2010–2019
Raica na Nona iNaki Qaseqase na Vu ni Ca
Okotova 2010


Raica na Nona iNaki Qaseqase na Vu ni Ca

Sa tiko na inuinui me baleti ira sa vakatotogani tiko ka yaco ga na inuinui oqo ena Veisorovaki ni Turaga o Jisu Karisito.

Kemuni na taciqu kei na ganequ, ni sa dau yaco mai na vulaimago ena vanua oqo ena Ulunivanua na Rocky (Rocky Mountains) era serau lagilagi mai na veiroka ni draunikau ena kedra veisau mai na drokadroka ki na seni nawanawa serau, damudamu, kei na dromodromo. Ena vulaimago vakaoqo era vakavakarau na veika bula kecega me baleta na draki batabata, o ya na totoka kaukauwa ni vula ililiwa.

Na vulaivuata e gauna talei toka vei ira na dausiwa baca lasulasu, ni oqo e gauna era dau viakana kina vakalevu na kurukoto me rawa ni ra yago vinaka ka kaukauwa cake me baleta ni na sega na kedra ena vula ililiwa.

Na inaki nei koya na dausiwa baca lasulasu o ya me siwata rawa na kurukoto ena dua na ivadi vinaka. Ena vakadikeva vakavinaka sara na dausiwa vuku oqo na nodra ivukivuki na kurukoto, na draki, na kui ni wai, kei na mataqali manumanu lailai vakacava era kania na kurukoto kei na gauna era vakasucu kina na manumanu lailai vakaoqo. Ena dau cakava vakavinaka sara na baca me na vakayagataka. Sa kila tu o koya ni manumanu lailai buli oqo, ka ra lili tu kina na bati ni siwa me sa ivadi vinaka sara ga baleta ni na kila rawa na kurukoto ke duatani toka ka na sega ni kania.

Sa dua na ka talei meda raica ni sa boleseu mai e dua na kurukoto e dela ni wai, katia na baca lasulasu, ka dre me yacova ni sa laki wale ka tui mai. Na veiqali sominiwai oqo rau veisaqasaqa kina na vuku kei na kila nei dausiwa kei na kurukoto vakaturaga.

Na kena vakayagataki na baca lasulasu me ra bacani ka rawai kina na ika sa ivakaraitaki tiko ni sala e vakayagataka o Setani me veitemaki, lawaki, ka saga me coriti keda kina.

Me vakataki koya na dausiwa ni sa kila vinaka tu ni dau vakauti ira na kurukoto nodra viakana, sa kila vakakina o Lusefa na noda “viakana” se malumalumu ka temaki keda ena baca lasulasu, kevaka meda kania, sa na rawa meda tuiraki tani mai na noda bula totoka ki na nona veivakayarayarataki sega ni loloma. Ka sega ni vakataka na dausiwa baca lasulasu e siwata rawa e dua na ika ka biuta lesu tale i wai, ni na sega sara ni laivi iko o Lusefa. Sa nona inaki me ra na bula rarawa vakataki koya o ira sa rawata rawa.

A kaya o Liai: “Ia ni sa lutu mai lomalagi [o Lusefa], ka sa rarawa me tawamudu, sa segata kina me ra rarawa talega na tamata kecega” (2 Nifai 2:18).

Au vakuria na domoqu nikua ki na domodra na Taciqu ni o Lusefa e dua na yalo vuku ka lawaki ca. E dua vei ira na iwalewale e dau vakayagataka vei keda o ya na nona daulasu ka daulawaki me vakauqeti keda ni ca e vinaka kei na vinaka e ca.Vakatekivu sara mai ena Bose Cecere mai Lomalagi, “ka segata me voroka na galala ni digidigi kau a solia vua na tamata. …

A sa vakatokai kina ko Setani; io me tevoro ka vu ni ka lasu kecega, a sa segata me vakaisini ira na tamata, ka vakamatabokotaki ira ka lewai ira, ia ko ira kecega sa sega ni vakabauta na noqu vosa” (Mosese 4:3–4).

Na ivalu me baleta na galala ni digidigi ni tamata a solia na Kalou e se tomani tikoga nikua. Sa tu wavoliti keda na nodra veivakayarayarataki o Setani kei ira na nona ilawalawa, ka ra vakanuinui tiko ni da na rawai kina ka taura na nona baca lasulasu me rawa ni yaviti keda yani ena veisala lasu eso. Sa dau vakayagataka ko koya na itovo veivakatotogani me butakoca kina na galala ni digidigi. E volai ena ivolavosa, na veivakatotogani ena mataqali cava ga o ya na solibula ki na dua na ka, sa sega kina na galala ni digidigi ka sa vakararavi vakatabakidua ki na dua na ka se itovo e veivakacacani.1

Era tukuna na dauvakadidike ni tiko e dua na gacagaca ena noda mona e vakatokai na buturara ni marau.2 Ni gauna e vakayagataka kina na waigaga se itovo, ena laki vakamalumalumutaka na tiki ni noda mona e lewa tiko na noda kaukauwa, vakatulewa, dina, kei na bula savasava. Oqo ena laki muataki koya sa vakatotogani me guilecava na veika e kila ni dodonu. Ni yaco oqori, sa yaco na veicoriti, ka sa vakatulewa o Lusefa.

E kila o Setani na veirawai kei na veicoriti ena veika lasulasu e buli kei na itovo e lekaleka wale na kena marau. Au sa raica na bi ni nodra cakacaka kaukauwa ni dua e sasaga lesu mai, ka me galala mai na veivakacacani veivakarusai kei na veivakatotogani, ka me kilai yalona ka bula galala.

Eso vei ira na waigaga veivakatotogani kaukauwa, kevaka me ra vakayagataki vakalialia, ena rawa me taura vakaukauwa na mona ka kauta laivi na nona galala ni digidigi e dua o ya na nikotini; opiati—iroini, mofini, kei na ivakamalumu tale eso ni mosi; ivakamoce; kokeni; alakaolo; mariwana; kei na ivakayadra.

Au sa vakavinavinaka vei ira na vuniwai era sa vulica oti mai na kena soli na wainimate dodonu me kauta laivi na mosi kei na rarawa. E ka ni rarawa, ni vuqa vei keda ena itikotiko raraba nikua, oka kina eso na noda lewenilotu, era sa vakatotogani ka ra vakayagataka vakalialia na wainimate. Sa kila vakavinaka tu oqo o Lusefa, na tama ni lasu kecega, ka vakayagataka kina na nona veivakayarayarataki me butakoca kina na nona galala ni digidigi e dua ka toboki koya e vakatotogani ena nona sinucodo rerevaki (raica na 2 Nifai 28:22).

Keirau a veivosaki wale tikoga oqo kei na dua na marama a curu tiko ena tabana ni qaravi ni vakasama ni dua na valenibula. A talanoataka vei au na veika rarawa a sotava vakatekivu mai na gauna a tuvaki vinaka tu kina na nona vakasama kei na yagona, totoka ni bula vakamau kei na matavuvale, ka laki leqa na nona vakasama, torosobu na nona bula, ka kasere na nona matavuvale—na veika kece oqo a tekivu ga ena kena vakayagataki vakalialia na ivakamalumu ni mosi.

Ena rua na yabaki sa oti ni bera ni keirau mai veivosaki, a mavoa na dakuna ena dua na vakacalaka ni motoka. A vola sara o vuniwai e dua na wainimate me vukea na bibi ni mosi sa voleka ni sega ni taqeya rawa. A nanuma sara ni gadreva me vakalevutaka cake, a qai veisautaka na ka a volai tu ena ivola ni wainimate, ka yaco sara me laki voli iroini. A laki tobo ka vesu sara. A laki taleitaka vakalevu na waigaga ka kasere kina na nona vakamau. Rau a mani sere kei watina ka ratou soli na gone vei tagane. A kaya vei au ni sega walega ni vakaotia na mosi na waigaga o ya, a vakayadrata talega vagauna ka vakaukauwataka na nona vakasama. Ia na ivakarau kece ni waigaga e vakayagataka ena vica ga na auwa na kena cakacaka tiko, ia na kena vakayagataki yadua sa lailai sobu tikoga na balavu ni kena mana tiko. Sa tekivu me levu cake tikoga na waigaga e vakayagataka ka sa toboki koya kina na kena veivakatotogani rerevaki. Sa nona bula na waigaga. Na bogi ni se bera ni keirau veivosaki, a saga me vakamatei koya. A kaya ni sa sega tale ni taqeya rawa na mosi ni yagona, vakasama kei na yalona. Sa viribaiti sara tu ga ka sega ni rawa me dro—ka sega na inuinui.

Na nona leqa na marama oqo me baleta na waigaga vakatarai kei na veimataqali vakayagataki waigaga tale eso e sega ni yaco duadua ga vua; e yaco wavoliti keda tale tikoga. Ena so na vanua e levu cake na tamata era mate tiko mai na waigaga vakatarai ni vakatauvatani kei ira era mate ena vakacalaka e gaunisala.3 Kemuni na taciqu kei na ganequ, ni vakayawaki kemuni mai na veika e rawa ni o coriti kina. E dua mada ga na iceru ni dua na ka se dua na vuanikau se dua na bilo alakaolo e rawa ni yaco mo vakatotogani kina. E dua a lako tani mai na gunu alakaolo a kaya vei au ni dua mada ga na bilo sai koya na duidui ena kedrau maliwa na vakatotogani kei na bula vinaka. E kila vakavinaka tu o Setani. Kakua ni vakatarai koya me coriti iko ena nona baca lasulasu ka na rawa me yaco vakatotolo me veivakatotogani.

Ia oqo, kemuni na taciqu kei na ganequ, ni yalovinaka ni kakua ni taura cala na ibalebale ni ka au tukuna tiko. Au sega ni vakacacana tiko eke na nodra ivola ni wainimate o ira era tauvimate tiko ka rawa ni wali se o ira era mosi rarawa tu vakayago. Era veivakalougatataki dina na wainimate. Na ka au tukuna tiko o ya meda vakamuria vakadodonu na ivakarau ni wainimate e vola o vuniwai. Ka sa dodonu meda maroroya vakavinaka tiko na wainimate oqori me ra kakua ni tara rawa o ira na gone se e dua tale.

Sa leqataki tale tikoga vakalevu na itovo eso e veivakarusai, ka veivakatotogani me vakataka na veimau ilavo kei na iyaloyalo vakasisila butobuto ka ra vakacacani ira tiko na tamata ka sa taka vakalevu tiko ena keda maliwa. Ni nanuma vinaka na taciqu kei na ganequ, na mataqali veivakatotogani kecega sai koya na nomu soli iko ki na dua na ka, ko sa solia yani kina na nomu galala ni digidigi ka yaco mo sa na bula vakararavi. Sa na vakuri kina na ituvatuva oqo ena qito ni vidio kei na vakau itukutuku ena talevoni veikauyaki. Eso na dauqito ena vidio e rawa ni ra vakayagataka e 18 na auwa ena dua na siga ena nodra qitora mai na dua na itagede ki na dua tale, ka ra guilecava kina na veitiki tale eso ni nodra bula. Na vakau itukutuku ena selevoni e rawa ni yaco me veivakatotogani, ni dau vakavuna na kena sega ni yaco na veitaratara bibi vakatamata yadua. Ena dua na gauna sa oti a talanoataka vei au e dua na bisopi baleta e rua na nona itabagone rau a tucake veitikivi toka ga ka rau vakau itukutuku vei rau ga ka sega ni rau veivosaki.

Na vakadidike vakavuniwai e tukuni kina ni itovo veivakatotogani “e dua na matedewa ni mona.”4 E dina oqo, ia au vakabauta ni sa qumia rawa e dua o Setani, sa yaco me matedewa ni yalo. Ia se cava ga na cowiri ni vakatotogani sa coriti kina e dua, sa tiko e dua na inuinui. A vakavuvulitaka vei iratou na luvena ko Liai na parofita na dina tawamudu oqo: “A ra sa sereki na tamata kecega ena bula vakayago, ka sa soli vei ira na ka kecega sa yaga vua na tamata. Era sa sereki me ra digitaka na galala kei na bula tawamudu ena vuku i koya na Dauveisorovaki ni tamata kecega, se me ra digitaka na tiko vakabobula kei na mate me vaka na nona veivakatotogani kei na nona inaki na tevoro” (2 Nifai 2:27).

Kevaka e dua sa vakatotogani ka gadreva me vakabulai, ka sa tiko e dua na sala ki na bula galala vakayalo—na sala ni drotani mai na veivakatotogani—na sala sa vakadinadinataki oti. E tekivu ena masu—ena yalodina, gugumatua ka vakawasoma vei koya na Dauniveibuli ni yaloda kei na yagoda, na Tamada Vakalomalagi. Sa qai tautauvata na ivakavuvuli ni voroki e dua na itovo ca se veivutunitaka e dua na ca ena kena mataqali cava ga. Na sala dina ni kena vakavoui na lomada, yagoda, vakasama, kei na yaloda sa tu ga ena ivolanikalou.

E vakasalataki keda o Momani na parofita: “Oi kemudou na wekaqu lomani, mo dou masuta na Tamada ena yalomudou taucoko me vakasinaiti kemudou ena loloma oqo … ; mo dou yaco kina mo dou luve ni Kalou; … ka vakasavasavataki me vaka sa savasava ko Koya” (Moronai 7:48).

Na kena oqo kei na vuqa tale na ivolanikalou e vakadinadinataka vei keda ni sa tiko na inuinui me baleti ira sa vakatotogani tiko, ka yaco ga na inuinui oqo mai na Veisorovaki ni Turaga ko Jisu Karisito kei na nona vakamalumalumutaki koya e dua vua na Kalou, ka me kerea me sereki mai na veivakabobulataki ni veivakatotogani ka cabora na lomada taucoko Vua ena masu yalodina.

Sa rawa me ra veivuke na iliuliu ni matabete ni ra kere vakasala vei ira o ira na vakatotogani. Ni gadrevi, sa rawa me ra kauti ira vei ira na daunivakasala vuku vakalaiseni kei na Veiqaravi ni Matavuvale ni YDE. Sa vakarautaki tu ena Veiqaravi ni Matavuvale ni YDE na parokaramu ni vueti mai na vakatotogani ni ika 12 ni ikalawa mai vei ira na Daumateni Vuetaki.

Kivei ira yadua se vakamatavuvale era rawai tiko ena vakatotogani oqo, au sa tokaruataka kina ni sa idola ga na masu ena yalodina me rawati kina na kaukauwa vakayalo me kunei kina na vakacegu ka valuti rawa na kena gaganotaki. Na Tamada Vakalomalagi e lomani ira kece na Luvena, vakavinavinaka Vua ka vakaraitaka vua na nomu vakabauta ena yalodina. Kerea Vua mo vakaukauwataki ka valuta rawa na veivakatotogani o sotava tiko. Kauta laivi na dokadoka ka solia taucoko na nomu bula kei na yalomu Vua. Kerea mo vakasinaiti ena kaukauwa ni loloma savasava nei Karisito. Ena gadrevi mo cakava vakavuqa tiko oqo, ia au vakadinadinataka vei iko, ni na rawa me vakavoui na yagomu, vakasama kei na yalomu, vakasavasavataki ka vakataucokotaki, ka na yaco mo sereki. A kaya o Jisu, “Oi au na rarama kei vuravura: ko koya sa muri au ena sega ni lako ena butobuto, ena tu ga vei koya na rarama ni bula” (Joni 8:12).

Baleta ga ni noda inaki meda na vakataka na noda iVakabula ka yaco rawa meda laki tiko vata kei na Tamada Vakalomalagi, sa gadrevi kina vei keda yadua meda vakila na veisau levu ni yaloda a vakamacalataka o Alama na Parofita ena iVola i Momani (raica na Alama 5:14). Na noda lomana na Tamada mai Lomalagi kei na Turaga o Jisu Karisito e dodonu me vakaraitaki tiko ena noda digidigi kei na cakacaka ena veisiga. Rau sa yalataka na vakacegu, reki, kei na marau vei ira era na maroroya na Nodrau ivakaro.

Kemuni na taciqu kei na ganequ, meda qarauna kece tiko na baca lasulasu o ya e biuta mai o gonedau lasulasu ni tamata, o Lusefa. Meda sa vakavukui tiko ka vakararamataki vakayalo meda kila rawa kina ka besetaka e vuqa na nona isolisoli rerevaki.

Kei kemuni ko ni sa mai rawai ena vakatotogani cava ga, sa tiko na inuinui baleta na Kalou e lomana na Luvena kecega, ka baleta na Veisorovaki ni Turaga o Jisu Karisito sa rawa kina na veika kecega.

Au sa raica na veivakalougatataki lagilagi ni veivueti ka na rawa me sereki kina e dua mai na sinucodo ni vakatotogani. Sa noda iVakatawa na Turaga ka na sega na ka me yali vei keda ni da sa nuitaka tiko na kaukauwa ni Veisorovaki. Niu sa kila ni sa rawa vua na Turaga me sereki ira na vakatotogani mai na nodra vakabobulataki, me vaka a vakaraitaka o Paula na iApositolo, “Au sa rawata na ka kecega ena vuku i Karisito o koya sa vakaukauwataki au” (Filipai 4:13). Sa noqu masu kemuni na taciqu kei na ganequ, me na vakakina vei ira era sotava tiko e dua na gauna ni bolebole ena nodra bula ena gauna oqo, kau vakayacora ena yalomalumalumu ena yaca i Jisu Karisito, emeni.

  1. Me vaka ni nauni, na “vakatotogani” e tolu na kena ibalebale, e dua o ya, “na solibula vua e dua na iliuliu” (www.audioenglish.net/dictionary/addiction.htm).

  2. Raica na National Institute on Drug Abuse, Drugs, Brains, and Behavior—the Science of Addiction (2010), 18, drugabuse.gov/scienceofaddiction/sciofaddiction.pdf.

  3. Raica na Erika Potter, “Drug Deaths Overtake Auto Deaths in Utah,” Dec. 2009, universe.byu.edu/node/4477.

  4. Raica na National Institute on Drug Abuse, “The Neurobiology of Drug Addiction,” wase IV, naba 30, drugabuse.gov/pubs/teaching/teaching2/teaching5.html; raica na drugabuse.gov/funding/budget08.html.