Cava ena Solia na Tamata me iSau ni Yalona?
Mai vei Elder Robert C. Gay
Ena Vitusagavulu
Me da biuta kece sara na noda ivalavala ca, lelevu ka lalai, me baleta na veivakalougatataki ni Tamada ena bula tawamudu.
E a taroga na iVakabula vei ira na Nona tisaipeli na taro: “Cava ena solia na tamata me isau ni yalona?”1
Qo e dua na taro e dau tukuna wasoma o tamaqu meu vakasamataka ena veiyabaki sa oti. Niu tubucake tiko, erau dau lesia vei au na noqu itubutubu meu sasamaki e loma ni vale ka rau qai dau saumi au ena cakacaka au cakava. Au qai dau vakayagataka na ilavo o ya, sivia toka e 50 na sede meu laki sara iyaloyalo kina. Ena gauna o ya e rauta ni 25 na sede na icurucuru ni dua na gonelailai. Qo sa na qai vo kina e 25 na sede me saumi kina na loli, ka dau tau ya 5 na sede dua. Dua na iyaloyalo ka kena i vaqa e lima na loli! O ya sa bau totoka dina sara ga.
Totoka tu na soko me yacova niu sa yabaki 12. Ena noqu sa laini tu meu voli tikite au qai kila ni sa tauya 35 na sede na icurucuru ni yabaki 12, ka kena ibalebale sa na lailai mai na rua na loli. Ena noqu se bera ni tu vakarau me sotava na leqa oqo, au sa qai vakanananu lo ga e lomaqu, “Tautauvata sara ga na kemu irairai mai na macawa sa oti.” Au toso yani ka sauma na 25 na sede na isau ni tikite. E sega mada ga ni sauriva o kesia, kau qai sauma e lima na loli ka sega ni tolu.
Niu marautaka tiko na ka au cakava, au sa gole yani ki vale ka laki talanoataka vei tamaqu na ka au sa cakava. Sega ni tukuna o koya e dua na ka ena noqu talanoataka tiko na ka e yaco. Niu sa vakacavara noqu italanoa, e rai cake mai o koya ka kaya, “Luvequ, ko sa na volitaka tu vaqori na yalomu ena dua na sede lailai vaqori?” E curu basikata sara ga na utoqu yabaki 12. Au na sega vakadua ni guilecava na lesoni o ya.
Vica na yabaki e muri au a qai taroga e dua na lewe ni Matabete iMelikiseteki. Turaga vinaka ka dau lomani iratou na nona matavuvale. Sa vuqa na yabaki na dede ni nona sa sega tu ni lako i lotu. Dua tiko na luvena tagane ka lewena tu e dua na matatimi ni qito ka ra dau vakatovotovo ka qito ena Sigatabu. Eratou sa winitaka e levu sara na icovi ni qaqa. Ni keirau sa mai sota, au vakananuma ga vua ni o koya e tu vua na matabete, ka sa yalataki tu vua ni kevaka me na dina ki na nona itavi kei na veiyalayalati, sa na soli vua na “veika kece e nona na Tamada.”2 Au sa qai tarogi koya, “Ena sau levu beka na isau ni dua na icovi ni qaqa mai na veika e taukena na Tamada?” Kaya mai o koya, “Au kila na ibalebale ni nomu taro” ka sa mai lokuca sara me sa na lai raici nona bisopi.
Nikua ena rawarawa na noda rawai ena veika ni vuravura—e dina ga ni vinaka na ka eda via cakava. Sa na gadreva ga o vuravura meda “[rai] sara ki liu.”3 E dua e tarogi au, “Cava ena yaco ke gunuvi e dua ga na bilo?” E rawa ni ko raica ni oqo na taro mai vua na vuni ca? E a taroga o Keni, “Ko cei na Turaga meu mai vakarorogo vua?” 4 sa qai mai vakayalia na yalona. Ni sa mai vakadonui koya ga vakataki koya ena ivalavala ca, sa veirawai kina o Setani. Me baleta walega e dua na tavaya sucu,5 dua na yaca e sipelitaki cala,6 dua na kuro rourou,7 sa veisolitaki na itutu ni ulumatua kei na ivotavota vakavuvale sa veisolitaki.
Ni da vakasamataka tiko na kena veisautaki na sede lailai se icovi ni qaqa ena noda bula, meda na tovolea meda vakadonui keda vakaikeda me vakataki Keni, se meda na sasaga meda na muria ga na loma ni Kalou. Na taro e tu me tarogi, e sega li ni da sa cakava tiko na ka e gadrevi me vakadodonutaki, baleta ni o ya na ka eda dau cakava. Ia, na taro qo, eda na “kino” se eda na “vakaotia” na veikacivi e soli vei keda meda cakava na loma i Tamada? 8
E lomani keda na Turaga ena noda dau cakadodonu, ia ena gadreva ga meda veivutuni ka yalodina tiko. Eda wilika ena iVola Tabu na cauravou vutuniyau dau talairawarawa ka a taroga na iVakabula, se cava me cakava me rawata kina na bula tawamudu. Sa qai vuki tani ena yalorarawa ni sa kaya vua na iVakabula, “Dua na ka sa vo vei iko mo cakava: … Volitaka na veika kece e tu vei iko.”9
Ia, e dua talega na tamata vutuniyau ena veika vakavuravura, na nodra tui na Lemanaiti, na tamai Lamonai, ka a taroga talega na taro vata o ya baleta na bula tawamudu, ena nona kaya: “A cava meu kitaka meu sucu vou kina meu luve ni Kalou, me bokoci kina na noqu ivalavala ca ka meu ciqoma na Yalo Tabu[?] … Au sa rawa ni solia na noqu matanitu meu rawata ga na bula tawamudu.”10
Ko ni nanuma tiko na ka a kaya lesu na Turaga vei Eroni me kaya? “Mo vakamalumalumutaki iko vua na Kalou, ka veivutunitaka na nomu ivalavala ca, ia mo cuva vua na Kalou ka masuta na yacana ena vakabauta ko na qai rawata vakaidina na ka ko sa gadreva.”11
Ni sa kila na tui na ka e vinakati ena vuku ni vakacacabo, sa qai yalomalumalumu ka vakacabo masu, “Isa kemuni na Kalou, … Au na veivutunitaka na noqu ivalavala ca kece ga meu kilai kemuni.”12
Oqo na veiveisau e vinakata na iVakabula vei keda: meda biuta kece sara na noda ivalavala ca, lelevu ka lalai, me baleta na veivakalougatataki ni Tamada ena bula tawamudu. Me sa kau laivi na vakadonui koya vaka ikoya, vakaiulubale, lomalomarua, lomatarotaro, lokuyara, vakarairai, dokadoka, vakasama ni vakalelewa, kei na ca ni veika ena noda vakatulewa ga vaka ikeda. Meda sa na tawasei keda tani mai na veika vakavuravura ka bulataka na irairai ni Kalou ena noda bula.13
Turaga kei na marama, ni nanuma tiko ni ivakaro oqo e sega walega ni baleta na veika ca e dau caka. Ni sa yavala tiko ga na vuni ca sa dodonu talega meda yadra ka kakua ni “vakawelewele.”14 Na veiucui kei na Kalou sa kena ibalebale na noda dau veiqaravi. Sa tu na ivalavala ca e dau vakayacori, kei na kena e sega ni dau vakayacori, ka sa dodonu meda ulabaleti rau ruarua.
Ena noqu veiqaravi tiko vaka peresitedi ni kaulotu mai Aferika, au a vulica kina na dina oqo. Au a gole tiko ki bose kau raica e dua na gonetagane lailai ni tagi vakadomoilevu tiko e bati ni sala. Rogo mai vei au e dua na domo ka kaya, Tu vakadua ka vukea na gone oqori.” Niu rogoca ga na domo sa lako mai na lomatarotaro: “Sega ni rawa mo tu vakadua. Ko na berata nomu bose. O iko na veiliutaki ena bose ka sega ni rawa mo curu bera tu yani.”
Niu yaco yani ena vale ni bose, au rogoca tale na domo vata ga o ya ni kaya, “Lako ka laki vukea na gone tagane o ya.” Au sa qai solia na ki ni noqu motoka vua e dua na lewe ni Lotu yacana o Afasi, ka tukuna vua me laki kauta mai vei au na gone tagane o ya. Oti ga e 20 na miniti sa yaco tale mai, sa wawa tiko e tuba na gone tagane o ya.
Rauta ni yabaki 10. Keitou kunea ni sa mate o tamana ka vesu tu e valeniveivesu o tinana. E bula mai na vanua vakaloloma mai Accra kei na dua na dauveisusu, ka vakani koya ka solia na vanua me moce kina. Me rawa ni tiko e kea me na dau laki volitaki ika vesa e gaunisala ena veisiga. Ia, ena siga o ya e qai tatara yani kina nona taga sa kalamu tu na nona taga. Sa yali taucoko sara ga na nona ilavo. Keirau sa kila sara tu ga kei Afasi ni kevaka me lesu yani ki vale qai sega na ilavo, sa na kana kuita, ka tukuni ni lasulasu, qai cemuri ki tuba me laki bula tu e gaunisala. O ya sara ga na gauna au qai raici koya kina keirau vakacegui koya, vakaisosomitaka na veika sa yali, ka kauti koya lesu vei nona dauveisusu.
Niu sa lesu i vale ena yakavi o ya au sa vulica kina e rua na ka dina. Ai matai, na Kalou ena dau nanumi keda kece sara ka na sega vakadua ni laivi keda; kena ikarua, au kila ni dodonu me dau rogoci na domo ni Yalotabu e lomada ka lako “vakatotolo”15 ki na vanua cava ga e kauti keda kina, ka kauta laivi na taqaya se leqa tubukoso.
Ena dua na yakavi eratou a taroga na tisaipeli na iVakabula se o cei e bibi ena matanitu vakalomalagi. Tukuni vei iratou me ratou saumaki, yalomalua, ka talairawarawa me vakataki ira na gone lalai. Sa qai kaya, “Sa lako mai na Luve ni tamata me vakabulai koya sa yali.”16 E vakamacalataka na inaki ni bula o Koya, ena dua ga na iyatuvosa. Meda lako yani ka veivakabulai—vei ira sa yali, ira sa muri, kei ira na lalai. Sega soti ni manata na drovaka na ivalavala ca; e dodonu meda “sautaninini ena mosi ni veivakararawataki”17 ka “vakaitavi vagumatua,”18 meda vukei ira na tani me ra saumaki mai. Ena yalololoma kei na dauloloma meda mokoti ira kina na cidroi,19 meda na sauma na nodra tagi na gone luveniyali ena tagiyaso kei na nodra kerekere o ira era sa tu ena butobuto kei na yaluma,20 kei na nodra kaci veivuke na veimatavuvale era leqa tu. “E sega ni gadreva sara o Setani me ra vakataki Keni se o Jutasa kece na tamata …,” e kaya o Elder Neal A. Maxwell. “E gadreva walega o koya me rawai ira na tamata nuitaki … mera raica ni o ira era tu ga ena kena veimama.”21
Ena dua na koniferedi ni iteki se qai oti walega qo, a basika mai e dua na gonetagane yabaki tinivakacaca ka tarogi au, “E lomani au na Kalou?” Na noda bula ni veiqaravi me vakadeitaka ni Kalou e sega ni biuta tani e dua.
Na taro,“Cava ena Solia na Tamata me iSau ni Yalona?” Ena vinakata o Setani meda volitaka na noda bula baleta na loli kei na icovi ni qaqa ena qito e vuravura. Ia, sa kacivi keda tiko na iVakabula, ka sega na kena isau meda veisautaka na noda ivalavala ca, ka taura na Nona ivakavuvuli me noda, ka kauta ki na vuni yaloda kei ira eda na rawa ni vakabula. Ena ka oqo ena noda kina na veika kecega e tu vua na Kalou, ka dau tukuni tu ni uasivita na veimataqali iyau kecega e tu oqo e vuravura.22 O rawa li mo raitayaloyalotaka?
Ena dua noqu ilakolako walega oqo ki Nicaragua, au raica kina e dua na iukuku ceuti ena dua na matavuvale au a sikova. E vakaoqo na ka e ceuti tu kina,” Sa iyau talei duadua vei au na noqu ivakadinadina. Sa vaka o ya vei au. Na noqu ivakadinadina sa noqu iyau talei sara, ka sa tu e lomaqu, kau laiva vei kemuni na noqu ivakadinadina ni lotu oqo na Lotu dina ni Kalou ka sa tu me kena iliuliu na noda iVakabaula ka dusimaki ira tu na Nona parofita digitaki. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.