Wase 24
Bula Dodonu Tiko ena Veigauna Dredre
Ena noda yalodina ki na kosipeli, eda na rawa ni kune ivakaruru kina ena veigauna dredre ka yaco meda dua na veivakayarayarataki vinaka e vuravura.
Na Bula nei George Albert Smith
A okata vakalevu toka na imata ni veimama ni ika 20 ni senijiuri na nona veiqaravi vaka dua na Vakaitutu Raraba o George Albert Smith. Ena loma ni gauna oqo a raica vakalevu sara kina o vuravura e levu sara na ka vakadomobula ka vakairogorogo okati kina na Gauna ni Vakaloloma Levu kei na rua na ivalu lelevu kei vuravura. O ira na veika ni leqa oqo, vata kei na ka ka vakatoka o koya me lutu ni ivakarau kilikili ena keda maliwa a vakavuna vei Peresitedi Smith me kaya vakalevu kina, “Sa tu oqo ena dua na itutu vakadomobula o vuravura.”1 A raica ena veika sa yaco e vuravura na yaco tiko ni veika ka parofisaitaki me baleta na veisiga e muri, ka yaco kina me a vakadeitaka ni sa na vu duadua ga ni vakacegu e vuravura sa ikoya na talairawarawa ki na lawa ni Kalou. Ena gauna vata e vakacagau sara tu ga kina na iMatai ni iValu Levu, a vakasalataka vakaoqo, “Ena sega ni mudu na ivalu ka na sega ni cegu na dredre ena vuravura oqo me yacova ni sa veivutunitaka na tamata na nona ivalavala ca ka vuki vua na Kalou ka qaravi koya ka maroroya na nona ivunau.”2
Ena loma ni veigauna dredre oqo, a raica rawa o Peresitedi Smith ni ra lewe vuqa sara era sa yalolailai kina. A kaya kina, “Sa ka dina ni marau vei au na noqu rawa ni taleva e vuqa na tiki [Amerika] sa dredre sara na kunei ira era yatedei, ena vuku ni veika sa yaco tu ka da sega ni tarova rawa.”3 Ena gauna vata eda kaya kina ni sa tiki ni bula tu edaidai na veivaluvaluti, tavuki ni vanua, kei na rivarivabitaki ni veika vakayalo, e vakavulica vei ira na Yalododonu o Peresitedi Smith ni ra na rawa ni levea e levu na leqa ni veigauna dredre oqo ena nodra bulataka na kosipeli ka vorata na veitemaki.
E rawa talega vua me vakabauta ni na rawa ni tu vei ira na Yalododonu Edaidai yalodina na kaukauwa me ra veivakayarayarataki vinaka e vuravura raraba. A vakavuvulitaka me ra kakua ni sotava vakaveitalia tu ga yani na Yalododonu na veika sa yaco tu e vuravura ia me ra sasaga tikoga ena nodra dui itikotiko ka me vakilai tiko na noda veivakayarayarataki, veitalia ga se ra mani sotava sara na dredre vakacava. “Sa noda kece sara na icolacola ni kena vakayacori na vuravura oqo me dua na vanua e mamarau cake ena vuku ni noda sa mai tiko talega kina,” e a kaya.4
A wasea vakaoqo o Sisita Belle S. Spafford, peresitedi raraba ni iSoqosoqo ni Veivukei, ena dua na ka ka sotava kei Peresitedi Smith ka vakavulica kina vua na ivakavuvuli oqo. Ni oti ga vakalailai na nona a kacivi ki na nona itutu o Sisita Spafford a vakaraitaki sara vua na ka me baleta e dua na bose ni Matabose Raraba ni Marama ka me vakayacori ena Siti o Niu Ioka. A sa lewe tu mai ni matabose na iSoqosoqo ni Veivukei ena vuqa sara na yabaki, ia wale tikoga oqo eso tale vei ira na lewe ni matabose sa vaka me ra sa saqata na Lotu ka ra sa tekivu vakamaduataki ira mai na Yalododonu Edaidai era tiko ena kena bose. Ena vuku ni ka oqo, sa nanuma kina o Sisita Spafford kei rau na nona daunivakasala me ra sa yalana na lewena tiko na matabose, ka ratou tuva kina e dua na vakatutu ka vakaraitaki kina na nodratou vakasama. A qai vakasamataka tale vakaoqo e muri o Sisita Spafford:
“Ena dua na mataka ka sa navuci tu, au a lako duadua yani meu laki raici Peresitedi George Albert Smith, kau kauta voli tiko yani kei au na vakatutu oqo, vata kaya e dua na ituvatuva ni vuni kedra caka na vakatutu oqo. A wilika sara vakavinaka na ka sa taipataki tu yani na Peresitedi. Ni oti sa qai taroga, ‘E sega li ni o koya na isoqosoqo ka ra lewena yani na veitacini marama ni bera ni tavuki na senijiuri?’
“Au a kaya, ‘Io, saka.’
“A qai kaya, ‘Meu sa mai kila beka eka ni o ni sa gadreva mo ni muduka na nomuni lewena?’
“Au kaya, ‘Io, saka.’ Kau vakuria yani, ‘Ni kila, Peresitedi Smith, e sega sara ga ni dua na ka keitou rawata mai na Matabose.’
“A raici au ena kurabui na Peresitedi. A kaya, ‘Sisita Spafford, o dau vakasamataka tu beka ga na ka o rawa ni dau rawata mai? O sega beka ni dau nanuma ni vinaka me so na gauna mo vakasamataka mada na ka o rawa ni solia? Au vakabauta,’ a tomana, ‘ni o ira na marama Momani e tiko e dua na ka me ra solia vei ira na marama e vuravura, ka vakatalega kina ni na rawa me ra vuli mai vei ira. Me sa tei kakua mada ni dou tamusuka na nomudou lewena, au vakatura mo kauti ratou mada eso na nomudou lewe ni matabose vivinaka sara ka lesu tale ki na bose oqo.’
“Ka vakadreta ena nona kaya, ‘Me vakilai na nomudou veivakayarayarataki.’”5
A talairawarawa ki na ivakasala oqo o Sisita Spafford ka qai yaco e muri me digitaki ki na dua na itutu ni veiliutaki ena Matabose Raraba ni Marama, ka yacova sara ni digitaki me kena peresitedi. [Raica na vakatutu 1 ena tabana e 289.]
iVakavuvuli nei George Albert Smith
A sa tukuni tu mai ni na yaco na dredre vakaitamera ena veisiga edaidai.
Sa tukuni tu vei keda ni na yaco na veidredre lelevu ena veisiga e muri. … Eda a sega walega ni a sa vakasalataki kina ena ivolanikalou ka ra a soli ena nona gauna na iVakabula ka vakakina ni bera o ya, vakakina vei ira ka ra a soli ni oti o ya, ia ena noda veisiga sara ga oqo kei na veiyabaki sa vosa tu kina na Turaga ka sa kune na ivakatakila ni Tamada Vakalomalagi ena Vunau kei na Veiyalayalati. Kevaka meda vakawilika na veivakatakila oqo eda na raica kina ni na veika eda sa sotava tiko oqo era a sa tukuni oti tu mai. …
… Era kauta mai vei keda na itukutuku volai ni veisiga na veileqa lelevu ka ra sa yaco wavoki tu—na raravisa ni waitui kei na kedra vakayali yani kina na bula, uneune, covulaca lelevu, na veika vata ka tukuni ni ra na yaco ena veigauna e muri sara oqo—ka sa vakakina vei au kemuni na taciqu kei na ganequ, kevaka me vakasamataka sara tiko vakabibi na tamata ka vakakina kevaka era sa wilika tiko na ivolanikalou era na kila ni ra sa yaco sara tikoga oqo na veika ka tukuna na Turaga ni na yaco ena veisiga e muri. Ni sa tubu na drauni vuni lolo [raica na Josefa Simici—Maciu 1:38–39], vakakina o ira sa vakasama ena nodra kila ni sa voleka na vula ikatakata, ka ni veika a kaya na Turaga ni ra na yaco ni voleka na nona lesu mai era sa yaco sara tikoga oqo.6
E se rivarivabitaki tu ga na noda itutu ena gauna oqo. E se na tu ga ena dua na kena ivakatagedegede ni vakasavasavataki ni vuravura oqo vakavo ke ra sa veivutunitaka na nodra ivalavala ca na luvena tagane kei na yalewa na Tamada Vakalomalagi ka vuki vua. Ka sa vakaibalebaletaki oqori vei keda na Yalododonu Edaidai, se na lewe ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, ka vakakina o ira na kena vo kece, ia o keda, me kena itekivu, meda ivakaraitaki taumada tiko.7 [Raica na vakatutu 2 ena tabana e 289.]
Na sala duadua ga ni vakacegu sa ikoya na kosipeli i Jisu Karisito.
E dua walega na wainimate ni lolosi e vuravura raraba—na iwali ni mate kei vuravura. Sa ikoya o ya na kosipeli i Jisu Karisito; na lawa ni bula kei na galala e taucoko tu, ka sa vakalesui tale mai me vakayacori kina na iVolanikalou.8
“Au sa laiva vei kemudou na vakacegu, au sa solia vei kemudou na noqu vakacegu; au sa sega ni solia vei kemudou; me vaka sa solia ko vuravura. Me kakua ni rarawa na yalomudou, se rere.” Joni 14:27
Sai ira oqo na vosa ni veivakadeitaki mai vua na Tui ni Sautu vei ira na dau muri koya yalodina. Sa dina sara ni sa sega ni dua tale na ka me na gadreva vakalevu cake na tamata mai na veivakalougatataki ni sautu kei na marau vakakina na yalo ka sereki mai na rere. Ia na veika kece oqo era sa soli [tu] vei keda kevaka walega meda vakaivotavota kina.
Na gauna a vakalesui tale mai kina ki vuravura ena itabatamata oqo na kosipeli, a tokaruataka na Turaga ni sa dau tukuna vakawasoma ena Veiyalayalati Makawa vakakina ena Veiyalayalati Vou ni sa isau ni sautu kei na marau na ivalavala dodonu. Ena yasa kadua ni kila oqo, era se tu ga eso era nanuma ni na rawa meda rawata na marau ena so tani tale na sala, ia sa dodonu meda kila kece tu ena gauna oqo ni sa sega sara ni tu e dua tani tale na sala. Ia ena nona ivadi lawaki sa vecei ira kina e lewe vuqa sara o Setani ena nodra muria na salatu ni marau, ka se ogaoga sara tikoga ena gauna oqo. Na meca ni yalododonu ena sega ni moce rawa.
Ia ena vakamuri ni nona ivakavuvuli na Turaga, ena noda vuki vua ka veivutunitaka na noda ivalavala ca, ena noda vakayacora tiko na veika vinaka, eda na rawa ni rawata kina na sautu, na marau kei na bula e vutunyau. Kevaka me ra veilomani na kawatamata, ka seyavu yani na veicacati kei na tawa yalovinaka ka sa mai tawani vuravura vinaka sara tu ga oqo.9
Ena gauna ni veilecayaki oqo ka ra sa veiciciyaki vaka ka vaka kina na tamata ena veimataqali navunavuci vou ni kena rawati na sautu e vuravura, mo kila sara tiko oqo: ni na sala duadua ga ni sautu ena vuravura oqo sa ikoya na salatu ni kosipeli i Jisu Karisito na noda Turaga. Sa sega e dua tani tale. … Na rawati ni dua na kila me baleta na dina, e tautauvata na kena isau kei na iyau kece kei vuravura, na kalai ni ka oqori eda na tu kina ena salatu taqomaki ena gauna eda tiko ena sala ni veiqaravi me vaka sa vakaraitaka na Tamada Vakalomalagi, kei na noda kila ni na rawa meda tomana tikoga ekea ke da vinakata, veitalia ga na veivakayarayarataki kei na veitemaki mai vei ira ka ra a sega ni digitaki me ra noda iliuliu, e sa dua na veivakalougatataki ka isau levu sara.10
Eda sa bula tiko ena siga ka sa vakataucokotaki tiko kina na ivolanikalou ena veimatanitu ka kaya kina mai vua e dua na nona parofita na Turaga, ni ena gauna edaidai, “… ia ena yali na nodra vuku na nodra tamata vuku, ka na tabonaki na nodra yalomatua na yalomatua.” (Aisea 29:14.) Mai na vuku kece kei vuravura, e se sega ni dua na ilawalawa e rawa vua me dusimaka na sala ki na sautu na yatedeitaka ni sa ikoya dina na sala o ya. Oi keda … eda sa kalougata ena noda kila ni tiko e dua na sala ki na sautu ka sala dina sara, ka sa ikoya na sala oqori na noda maroroya na ivunau ni Kalou me vaka sa vakaraitaki vei ira na luve ni tamata mai na veigauna makawa sara ka vakakina ena noda gauna. Kevaka me vakamuri na gauna oqori, sa na rawa me wali kece na veileqa bibi kei vuravura, ka na yaco kina ena vuravura ni rarawa oqo na sautu.11
Dina ga ni sinai tu o vuravura ena veika dredre, ka vakasokumuna na loaloa na lomalagi, ka cacaudreudre na tibi ni liva, ka uneune mai na loma ki na sauka ni vuravura, kevaka eda kila ni bula tiko na Kalou, ka dodonu tiko na noda bula, eda na marau, ka na sega ni cavuka na noda vakacegu baleta ni da kila ni sa vakadonuya [tu] na noda bula na Tamada.12 [Raica na vakatutu 3 ena tabana e 289.]
Meda kua ni rere kevaka eda sa cakava tiko na ka e kerea vei keda na Turaga.
Meda kua ni rere kevaka eda sa cakava tiko na ka e kerea vei keda na Turaga. Sa ikoya oqo na Nona vuravura. Era sa Nona kece sara na turaga kei na marama. Ena lewai tu na kaukauwa kece kei vuravura ena vukudra na Nona tamata, kevaka me ra na rokovi Koya ka maroroya na Nona ivunau.13
Kevaka sa nuitaki keda tu na Tamada Vakalomalagi, ka sa tu vei keda na Nona loloma, ka da sa kilikili kaya na nona veivakalougatataki, ena sega ni rawa ni vakarusai keda na mataivalu kece kei vuravura, sega ni rawa me ra vorolaka na noda vakabauta, ka sega ni rawa ni ravuta na Lotu ka sa vakayacani vua na Luve ni Kalou.
Wilika ena ika tinikaciwa ni iwase ni 2 Tui na nona tovolea o Senakaripi na tui Asiria me vakarusai Jerusalemi. A kerea vua na Turaga na veivakabulai o Esekaia na tui ka matataki Isireli tiko ena gauna vata a vakalialiai koya tiko kina o Senakaripi, ena nona kaya, “Mo kakua ni nanuma ni na vukei ira na nomu masu vua na nomu Kalou. Na vanua kece au sa taleva ka ravuta, e a dau masumasu tiko. Sa sega na nomu inuinui,” ena siga ka tarava sa kune ni ra sa mate tu e vuqa sara na lewe ni mataivalu nodra na Asiria, ka sa vakabulai Jerusalemi na Turaga. [Raica na 2 Tui 19:10–20, 35.] Sa ikoya na vuni noda kaukauwa, … a Tamamu ka Tamaqu talega, ka Tamada kece; kevaka ga meda na kilikili kaya, ena vakabulai keda, me vaka na nona a vakabulai ira na luvei Ilamani tagane [raica na Alama 57:24–27], vakakina na Nona a vakabulai Taniela mai vei ira na laione [raica na Taniela 6],vakakina na tolu na gone ni Iperiu mai na yameyame ni bukawaqa [raica na Taniela 3], kei ira na ono na drau na udolu na kawa i Eparaama ena nona a kauti ira mai Ijipita ena ruku ni veiliutaki nei Mosese ka vakaluvuci ira kina na mataivalu nei Fero ena Wasa Damudamu [raica na Lako Yani 14:21–30]. Sa ikoya na Kalou ni vuravura oqo. Sa ikoya na Tamada kece sara. Sa nona kece na -qaqa ka sa yalataka me na maroroi keda kevaka eda bula kilikili kaya.14
Veitalia ke kumukumuni vata na o, se vavadugudugu na dramu ni ivalu, veitalia se mataqali ituvaki cava ena tubu mai e vuravura, eke ena Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, na vanua ka da rokova ka maroroya tiko kina na turaga kei na marama me ra bula e delaivuravura me yacova ni sa cava ena dokai kei na lagilagi na nodra bula kevaka era maroroya tiko na ivakaro nei Tamada Vakalomalagi.15 [Raica na vakatutu 4 ena tabana e 289.]
Ena rawa me ra vanua ni vakacegu, ka vakalou na noda veivale ena gauna ni leqa vakadomobula.
Au nanuma ni mai na leqaleqa e veivanua, ka vakakina na veika sa kaya oti tu na Turaga ena imatai ni iWase ni Vunau kei na Veiyalayalati, ni “na kautani e vuravura na vakacegu,” [V&V 1:35] sa dodonu meda vakila ni sa yaco mai na kena gauna. Sa dodonu meda sa tekivu mamaroroi, ka sa dodonu me idrodro ni masumasu kei na vakamolimoli kei na vakavinavinaka na noda veivale. Sa dodonu me ra lomani ira na watidra na turaga vakawati, ka me ra dau nanumi ira na watidra o ira na marama vakawati. Sa dodonu vei ira na itubutubu me ra dau lomani ira na luvedra ena nodra bula dodonu. Sa qai sega walega ni yaco na noda veivale me idrodro ni masumasu kei na vakavinavinaka, ka sa na vanua talega ena dau solia kina na Tamada na Nona veivakalougatataki vivinaka sara, ena vuku ni noda bula kilikili.16
Sa noqu masu me na yaco me vanua vakalou na noda veivale ena vuku ni noda bula dodonu, ka me na sega kina vua na vuni ca na kaukauwa me lako yani kina ka vakarusai ira na gone ena noda veivale kei ira era vakaitikotiko ena ruku ni noda veidelavuvu ni vale. Kevaka meda na dau rokova na Kalou ka muria na nona ivunau, ena vanua vakalou na noda veivale, ka sega ni rawa ni veivakayarayarataki o vuni ca, ka da na bula ena marau kei na vakacegu me yacova na noda sa na vakarau biubiu ena bula oqo ka da lako meda laki ciqoma na keda isau ena bula tawa mate rawa.17
Bulataka na ivakavuvuli ni kosipeli i Jisu Karisito ka ni na gauna era na coriti iko kina na veileqa vakadomobula o vakila na veitokoni ni ligana kaukauwa. Me ra idrodro ni yalo ni Turaga na nomuni veivale, me ra vanua vakalou, ka sega ni lako rawa yani kina na vuni ca, dau vakarogoca na domo lailai malumu ena kena dau vakauqeti iko ki na cakacaka ni yalododonu. Sa noqu masu bibi mo na kakua ni vagolei tani mai na sala ka muataki ki na kilai kei na kaukauwa ni Kalou, na iyau ni tamata vakabauta, na bula tawamudu sara mada ga.18
Sa noqu masu me na dau tiko ena yaloda kei na noda veivale na yalo ni veilomani, ni veivosoti, ni yalovinaka, ni loloma cecere, ni veivukei ka na vakabulabulataki keda ka na vakavuna me vanua levu ka vinaka cake na vuravura.19 [Raica na vakatutu 5 ena tabana e 289.]
Sa rawa meda veivakayarayarataki vinaka e vuravura.
Au vakamasuti iko, … dau iyaqa ena itikotiko me rawa ni ra na dau voleka yani kina vei iko o ira tale eso ka ra nuidei. Me caudra tiko na kemu rarama me ra raica na tamata na nomu cakacaka vinaka ka gadreva e yalodra me ra vakataki iko.20
Sa noda itavi meda ivakaraitaki; sa noda itavi meda vakarewataka na drotini ni dina. Sa noda itavi meda vakauqeti ira na luvena tale eso na Tamada me ra rogoca na nona ivakaro kei na ivakasala ka veisautaka na ka me rawa kina ni vanua cava ga eda tu kina eda na dau vakila na yalo ni Kalou ni kama tiko e yaloda ka da veivakayarayarataki tiko ki na vinaka.21
E sega tiko ni kerea eke vei keda na Turaga e dua na ka ka dredre na kena rawati. Ena yasana kadua, sa solia tu o koya vei keda na ivunau na ivakaro kei na ivakasala ka rawa tu vei keda kece sara meda muria ena gauna oqo vakakina ena yabaki eda bula kina. …
… Kemuni na taciqu kei na ganequ, sa dodonu meda yalodina. Na bula eda bula kina e dodonu me vakatabui ena noda bula ni yalododonu. … Na ka ga eda gadreva sa ikoya meda veivutunitaka na noda ivalavala ca, vakasavasavataki keda mai na cala ni noda bula, ka vakayacora tiko na ka vinaka. E sega ni gadrevi meda na vakatikori ki na inaki oqori. Na turaga, marama kei na gone yadua ena Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai sa rawa tu me caka vinaka ka rawata na veivakalougatataki me kena isau. [Raica na vakatutu 6 ena tabana e 289.]
… Meda biuta na ligada ki na cakacaka sa nuitaki keda tu kina, meda vakalougatataki ira na luvei Tamada se vanua cava ga era tu kina, ka na vakabulabulataki kina na nodra bula ka na yaco me levu cake kina na marau ena vuravura oqo. Sa ikoya oqo na ilesilesi ka sa vakataqari ena vatuvatu ni tabada. Eda na tarogi mai vua na Tamada Vakalomalagi ena vuku ni ivakarau eda vakayacora kina. Sa solia tu na Kalou ena vuku ni yalo lokomi ni yaloda ena rawa kina vei keda mai na gagadre ni yaloda meda cakavinaka vei ira na tamata se evei ga era tu kina, ka me ra yacova kina na reki ka na rawa walega mai ena noda muria na lawa ka talairawarawa ki na ivunau. Me tiko e yaloda vakakina ena noda veivale na vakacegu o ya, ka me rawa ni da vakacaudreva na rarama ni matanisiga kei na marau ena vanua cava ga eda tu kina, me rawa ni da vakadinadinataka ki vuravura ni da sa kila ni bula tiko na Kalou, ka vakakina ni mai na bula eda bulataka tiko, ka da ciqoma na kena veivakalougatataki, sa noqu masu malumalumu.22
Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici
Taurivaka na veivakasama oqo ni ko vulica na iwase oqo se ni ko vakavakarau mo veivakavulici. Me ikuri ni veivuke, raica na tabana e viii–x.
-
Wilika na italanoa baleti Belle S. Spafford ena nona ciqoma tiko na ivakasala mai vei Peresitedi Smith (tabana e 279–282). Na veisala cava soti o na rawata kina “me vakilai na nomu veivakayarayarataki”?
-
Ena imatai ni iwase ni ivakavuvuli (tabana e 282), e tukuna kina o Peresitedi Smith na veika dredre ka ra sa tukuni oti tu ni ra na yaco ni bera na iKarua ni Lesumai (raica talega na 2 Timoci 3:1–7; V&V 45:26–35). Na cava na vuna o nanuma kina ni sa rui bibi mo kila ni ra a sa tukuni rawa tu ena ivolanikalou na veidredre oqo?
-
Railesuva na iwase ka tekivu e ra ena tabana e 282. Na cava eso na leqa e vuravura ka rawa me ra wali ena talairawarawa ki na kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito? Sa kauta mai vakacava ki na nomu bula sara ga vakataki iko na vakacegu na kosipeli? Ki na nomu matavuvale? ki na nomu veimaliwai kei ira tale eso?
-
Ena tabana e 283–285 e solia kina mai na ivolanikalou o Peresitedi Smith na veivakaraitaki ni nona taqomaki ira tiko na Nona tamata na Turaga. Na veisala cava soti sa taqomaki iko kei iratou kina na nomu matavuvale? E vakavuna vei keda na talairawarawa meda doudou?
-
Na cava soti na veika rerevaki era rivarivabitaki tu ena noda taqomaki vakayalo ena noda veivale nikua? Na cava eda rawa ni vakayacora me rawa ni vanua “vakalou ka sega ni yaco rawa mai kina na vuni ca na noda veivale”? (Ena vuku ni veika eso, taleva na iwase ka tekivu ena tabana e 281.)
-
Wilika na imatai kei na ikava ni parakaravu ena tabana e 285. Era “iyaqa” rawa vakacava ena nodra veiitikotiko o ira na Yalododonu Edaidai yalodina? Na cava e vuna kina na noda rawata cake kina vakavinaka meda “dau cakavinaka tiko” na “[vakasavasavataki] ni noda bula mai na duka”? Vakasamataka ena masumasu na cava mo vakayacora mo vakasavasavataka kina na nomu bula mai na duka.
iVolanikalou Veisemati: Aisea 54:13–17; Maciu 5:13–16; Joni 16:33; 2 Nifai 14:5–6; Vunau kei na Veiyalayalati 87:6–8; 97:24–25; Josefa Simici—Maciu 1:22–23, 29–30
Veivuke ni Veivakavulici: Vakasamataka me ra sureti na lewe ni kalasi me ra wilika na iulutaga ena “iVakavuvuli nei George Albert Smith” ka digia e dua na iwase ka vakaibalebale vei ira se nodra matavuvale. Sureti ira me ra vulica na ivakavuvuli nei Peresitedi Smith ena iwase oqori, okati kina na kena veitaro veisemai ena icavacava ni iwase. Qai kerei ira na lewe ni kalasi me ra wasea na ka era sa vulica.