:27–28). Rik’in naq li Kolonel naxb’aanu quuchil, li qaChoxahil Yuwa’ naxkuy qamaak, ut maak’a’ chik li qiiq ut li qaxutaan chirix li qamaak (chi’ilmanq Mosiah 15:7–9). Nokoch’aje’ sa’ musiq’ej, ut sa’ li junelik q’e kutan tooruuq chi k’ule’k rik’in li Dios.
Li k’anjel kixk’ul li Jesus, a’an ajwi’ li qakolb’al chiru li kamk. Xb’aan naq li Jesus kiwakli chi yo’yo, laa’o ajwi’ toowakliiq chi yo’yo chirix naq tookamq. A’an naraj naxye naq li qamusiq’ ut li qatib’el te’junajiiq wi’chik, ut taawanq qayu’am chi junelik sa’ jun li qatib’el tz’aqal re ru. Chi maak’a’ li Jesukristo, li kamk tooxram raj chixyo’oninkil qana’aj rik’in li qaChoxahil Yuwa’.
Li xb’een naʼlebʼ re li evangelio, aʼan xpaabʼankil li Qaawaʼ Jesukristo. K’ojk’o chixjunileb’ li na’leb’ re li evangelio sa’ xb’een li paab’aal.
Naq naqapaab’ li Jesukristo, k’ojk’o li qach’ool naq a’an li Ralal li Dios Junaj Chiribʼil. Naapaab’ naq tooxkol ut tixtoj qix, ut naq ka’ajwi’ sa’ xk’ab’a’ a’an naru nokoq’aj rik’in li Dios (chi’ilmanq Hechos 4:10–12; Mosiah 3:17; 4:6–8). B’oqb’ilo chixk’anjelankil “li paabʼaal chirix, chi kanabʼanbʼil anchal qibʼ chiru lix kʼulubʼejil aʼan li kaw xmetzʼew chi kolok” (2 Nefi 31:19).
Naq naqapaab’ li Jesukristo, naqapaab’ naq kixk’ul xrahilal li qamaak re xtojb’al rix. Rik’in naq kixmayeja rib’ choq’ qe, naru tooch’ajob’resiiq ut naru taakole’q qix naq naqajal qak’a’uxl. Li ch’ajob’resink a’in nokoxtenq’a chixtawb’al li tuqtuukilal ut li qayo’onihom sa’ li yu’am a’in. Nokoxtenq’a ajwi’ chixk’ulb’al xtz’aqalil li sahil ch’oolejil chirix naq tookamq.
Naq naqapaab’ li Jesukristo, k’ojk’o li qach’ool naq tooxwaklesi chi yo’yo chirix naq tookamq. Li paab’aal a’in naru tixk’ojob’ qach’ool naq nakam jun li qakomon. Lix rahil li kamk naru taa’isiiq xb’aan naq ak yeech’i’inb’il li wakliik chi yo’yo.
Naq naqapaab’ li Jesukristo, naqapaab’ naq kixk’ul sa’ xb’een li qach’a’ajkilal ut li qamajelal (chi’ilmanq Isaias 53:3–5). Rik’in naq kixnumsi xyu’am sa’ ruchich’och’, naxnaw qatenq’ankil rik’in uxtaan sa’ li qach’a’ajkilal arin (chi’ilmanq Alma 7:11–12; Tzol’leb’ ut Sumwank 122:8). Naq naqak’anjela li qapaab’aal, li Jesus nokoxtenq’a chixtiikisinkil qib’ chi uub’ej naq wanko sa’ ch’a’ajkilal.
Sa’ xk’ab’a’ li qapaab’aal, li Jesus naru nokoxk’irtesi sa’ tib’elej ut sa’ musiq’ej. Junelik yo’on wan chiqatenq’ankil naq naqab’aanu li raatin li naxye, “Chexʼiloq wankin wiʼ saʼ li junjunq eekʼoxlahom; miwiibʼan eechʼool, mexxuwak” (Tzol’leb’ ut Sumwank 6:36).
Xwaklesinkil li qawankil chi k’anjelak
Xpaab’ankil li Jesukristo nak’amok sa’ li k’anjelak. Naqak’ut li qapaab’aal rik’in xpaab’ankileb’ li taqlahom ut xb’aanunkil li us wulaj wulaj. Naqajal qak’a’uxl chirix li qamaak. Ink’a’ naqakanab’ li Jesukristo. Naqayal qaq’e chi wulak jo’ chanru a’an.
Naq naqak’anjela li qapaab’aal, naru naqak’ul lix wankil li Jesus sa’ li qayu’am wulaj wulaj. Li Jesus tixk’e ruuchinihom lix yalb’al qaq’e. Tooxtenq’a chi k’iik ut chixtz’eqtaanankil li aaleek.
Xkawob’resinkil li qapaab’aal
Li profeet aj Alma kixk’ut naq naru too’ok chixkawob’resinkil li qapaab’aal us ta yal naqaj naq toopaab’anq (Alma 32:27). Aran, naru tak’iiq li qapaab’aal chirix li Jesukristo rik’in xtzolb’al li raatin, xyu’aminkil lix na’leb’, ut xpaab’ankileb’ lix taqlahom. Laj Alma kixk’ut naq wi taqayal qaq’e chixch’olaninkil li raatin li Dios sa’ qaam, “tixchap xxeʼ, ut … a’anaq jun xtoonal li cheʼ li taanimanq choqʼ re li yuʼam li junelik taawanq”—ut chi joʼkan tixkawobʼresi li qapaabʼaal (Alma 32:41; cheʼilmanq raqal 26–43).
Temas del Evangelio: “Jesucristo,” “Expiación de Jesucristo,” “Fe en Jesucristo”
Li jalbʼa-kʼaʼuxlej
K’a’ru li jalb’a-k’a’uxlej?
Li jalb’a-k’a’uxlej a’an xkab’ li na’leb’ re li evangelio. Li qapaab’aal chirix li Jesukristo ut li qarahom choq’ re nokoxk’am chixjalb’al qak’a’uxl (chi’ilmanq Helaman 14:13). Li jalb’a-k’a’uxlej a’an li sutq’iik rik’in li Dios ut isink-ib’ rik’in li maak. Naq naqajal qak’a’uxl, najala li qab’aanuhom, li qajom, ut li qak’oxlahom re naq tixk’am rib’ rik’in li rajom li Dios. Naru xkuyb’al li maak xb’aan naq li Jesukristo kixmayeja rib’ chixtojb’al rix.
Sa’ li jalb’a-k’a’uxlej, ink’a’ yal naqamin qib’ chixjalb’al junaq li qapaaltil. Naqasutq’isi b’an qib’ chi anchal qach’ool rik’in li Kristo, li naxk’e qawankil chixk’ulb’al jun li “nimla jalok” sa’ li qach’ool (Alma 5:12–14). Naq naqak’ul li jalok a’in sa’ li qach’ool, nokoyo’la wi’chik sa’ musiq’ej (chi’ilmanq Mosiah 27:24–26).
Sa’ li jalb’a-k’a’uxlej, na’ak’ob’resiman li k’a’ru naqak’oxla chirix li Dios, chiqix laa’o, ut chirix li ruchich’och’. Naqeek’a chi ak’il lix rahom li Dios choq’ qe jo’ ralal xk’ajol—jo’ ajwi’ lix rahom li Kolonel choq’ qe. Li jalb’a-k’a’uxlej, a’an jun reheb’ li maatan q’axal nim naxk’e li Dios sa’ xk’ab’a’ li Ralal.
Chan ru na’ux li jalb’a-k’a’uxlej
Naq naqajal qak’a’uxl, naqak’e reetal li qamaak ut naraho’ qach’ool chi yaal chirix. Naqach’olob’ li qamaak chiru li Dios ut naqapatz’ naq tixkuy. Naq jwal nim li maak, naqach’olob’ ajwi’ chiruheb’ laj jolominel re li Iglees, li toohe’xtenq’a naq yooko chixjalb’al qak’a’uxl. Naqab’aanu li jo’ k’ihal naru chiqu re xtuqub’ankil li ch’a’ajkilal li xqawaklesi. Naq nokokana sa’ xb’aanunkil li us, naqak’utb’esi naq yooko chixjalb’al qak’a’uxl chi yaal.
Li jalb’a-k’a’uxlej nab’aanuman wulaj wulaj chiru li qayu’am. “Chixjunileb’ xe’maakob’k ut maak’a’ xloq’al li Dios rik’ineb’” (Romanos 3:23). Tento taqajal qak’a’uxl rajlal, ut taqak’e reetal naq “chixjunil naqakuy xnumsinkil sa’ xk’ab’a’ [li Kristo], li nak’ehok xkawub’ qach’ool” (Filipenses 4:13). Li Qaawa’ kixye naq “joʼ kʼihal sut teʼxjal xkʼaʼuxl lin tenamit laaʼin tinkuy li qʼetok aatin xeʼxbʼaanu chiwu” (Mosiah 26:30).
Li osob’tesiik xb’aan li jalb’a-k’a’uxlej
Li jalb’a-k’a’uxlej, a’an jun li usilal li nak’ehok sahil ch’oolejil ut tuqtuukilal. Nokoxk’am “rikʼin xwankil laj Tojol-ix, re taakoleʼq li qaam” (Helaman 5:11).
Naq naqajal qak’a’uxl, timil timil nak’irtesiik li qaxutaan ut lix rahil qach’ool. Jwal naqeek’a wi’chik li Santil Musiq’ej. Jwal naqaj wi’chik xtaaqenkil li Dios.
Jalam-uuch
Awa’b’ej Russell M. Nelson
“Wankeb’ naab’al li neke’ril li jalb’a-k’a’uxlej jo’ tojb’a-maak—li [ink’a’ us raj xk’ulb’al]. … A’b’anan li qaxiw chirix junaq li tojb’a-maak, a’an k’eeb’il xb’aan laj Satanas. Naraj ramok chiqu re naq ink’a’ too’iloq rik’in li Jesukristo, li xaqxo chi teeto lix tel, ut naraj qak’irtesinkil, xkuyb’al qamaak, qach’ajob’resinkil, qakawob’resinkil, xsaqob’resinkil qu, ut qasantob’resinkil” (Russell M. Nelson, “Naru taqab’aanu li chaab’il wi’chik ut toowanq chi chaab’il wi’chikJolomil ch’utb’aj-ib’ re abril 2019).
Temas del Evangelio: “Arrepentimiento,” “Expiación de Jesucristo”
Jalam-uuch
jun ixq nakub’e xha’
Li kub’iha’: Xb’een li qasumwank rik’in li Dios
Xpaab’ankil li Jesukristo ut xjalb’al qak’a’uxl nokoxkawresi choq’ re li kub’iha’ ut li k’ojob’aak choq’ komon. Li kub’iha’, a’an xb’een li k’anjel re kolb’a-ib’ sa’ lix evangelio li Jesukristo. Naq naqak’ul li loq’laj k’anjel a’in, noko’ok xb’een sut sa’ sumwank rik’in li Dios.
Jun li loq’laj k’anjel li nab’aanuman rik’in xwankilal li tijonelil, a’an li k’ojob’anb’il k’anjel nayeeman re. Aajel ru li kub’iha’ ut xkomoneb’ chik li k’ojob’anb’il k’anjel choq’ re li qakolb’al.
Rik’ineb’ li k’ojob’anb’il k’anjel, noko’ok sa’ sumwank rik’in li Dios. Li sumwank, a’an li wank sa’ aatin rik’in li Dios. Li Dios naxye naq toorosob’tesi wi naqapaab’ li aatin xqaye. Tento naq k’eeb’ilaq qib’ chi anchal qach’ool chixb’aanunkil li naqayeechi’i re li Dios.
Li Dios kixk’eheb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut li sumwank re qatenq’ankil chi chalk rik’in ut chixk’ulb’al li junelik yu’am. Naq naqak’ul li k’ojob’anb’il k’anjel ut naqapaab’ li sumwank, naru naqak’ul “li wankilal re choxahilal” sa’ li qayu’am (Tzol’leb’ ut Sumwank 84:20).
Li sumwank re li kub’iha’
Li Kolonel kixk’ut naq na’ajman li kub’iha’ re naq too’ok sa’ li awa’b’ejihom re choxa (chi’ilmanq Jwan 3:5). Na’ajman ajwi’ re naq too’ok choq’ komon sa’ lix Iglees li Jesukristo. Laj Kolol qe kixk’ul ajwi’ li kub’iha’ re xk’utb’al li b’e chiqu (chi’ilmanq Mateo 3:13–17).
Naq nakub’e qaha’ ut naqapaab’ li sumwank, li Dios naxyeechi’i xkuyb’al li qamaak (chi’ilmanq Hechos 22:16; 3 Nefi 12:1–2). Li nimla usilal a’in naru nak’ulman sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, li “narahok qe ut kooxch’ajob’resi chiru li qamaak rik’in lix kik’el” (Apokalipsis 1:5). Li Dios naxyeechi’i ajwi’ naq li Santil Musiq’ej toorochb’eeni re naq toosantob’resiiq, toob’eresiiq, ut taak’ojob’aq li qach’ool.
Sa’ li sumwank re li kub’iha’, naqak’ut xyaalal naq wan qach’ool chixk’ulb’al xk’ab’a’ li Jesukristo sa’ qab’een. Naqaye ajwi’ naq junelik taqajultika li Jesukristo ut taqapaab’ lix taqlahom. Naqaye naq took’anjelaq chiru li qas qiitz’in, ut naq tooyaab’aq rik’ineb’ li neke’yaab’ak, taqak’ojob’ xch’ooleb’ li neka’ajok k’ojob’aak xch’ool, ut tooxaqliiq “jo’ aj yehol nawom chirix li Dios sa’ chixjunil hoonal, ut sa’ chixjunil li k’a’aq re ru, ut sa’ chixjunil li na’ajej” (Mosiah 18:9; che’ilmanq raqal 8–10, 13). Naqak’ut naq wan qach’ool chi k’anjelak chiru li Jesukristo toj sa’ xraqik li qayu’am (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 20:37; Mosiah 2:17).
Jwal nim li teneb’ank naqak’ul sa’ li sumwank re li kub’iha’. Jwal nim ajwi’ li sahil ch’oolej naxk’e. Nokoxk’e sa’ komonil rik’in li qaChoxahil Yuwa’, b’ar wi’ naxk’e lix rahom rajlal.
Li kub’iha’ chi sub’b’il rub’el ha’
Li Jesus kixk’ut naq tento taakub’eeq qaha’ chi sub’b’il rub’el ha’ re risinkil li qamaak (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 20:72–74). Li kub’iha’ chi sub’b’il rub’el ha’ nareetali lix kamik, lix muqlajik, ut lix waklijik chi yo’yo li Jesukristo (chi’ilmanq Romanos 6:3–6).
Li kub’iha’ chi sub’b’il rub’el ha’ nareetalil ajwi’ li k’a’ru nim xwankil choq qe laa’o. Nareetali lix kamik li qayu’am re junxil, lix muqlajik li yu’am a’an, ut li qayo’lajik chi ak’il sa’ musiq’ej. Naq nakub’e qaha’, noko’ok chi yo’laak wi’chik ut noko’ok choq’ musiq’ejil ralal ut xrab’in li Kristo (chi’ilmanq Mosiah 5:7–8; Romanos 8:14–17).
Eb’ li kok’al
Eb’ li kok’al ink’a’ neke’kub’e xha’ toj reetal naq neke’xket xchihab’il li tenebʼaak—a’an xwaqxaq xchihab’ xyu’am (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 68:27). Eb’ li kok’al li neke’kam naq maji’ neke’xket waqxaqib’ chihab’ neke’kole’ xb’aan lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo (chi’ilmanq Moroni 8:4–24; Tzol’leb’ ut Sumwank 137:10). Rub’elaj naq neke’kub’e xha’ li kok’al, tento taak’utmanq li evangelio chiruheb’ re naq kawresinb’ilaqeb’ chixyu’aminkil li sumwank rik’in li Dios.
Li loqʼlaj waʼak
Li qaChoxahil Yuwa’ naraj naq taqapaab’ li qasumwank rik’in. Re qatenqʼankil chixbʼaanunkil, kixtaqla naq toochʼutlaaq chi kokʼ aj xsaʼ re taqakʼul li loqʼlaj waʼak. Li loq’laj wa’ak, a’an jun k’ojob’anb’il k’anjel li kixtikib’ li Jesukristo rik’ineb’ lix apostol naq ok re chixtojb’al rix li maak.
Xk’ulb’al li loq’laj wa’ak, a’an tz’aqal aj-e naq nokoch’utla rajlal xamaan. Na’osob’tesiman li kaxlan wa ut li ha’, toja’ naq najek’iman reheb’ li wankeb’ sa’ li ch’utam. Li kaxlan wa, a’an reetalil lix junxaqalil li Kolonel li kixmayeja choq’ qe. Li ha’ nareetali lix kik’el, li kixhoy sa’ qak’ab’a’.
Naqak’uleb’ li eetalil a’in re xjultikankil lix mayej li Kolonel ut re x’ak’ob’resinkil li qasumwank rik’in li Dios. Nayeechi’iman qe chi ak’il naq li Santil Musiq’ej toorochb’eeni.
Wiib’ ru li kub’iha’. Li Jesus kixk’ut naq tento “tooyo’laaq rik’in ha’ ut< Musiq’ej” re naq too’ok sa’ lix awa’b’ejihom li Dios (Jwan 3:5; tiqb’il xkawil li aatin). Laj Jose Smith kixye, “Li kub’iha’ rik’in ha’, a’an yal xyiitoq li kub’iha’, ut maak’a’ na’ok wi’ chi maak’a’ li jun yiitoq chik—a’an li kub’iha’ rik’in li Santil Musiq’ej” (Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: José Smith [2007], 100).
Li kub’iha’ rik’in ha’ tento taab’aanumanq rochb’een li kub’iha’ re li Musiq’ej re naq tz’aqal taakanaaq. Naq naqak’ul li wiib’ chi kub’iha’, nokoch’aje’ chirix li qamaak ut nokoyo’la wi’chik sa’ musiq’ej. Naqatikib’ li qayu’am chi ak’il jo’ xtzolom li Kristo.
Naqak’ul li kub’iha’ re li Musiq’ej rik’in jun li loq’laj k’anjel, a’an li k’ojob’ank nayeeman re. Naab’aanuman li k’anjel a’in naq li ani wankeb’ sa’ li tijonelil neke’xk’e li ruq’ sa’ xb’een li qajolom. Aran, nokohe’xk’ojob’ choq’ komon sa’ li Iglees, toja’ naq neke’xk’e qe li maatan re li Santil Musiq’ej. A’an a’in li k’ojob’anb’il k’anjel li yeeb’il resil sa’ li Ak’ Chaq’rab’ ut sa’ lix Hu laj Mormon (chi’ilmanq Hechos 8:14–17; 3 Nefi 18:36–37).
Li Santil Musiq’ej, a’an roxil li komon sa’ roxichal li Dios. A’an nak’anjelak sa’ junajil rik’in li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo. Naq naqak’ul li maatan re li Santil Musiq’ej, li Musiq’ej a’an naru nokorochb’eeni chiru chixjunil li qayu’am wi tiiko chi paab’ank.
Chan ru naq li Santil Musiq’ej nokorosob’tesi
Li maatan re li Santil Musiqʼej aʼan jun rehebʼ li maatan qʼaxal nim naxkʼe li qaChoxahil Yuwaʼ. Li Santil Musiq’ej nokoxch’ajob’resi ut nokoxsantob’resi, ut chi jo’kan nokokana chi jwal santo wi’chik, jwal tz’aqalo wi’chik, ut jwal chanchano wi’chik li Dios (chi’ilmanq 3 Nefi 27:20). Nokoxtenq’a chi jalaak ut chi k’iik naq yooko chixtaaqenkil lix na’leb’ li Dios.
Li Santil Musiq’ej nokoxtenq’a chixtzolb’al ut chixnawb’al li yaal (chi’ilmanq Moroni 10:5). Naxk’ut ajwi’ li yaal sa’ qach’ool ut qak’a’uxl. Jo’kan ajwi’, li Santil Musiq’ej nokoxtenq’a chixk’utb’al li yaal (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 42:14). Naq naqatzol ut naqak’ut li yaal rik’in xwankil li Santil Musiq’ej, naxk’am li yaal toj sa’ qach’ool (chi’ilmanq 2 Nefi 33:1).
Wi sa’ tuulanil naqasik’ qab’eresinkil rik’in li Santil Musiq’ej, a’an tixk’am qab’e (chi’ilmanq 2 Nefi 32:5). Naru ajwi’ tixk’ut chiqu chan ru taqatenq’aheb’ li qas qiitz’in.
Li Santil Musiq’ej naxk’e qametz’ew re naq toonumtaaq sa’ xb’een li qapaaltil. Nokoxtenq’a chixtz’eqtaanankil li aaleek. Naru tixk’ut b’ar wan li k’a’ru xiwxiw choq’ re li qamusiq’ malaj li qatib’el.
Li Santil Musiq’ej tooxtenq’a sa’ li qach’a’ajkilal. Tixk’ojob’ qach’ool naq wanko sa’ rahil ch’oolej malaj yale’k-ix, ut tixk’e qayo’onihom (chi’ilmanq Moroni 8:26). Rik’in li Santil Musiq’ej, naru naqeek’a lix rahom li Dios choq’ qe.
Temas del Evangelio: “Espíritu Santo,” “Dones espirituales”
Jalam-uuch
li Jesus naxq’aluheb’ li kok’al
Li kuyuk toj sa’ roso’jik
Naq nakub’e qaha’ ut nokok’ojob’aak choq’ komon, noko’ok sa’ jun sumwank rik’in li Dios. Naqaye naq taqapaab’ lix taqlahom ut took’anjelaq chiru toj sa’ xraqik li qayu’am (chi’ilmanq Mosiah 18:8–10, 13; Tzol’leb’ ut Sumwank 20:37).
Chirix naq okenaqo sa’ xb’ehil li evangelio xb’aan li kub’iha’ ut li k’ojob’aak choq’ komon, naqayal qaq’e chi kanaak sa’ li b’e a’an. Us ta naqajalb’ehi qib’ chi yal b’ayaq, aajel ru xk’anjelankil li qapaab’aal chirix li Kristo re naq taqajal qak’a’uxl. Li jalb’a-k’a’uxlej nokoxtenq’a chi sutq’iik sa’ xb’ehil li evangelio ut chi kanaak sa’ rusilal li sumwank rik’in li Dios. Naq naqajal qak’a’uxl chi anchal qach’ool, li Dios junelik tixkuy qamaak ut tooxk’ul wi’chik.
Li kuyuk toj sa’ roso’jik naraj naxye naq tookanaaq chi tiik chi paab’ank chiru li Dios toj sa’ xraqik li qayu’am—ma wanko sa’ sahilal malaj ch’a’ajkilal, ma sa’ chaab’ilal malaj yale’k-ix. Chi tuulan qach’ool naqakanab’ li Kristo chiqajalb’al re naq toowanq jo’ chanru a’an. Noko’ilok wan wi’ li Kristo rik’in paab’ank ut yo’onink, maak’a’ naxye k’a’ru nak’ulman sa’ qayu’am.
Li kuyuk toj sa’ roso’jik ink’a’ naraj naq yal taqakuy li b’e toj reetal naq tookamq. Naraj b’an naq taqajayali li qayu’am, li qak’oxlahom ut li qab’aanuhom rik’in li Jesukristo. Naraj naq taqak’anjela li qapaab’aal chirix li Kristo wulaj wulaj. Jo’kan ajwi’, naqajal qak’a’uxl rajlal, naqapaab’ li qasumwank rik’in li Dios, ut naqasik’ qochb’eeninkil xb’aan li Santil Musiq’ej.
Li kuyuk toj sa’ roso’jik naraj naq “taqatiikisi qibʼ chi uubʼej chi xaqxooko junelik rikʼin li Kristo, rikʼin tzʼaqal xlemtzʼunkil li yoʼonink, ut rikʼin rahok choqʼ re li Dios ut rehebʼ chixjunil li winq.” Li qaChoxahil Yuwa’ naxye naq wi tookuyuq toj sa’ roso’jik, “taawanq qayuʼam chi junelik” (2 Nefi 31:20).
Lix evangelio li Jesukristo narosob’tesiheb’ chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios
Lix evangelio li Jesukristo wan choq’ re chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios. Li loq’laj hu naxk’ut naq “juntaqʼeetebʼ chixjunil chiru li Dios,” maak’a’ naxye b’ar neke’chal malaj chan ru wankeb’. A’an naxb’oqeb’ “chixjunil chi chalk rikʼin ut chixyalbʼal lix chaabʼilal; ut maajun naxtzʼeqtaana li nachal rikʼin” (2 Nefi 26:33).
Li evangelio nokorosob’tesi chiru li qayu’am sa’ ruchich’och’ jo’ ajwi’ chiru li junelik q’e kutan. Jwal sahaq wi’chik sa’ qach’ool—qajunes jo’ ajwi’ sa’ junkab’al—naq naqayu’ami lix na’leb’ li Jesukristo (chi’ilmanq Mosiah 2:41; “Li Junkab’al: Jun jek’inb’il aatin choq’ re li ruchich’och’,” ChurchofJesusChrist.org). Xyu’aminkil li evangelio naxnimob’resi xsahil qach’ool, naxchaab’ilob’resi qab’aanuhom, ut naxsahob’resi li qakomonil rik’ineb’ li qas qiitz’in.
Xyu’aminkil lix evangelio li Jesukristo naru ajwi’ tooxkol chiru xk’amb’al li b’e li tooxrahob’tesi sa’ tib’elej malaj sa’ musiq’ej. Nokoxtenq’a chixtawb’al qakawilal ut xk’ojob’ankil qach’ool naq wanko sa’ ch’a’ajkilal ut rahil ch’oolej. Naxk’e li b’e re xk’ulb’al li sahil ch’oolejil sa’ li junelik yu’am.
Jun li esilal jwal nim sa’ li evangelio li k’ojob’anb’il wi’chik, a’an naq wanko sa’ lix junkab’al li Dios chiqajunilo. Laa’o li ralal xk’ajol ut nokoxra. Maak’a’ naxye chan ru li qajunkab’al arin sa’ ruchich’och’, chiqajunilo wanko sa’ xjunkab’al li Dios.
Jun chik li na’leb’ jwal nim sa’ li esilal a’in, a’an naq naru xjunajinkil li qajunkab’al choq’ re li junelik q’e kutan. K’ojob’anb’il li junkab’al xb’aan li Dios. Sa’ li na’leb’ kixk’uub’ li qaChoxahil Yuwa’ choq’ re li sahil ch’oolejil, li komonil sa’ junkab’al naru taakanaaq toj chirix li kamk. Li loq’laj k’anjel ut sumwank li nab’aanuman sa’ li santil ochoch naxjunajiheb’ li junkab’al re naq te’wanq sa’ komonil chi junelik.
Rik’in lix saqen li evangelio, eb’ li junkab’al naru te’xtuqub’ li wech’ok-ib’ ut li ch’a’ajkilal. Eb’ li junkab’al li wankeb’ sa’ ch’a’ajkilal chirib’ileb’ rib’ naru te’k’irtesiiq xb’aan li jalb’a-k’a’uxlej, li kuyuk maak, ut xpaab’ankil lix wankilal lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo.
Lix evangelio li Jesukristo nokoxtenq’a chixkawob’resinkil li komonil sa’ qajunkab’al. Li junkab’al, a’an li na’ajej jwal chaab’il re xk’utb’al ut xtzolb’al li na’leb’ re li evangelio. Naq k’ojk’o li junkab’al sa’ xb’eeneb’ li na’leb’ re li evangelio, naru tookanaaq aran sa’ xyaalal. Taaruuq ajwi’ taakanaaq aran lix Musiq’ li Qaawa’.
Li ch’ina tusleb’ a’in naxk’ut li na’leb’ naru taak’ut naq yal b’ab’ay li hoonal wan. Sa’ li tusleb’, sik’ b’ar wankeb’ li na’leb’ taak’ut. Naru taawil xch’olob’ankil li na’leb’ b’ar wi’ ak xtz’iib’aman sa’ li hu a’in.
Naq yookat chi k’utuk, patz’on ut ab’in. B’oqeb’ li kristiaan chixb’aanunkil li k’a’ru tixtenq’aheb’ chi nach’ok rik’in li Dios. Aajel ajwi’ ru xb’oqb’aleb’ chi ch’utlaak wi’chik eerik’in. A’ yaal re li patz’ok ut li ab’ink nakab’aanu, maare yal junpaat li tzolok malaj maare taab’ayq.
Jalam-uuch
li misioneer neke’tzolok rik’ineb’ li ixq
Li naru nakak’ut chiruheb’ li kristiaan sa’ 3-10 k’asal
Li Dios kixtaqla li Jesukristo, lix Raarookil Alal, sa’ li ruchich’och’ re xtojb’al qix chiru li maak ut li kamk.
Sa’ li qapaab’aal chirix li Jesukristo nayo’la li qawankil chi k’anjelak. Li paab’aal nokoxtenq’a chixk’ulb’al li qakawob’resinkil rik’in li Kolonel.
Xpaab’ankil li Jesukristo nokoxk’am chixjalb’al qak’a’uxl. Li jalb’a-k’a’uxlej, a’an li sutq’iik rik’in li Dios ut li isink-ib’ rik’in li maak. Naq naqajal qak’a’uxl, najala li qab’aanuhom, li qajom, ut li qak’oxlahom toj reetal naq naxk’am rib’ rik’in li rajom li Dios.
Naq naqajal qak’a’uxl, li Dios naxkuy qamaak. Naru taakuye’q qamaak xb’aan naq li Jesukristo kixtoj rix li qamaak.
Wiib’ ru li kub’iha’: li kub’iha’ rik’in ha’ ut rik’in li Musiq’ej. Naq nakub’e qaha’ ut nokok’ojob’aak choq’ komon, nokoch’ajob’resiik chirix li qamaak, ut naqatikib’ chi ak’il li qayu’am.
Chirix naq nakub’e qaha’ rik’in ha’, naqak’ul li maatan re li Santil Musiq’ej rik’in jun li loq’laj k’anjel, a’an li k’ojob’ank nayeeman re.
Naq naqataaqe lix b’ehil li evangelio toj sa’ xraqik li qayu’am, li Dios naxyeechi’i naq taawanq qayu’am chi junelik.