Dou Gumatua Sara mo Dou Kila-Ka: Mo Dou na Cakacaka
Mai vei Mary N. Cook
iMatai ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Raraba ni Goneyalewa
Vakalougatataki ira na luvemuni kei na nomu itikotiko ena veisiga ni mataka ena nomuni vuli ena kena levu o rawata rawa ena gauna oqo.
Kemuni na goneyalewa lomani, keimami lomani kemuni vakayadua dina sara. Keimami sa raica na nomuni tucake mai vakayaloqaqa ka cila yani na nomuni rarama ki na vuravura oqo ka rau salavata tiko mai kina na bolebole lelevu kei na madigi cecere. O na rairai vakataroga tu li, na cava beka ena yaco vei au ena veisiga ni mataka? Au sa vakadeitaka vei kemuni me vaka ni o luvena ivalavala dodonu na Kalou, ni na rarama na nomuni veisiga ni mataka! Ko ni bula tiko ena gauna sa vakalesuimai kina na dina ni kosipeli, ka ra sa tiko ena nomuni ivolanikalou na dina oqo. Ko ni a ciqoma na isolisoli ni Yalo Tabu ena gauna o ni a papitaiso kina ka na vakavulici kemuni ena dina na Yalo Tabu ka vakarautaki kemuni ki na bolebole ni bula oqo.
Sa solia vei kemuni na Kalou na bula galala kei na madigi mo ni vuli ena nomuni gauna e vuravura, ka sa tiko Vua e dua na cakacaka mo ni vakayacora. Me vakayacori vinaka na cakacaka oqo, ka sa nomu ilesilesi vakataki iko mo vuli. Na idola ki na nomuni veisiga ni mataka, na nomuni “mata ni rarama ni nuinui,”1 ena rawa ni kune ena ivolalailai vou Me iSakisaki ni iTabagone ena ruku ni ivakatagedegede ni vuli ka vakakina ena yavunilewa ena kila-ka ni Goneyalewa.
“Na vuli … ena tadolava na katuba ni veimadigi vinaka.”2 Ni ko vakamuria na ivakasala ni Turaga mo “dou gumatua sara mo dou kila-ka, io ena vuli kei na vakabauta,”3 ko ni na sega walega ni kila-ka mai na nomuni vulica ia ena vakuri na nomuni rarama ni ko vuli ena vakabauta.
Gumatua mo ni kila-ka ena vuli vagumatua. Sa na via dredre vakalevu sara na nomuni kunea na gauna mo ni solia vakatabakidua ki na vuli ena gauna oqo. A vakasalataki ira vakavuku vakaoqo na itabagone ena Lotu o Peresitedi Gordon B. Hinckley: “Na ivakarau ni vuli ko ni a tauyavutaka ena nomuni gauna taumada ni vuli ena laki veivakarautaki vakalevu ki na nomuni laki gadreva na kila-ka ni bula taucoko.”4 “Mo ni rawata kece sara na vuli ko ni rawata rawa . … Mo ni biuta vakatikitiki na veika e gadrevi me biu mo ni biuta mo ni rawata kina na veika e lavaki ena vakayacori ni cakacaka [ni] vuravura oqo. … vakavulica na nomu vakasama kei na ligamu me veivakayarayarataki kina vinaka ni ko toso tiko ki liu ena nomu bula.”5
Ena nona a vosa vakatabakidua vei ira na yalewa, o Peresitedi Thomas S. Monson ka kaya kina: “E vakavuqa ni dau buwawa na kena vunilagi; o koya sa yaga kina me da vakarautaki keda ki na veika sega ni namaki. … Au vakauqeti kemuni mo ni tosoya na nomuni vuli ka vulica na kila-ka vakacakacaka e gadrevi vakalevu tu, me rawa kina, ni o ni vakarau tu mo ni sotava na veigauna vakaoqori ni ra yaco mai.”6
Kemuni na goneyalewa mo ni muria na nodra ivakasala na parofita vuku ka vakauqeti tu oqo. Mo ni gonevuli vinaka sara. Mo ni tu yani ka me rarama na nomuni cina ena nomuni koronivuli ena cakacaka kaukauwa, dina, kei na dodonu. Kevaka o sotava tiko na dredre se o vakayalolailaitaki tiko ena nomu rawa-ka vakavuli, kerea na nodrau veivuke na nomu itubutubu, qasenivuli, kei ira na lewe ni Lotu dauveivukei. Kakua ni soro!
Vola na veika o na via vulica; ka mo qai “wasea na nomu lalawa ni vuli vei iratou na nomu matavuvale, itokani, kei na iliuliu me rawa ni ra tokona ka vakayaloqaqataki iko.”7 Oqo na ivakarau ni Torocake Yadudua.
Me baleta na tekinolaji ko ni raica ni sa bologi kemuni tu na kena itukutuku. Ko ni sa boloraki tu ga ena rorogo, vidio, kei na sala ni veitaratara. Mo digidigi matua ka me kakua ni vagolei kemuni tani na tasoro mai ni kila-ka oqo se me vakataotaka na nomuni toso ki liu. Ni gu yani, ra goneyalewa! Mo ni vakadeitaka na nomuni lalawa. Mo ni lewa vinaka na veika me curuma na nomuni vakasama kei na yalomuni.
Eso na veika bibi ko ni na vulica e na yaco e taudaku ni rumu ni vuli. Veimaliwai kei ira na marama ivakaraitaki vinaka ka ra na rawa ni vakavulici kemuni ena qaravi ni vale, cakacaka ni liga, sere kei na vakatagi, tuva kawa, qito, volavola, se vosa. Mo ni veikilai sara ka kerei ira mera tuberi iko. Ni ko sa vulica na veika vou eso, vakavulica sara ena Muavata se mo dauveituberi kina vei ira eso na goneyalewa me tiki ni veika sa lavaki baleta na nomuni Metali ni Veiqaravi.
Me kena ikuri na marama tinaqu vinaka, a vuqa tale era a dauveituberi talega ena noqu bula. Au a sotava na imatai ni veituberi vakaoqo niu se qai yabaki ciwa. A vakavulici au o noqu qasenivuli ni Lalai ena cula veilatai “Au na Kauta na Rarama ni Kosipeli ki na Noqu iTikotiko,” ka lili toka na iyaloyalo oqo ena noqu rumu ena veiyabaki niu se goneyalewa lailai. A dusimaki au o noqu qasenivuli, vakadodonutaki au, ka dau vakayaloqaqataki au ena noqu ilakolako. Era veitaravi mai na dauveituberi tale eso. Rau a vakavulici au talega ena culacula e rua na dauculacula vinaka ena noqu tabanalevu. Mai na nodrau veidusimaki, vosota, kei na veivakayaloqaqataki, au a vakacuruma e dua na vinivo ena dua na veisisivi culacula niu se qai yabaki 14, ka taura kina na kena icovi! A vakavuna meu via gunuva vakalevu na kila-ka kei na isausau vinaka ena veituvaki tale eso.
Na veivakavukui ena gauna oqo ena laki yaga vakalevu sara ni ko ni sa marama tina. “Na ivakatagedegede ni nona vuli e dua na tina ena veivakauqeti vakabibi sara ki na nodra digidigi ni vuli na [luvena].”8 Ena rawa ena kila vakavuli nei tina me “idola ni kena tarovi [na] cowiri ni bula dravudravua.”9 O ira na marama era vuli torocake “era na: Vakasucumi ira na gone bulabula cake, era bulabula cake na luvedra, yalodei cake, yatedei ka vinaka cake na nodra ivakarau ni vakasama kei na vakatulewa.”10
Eda vulica e “Na Matavuvale: Ai Vakaro ki Vuravura Raraba” ni “sa nodra itavi vakatabakidua na tina na nodra susugi cake na gone.”11 Na nodra vakarautaki mera vuli na luvemuni sa tiki tiko ni veisusugi o ya, ka sa nomuni ilesilesi tabu. Me vakataki ira cauravou yaloqaqa, o ira “era sa vakavulica vakavinaka vei ira ko ira na tinadra,”12 sai kemuni na nodra qasenivuli bibi duadua na luvemuni, me sa qai yalomatua sara na nomuni vuli-ka. Vakalougatataki ira na luvemuni kei na nomu itikotiko ena veisiga ni mataka ena nomuni vuli ena kena levu o rawata rawa ena gauna oqo.
Gumatua mo kila-ka ena vakabauta. Eda na vuli ena vakabauta ni da sa rawata vagumatua na kila-ka vakayalo ena noda masumasu, vulica na ivolanikalou, kei na talairawarawa ni da vakasaqara na veidusimaki ni Yalo Tabu, sa dau vakadinadinataka na ka dina kecega. Kevaka o ni cakava na nomuni itavi mo ni kila-ka, na Yalo Tabu ena dusimaki kemuni ka vakaikuritaka na rarama ena nomuni vuli-ka.
Niu a se goneyalewa, au dau kerea mai na ivakasisisi era balavu sivia, kei na ivava era ka lelevu sara, ka vakavulici au e dua na itokani ena vakasisisi! Keirau a gole yani ena dua na siga ni vulaitubutubu ena katakata ni siga, uca cevata totoka, ka ketekete ni bici tu na lomalagi. A takali na noqu rerevaka na veiqakilo niu sa marautaka na noqu vuli tiko. E dina ga niu tarabe ena vica na gauna ena ivakasisisi balabalavu o ya, au tucake ka tovolea tikoga. Sa yaco meu taleitaka sara na qito oqo!
Ia, au raica sara, ni veisiga kece ni vakasisisi kei na kena draki era sega ni daumaka tu ga. Ena veisiga rugurugua eso, keimami laki vakasisisi ka vakatokai oqo me “rarama yanaki.” Na rarama yanaki e dau yaco ena gauna e vakatautauvatataki kina na rarama ni matanisiga ena o. Ni raici yani na uca cevata vulavula, o na raica ni sa yali yani na baba eso, ka dredre sara me lewai vakamatau na titobu ni veiqakilo se na veidelaniqele kei na sukusukura ni delana.
Ra goneyalewa, ko ni sa raica tiko beka yani na nomuni veisiga ni mataka me vaka noqu raica tiko oqo na baba qakilo ni vakasisisi. Ko ni na rairai vakila ena nomuni bula ena so na gauna na rarama yanaki, ka sega ni raica rawa na veika sa tu mai liu e matamuni. Na kila-ka ena vakabauta ena vakayalodeitaki kemuni ka na vukea na nomuni sokota rawa na nomuni salatu ena veigauna dredre.
E tiko ena Maciu wase 25, na vosa vakatautauvata ni goneyalewa e lewe tini ka vakavulica vei keda ni sa ka bibi sara na vakavakarau vakayalo ka me dui rawata vakataki koya na tamata yadudua. Ko ni sa rogoca oti ni ra a sureti taucoko na tini na goneyalewa oqo mera laki veitata kei na tagane me vakawati ki na kana magiti ni vakamau, ia o ira ga na lima na goneyalewa vuku e ra a vakarautaka na nodra waiwai ni cina.
“A sa kaya ko iratou na lialia vei iratou na vuku, Solia mai vei keitou e dua na nomudou waiwai; ni sa boko na neitou cina.
“A sa kaya ko iratou na vuku, De se sega; ni takiveilevu vei keda: e vinaka mo dou lako ga vei ira na dauveivoli, ka volia na nomudou.
“Ia ni ratou sa lako me ratou volivoli, sa tadu mai na tagane sa qai vakawati; ia ko iratou sa vakarau oti tu, e ratou sa curu vata kaya ki na kana magiti ni vakawati: a sa qai sogo na katuba.”13
Ko ni rairai nanuma beka ni ratou a kocokoco na goneyalewa vuku e lima ni ratou a sega ni wasea na nodratou waiwai, ia sa sega ni rawa o ya. Na vakavakarau vakayalo e ka ni tamata yadudua, ni titiri yadudua, ka sa sega ni rawa me wasei.
Sa kena gauna oqo mo ni bulataka vakaidina na nomuni vakatorocaketaka na nomuni kila-ka vakayalo—na titiri yadudua—ena masu, vulici ni ivolanikalou, kei na talairawarawa. Sa kena gauna oqo mo ni sasagataka na nomuni vuli—na titiri yadudua. Na veivakasama savasava kei na kena itovo ena vakuria na waiwai ni nomuni cina, ko ni na rawata kina na veidusimaki ni Yalo Tabu, na noda qasenivuli vakalou.
Ena dusimaki kemuni na Yalo Tabu ena nomuni ilakolako ni bula oqo, ena gauna talega ko ni vakila kina na rarama yanaki, ka sega ni kila na veika sa tu mai liu. Mo ni kakua ni rere. Ni ko ni tudei tiko ena salatu e mua ki na bula tawamudu, ena dusimaki kemuni na Yalo Tabu ena nomuni vakatulewa kei na nomuni kila-ka.
Au sa vakadinadinataka ena veika au sa sotava ni gauna ko ni na vakasaqara kina na kila-ka sega walega ena kena vulici ia ena kena vakabauti talega, ena yaco mo ni dusimaki ena veika “sa gadreva na Turaga … mo ni cakava sara kei na veika mo ni kila tiko.”14
Au a ciqoma na noqu veivakalougatataki vakapeteriaki niu se goneyalewa kau a vakasalataki kina meu vakarautaki au meu vuli vakavinaka sara ka meu kila na veika niu se goneyalewa ena veika ni bula dodonu e umanaki tu ena veiqaravi ni itikotiko ena kena susugi e dua na matavuvale. Au gadreva dina na veivakalougatataki ni dua na matavuvale; ia na veivakalougataki o ya a sega ni yaco me yacova sara niu sa yabaki 37, niu sa qai vakamau. A dawai tu mai o watiqu, ia na siga keirau sa vauci vata kina e valetabu, au sa qai vakalougatataki kina ka sega walega ni dua na watiqu ia e dua na matavuvale ka va na gone.
Ni bera sara o ya, a vuqa na noqu siga niu nanuma niu sa vakasisisi tu ena rarama yanaki, kau taroga voli, “Sa na vakacava beka na noqu veisiga ni mataka?” Au a saga meu vakamuria na veivakasalataki e tiko ena noqu veivakalougatataki vakapeteriaki. Au a vuli sara vagumatua meu qasenivuli ka tomana tiko na noqu vuli meu dua na qasenivuli liu ena koronivuli ni paraimari. Au a masuta na Tamaqu Vakalomalagi ka kerea na veidusimaki ni Yalo Tabu. Au sa ququmi matua tikoga ki na nodra yalayala na parofita ka ra vakadeitaka vei au ni kevaka meu na “dina tikoga ka yalodina, ka maroroya na [noqu] veiyalayalati, qarava na Kalou, ka lomana [na] Tamaqu Vakalomalagi kei na Turaga o Jisu Karisito, [au] na sega ni vakuwai mai na dua na veivakalougatataki tawamudu sa vakarautaka tu na Tamada Vakalomalagi baleti ira na Luvena era sa yalodina.”15
Au kila ni noqu vuli, a vakarautaki au ki na dua na bula e sega ni vaka na kena au a vakananuma tu mai niu se goneyalewa. Au nanuma ga niu a vuli tiko meu veivakavulici e koronivuli ka vakakina vei iratou na luvequ, ia au sega ni kila ni sa vakarautaki au tale tikoga na Turaga meu laki vakavulica na vosa Vakavalagi mai Mongolia ena dua na ilesilesi vata kei watiqu ka vakavulici ira na goneyalewa ena Lotu e vuravura taucoko ka vakavulici ira na makubuqu baleta na yaga ni kila-ka—na veivakalougatataki totoka taucoko au se bera mada ni vakanananutaka rawa.
Au vakadinadinataka ni o TamadaVakalomalagi e kilai kemuni ka lomani kemuni. Sa nuitaki kemuni vakalevu o Koya ka sa solia vei kemuni e dua na cakacaka e rawa duadua ga mo ni cakava. Au gadreva meu vakadeitaka vei kemuni ni ko ni sa na vakarautaki kemuni ki na cakacaka vakaitamera oqo kevaka ko ni sasagataka na nomuni vuli-ka ena vulica ka vakabauta talega. Sa noqu ivakadinadina oqo ena yaca i Jisu Karisito, emeni.