Basi ya Bondimi
Basi ya bondimi bazali bayekoli batii na katikati Yesu Klisto mpe bazali na elikia na nzela ya libonza na Ye ya bomikabi.
Bandeko ya basi ya bolingo boniboni tolingi bino mpe totondi bino mpo na eyano na bino ya motema boboto mpe esengo na bobengisi ya Bokambi ya Yambo mpe bokasi ya #NGAINazalaki Mompaya. Palado bokoba na kosambela, koyoka nungunungu ya Molimo, mpe kosala na botindiki bozali kozwa.
Ezala awa to na mokili mobimba, ezali momesano mpo moto moko atuna, “Omikundoli ngai?” Mpamba te nazali na mpasi ya kobonga mpenza te, nandimi mbala mingi nakoki komikundola bankombo te. Nzokande, namikundolaka bolingo mpenza ya solo Tata ya Lola apesi ngai ndingisa nayoka ntango tokutanaka na bana na Ye ya basi mpe ya mibali ya motuya.
Kala te nazalaki na libaku ya kotala boko basi ya bolingo oyo azalaki na boloko. Ntango tolobaki botikala malamu ya kowuta na motema, mwasi moko ya kitoko abondelaki, “Ndeko mwasi Burton, palado kobosana biso te.” Nalikii ye mpe basusu oyo balingi kokundolama bakoyoka boye lokola nazali kokabola mwa makanisi elongo na bino.
Basi ya bondimi na Mokolo ya Mobikisi: Batii na Katikati Mobikisi Yesu Klisto
Bandeko na biso basi na mimbu eleki balakisi ndakisa ya bondimi ya kimoyekoli ete biso mpe tolukaka. “Boyokani ya Sika ezali na bansango ya basi [ya bondimi], ya nkombo to ya nkombo te, oyo basalelaki bondimi na Yesu Klisto [mpe na Bomikabi na Ye], bayekolaki mpe basalelaki mateya na Ye, batatolaki mosala, makamwisi, mpe bonkumu na Ye. Basi oyo bakomaki bayekoli ya ndakisa mpe banzeneneke banene na mosala ya lobiko.”1
Bomaniola bansango oyo na buku ya Luka. Yambo, ntango ya mosala ya Mobikisi:
“Mpe esalemaki … ete [Yesu] akendeki na engumba nyonso mpe mboka nyonso, koteyaka mpe kolakisaka bansango malamu ya bokonzi ya Nzambe: mpe bazomi na mibale bazalaki elongo na ye,
“Mpe basi ya bondimi, … Malia oyo abiangamaki moto na Magadala, … mpe Yoana … , mpe Susana, mpe basusu mingi, oyo basalelaki ye.”2
Nsima, kolanda Lisekwa na Ye:
“Mpe basi ya bondimi … oyo bazalaki ntongontongo na linita;
“… Ntango bakutaki nzoto na ye te, bayaki, kolobaka, ete bango … bamonaki limoni moko ya banzelu, oyo balobaki ete azalaki na bomoi.”3
Natangaka mpe nalekaka likolo ya liloba oyo emoneni ya mpamba “basi ya bondimi” mbala mingi liboso, kasi kala te ntango namaniolaki na bokebi mingi, maloba wana ekomaki lokola kopumbwa likolo ya lonkasa. Bomaniola maloba maye makokani ya ntina moko ya liloba ya bondimi ntango ekangani na basi ya bondimi : ya bondimi “ya boyambi,” “ya bolamu,” “ya elikia,” “ya sikisiki,” “ya bondimi,” “ya kimia,” mpe “ya malonga.”4
Lokola nazalaki komaniola ndimbola wana ya nguya, namikundolaki na Boyokani ya Sika basi ya bondimi oyo bapesaki matatoli ya malamu, ya elikia, ya sikisiki, ya kimia ya Mobikisi. Atako bango, lokola biso, bazalaki basi ya kobonga mpenza te, matatoli na bango ezalaki ya kofula.
Bomikundola basi ya nkombo te oyona libulu ya mai oyo abengisaki basusu baya mpe bamona nini ayakolaka na Mobikisi? Apesaki ya yelitatoli ya bondimi na lolenge ya motuna: “Ezali oyo Klisto te?”5 litatoli mpe libengisi na ye ezalaki ya makasi mpenza ete “mingi … bandimelaki ye.”6
Kolandaka liwa ya ndeko na ye ya mobali, Lasalo, Malata, moyekoli mpe moninga ya Nkolo, asakolaki na oyo esengelaki kozala na liyoki makasi, “Nkolo, soki ozalaki awa, ndeko na ngai ya mobali nde akufaka te.” Bomaniola bondimi na ye ntango akobaki, “Kasi nayebi, ete ata sikawa, nyonso okosenga Nzambe, Nzambe akopesa yo yango.” Nsima atatolaki ete ozali Klisto, Mwana ya Nzambe, oyo akoya na mokili.”7
Toyebi uta na bandeko basi ete basi ya bondimi bazali bayekoli batii na katikati Yesu Klisto mpe bazali na elikia na nzela ya libonza na Ye ya bomikabi.
Basi ya Bondimi Babateli Mayokani ya Bozongisi: Bolingi ya Kobonza
Kala, basi ya bondimi bazalaki kobonzela ntango bazalaki kotatola mpe kosalela mateya ya Yesu. Basi ya bondimi na mikolo ya yambo ya Bozongisi basalaki lolenge moko. Drusilla Hendricks mpe libota na ye bazalaki o ntei ya baye, lokola babongwani ya siki, bayokaki mpasi na ntango ya minioko ya Basantu na Clay County Missouri. Mobali na ye azalaki na ebukabuka ya molai na ntango ya Bitumba ya Crooked River. Atikalaki mpo na kokengela ye mpe koleisa libota na ye.
“Na ngonga moko ya likama koleka, ntango libota ezangaki bilei, amikundolai ete mongongo moko elobaki na ye, ‘Yika mpiko, mpo Nkolo akopesa.’”
Ntango mwana na ye ya mobali asengelaki kokende kosala ofele na Mormon Battalion, liboso Drusilla aboyaki mpe abundaki na losambo na Tata ya Lola kino “ezalaki lokola soki mongongo moko elobaki na ye, ‘Elingi yo nkembo eleki likolo te?’ Ye ayanolaki mbala moko, ‘Iyo,’ mpe mongono ekobaki, ‘Boniboni okanisi okolonga yango longola soki na kosalaka mabonza minene koleka?’”8
Toyekoli uta na mwasi ya bondimi oyo ete kimoyekoli ya kobatelaka boyokani esengi bolingi na biso na kobonza.
Basi ya Bondimi ya Lelo: Komikundolaka mpe Komilengelaka mpo na Kosepela na Bozongi na Ye
Nalobali basi ya bondimi na mokolo ya Mobikis mpe na mikolo ya liboso ya Bozongisi ya nsango malamu. Nini etali ndakisa ya kimoyekoli mpe matatoli ya basi ya bondimi na mokolo na biso moko?
Na etinda na ngai ya kala te na Azia, mbala moko lisusu nafulamaki na ebele ya basi ya bondimi nakutanaki na bango. Nasepelaki mingi na bandimii ya nkola ya yambo na India, Malaysia, and Indonesia oyo babundi kosalela momesano ya nsango malamu na ndako na bango moko, ntango mosusu na libonza monene, lokola kozala na nsango malamu mbala mingi etutanaka na mimesano ya libota mpe ekolo. Basi ya bondimi ya bankola mingi nakutanaki na bango na Hong Kong mpe Taiwan bakobi kopambola bomoi ya mabota, bandimi ya Eklezia, mpe mangomba na kotiaka kaka na katikati Mobikisi mpe kobonzaka na bolingi mpo na kobatela mayokani. Basi ya bondimi bakokana bazwami na Eklezia mobimba.
Mwasi ya bondimi moko oyo apamboli bomoi na ngai bankama ya mibu abundi mibu 15 mileki na maladi ya kobuka, ya mpasi, mpe ya kokola ebengami myosite à inclusions. Atako akangamaki na kiti ya kotambolela, abundaki na kozala na botondi mpe kobatela ya ye “Molongo ya Nakoki Nakoki”: molongo ya makaambo oyo akoki kosala, lokola nakoki kopema, nakoki komina, nakoki kosambela, mpe nakoki koyoka bolingo ya Mobikisi na ngai. Apesaka ya ye litatoli ya sikisiki ya kotia Klisto na katikati penepene na mokolo na mokolo na libota mpe baninga.
Kala te nayokaki lisolo ya Jenny. Azali misionele azonga oyo baboti na ye babomaki libala ntango azalaki kosala misio. Alobelaki boniboni likanisi ya kozonga ndako “ebangisaki [ye] na liwa.” Kasi na nsuka ya misio na ye na Italie, ntango atelemaki na ndako ya misio mpo na kozonga na ndako na Etazini, mwasi ya bondimi moko, mwasi ya mokambi ya misio, asalelaki ye na boboto bobela na kosanolaka nsuki na ye.
Mibu ya nsima, mwasi ya bondimi, mosusu, Terry—mokambi ya Lingomba ya Bamama basungi ya likunzi mpe moyekoli ya Yesu Klisto—apambolaki bomoi ya Jenny ntango Jenny abiangamaki lokola mokambi ya Lingomba ya Bamama Basungi ya palwasi moko. Na ntango wana azalaki kosala na lisukulu na ye ya kidokotolo. Terry asalaki kaka te lokola mosungi na Jenny lokola mokambi, kasi lisusu afandaki na ye ngonga 10 na lopitalo ntango Jenny azwaki nsango ya likama ya cancer ya makila. Terry akendaki na lopitalo mpe amemaki Jenny na rendezvous. Jenny andimaki, “Nakanisi nasanzaki ekokaki mbala mingi na motuka na ye.”
Atako maladi na ye, Jenny akobaki kosala na mpiko lokola mokambi ya Lingomba ya Bamama Basungi. Kutu na nsuka na ye, abengaki na telephone mpe atindaki nkoma mpe baemail uta na mbeto na ye, mpe abengisaki bandeko basi baye kotala ye. Atindaki bacarte mpe mayebisi na bato, kolingaka bango na mosika. Ntango palwasi na ye esengeki foto ya bokambi na ye, bazwaki yango. Mpamba teJenny azali mwasi ya bondimi moko ye moko, abengisaki banso bakabola mikumba ya basusu, ya ye moko lokola.
Lokola mwasi ya bondimi moko, Jenny atatolaki: “tozali kaka te mpo na kobikisa basusu kasi mpo na kobikisa biso moko. Mpe lobiko wana ewuti na kosala elongo na Yesu Klisto, na kososolaka ngolu na Ye mpe Bomikabi na Ye mpe mayoki na Ye ya bolingo mpo na basi ya Eklezia. Yango eyaka na nzela ya makambo ya mpamba lokola kosanola nsuki ya moto; kotindaka liyebiso na nsango ya kofula, polele, mpe ya bobimisi ya elikia mpe ngolu; to kopesaka ndingisa na basi mpo na kosalisa basusu.”9
Bandako basi, ntango tokomi makanisi mosika, ntembe, botau, mawa, to na molimo epanzani, ekoka bino koyamba libengisi ya Nkolo ya komela mai ya bomoi, lokola esalaki mwasi ya bondimi na libulu ya mai, kobengisaka basusu na kosala lokola kaka topesaka litatoli ya bondimi ya biso moko: “Oyo ezali Klisto te?”
Ntango bomoi emonani malonga te, lokola esengelaki komonana na Malata na liwa ya ndekona ye ya mobali—ntango toyoki mpasi na motema mpo na bomoko kaka, bozangi kobota, bobungisi ya balingami, kozangisa mabaku ya libala mpe ya libota, ndako ebuka, bongo kolemba, bokono ya nzoto to bongo, mobulu ebombana, kobangabanga, bokakemi, mpasi ya mosolo, to ebele mosusu oyo ekoki kozala—ekoka bino komikundola Malata mpe kosakola ya biso litatoli ya bondimi lokola: “Kasi nayebi … [mpe] nandimi ete ozali Klisto, Mwana Mobali ya Nzambe.”
Ekoki biso komikundola basi ya bondimi mingi oyo baboyaki kosundola Mobikisi na bino ya motuya na ntango ya likambo eluti Ye ayokelaki mpasi na ekulusu mpe boye bangonga nsima bazwaki litomba ya kozala kati ya banzeneneke ya sikisiki ya Lisekwa na Ye ya nkembo. Tika tozwama kozalaka penepene na Ye na losambo mpe boyekoli ya makomi. Tika tobelema penepene na Ye na bolengeli ya mpe bokaboli ya bilembo ya bule ya libonza ya bomikabi na Ye poso na poso ntango ya likuli ya elambo mpe ntango tobateli mayokani na kosalisaka basusu na ntango na bango ya mposa. Ntango mosusu nde tokoki kozala eteni ya basi ya bondimi, bayekoli ya Yesu Klisto, oyo bakosapela bozongi na Ye ya Nkembo ntango Ye akozonga.
Bandako basi, natatoli na ntina ya Baboti ya bolingo ya Lola; na ntina ya Mobikiso na Biso, Yesu Klisto, mpe na ntina ya Bomikabi na Ye ya ndelo te mpo na biso. Nayebi Profeta Joseph Smith aponamaki uta ebandali lokola profeta ya Bozongisi. Nayebi Buku ya Mormon ezali ya solo mpe ebongolamaki na nguya ya Nzambe. Topambolami na profeta moko ya bomoi na mikolo na biso, Mokambi Thomas S. Monson. Na ntina ya bosolo oyo nazali na bondimi! Na nkombo ya Yesu Klisto, amene.
Tanga: Na sanza ya minei 1, 2017, Ndeko mwasi Burton apemisamaki lokola Mokambi Monene ya Lingomba ya Bamama Basungi.