Lēsoni 4 Naunau ʻa e Faiakó

Ko e Fāmilí Ko e Uho Ia ʻo e Palani ʻa e Tamai Hēvaní

Ko e fāmilí ko e uho ia ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní ki hotau ikuʻanga taʻengatá. ʻE maʻu ʻe he kau akó ʻi he lēsoni ko ʻení ʻa e faingamālie ke fakamatalaʻi ʻa e founga ʻoku fakaʻatā ai ʻe he Fakatupu ʻo e māmaní, ko e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví, mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ke faʻu e ngaahi fāmili taʻengatá pea fakalakalaká. ʻE fakaafeʻi foki e kau akó ke nau vakaiʻi ʻenau ngaahi feinga fakataautaha ʻi hono faʻu mo fakamālohia honau fāmili taʻengatá.

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Akoʻí

Naʻe fakaʻatā ʻe he Fakatupu ʻo e māmaní mo e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví ke faʻu e ngaahi fāmilí pea tupulaki.

Ko Hono Fakatupulaki ʻEtau Founga Akoʻí mo e Akó

Fokotuʻu ʻa e fakafelāveʻí mo e taumuʻá. ʻI hono kamata ʻaki ha lēsoni ʻaki ha fehuʻi, tūkunga, pe palopalema mahuʻinga, ʻe lava ke tataki ai e kau akó ke nau kau mai ki he lēsoní pea fekumi ki ha ʻilo lahi ange. ʻE lava foki ke tokoni ʻeni ke nau vakai ki he founga ʻoku ʻomi ai ʻe he ngaahi akonaki ʻo e folofolá mo e kau taki ʻo e Siasí ʻi onopōní ha ngaahi tali mo e fakahinohino te ne lava ʻo tataki kinautolu ʻi he ngaahi tūkunga moʻoni ʻo e moʻuí. ʻI he taimi ʻoku vakai ai e kau akó ki he felāveʻi e meʻa ʻoku nau akó ki honau ngaahi tūkungá, ʻoku faʻa fakaʻaiʻai ange ai kinautolu ke nau ako pea moʻui ʻaki e ngaahi akonaki ʻo e ongoongoleleí.

Vahe ʻa e kau akó ki ha fanga kiʻi kulupu iiki, pea vahe ha taki kulupu ki he kulupu takitaha. Fakaʻaliʻali pe ‘oange ki he kulupu takitaha ha tatau ʻo e tūkunga mo e ngaahi fehu‘i ko ʻení. (Fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo liliu e tūkunga ko ʻení ʻo ka fie maʻu ke toe mahuʻingamālie ange ki homou anga fakafonuá mo e moʻui hoʻo kau akó.)

Lolotonga e fekumi ʻa Lesieli he ʻinitanetí ʻi heʻene ngāue fakakalasí, naʻá ne maʻu ai ha ngaahi fakamatala naʻe fakakikihi ai ʻoku ʻikai toe fiemaʻu ʻa e “fāmili tukufakaholó” (ko ha tangata mo ha fefine mali mo ʻena fānau) ia he sosaietí. Lolotonga e kalasí hili ha ngaahi ʻaho siʻi mei ai, naʻe fakatokangaʻi ʻe Lesieli naʻá ne toko taha pē ʻi heʻene feinga ke taukaveʻi e mahuʻinga ʻo e fāmili tukufakaholó. Ko e tokolahi ʻo hono kaungā akó naʻe ʻikai ke nau fakamuʻomuʻa e malí pe maʻu ha fānaú. Kiate kinautolu, naʻe fakafaingataʻaʻiaʻi ʻe he malí mo e fānaú ʻa e lavameʻa fakafoʻituitui ʻa ha taha. Naʻe hanga ai ʻe he aʻusiá ni ʻo fakatupu ha ngaahi fehuʻi mo ha ngaahi ongo taʻefiemālie kia Lesieli.

• ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku ongoʻi pehē ai ha kakai ʻe niʻihi fekauʻaki mo e malí mo e fāmilí?

• Ko e hā kuó ke ako fekauʻaki mo e ngaahi fāmilí mo e palani ʻa e Tamai Hēvaní ʻe lava ʻo tokoni kia Lesielí? (Kapau ʻe fie maʻu, te mou lava ʻo toe vakaiʻi ʻa e konga 1 ʻo e naunau teuteú ke tokoni ʻi he fealēleaʻakí.)

Hili hono maʻu ʻe he kau akó ha taimi feʻunga ke aleaʻi ʻa e tūkungá, fakaafeʻi kinautolu ke hiki ʻi he palakipoé ha niʻihi ʻo e ngaahi moʻoni ne nau talanoa ki aí. Fakatupulaki e ngaahi moʻoni ko ʻení ʻi he kotoa ʻo e lēsoní.

Te ke lava ʻo fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau maʻuloto pe lau e Mōsese 1:39 pea kole ange leva ki he kalasí ke fakamatalaʻi e meʻa ʻoku akoʻi ʻe he veesi ko ʻení fekauʻaki mo e ngaahi taumuʻa ʻo e palani ʻa e Tamai Hēvaní. ʻEke ki he kau akó ʻo ka fiemaʻu, pe te nau fakamatalaʻi fēfē ʻa e “moʻui taʻengatá” mo e founga ʻoku fekauʻaki ai e taumuʻa ko iá mo e fāmilí. (Vakai ki he konga ʻuluaki ʻi he naunau teuteú ki ha tokoni ʻi hono fakaʻuhingaʻí.)

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ha ngaahi fakatātā ʻoku fakafofongaʻi ʻa e Fakatupú mo e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví. Fakaafeʻi e kau akó ke nau toe vakaiʻi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 49:15–17 mo e 2 Nīfai 2:22–23. Hili ia pea fakahoko ange ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

• Naʻe tokoni fēfē ʻa e Fakatupu ʻo e māmaní ke fakahoko e ngaahi taumuʻa taʻengata ʻa e Tamai Hēvaní maʻa ʻEne fānaú? (Mahalo ʻe faitatau e ngaahi tali ʻa e kau akó mo ʻeni: Naʻe fakatupu ʻa e māmaní ke ʻi ai ha feituʻu ʻe lava ke fanauʻi ai e fānau ʻa e ʻOtuá ki ha ngaahi fāmili pea nau fakalakalaka fakataha ai.)

• Naʻe tokoni fēfē ʻa e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví ke fakahoko e ngaahi taumuʻa ʻa e Tamaí mo fakaʻatā e māmaní ke “fakahoko … ʻa e taumuʻa ʻo hono fakatupú”? (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 49:16). (Mahalo ʻe ʻomi ʻe he kau akó ha ngaahi tali kehekehe, kau ai ha moʻoni ʻoku tatau mo ʻení: Koeʻuhí ko e Hingá, ne lava ai ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ʻo fāʻeleʻi ha fānau pea lava ke fakalakalaka fakataha hona hakó ki he moʻui taʻengatá.)

• ʻE tākiekina fēfē ʻe he mahino ʻoku tau maʻu ki he ngaahi taumuʻa ko ʻeni ʻo e Fakatupú mo e Hingá ʻa ʻetau feinga ke fakamuʻomuʻa mo langa hotau ngaahi fāmili taʻengatá?

Kuo fakaʻatā ʻe Sīsū Kalaisi ʻi Heʻene Fakaleleí ke taʻengata ʻa e ngaahi fāmilí.

Fakakaukau ke aleaʻi nounou fakataha mo e kalasí ʻa e fehuʻi ko ʻení:

• Ko e hā e fatongia ʻo e Fakamoʻuí mo ʻEne Fakaleleí ʻi hono fakaʻatā ke taʻengata e ngaahi fāmilí? (Fakakaukau ke toe vakaiʻi e 2 Nīfai 9:6–8, 10, 18 ke tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻoku ʻomi ʻe Sīsū Kalaisi fakafou ʻi Heʻene Fakaleleí, ʻa e hala ki he fānau kotoa ʻa e Tamai Hēvaní ke nau ikunaʻi e angahalá mo e maté.)

Fakaʻaliʻali e fakamatala ko ʻeni ʻa Palesiteni M. Lāsolo Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

Ko e meʻa mahuʻinga ʻokú ne fakafehokotaki kotoa iá—ʻa ia ʻoku fakafalala ki ai e palani ʻa e ʻOtuá mo hotau ikuʻanga taʻengatá pea mo e meʻa kotoa pē—ko hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. ʻOku malava ʻa e meʻa kotoa pē ʻi Heʻene feilaulau fakaleleí, ʻo ʻikai fakangatangata pē ki ha malí mo e fāmili ʻofa, tokanga, mo taʻengatá. (M. Russell Ballard, “Ko e Ngaahi Faingamālie mo e Ngaahi Fatongia ʻo e Kau Faiako ʻa e CES ʻi he Senituli hono 21” [efiafi mo ha Taki Māʻolunga, 26 Fēpueli 2016], ChurchofJesusChrist.org)

Fakaafeʻi e kau akó ke toe vakaiʻi e meʻa ne nau tohi ko e tali ki he ngaahi fehuʻi ʻi he fakaʻosinga ʻo e konga 2 ʻo e naunau teuteú. (Kapau ʻe fie maʻu, ʻoange ha taimi ki he kau akó ke lekooti pe tānaki atu ki heʻenau ngaahi talí.) Fakaafeʻi ha kau ako tokolahi ke nau vahevahe e meʻa ne nau hikí. Fakakaukau ke vahevahe foki e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú.

Ke tokoniʻi e kau akó ke nau ngāueʻi e meʻa ne nau ako he ʻaho ní, fili ha taha pe ongo fakakaukau fakatouʻosi ko ʻení—ko e fē pē ʻe ʻaonga taha ki hoʻo kau akó.

Kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi e fakamatala ʻa ʻEletā Lōpeti D. Heili ʻi he konga 3 ʻo e naunau teuteú.

• Ko e hā ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo vakai ki he ngāue ʻa Sētane ke ʻohofi ʻa e nofomalí mo e ngaahi fāmilí ʻi hotau kuongá ni?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakaʻaongaʻi ha miniti ʻe taha pe ua ke fakakaukau ki he ngaahi founga ʻe ala feinga ai ʻa Sētane ke ʻohofi ʻenau nofomalí mo e fāmilí (ʻi he lolotongá mo e kahaʻú). Poupouʻi kinautolu ke nau fakalaulauloto foki mo lekooti ʻenau ngaahi ongo fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke tokoniʻi ai kinautolu ʻe heʻenau maʻu ha fakakaukau ʻoku taʻengatá ke fakamuʻomuʻa mo maluʻi honau ngaahi fāmilí.

ʻOange ha taimi ki he kau akó ke nau fakakaukauloto lahi ange ki he ngaahi fehuʻi ko ʻeni mei he konga 3 ʻo e naunau teuteú pea ke lekooti e ngaahi ongo te nau maʻú:

• Te ke lava fēfē ʻo ʻai ke mahuʻinga ange ho fāmilí ʻi hoʻo moʻuí?

• Te ke fakaafeʻi fēfē ʻa e mālohi ʻo e ʻEikí ki hoʻo ngaahi feinga ke faʻu pe fakamālohia ho fāmili taʻengatá?

Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha kau ako ʻoku nau loto-fiemālie ke vahevahé ke fakahoko ia. Poupouʻi e kau akó ke nau ngāueʻi e meʻa ne nau ongoʻí.

Ki he Kalasi Hokó

Fakakaukau ke toe vakaiʻi nounou mo e kau akó ʻa e meʻa kuo nau ako ʻi he ʻuluaki lēsoni ʻe fā ʻo e kalasí. Te ke lava ʻo fokotuʻu ange ko e taimi te mou toe fakataha aí, te ke ʻoange ha faingamālie ke nau vahevahe ʻa e meʻa kuo nau fakaʻaongaʻi ʻi honau fāmilí pe niʻihi kehé. Fakaafeʻi e kau akó ʻi heʻenau teuteu ki he kalasi hokó ke fakakaukau lelei ki he founga ʻe ala uesia ai honau fāmilí mo e palani ʻa e ʻOtuá maʻanautolú ʻe he ngaahi fili ʻoku nau fakahoko ki honau ngaahi sinó.