Na Solibula
Mai vei Elder Dallin H. Oaks
Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua
Na noda bula ni veiqaravi sai koya na ivakaraitaki veiganiti duadua ni noda yalayala me da qarava na iVakavuvuli kei ira na kai noda.
Na isoro ni veivakaduavatataki nei Jisu Karisito sa vakatokai me “ka cecere duadua ena veika kece a yaco mai na itekivu ni veibuli ki na veigauna tawamudu.”1 Na solibula na itakele ni nodra itukutuku na parofita kece sara. A dau vakayacori tu e liu na sorovaki ni manumanu me vaka e vakaroti ena lawa i Mosese. E tukuna e dua na parofita ni kedra ibalebale kece “sa dusia tu na ilutua ka iotioti ni isoro [ni] … Luve ni Kalou, io, e tawavakaiyalayala ka tawamudu” (Alama 34:14). A vosota o Jisu Karisito na veivakararawataki e sega ni vakasamataki rawa me sorovaki Koya kina me baleta na ivalavala ca ni tamata kecega. Na isoro oqori e soli kina na ulumatua ni vinaka—na Lami savasava sa sega na kena ca—me baleta na levu ni ca—na ivalavala ca ni vuravura taucoko. Ena vosa tawaguilecavi rawa nei Eliza R. Snow:
Nona dra talei sova- raka;
Nona bula solia wa-le,
iSoro tawa cala ni ca,
Vuravura leqa me vakabula.2
Na isoro oya—na Veisorovaki nei Jisu Karisito—e itakele ni ituvatuva ni veivakabulai.
Na vakararawataki sega ni vakasamataki rawa i Jisu Karisito sa mai tinia na vakacabo isoro ena vakadave dra, ia e sega ni tinia na bibi ni vakacabo isoro ena ituvatuva ni kosipeli. Se gadreva tikoga na noda iVakabula me da vakacabo isoro, ia na isoro sa vakarota vei keda ena gauna oqo sai koya me da “cabora ga me isoro [Vua] na yalo sa raramusumusu kei na yalo sa bibivoro” (3 Nifai 9:20). Sa vakarota talega vei keda ko Koya me da dau veilomani ka veivukei—me da solia e dua na tiki lailai ni Nona isoro ena noda solia na noda gauna kei na noda dau nanumi keda ga. Ena dua na sere ni lotu vakauqeti, eda lagata “Nai soro e muria na kalougata.”3
Au na vosa tiko me baleta na isoro ni bula oqo e kerea na noda iVakabula me da vakayacora. Oqo e sega ni oka kina na isoro eda vakaukauwataki me da cakava se na ivalavala e vakavurei mai na noda nanumi keda ga ka sega kina na veiqaravi se solibula (raica na 2 Nifai 26:29).
I.
Na vakabauta Vakarisito e kilai na kena itukutuku ni dau yaco kina na vakacabo isoro, oka kina na ulumatua ni isoro. Ena veiyabaki taumada ni itabagauna Vakarisito, a vakamatei ira e udolu vakaudolu o Roma ena nodra vakabauti Jisu Karisito. Ena veisenijiuri e muri, ni tawasei ira na vakabauta Vakarisito na duidui vakaivunau, eso na ilawalawa era vakacacani ira se vakamatei ira na lewe ni so tale na ilawalawa. Na nodra veivakamatematei vakataki ira na vakabauta Vakarisito e veivakamatei rerevaki duadua ni vakabauta Vakarisito.
E vuqa na vakabauta Vakarisito era vakacabo isoro ena nodra lewa ga vakataki ira ena nodra vakabauta na Karisito kei na nodra gadreva me ra qaravi Koya. Eso era digitaka me ra solia vakadua na nodra gauna ni bula vakauabula ena veiqaravi vua na iVakavuvuli. O ira na veilawalawa vakaturaga oqori era oka kina o ira ena ivakarau vakalotu ni Lotu Katolika kei ira era sa veiqaravi tu ena nodra bula taucoko vakadaukaulotu Vakarisito ena veimatavakabauta Parotesiteni. E veibolei ka veivakauqeti na nodra ivakaraitaki, ia e vuqa na vakabauti Karisito e sega ni namaki ka sega ni rawa me ra solia na nodra bula taucoko ki na veiqaravi vakalotu.
II.
Vei ira e vuqa na dau muri Karisito, na nodra solibula e oka kina na veika e rawa ni ra cakava e veisiga yadua ena nodra bula ga era dau bula kina. Ena veika oqori au sega kina ni kila e dua tale na ilawalawa era solibula vakalevu cake na lewena mai vei ira na Yalododonu Edaidai. Na nodra solibula—nomuni solibula, kemuni na taciqu kei na ganequ—e veibasai kei na sasaga vakavuravura ni dui nanumi koya ga.
Na imatai ni noqu ivakaraitaki o ira na noda painia na Momani. Na nodra solibula ni bula, isema vakamatavuvale, vuvale kei na bula vakacegu era yavu ni kosipeli vakalesui mai. A vosa o Sarah Rich me baleta na nodra vakauqeti na painia oqo ena nona vakamacalataka na watina, o Charles, ni kacivi me laki kaulotu: “Oqo e dua dina na gauna ni vakatovolei vei au vakakina vua na watiqu; ia sa kaci na itavi me keirau veibiu mada vakalailai ena neirau kila ni keirau sa talairawarawa tiko ki na loma ni Turaga, keirau nanuma kina me keirau sorovaka na veika keirau nanuma me rawa kina ni keirau veivuke ena kena tauyavutaki na cakacaka … me vukei na tarai cake ni Matanitu ni Kalou.”4
Nikua na igu laurai levu duadua ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai na nodra veiqaravi sega ni nanumi koya ga vakaikoya na lewena. Ni vakarau me vakatabui tale e dua na noda valetabu, a taroga e dua na italatala ni dua na lotu Vakarisito vei Peresitedi Gordon B. Hinckley se cava e sega kina na kauveilatai na ivakatakarakara kilai levu duadua ni vakabauta Vakarisito. E sauma o Peresitedi Hinckley ni ivakatakarakara ni noda vakabauta Vakarisito na “nodra bula na noda.”5 E dina sara, na noda bula ni veiqaravi kei na solibula sai koya na ivakaraitaki veiganiti duadua ni noda yalayala me da qarava na iVakavuvuli kei ira na kai noda.
III.
E sega na italatala saumi ka ra vakavulici mai vei ira na kenadau ena Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai. Oqori, era kacivi kina na noda lewenilotu me ra veiliutaki ka veiqaravi ki na noda veivavakoso me ra na colata na itavi kece ni noda veisoqoni ni Lotu, na kena parokaramu, kei na itaviqaravi. Era vakayacora vei ira e sivia na 14,000 na ivavakoso e Amerika walega kei Kenada. E dina sara, eda sega ni duatani ena nodra kacivi ga na lewenilotu ena noda veivavakoso me ra qasenivuli ka veiliutaki. Ia na levu ni gauna era solia na noda lewenilotu me ra veituberi ka veiqaravi kina e vakaitamera. Na noda sasaga me ra sikovi na veimatavuvale yadua ena noda veivavakoso mai vei ira na dauveituberi ena veivula yadua ka ra sikovi na marama uabula yadua mai vei ira na dausiko vuvale ena veivula era sa kena ivakaraitaki. Eda sega tale ni kila e dua na veiqaravi ni soqosoqo e vuravura e rawa ni vakatautauvatataki kaya.
Na ivakaraitaki uasivi duadua–e kilai ni veiqaravi kei na solibula vaka-YDE sai koya na nodra cakacaka na noda daukaulotu. Ena gauna oqo na kedra iwiliwili sa sivia na 50,000 na cauravou kei na goneyalewa ka sivia na 5,000 na turaga kei na marama qase. Era solia mai na ono na vula ki na rua na yabaki ni nodra bula me ra vakavulica na kosipeli i Jisu Karisito kei na vakarautaki ni veiqaravi raraba vakatamata ena rauta ni 160 na matanitu e vuravura. Na nodra cakacaka e dau okati kina na solibula, ka wili talega kina na veiyabaki era solia ki na cakacaka ni Turaga kei na solibula ena kena vakarautaki na ilavo me ra tokoni kina.
O ira era dau tu ga e vale–na itubutubu kei ira tale eso na lewe ni matavuvale–era solibula talega ena nodra calata na veitokani kei na nodra veiqaravi na daukaulotu era tala yani. Me vaka oqo, a ciqoma e dua na cauravou ni Brazil gone na nona kaci ki na kaulotu ni cakacaka tiko me qaravi ira na tacina kei na ganena ni rau sa mate na tamana kei na tinana. A vakamacalataka e dua na Vakaitutu Raraba na nodratou dau sota na gone oqo ena veivosaki ka nanuma na nodrau ivakavuvuli na nodratou itubutubu erau sa leqa oti me ratou dau tu vakarau me ratou qarava na Turaga. A ciqoma na cauravou na nona kaci ni laki kaulotu, ka sosomitaki koya e dua na tacina yabaki 16 me cakacaka ka qarava na matavuvale.6 E vuqa vei keda eda kila e vuqa tale na ivakaraitaki ni solibula ni laki kaulotu se me tokoni e dua na daukaulotu. Eda sega ni kila e dua tale na veiqaravi ena nona lewa ga kei na solibula vakaoqo ena dua tale na isoqosoqo e vuravura.
E dau tarogi vakavuqa vei keda, “O ni dau vakauqeti ira vakacava na nomuni itabagone kei ira na nomuni lewenilotu qase me ra biuta tu na nodra vuli se na nodra gauna ni vakacegu me ra solibula vaqo?” Au dau rogoci ira e vuqa ni ra vakamacala vaqo: “Niu kila na veika a cakava ena vukuqu na noqu iVakabula—Nona loloma soli wale ena nona vakararawataki me baleta na noqu ivalavala ca kei na Nona vakamalumalumutaka na mate me rawa kina niu bula tale—e ka dokai kina meu sorovaka na veika lalai au dau kerei kina ena noqu qaravi Koya. Au vinakata meu wasea na kila ka sa solia mai ko Koya.” Eda na vakauqeti ira vakacava na dau muri Karisito me ra veiqaravi? Me vaka e vakamacalataka e dua na parofita, “Eda kerei ira [ga] .”7
Eso tale na solibula e vu mai na veiqaravi vakadaukaulotu sai koya na nodra solibula era rogoca na nodra ivakavuvuli na daukaulotu ka yaco me lewe ni Lotu. Vei ira e vuqa na curuvou mai, sa rui bibi sara na mataqali solibula vaqo, oka kina na nodra yali na itokani kei na veiwekani vakamatavuvale.
Ena vuqa na yabaki sa oti a rogo kina ena koniferedi oqo e dua na cauravou a kunea na kosipeli vakalesui mai ena nona vuli voli e Amerika. Ni vakarau me lesu ki na nona vanua na tamata oqo, qai tarogi koya o Peresitedi Gordon B. Hinckley se na cava ena yaco vua ni sa lesu yani ki vale ka sa lotu tu Vakarisito. “Eratou na rarawa na noqu matavuvale,” e sauma na cauravou. “Eratou na vakasavi au tani beka ka wiliki au me vaka niu sa mate. Me baleta na noqu veisiga ni mataka kei na noqu bula, sa na tasogo beka vei au na madigi kece sara.”
“O sa tu vakarau beka mo sotava na veika kece oqori ena vuku ni kosipeli?” e taroga o Peresitedi Hinckley.
E sauma ena mata tagitagi na cauravou, “E dina, se vakaevei?” Ni vakadeitaki yani ni dina, e sauma o koya, “Ia na cava tale e bibi cake?”8 Oqori na yalo ni solibula e tu vei ira e vuqa na noda lewenilotu vou.
Eso tale na ivakaraitaki ni veiqaravi kei na solibula e basika ena nodra bula na lewenilotu yalodina era dau veiqaravi tu ena noda veivaletabu. Na veiqaravi ena valetabu e kune ga vei ira na Yalododonu Edaidai, ia na bibi ni mataqali solibula vaqori e dodonu me ra kila na vakabauta kece Vakarisito. O ira na Yalododonu Edaidai e sega ni nodra ivalavala na veiqaravi ena dua na itikotiko ni bete, ia eda rawa ni kila ka rokova na nodra solibula o ira e vakauqeti ira na nodra vakabauta Vakarisito me ra yalataka na nodra bula ki na itaviqaravi vakalotu oya.
Ena koniferedi vata oqo ena dua ga na yabaki sa oti, a wasea kina o Peresitedi Thomas S. Monson e dua na ivakaraitaki ni solibula ka semati ki na veiqaravi ena valetabu. E dua na tama yalodina ni Yalododonu Edaidai ena dua na yanuyanu yawa sara ena Pasivika a laki cakava eso na cakacaka kaukauwa ena dua na vanua vakayawa sara me rawata kina na ilavo e gadrevi me kauta kina na watina kei na 10 na luvena me ratou laki vakamau ka vauci vata me tawamudu ena Valetabu mai Niu Siladi. E vakamacalataka o Peresitedi Monson, “O ira era kila na veivakalougatataki tawamudu e lako mai na valetabu era na kila ni sega tale ni dua na solibula e cecere cake, ka sega na kena isau e bibi cake, sega na sasaga e dredre cake ena noda laki ciqoma na veivakalougatataki oya.”9
Au vakavinavinakataka na ivakaraitaki vakasakiti ni loloma, veiqaravi, kei na solibula Vakarisito au sa raica ena kedra maliwa na Yalododonu Edaidai. Au raica na nomuni qarava tiko na nomuni ilesilesi vaka-Lotu, ena kena sorovaki na nomuni gauna kei na nomuni yau. Au raica na nomuni laki kaulotu ena nomuni sauma ga. Au raica na nomuni solia na nomuni kila ko ni saumi tu kina ena nomuni veiqaravi vei ira na wekamuni. Au raica na nomuni vukei ira tiko na dravudravua ena nomuni dui sasaga vakataki kemuni kei na nomuni tokona na cau ki na welefea kei na veiqaravi raraba.10 Na veika kece oqori e vakadeitaki ena dua na vakadidike ena matanitu raraba ka tukuni kina ni o ira na lewe ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai bulabula vakalotu “era voladia ka cau vakalevu cake mai vua na kai Amerika vakarauta na ka e rawata, ka ra dau lomasoli vakalevu cake ena gauna kei na ilavo mai vei ira na iveta i cake [20 na pasede] ni tamata lotu e Amerika.”11
Na ivakaraitaki oqori ni soli ka vei ira na tani e dau vaqaqacotaki keda kece. Era dau vakananuma vei keda na nona ivakavuvuli na iVakabula:
“Kevaka e dua sa via muri au, me kakua ni muria na lomana. …
“Ia ko koya yadua sa via maroroya na nona bula, ena vakayalia: ia ko koya yadua ena vakayalia na nona bula ena vukuqu, ena maroroya” (Maciu 16:24–25).
IV.
E rairai na ivakaraitaki kilai levu ka bibi duadua ni veiqaravi sega ni nanumi koya kei na solibula e dau vakayacori ena noda matavuvale. Era dau yalataki ira na tina ena nodra vakasucumi ka susugi cake na luvedra. Era dau soli ira na tagane vakawati ena nodra tokoni na watidra kei na luvedra. Na solibula e oka ena veiqaravi tawamudu na kena bibi ki na noda matavuvale sa rui levu me tukuni ka sa kilai levu tu ka sega ni yaga me cavuti tale.
Au dau raici ira talega na Yalododonu Edaidai sega ni dau nanumi ira ga ena nodra vakubeci ira eso na gone, oka kina o ira e vakaleqai tu na ituvaki ni yagodra, ka ra segata me ra vakarautaka vei ira na gone vakubeci na inuinui kei na madigi a cakitaki vei ira ena nodra ituvaki taumada. Au raica ni o ni qaravi ira tiko na lewe ni matavuvale kei ira na itokani ka ra sotava ena nodra sucu mai na leqa ni vakasama kei na tauvimate ni yago, kei na revurevu ni sa toso mai na qase. E raici kemuni tale tiko ga na Turaga, ka sa vakavuna me ra tukuna na Nona parofita “ni o ni solibula vei kemuni vaka ikemuni kei ira na luvemuni, ena vakalougatataki kemuni na Turaga.”12
Au vakabauta ni o ira na Yalododonu Edaidai era dau veiqaravi ka solibula sega kina na nanumi koya ga ena nodra vakatotomuria ena yalo ni sokalou na iVakabula era sa segata vakalevu sara na veika tawamudu na kena yaga mai vei ira kecega na veimatatamata. Era dau raica o ira na Yalododonu Edaidai na nodra sorovaka na nodra gauna kei na nodra iyau me tiki ni nodra vuli ka vakarautaki ki na tawamudu. Oqo na dina a vakatakilai mai ena Lectures on Faith, ka vakavuvulitaka ni “dua na lotu e sega ni gadreva na kena sorovaki na ka kecega e sega kina na kaukauwa me vakavurea na vakabauta e gadrevi me rawa kina na bula kei na veivakabulai. … Sai koya na solibula oqo, kei koya ga oqo, sa vakavuna na Kalou me rawata kina na tamata na bula tawamudu.”13
Me vaka ga ni itakele ni ituvatuva ni veivakabulai na isoro ni veivakaduavatataki nei Jisu Karisito, o keda na dau muria na Karisito sa dodonu me da cakava na noda dui solibula me da rawata kina na vanua sa vakarautaka vei keda na ituvatuva oya.
Au kila ni o Jisu Karisito na Luvena e Duabau Ga na Kalou na Tamada Tawamudu. Au kila ena vuku ni Nona isoro ni veivakaduavatataki, sa vakadeitaki kina vei keda na tawamate rawa kei na madigi ni bula tawamudu. O Koya na noda Turaga, na noda iVakabula, ka noda Dauveisereki, kau vakadinadinataki Koya ena yaca i Jisu Karisito, emeni.