Vakatovolei ni Nomu Vakabauta

Mai vei Elder Neil L. Andersen

Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Me vaka na buka katakata dau veisautaka na kaukamea me sitila, ni da yalodina tiko ga ni vakatovolei na noda vakabauta, eda na vakasavasavataki vakayalo ka vaqaqacotaki.

Ena tini na yabaki sa oti ni keirau a vakaitikotiko voli mai São Paulo, Brazil, kei na watiqu o Kathy, a vakatulewa tiko kina o Peresitedi David Marriott ena tabana ni kaulotu e Brazil São Paulo Interlagos. Eratou toka volekati keirau kei na watina o Neill, kei iratou na luvedrau tagane o Will, Wesley, kei Trace. Eratou biuta tu yani na nodratou itikotiko, nodratou bisinisi, kei ira e vuqa na lewe ni matavuvale ena nodratou rogoca ka muria na nona kaci na parofita me ratou kaulotu.

A qiriti au mai o Peresitedi Marriott ena dua na yakavi. Na luvedrau yalewa talei, buladodonu o Georgia ka yabaki 21, ka sinia ena vuli vaiolini ena Univesiti mai Indiana, a coqai koya e dua na lori, ni vodo basikeli tiko i vale ni suka mai na lotu. Na imatai ni kena itukutuku, se vinaka tiko o Georgia. Ena vica na auwa i muri sa lutu sobu sara na kena ituvaki.

Sa tekivu me ra lolo ka masumasu na matavuvale kei ira na itokani me dua na cakamana ena vukui Georgia. A vuka mai vakabogi mai Brazil o tinana. Ni yaco yani ki Indiana ena siga ka tarava, rau a tavaki koya na luvena qase, ka rau vakamacalataka ena tonawanawa ni matadrau ni rau a tiko voli vata kei Georgia ena gauna e takali kina.

Au dau saravi ratou toka na matavuvale na Marriott ena gauna oqo kei na veivula kei na veiyabaki veitaravi. Eratou tagi, eratou masu, eratou tukuni Georgia, eratou vakila na mosi vakaitamera kei na rarawa, ia e sega ni luluqa na nodratou vakabauta. Ena soqoni ni mataka nikua, eda a rogoca talega kina na mataqali vakabauta vata oqo ena nodratou bula totoka na matavuvale na Bowen kei na Wilberger.¹

Na isolisoli ni vakabauta e dua na edaumeni vakayalo sega na kena ivoli. “Sai koya oqo na bula tawamudu,” e masuta o Jisu, “me ra kilai kemuni na Kalou dina duadua ga, kei Jisu Karisito ko Koya ko ni a tala mai.”²

Na itakele ni noda vakabauta na Kalou, na Tamada, kei na Luvena, o Jisu Karisito, na noda iVakabula ka Dauveivueti. E tokona na noda kila ni sa vakalesui mai ki vuravura na taucoko ni kosipeli, ni sa vosa ni Kalou na iVola i Momani, ka sa tu vei ira na parofita kei na iapositolo nikua na idola ni matabete. Eda vakamareqeta na noda vakabauta, ka masuta me vakalevutaki na vakabauta, ka cakava na veika kece e tu vei keda ena kena kaukauwa me da maroroya ka taqomaka kina na noda vakabauta.

A raica na iApositolo o Paula e dua na ka e vakatoka me “vakabauta ni sa vakatovolei.”³ Sa vakila oti o koya. Nanuma na vosa nei Jisu:

“I Saimoni, … sa kerei kemudou ko Setani, me tauvuloni kemudou me vaka na witi:

“Ia kau sa masulaki iko, me kakua ni malumalumu na nomu vakabauta.”⁴

E muri a qai vakayaloqaqataki ira na kena vo o Pita: “Kakua ni kidacala,” e kaya o koya, “ena rarawa katakata sa yaco me vakatovolei kemudou, me vaka sa yacovi kemudou na ka tani.”⁵

Na veivakatovolei katakata oqo e kena inaki me vakaukauwataki keda, ia e rawa ni vakalailaitaka se vakarusa sara ga na nomu vakabauta na Luve ni Kalou ka vakamalumalumutaka na nomu lewa mo rokova tiko na nomu yalayala Vua. E vakavuqa ni dau vakamatavulo na veivakatovolei oqo, ka dredre kina na kedra kilai. E dau ti na wakadra ena loma ni noda malumalumu, na veika eda dau rawai rawarawa kina, na noda yalokauwai, se ena veika bibi vei keda. Na veivakatovolei dina ka rawarawa vua e dua e rawa ni veivakatovolei katakata ena vukuna e dua tale.

E rawa vakacava mo “vosota rawa na veivakacacani”⁶ ena gauna ni vakatovolei ni vakabauta? Me da luvuci tiko ena veika sara ga ena tara cake na uto ni noda vakabauta: me cakacakataki na vakabauti Karisito, mo dau masu, dau vulica vakatitobu na ivolanikalou, mo veivutuni, mo muria na ivakaro, ka veiqaravi ena vukudra na tani.

Ni vakatovolei tiko na noda vakabauta—se cava ga eda cakava, me da kua ga ni biuta na Lotu! Na nomu vakayawaki iko mai na matanitu ni Kalou ena gauna e vakatovolei kina na nomu vakabauta e vaka na nomu biuta na nomu ivakaruru ni cava ena gauna sara ga e basika mai kina na cagilaba.

E kaya na iApositolo o Paula, “O koya oqo dou sa qai sega tiko ni vulagi kina se kai tani, dou sa koro vata ga kei ira era sa lotu, ka dou sa lewe ni vale ni Kalou.”⁷ Ena loma ni ivakaruru mai na ca ena Lotu eda na taqomaka na noda vakabauta. Ena noda sota vata kei ira eso tale era vakabauta, eda na masu ka kunea na isau ni noda masu; eda dau sokalou ena ivakatagi, wasea na ivakadinadina ni iVakabula, veiqaravi vakataki kemuni, ka vakila na Yalo ni Turaga. Eda vakaivotavota ena sakaramede, ciqoma na veivakalougatataki ni matabete, ka lako ki valetabu. E kaya na Turaga, “Ia na ilesilesi …, sa vakatakilai mai kina na kaukauwa va-Kalou.”⁸ Ni o sotava na vakatovolei ni vakabauta, mo tiko ga ka taqomaki ena loma ni veikaroni ni vuvale ni Kalou. Ena dau tiko ga e dua na nomu tikina eke. E sega ni dua na veivakatovolei me sa rui levu ka na sega ni rawa ni vakamalumalumutaki ni da veivuketaka vata.⁹

E kaya o Peresitedi Thomas S. Monson: “Na kabasi ni tiko savasava ni kawatamata [sa sowiri tiko vakatotolo sara]. Na itovo … dau kilai ena dua na gauna ni tawakilikili ka dukadukali ena gauna oqo … era sa ciqoma e vuqa era raica.¹⁰

Era lewe vuqa na lewenilotu dawai ena Lotu era sa sivia toka vakalevu na yabaki ni bula vaqase. E dina ni ra raica ni duidui na bula era donumaka tiko oqo mai na veika era a namaka, era muria na lawa ni bula savasava.¹¹ E rawa ni oqo na vakatovolei ni nodra vakabauta. Au vakaraitaka na noqu veidokai titobu kei na noqu taleitaki ira na tisaipeli oqo i Karisito.

“Sa lewa vakalou na ivakarau ni vakatubukawa … me qai dau vakayagataki walega na isolisoli oqori ni vakatubukawa vei ira na tagane kei na yalewa era sa vauci oti ena ivau vakalawa ni veiwatini.”¹² Ena Veiyalayalati Vou sa laveta cake kina na iVakabula na ivakatagedegede ni bula savasava vei ira era dau muri Koya ena nona kaya, “O koya yadua ena raica na yalewa me dodomo kina, sa dauyalewa oti kaya e lomana.”¹³ E vakavulici keda o Koya me da kakua ni dau vakacacani ira na tani, ia e sega ni rere ena Nona vosa vakadodonu, “Mo lako,” e kaya o koya, “mo kakua ni ivalavala ca tale.”¹⁴

E dua tiko na neitou itokani ni matavuvale. O na kila beka e dua vakataki koya, se o rairai vakataki koya beka. Dau yalodina, veiqaravi vakaturaga ena Lotu, dau taleitaki ena bula vakacakacaka, taleitaki koya nona matavuvale, e dina ni a namaka tu me vakawati ka vakaluveni, se dawai voli ga. “Au vakatulewataka,” e kaya o koya, “meu vakabauti … Jisu Karisito. Na noqu dau gole vakawasoma ki valetabu a vukea meu vakanamataka tawamudu tiko. Au vakavotui kina meu kila niu sega vakadua ni tiko duadua. Au vakabauta … ni na sega … ni bureitaki vei au e dua na veivakalougatataki … niu sa … yalodina tikoga ki na noqu veiyalayalati, oka kina na lawa ni bula savasava.”¹⁵

E dua tale na itokani tagane, a vakasakiti nona kaulotu, tarava mai na vuli torocake warumisa. A nuitaka me dua nona matavuvale. Nona vakatovolei ni vakabauta: e dau taleitaki ira na tagane. A volavola mai vei au ena dua na gauna lekaleka se qai oti oqo: “E yalataki vei au ena noqu veivakalougatataki vakapeteriaki ni na dua na noqu matavuvale ena dua na siga. Se … ena yaco ena bula oqo se na kena sa bera mai, au sega ni kila. Ia na ka au kila niu sega ni vinakata meu cakava e dua na ka me na vakalatilati ki na veivakalougatataki sa yalataka tu na Kalou vei au kei ira na noqu kawa mai muri. … Na bulataki [ni lawa ni bula savasava] e dua na bolebole, ia eda a sega beka ni lako mai ki vuravura me da mai sota kei na bolebole ka vakaraitaka vua na Kalou na noda loloma kei na veidokai … ki Vua ena noda rokova na Nona ivakaro? Au vakalougatataki tu ena bula vinaka, na kosipeli, dua na matavuvale dau veilomani, kei ira na itokani yalodina. Au vakavinavinaka ena noqu veivakalougatataki e vuqa.”¹⁶

E dau kudru ko vuravura: “sa rui levu na ka e vinakati? E sauma na Turaga:

“Ni sa dua tani na noqu vakanananu ka duatani na nomudou vakanananu, ka sa dua tani na noqu ivalavala ka dua tani na nomu ivalavala. …

“Me vaka na kena cecere cake na lomalagi ki vuravura, sa cecere cake vakakina na noqu ivalavala ki na nomudou ivalavala.”¹⁷

Oi rau na rua na dau muri Karisito oqo kei ira na udolu vakatini vakataki rau era sa vakila na nona yalayala na iVakabula: “Au sa solia vei kemudou na noqu vakacegu: au sa sega ni solia vei kemudou me vaka sa solia ko vuravura. Me kakua ni rarawa na yalomudou se rere.”¹⁸

Oqo tale e dua na veivakatovolei. Era dau tu ga e vica era dau vinakata me ra vakacacana na Lotu ka ra vakarusa na vakabauta. Nikua era sa vakayagataka na Initaneti.

Eso na itukutuku me baleta na Lotu, se vakacava na kedra veirawai, era sega ni dina. Ena 1985 au nanuma na nona curu yani ki na noqu valenivolavola mai Florida e dua na noqu itokani. E taura tiko e dua na mekasini na Time ka kena ulutaga “Challenging Mormonism’s Roots.” E tukuni kina e dua na ivola ka a kunei ena dua na gauna lekaleka sa oti, e nanumi ni a vola o Martin Harris, ka saqata na itukutuku nei Josefa Simici ni a kunea na peleti ni iVola i Momani.¹⁹

E taroga na noqu itokani se na vakarusa na Lotu Momani na itukutuku vou oqo. E cavuti ena itukutuku oqo na nona vosa e dua na tamata ka kaya ni sa biuta na Lotu ena vuku ni itukutuku oya. E muri, e tukuni ni ra a qai biuta talega na Lotu eso.²⁰ Au kila ni oya na vakatovolei ni nodra vakabauta.

Ena vica na vula i muri, era qai kunea na kenadau (ka tukutuku o koya e cakava) ni lasutaki taucoko na ivola oya. Au nanuma na noqu a nuitaka vakalevu me ra raica lesu mai na nodra sala o ira era a biuta na Lotu ena vuku ni ivadi oya.

E vica era a cakitaka na nodra vakabauta ni ra kunea e dua na itukutuku ka a tukuna e dua na iliuliu ni Lotu ena vica vata na yabaki sa oti ka vaka me sega ni sala vata kei na noda ivunau. E dua na ivakavuvuli bibi e liutaki kina na ivunau ni Lotu. Na ivunau era vakavuvulitaka o ira taucoko na lewe 15 ena Mataveiliutaki Taumada kei na Kuoramu ni Le Tinikarua. E sega ni vunitaki tu ena dua na parakaravu sega ni laurai ni dua na vosa. Na ivakavuvuli dina e dau vakavulici wasoma mai vei ira na lewevuqa. E sega ni dredre me kunei na noda ivunau.

O ira na iliuliu ni Lotu era tamata dina ia e sega ni taucoko sara na nodra vinaka. Nanuma na vosa nei Moronai: “Dou kakua ni vosa vakacacataki au ena vuku ni noqu volavola, se vosa vakacacataki tamaqu … ; ia mo dou vakavinavinaka ga vua na Kalou ni sa vakatakila vei kemudou na ka keimami sa vola mo dou vulica mo dou vinaka kina.”²¹

E kaya o Josefa Simici, “Au sega vakadua ni tukuna vei kemudou niu sa vinaka sara; ia e sega ni dua na cala ena ivakatakila.”²² Na cakamana ni liga ni Kalou ena itukutuku kei na icavacava ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai ena qai kilai ga vakavinaka ena iloilo ni vakatataro vakayalo. E kaya o Peresitedi Ezra Taft Benson, “Na [tamata] kecega ena yaco na gauna ena laki tavutu ena vuku ni nona vakabauta, oqori … na gauna me na tutaka kina.”²³ Kakua ni kidacala ni yaco vei iko!

Na kena ivakamacala, ena dredre na veivakatovolei. Ena yaco beka na yaluma, na veilecayaki, na moce yadrayadra ena bogi, ka na suasua na ilokoloko ena wainimata. Ia ena sega ni tini ena mate vakayalo na noda veivakatovolei. Me ra kakua ni kauti keda tani mai na noda veiyalayalati se mai na nona vuvale na Kalou.

“Drau nanuma, … mo drau tara na nomudrau yavu ena uluvatu ni noda iVakabula, sai koya na Karisito na Luve ni Kalou, ia ni sa vakaliwava mai na tevoro na nona cagi kaukauwa, kei na nona moto ena covulaca, ka sa yaviti kemudrau na nona ucacevata kei na nona cagilaba, ena sega ni rawai kemudrau se dreti kemudrau sobu ki na ikeli ni rarawa kei na yaluma tawamudu ni sa dei sara na uluvatu drau sa tara kina, ia kevaka sa tara cake na tamata ena yavu oqo ena sega ni bale rawa.”²⁴

Me vaka na buka katakata dau veisautaka na kaukamea me sitila, ni da yalodina tiko ga ni vakatovolei na noda vakabauta, eda na vakasavasavataki vakayalo ka vaqaqacotaki.

E vakamacalataka o Elder D. Todd Christofferson na veika a vulica mai na nona vakatovolei: “E dina niu a kune rarawa ena gauna ko ya, niu railesu ena gauna oqo, au vakavinavinaka ni a sega ni dua na iwali totolo ni noqu leqa. Na dina ni noqu a vakasaurarataki meu lesu vua na Kalou meu vukei voleka ni veisiga kece ena vica vata na yabaki, a vakavulici au sara ga meu masu ka saumi mai, ka vakavulici au vakamatata sara meu vakabauta tikoga na Kalou. A yaco meu kila na noqu iVakabula kei na Tamaqu Vakalomalagi ena dua na sala kei na dua na ivakatagedegede ena sega beka ni rawa se ena taura e dua na gauna balavu meu rawata rawa. … Au sa vulica meu vakabauta na Turaga ena vu ni yaloqu. Au sa vulica meu lako vata tiko kei Koya ena veisiga”²⁵

E vakamacalataka o Pita na veika oqo me “talei vakalevu sara ka talei vakalailai … na koula.”²⁶ E vakuria o Moronai ni “na vakatovolei taumada na nomudou vakabauta,”²⁷ qai muria na kena ivakadinadina.

Au a tekivu ena dua na italanoa ni matavuvale na Marriott. Ena macawa sa oti keirau a gole kei Kathy ka laki duavata kei iratou ena ibulubulu nei Georgia. Sa oti e tini na yabaki. Era tukuna na lewe ni matavuvale kei ira na itokani na loloma kei na vakanananu e dui tu vei ira me baleti Georgia. E kau mai na baluni eliumi vulavula me marautaki kina na nona bula. Ni tonawanawa tu na matana a tukuna ena domo malumu o tinai Georgia na vakabauta kei na veiciqomi sa soli vua, ka tukuna lo vei au o tamai Georgia na ivakadinadina yalataki sa yaco mai vua.

Sa dau yaco vata mai kei na vakabauta na vakatovolei ni vakabauta, ka kauta mai na vakabauta e vakalevutaki. Na nona veivakadeitaki na Turaga vua na Parofita o Josefa Simici sai koya na yalayala vata sara ga e vakayacora vei iko ko Koya ena vakatovolei ni nomu vakabauta: “Tudei tiko … , kakua ni rere … , ni sa tiko vata kei iko na Kalou me tawamudu.”²⁸ Au cavuta kina na noqu ivakadinadina tabu ena vuku ni veika oqo, ena yaca tabu i Jisu Karisito, emeni.