Evei na Vale ni Vakaruru?
Mai vei Peresitedi Henry B. Eyring
iMatai ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada
Na ivakaruru e vaka me dau takosova na veivuke vakalou e sega ni ologa na Kalou ia e dau ologi keda ena so na gauna. E sega vakadua ni vunitaki koya na Kalou, ia eso na gauna eda yaco me vakaoya.
Ena boto ni nona lomaleqa mai na vale ni veivesu mai Liberty, e a qolouvaka mai na Parofita o Josefa Simici: “Oi kemuni na Kalou ko ni sa tiko e vei?” E vei na vale ni vakaruru sa ubia na nomuni ivunivuni ?”1 Lewe levu vei keda, ena gauna ni lomaleqa, e nanuma ni sa yawa mai vua na Kalou. Na ivakaruru e vaka me dau takosova na veivuke vakalou e sega ni ologa na Kalou ia e dau ologi keda ena so na gauna. E sega vakadua ni vunitaki koya na Kalou, ia eso na gauna eda yaco meda vakaoya, meda ologi ena ivakaruru ni gagadre e kauti keda laivi mai vua na Kalou qai vaka me sa yawa sara ga mai ka sa sega ni rawa meda veitaratara kei Koya. Na noda gagadre, ka sega ni noda vakila “Me yaco ga na nomuni lewa,”2 ena tara cake na ivakaruru ka vunitaka na Kalou. Na Kalou ena sega ni rawa me sega ni raici keda se veitaratara kei keda, ia o keda ga eda na sega beka ni rawa ni rogoci Koya se vakayacora na gagadre ni Lomana kei na Nona gauna.
Ni vakilai ni sa yawa vei keda na Kalou, ena seyavu ni da sa vakataki ira na gonelalai e matana. Qo e sega ni ka rawarawa ena dua na vuravura ka sa bini tu kina na veimataqali vakasama ka na rawa ni veisautaka na ivakarau ni noda vakatulewa. Ia, ena vukei keda meda na qai kila na ka dina oqo: Ena voleka tiko ga vei keda na Kalou ka kila na noda gagadre ka na sega ni na vunitaki Koya mai vei ira na Luvena yalodina.
E a vakaraitaka na makubui keirau vakarua yabaki tolu na kaukauwa kei na matalia ni noda semati keda vua na Kalou. E a lako o koya kei iratou na nona matavuvale ki na dolavi ni Valetabu mai Brigham City e Utah. E a veiraiyaki o koya ena dua na rumu ena loma ni vale totoka o ya ka taroga, “Nau sa evei ga o Jisu?” Vakamacalataka vua o tinana ni o koya ena sega ni raici Jisu e valetabu, ia ena rawa ni vakila na nona lomani koya e yalona. Vakasamataka vakamalua o Eliza na ka e tukuna o tinana ka sa duavata kina ka kaya yani, “Oi, se lako tu o Jisu me laki vukea e dua.”
Sega ni dua na vale ni vakaruru e vakalatilati vei Eliza ena nona sa kila na ka dina e yaco. Voleka sara vua na Kalou ka voleka talega na Kalou vua. E kila ni valetabu na vale ni Kalou ka kila talega ni o Jisu Karisito e tiko na yagona ka na rawa ni na tiko ga ena dua na vanua ena dua na gauna.3 Kevaka me a sega ni tiko ena Nona vale, ka sa kila na ka oya, ka kena ibalebale ni tiko tale ena dua na vanua. Ia mai na ka e kila baleta na iVakabula, e kila ni tiko qo o Koya ena dua na vanua ka caka vinaka tiko vei ira na luvena na Tamana. E matata e ke ni o koya e via raici Jisu, sega ni ka me vaka na caka mana ni o koya e bula dina tiko, ia e baleta ga na nona lomani Koya.
Sa rawa ni vakatakila vua na Yalotabu ena nona vakasama vagone kei na yalona na veivakacegui eda vinakata taucoko tiko. E bula tiko o Jisu Karisito, e kilai keda, e wanonovi keda tiko, ka na maroroi keda. Ena gauna ni mosi, galili, se veilecayaki, ena sega ni gadrevi meda na raici Jisu Karisito sara me da na qai kila ni kila vinaka tiko o Koya na veika e yaco tiko, ka sa Nona itavi me veivakacegui.
Au kila ni ka e sotava qo o Eliza e rawa ni noda ena gauna eda sa na qase cake mai kina. Ena gauna au se qai tekivu cakacaka kina, au a cakacaka sara vakaukauwa meu rawa ni laki parofesa ena Stanford University. Au nanuma niu sa tauyavutaki au vinaka kei iratou na noqu matavuvale. Keitou a bula voleka toka ga vei iratou na matavuvale nei watiqu, ka sa totoka sara tu ga na bula ni veisiga. Ena kena itagede ni vuravura, au sa bau rawa-ka sara toka ga. Ia, sa qai solia vei au na Lotu na madigi meu biuti Kalifonia ka lako ki Ricks College mai Rexburg, Idaho. Na noqu ituvatuva ni bula sa vaka e vale ni vakaruru me lati au mai vua na Tamada, ka kilai au vakavinaka sara vakakina na veika sa waraki au tu mai liu. Ia, au kalougata niu kila ni veika cava ga au sa bau rawata toka kei iratou na noqu matavuvale, sa isolisoli kecega mai vua na Kalou. Au sa qai vaka e dua na gonelailai ena noqu tekiduru ka masulaka meu kila na cava meu cakava. Au vakila niu rogoca rawa e dua na domo ni kaya mai, “Qori na noqu koronivuli.” Sega tale ni dua na vale ni vakaruru e vakalati au mai vua na Kalou. Ena vakabauta kei na yalomalumalumu au solia kece na noqu bula Vua ka vakila sara ga na Nona veimaroroi kei na Nona sa volekati au.
Na veiyabaki au tu kina e Ricks College, sa ikoya na gauna au tovolea meu kila na loma ni Kalou ka cakava vakakina, kauta laivi sara ga na vale ni vakaruru ka dau vakalatilati ena nona via veituberi na Kalou ena noqu bula. Niu sa sasaga meu cakava na lomana, au vakila niu sa voleka sara Vua, kau vakila ni kila tu o Koya na veika au gadreva ena noqu bula ka gadreva meu bula marau. Ia, me vaka ga mai Stanford, sa baci tekivu babasika yani vei au na veika ni vuravura. Dua vei ira na cakacaka isau vinaka sa soli mai vei au, ena gauna au sa vakacavara sara tu ga kina na yabaki lima ni noqu veiqaravi mai Ricks College. Au a vakasamataka na isolisoli oqo, ka masulaka, ka laki veitalanoataka talega kei iratou na Mataveiliutaki Taumada. Ratou vakalomavinakataki au mai, ena veiwali ka sega toka na kena veidusimaki ki na noqu bula.A vakarorogo vei au o Peresitedi Spencer W. Kimball ena isolisoli au a ciqoma mai na dua na kabani levu ka qai kaya cake mai, “Ia, Hal, qori sa dua na madigi vinaka. Kevaka me keitou na qai vinakati iko, keitou sa na kila tiko na vanua me keitou kunei iko kina.” Eratou na kila na vanua me ratou na kunei au kina, ia na noqu gagadre me baleta na noqu rawa-ka vakacakacaka, a sa vakalatilati ena noqu sasaga meu raica na Kalou ka na dredre sara vei au meu rogoca ka muria na Nona veisureti.
E kidava o watiqu na ka oqo, ka sa vinakata sara ga me kakua ni keitou biuti Ricks College. Au a kaya, “sa rauti au vinaka oqori.” Ia e vinakata ga o koya, vakayalomatua, meu rawata ga vakai au na noqu ivakatakila. Au sa qai baci masu tale. E matata vinaka sara ga mai na kena isau ni kaya mai na domo e yaloqu, “Au sa na vakadonuya me toso tale mada na nomu tiko e Ricks College.” Na ka au gadreva vakataki au sa vaka me vakataotaka na noqu ciqoma na ivakatakila e dodonu meu ciqoma, ni sega ni vunitaki na Kalou mai vei au sa vakarau tu me sauma ena noqu vakatataro yani Vua ena vakabauta kei na yalomalumalumu.
Ni oti e tolusagavulu na siga na noqu sega ni vakadonuya na cakacaka oya, ka tiko ga e Ricks College, a kabasu na Teton Dam. A kila na Kalou ni na kabasu na ilati ni wai (dam) ka ra na vinakata na drau na tamata na veivuke. E vakatara o Koya meu vaqara ivakasala ka rawata na Nona veivakadonui ni noqu tiko e Ricks College. E kila o Koya na inaki kece ena kena rawa ni yaga na noqu veiqaravi ena koronivuli vakakina mai Rexburg. Au a kerea wasoma vua na Tamada Vakalomalagi me solia o Koya vei au meu cakava na veika o ya mena vukei ira kina na tamata ena vuku ni nodra veivale kei na bula sa vakacacani. Au vakayagataka e vuqa na aua vata kei ira eso me kau laivi na soso kei na wai e vale. Na noqu gagadre meu kila ka cakava na Lomana sa solia vei au e dua na madigi ni vakasaqaqara e vuniyaloqu.
Na veika e yaco o ya e vakaraitaka tiko e dua tale na sala e rawa ni da bulia kina na ilati ni noda kila na loma ni Kalou ena noda bula se vakila na Nona loloma vei keda: e sega ni rawa meda usumaka ga na noda ituvatuva ni sa tu rawa na Nona vakai koya na Turaga. Au a nanuma niu sa vakayagataka e dua na gauna vinaka ena noqu veiqaravi e Rexburg ka au sa vakatotolo meu toso sara. Ena so na gauna ni da cakava me vaka na noda ituvatuva ena rawa ni vakabuwawataka na Lomana kivei keda.
Mai na Valeniveivesu e Liberty e a kerea kina na Parofita o Josefa vua na Turaga, me totogitaki ira era vakararawataki ira tiko na lewe ni Lotu mai Missouri. Sa nona masu me na totolo na veivakanakuitataki. Ia na Turaga e qai sauma lesu mai ena “yabaki vica mada,”4 sa na qai sauma kina o Koya vei ira na meca ni Lotu. Ena tikina e 24 kei na 25 ni Wase 121 ni Vunau kei na Veiyalayalati, e kaya kina o Koya:
“Io, au sa raica kau sa kila na nodra cakacaka kece ga, ia ena tau vei ira na noqu cudru waqawaqa ena kena gauna;
“Raica sa dui tu na gauna era na tarogi kina na tamata yadua ena nodra cakacaka.”5
Ena takali na vale ni vakaruru ni da sa vakila ka masuta, “Me yaco ga na nomuni lewa” ena “Nomuni gauna.” Na Nona gauna me sa na voleka sara vei keda me vaka ni da kila tu ni o Koya e taleitaka ga na ka e vinaka vakaoti.
Dua vei ira na vugoqu yalewa a vakila tu ena vica na yabaki ni a solegi koya na Kalou ena dua na vale ni vakaruru. E tolu tiko na luvena na gonemarama oqo, ka gadreva tu me so tale na luvena. Ni oti e rua na nona vakalutu sa vaka me veisau na nona masu ni kerekere ki na masu ni nuiqawaqawa. Ni sa toso na veiyabaki ni dravuisiga sa vaka me temaki koya na yalocudrucudru. Ni sa lako ivuli na luvena gone taudua, sa vaka me dau vakaleqa na nona vakasama vakatina na lala ni loma ni vale sa vakatalega kina na nodra dau bukete o ira era sega ni namaka se vinakata. Sa mai vakataki Meri tu na nona bula ni a kaya, “Raica na vada ni Turaga.”6 E dina ni a dau kaya na vosa oqo e yalona, ia e sega ga ni dau rogoca na kena isau.
Sa qai sureti koya o watina me rau lako vata ena dua na veisiko vakacakacaka ki Kalifonia me rawa ni vakamarautaki koya tu. Ni lako o watina ki na bose, a taubale voli o koya ena baravi lala totoka. Ena veisiriyaki tu ni vakanananu ni yalona, a qai masu ena domolevu. Me kena imatai, a sega taumada ni kerea me dua tale na luvena ia na veidusimaki ga vakalou. “Tamaqu Vakalomalagi,” e tagica, “Au na solia vei kemuni na noqu gauna taucoko, ia ni vakaraitaka vei au na veika me na vakatawana.” E vakaraitaka na nona tu vakarau me kauti iratou na nona matavuvale ena vanua cava ga e gadrevi me ratou lako kina. Na masu oya a kauta mai e dua na vakacegu duatani sara. E sega ni kauta mai na vakasama ni ka e a vinakata, ia ena imatai ni gauna ni veiyabaki e a vakalomavinakataka na yalona.
Na masu e kauta laivi na vale ni vakaruru ka dolava na katuba kei lomalagi. Ena loma ga ni rua na macawa e a vakila ni sa kunekunetaka tiko e dua na gone. Na gone vou o ya sa yabaki dua tiko ena gauna e yaco mai kina vua na luvei keirau tagane kei na vugoi keirau yalewa na kaci ni laki kaulotu. Me vaka ni sa yalataka oti tu ni na lako ka cakava na veika cava ga ena vanua cava ga, e a biuta vakatikitiki na lomataqaya ka kauti ira yani na luvena ki na vanua ni kaulotu. A laki sucu tale e dua na luvena ena buturara ni kaulotu ena gauna ni veisau ilesilesi.
Ni da sa muria vakatabakidua na ivakaro mai lagi me vaka na tinanigone lailai oqo, sa na ganita me na vagalalataki na vale ni vakaruru vakayalo ka dau vakaruguti keda tu. Ia ena sega ni vakadeitaka ni na saumi mai na noda masu ena gauna sara ga oya.
Na yalo i Eparama sa dodonu rawa tu ni se bera ni kunekunetaki Aisake o Serai, ka se bera talega ni rau ciqoma na nodrau vanua yalataki. Duatani toka na ituvatuva mai lagi me vakacokotaki rawa mada. Na inaki oqori e sega walega ni baleta na tarai cake ni nodrau vakabauta o Eparama kei Serai, ia e tuberi rau ena ivakavuvuli dina ka rau wasea vei ira na tani ena sala balavu rau lakova voli mai ena vanua sa vakarautaki me nodrau. Na nona lokuyara na Turaga e vaka me dau balavu; so e taura na gauna ni bula taucoko. Ia era sa dau nakiti mera veivakalougatataki. Mera kakua ga ni gauna ni galili se rarawa se sega na vosota.
Dina ga ni nona gauna e sega ni dau noda gauna, e dodonu meda vakadeitaka ni Turaga ena dina ki na nona yalayala. Vei kemuni o ni kaya tiko ni dau dredre na tarai Koya, au vakadinadinataka ni na yaco mai na gauna me da na raici Koya kece kina ena matana votu. Me vaka ga ni gauna oqo e sega ni dua na ka me vakataotaka na nona dau raici keda mai, ena sega na ka me vakataotaka na noda rawa ni raici Koya. Eda na tucake taucoko e matana ena noda bula yadudua. Me vakataki makubui keirau vakarua, eda vinakata meda sa raici Jisu sara ga oqo, ia na noda na veitata kei koya mai na vanua ni veilewai ena taleitaki cake kevaka me taumada na noda cakava tiko na veika ena kilai keda cake kina vakavinaka o Koya. Ni da sa qaravi Koya tiko eda sa na veiucui kaya tiko ka da na voleka tiko Vua ni sa voleka na siga ka sega ni dua na ka me na vunitaki vei keda.
Na toso vua na Kalou me sa ka ni veigauna. “Ni lako mai koi kemuni sa vakalougatataki vei Tamaqu, mo ni rawata na matanitu sa vakarautaki me nomuni mai na ivakatekivu kei vuravura,”7 e vakavulica na iVakabula. Sa qai tukuna o Koya vei keda na kena icakacaka:
“Ni kau a viakana, ko ni solia mai vei au na kakana, au a via gunu, ko ni a vagunuvi au; au a vulagi, ko ni a kauti au ki vale:
“Luvaiwale ko ni a vakasulumi au; au a tauvimate ko ni a mai raici au; au a tiko ena vale ni veivesu ko ni a lako mai vei au.
“Ena qai vosa ko ira na Yalododonu ka kaya, na Turaga keimami a raici kemuni mada ni naica ni kemuni a viakana ka vakani kemuni se viagunu ka vagunuvi kemuni ?
“Se keimami a raici kemuni ni naica ni kemuni a vulagi ka kauti kemuni ki vale? Se luvai wale ka vakasulumi kemuni?
“Se raici kemuni ni naica ni kemuni a tauvi mate se tiko ena vale ni veivesu ka lako yani vei kemuni?
“Ena qai vosa na Tui ka kaya vei ira, Au sa kaya vakaidina vei kemuni, ni kemuni a cakava vua e dua sa lailai vei ira na wekaqu oqo ni a cakava vei au.”8
Ni da sa cakava na ka e vinakata me da cakava vei ira na luvei Tamana, ena vakatoka na Turaga me ka ni loloma vei Koya, ka da sa na voleka sara Vua, ni da sa vakila na Nona loloma kei na Nona veivakadonui. Ena yaco meda na vakataki Koya ka da na vakasamataka na Siga ni Veilewai ena yalo mamarau.
Na vale ni vakaruru ka vaka me vunitaki iko tiko mai vua na Kalou ena rairai rerevaki ni tamata ka sega ni gagadre ni laki qaravi eso tale. Na sasaga ni Turaga oya mera vukei na tamata. E lewe levu vei kemuni me vakataki au, e vaka me madualaka na vosa vei ira na tamata ko ni rairai vakacudruya beka se a vakararawataki kemuni. Ia au sa raica na Turaga ni sa vakamalumalumutaka na yalo vakayadua wili kina na yaloqu. Kau sa bolei kemuni mo ni lako vaka na Turaga ki vua e dua, veitalia nomu lomarere ka laki wasea na loloma kei na veivosoti. Au yalataka e ke ni ko sa cakava vaka oya, ko na vakila na loloma ni iVakabula me baleta na tamata oya kei na nona loloma vei iko sa vaka me lako voleka sara mai. Vei iko na bolebole oya ena rairai lako mai na dua na matavuvale, se dua mai na vanua vakaitikotiko se na matanitu raraba.
Kevaka ko lako vua na Turaga mo vakalougataki ira eso tale. Ena raica ka na saumi iko. Kevaka ko na dau cakava wasoma ena veigauna, ko na vakila na veisau ena nomu bula mai na Veisorovaki i Jisu Karisito. Ena sega walega ni ko na voleka Vua, ia ko na vakila talega ni ko sa vakataki koya vakalevu cake sara tiko ga mai. Na gauna ko na raici Koya kina, me vaka ni da na raici Koya kece, sa na vaka vei iko, me vaka e a kaya o Moronai: “Ia oqo, au sa vakamoce vei kemudou, sa voleka meu lako ki na vakacegu ena parataisi ni Kalou, me yacova ni rau sa cokoti vata tale na yaloqu kei na yagoqu, ia au na qai kau cake ena lagilagi, ka rairai vei kemudou ena itikotiko ni veilewai cecere i Jiova. O Koya sa lewai ira na bula kei ira na mate, emeni.”9
Kevaka meda sa veiqaravi ena vakabauta, yalomalumalumu, ka vakanamata meda cakava na loma ni Turaga, au vakadinadinataka ni vanua ni veilewai ni Kalou ena vanua taleitaki. Eda na raica na Tamada dauloloma kei na Luvena, me vaka erau sa raici keda tiko mai oqo—ena irairai e matata vinaka vata na loloma uasivi. Ena yaca tabu i Jisu Karisito. emeni.