Katiteuanaaki ni Kakoroan Nanon Ana Mwakuri te Atua
Te kabanea n oomwaaka ni kawai ni karekea ara konabwai ae tabu bon te ikarekebai, ni kakabwaiaaki n te mwaaka ao ana kariaia te nakoanibonga.
Tariu ao mwaneu aika kam tangiraki, e kakukurei raonakimi. Man te tabo are ko ongora mai iai, I kanakoa au inga nakoia tariu ao te kamauri mai nanou nakoia maneu. Ti katiteuanaaki n ana mwakuri te Uea.
Ngkana ti iangoa Atam ao Ewa, n angin te tai ara moan iango bon tamaroan maiuia inanon te Ne n Aroka are Eten. I iangoia bwa kanoan te bong a bon tamaroa n taainako—e aki rang kabuebue ke ni mwaitoro—ao e bati uaanikai, aika kangkang ao baenikai a riki n uakaan bwa aonga ni kona n amwarake n te tai are a tangiria iai. Kioina ngkai e boou te aonaba aei irouia, e bati bwaai aika boou, ngaia are ni katoa bong e kaunga ngkae a reitaki ma maan ao a taratarai aroka aika tamaroa. A bon anganaki naba tuua aika a na tou mwiia ao e kakaokoro aia kawai n tarai kaetieti akanne, are e karika tabeua te raraoma ao te mangaongao. 1 Ma ngkae a karaoi rinerine ake e bitii maiuia n aki toki, a reiakinna n uaia ni mwakuri ao n nano teuana ni katiaan ana kantaninga te Atua ibukiia—ao ibukiia ni kabane Natina.
Ngkai iangoa te taanga naba aei n te maiu ae mamate. A riai ni mwakuri ibukin kanaia, tabeua maan a taraia ngaiia bwa te amwarake, ao bon iai kakaewenako aika mamatoa are e tii kona n tokanikai te aba iai ngkana a uaia ni marooro ao n tataro. I iangoia bwa tao bon iai tabeua te tai are e kaokoro nanoia iaon aron kaitaraan kakaewenako akanne. Ma, rinanon te Bwaka, a tia n reiakinna bwa e bon kakaawaki te mwakuri inanon te nano teuana ao te tangira. N reireiakiia are a karekea mai ieta, a reireiaki te babaire ni kamaiu ao reirein ana euangkerio Iesu Kristo are e karika te babaire anne bwa e na kona ni mwakuriiaki. Ibukina bwa a mataata bwa oin bukin rokoia i aon te aba ao aia kouru ae akea tokina a titebo, a karekea te rauaki ao te tokanikai n reiakinan te uaia ni mwakuri inanon te tangira ao te raoiroi.
Ngke a kariki, Atam ao Ewa a reireiniia aia utu baike a tia n reiakinna mairouia taan uarongorongo mai karawa. A bane aia iango iaon buokaia natiia ni mataata naba ao ni butimwaei reirei akanne are e na kakukureiia n te maiu aei, ai uana naba ma te tauraoi n okira aia karo ake i karawa imwin karikirakean aia konabwai ao kaotan aia ongeaba nakon te Atua. Inanon te waaki, Atam ao Ewa a reiakinna ni butimwaea korakoraia aika kakaokoro ao a boutokai imarenaia inanon tabeia ae akea tokina. 2
Ngke e a nako bubua n ririki ao imwiina ngaa n ririki, te mataata n aia itera mwaane ao aine are a bon kainnanoia i bon irouia e kamabubuaki n rongorongo aika kairua ao itabaraara. Inanon te tai are imarenan te moan waaki are tamaroa n te Ne n Aroka are Eten ao ni boong aikai, te tia kakaitara e a korakora ana tokanikai n ana kouru are bwenauakiia mwaane ao aine n ana waaki n tautaekanii tamneira. Rutibero e ataia bwa e kona n urua te inanoi are a namakinna mwaane ao aine, ngkana e kona ni kamangaoiia ni kakawakiia ae tabu ao tabeia are a berita, e na tokanikai n uruniia utu, are te mwakoro ae kakaawaki n te maiu ae akea tokina.
Tatan e kauekea te kakabotau bwa te bwai ni mwakuri are e na karioi namakin n rietaata ao n rinano, ni karaba te koaua ae akea tokina are kaokoron aron rikiia mwaane ao aine a roko mairoun te Atua ao a kakaawaki naba. E a tia ni waaki ni kamemerea aia mwakuri aine nakon te utu ao n te waaki n tautaeka naba, n te aro are e kakerikaaka korakoraia ibukin te tamaroa. Ana kouru mangkoa bon kaungaan te uneaki imarenaia uoua kurubu ao tiaki butimwaean aia mwakuri mwaane ao aine aika a kakaokoro are a reitaki iai ao ni karekea te katiteuanaaki.
Ngaia are, inanon ririki ni katobibia te aonaaba, te mataata ae bwanin n aia mwakuri ao tabeia aine ao mwaane ake a kainnanoia ibon irouia e ngae ngke a kakaokoro e a maunanako. Aine n taabo aika mwaiti a riki ni katan iaaia mwaane irarikin are a na uaia n ibuobuoki ma buuia, aia mwakuri e tianaki n ae uarereke. Rikiraken te tamnei e korakora waeremwena inanon taai n roo akaane; eang, e uarereke te oota ae kona n rin n aia iango ao nanoia ibukin te katei.
Ao ngkanne ootan te euangkerio ae kaokaki e oota “iaon ootan taai” 3 ngke te Atua te Tama ao Natina, Iesu Kristo, a kaoti nakon te ataeinimwaane are Iotebwa Timiti ni moan te tiburing inanon 1820 n te buakonikai are tabu i meangin New York. Te bwai ae riki anne e waakina bwaron te kaotioti mai karawa ni bong aikai. Teuana maibuakon oin ana moan Ekaretia Kristo are e na kaokaki bon te kariaia n ana nakoanibonga te Atua. Ngkae Kaokan Bwaai a reitinako ni kaoti, mwaane ao aine a moanna ni manga noora kakawakin ao korakoran te uaia n ikarekebai, are kariaiakaki man mwiokoaki n te tabe ae tabu aei Irouna.
Inanon 1842, ngke ainen te Ekaretia ae e a tibwa waaki a tangiria ni katea te kurubu ae kinaaki n ibuobuoki n te mwakuri, Beretitenti Iotebwa Timiti e namakina te kairaki bwa e na kateia “iaan te nakoanibonga imwin n ana baeten te nakoanibonga.” 4 E taku, “Ngkai I raira te kiing aei nakoimi n aran te Atua …—ai moan boong aika tamaroa.” 5 Ao man te tai are e rairaki iai te kiing aei, aia waaki aine n irekereke ma te reirei, waaki n tautaeka, ao katean aroia e waaki ni bubura ni kabuta te aonaaba. 6
Ana rabwata te Ekaretia ae boou aei ibukiia aine, e aranaki bwa te Botaki n Aine, e okoro ma aia rabwata aine ni boong aikai ibukina bwa e kateaki iroun te burabeti are e mwakuri man ana kariaia te nakoanibonga n angania aine te kariaia, taabe aika tabu, ao nakoa aika kariaiakaki inanon te Ekaretia, n aki kaokoroaki. 7
Man ana bong te Burabeti Iotebwa Timiti nakon ara bong, kaokan bwaai ae reitinako ni bwaai ni kabane e uota te oota n rian te kariaia ao mwaakan te nakoanibonga ni buokiia mwaane ao aine naba ni kakoroa nanon tabeia are a mwiokoaki iai. E aki maan n nako ti a tia n reireinaki bwa aine ake a kakoroaki iaan ana kairiiri temanna ae iai irouna kiingin te nakoanibong a mwakuri ma ana kariaia te nakoanibonga i nanon nakoaia. 8
Inanon Okitobowa 2019, Beretitenti Russell M. Nelson e reirei bwa aine ake a anganaki te bwaintituaraoi inanon te tembora iai mwaakan te nakoanibonga inanon maiuia ao ni mweengaia ngkae a kawakin berita aika tabu ake a karaoi ma te Atua. 9 E kabwarabwara bwa “e uki karawa nakoia naba aine ake a anganaki te bwaintituaraoi ma mwaakan te nakoanibonga are e roko man aia berita n te nakoanibonga n aroia naba mwaane ake iai irouia te nakoanibonga.” Ao e kaungaia aine ni kabane bwa a na “kabatiaa kabonganaan mwaakan te Tia Kamaiu ni buokiia aia utu ao naake a tangiriia.” 10
Ngaia are tera nanon aei nakoim ao nakoiu? E kanga mataatara n ana kariaia ao mwaakan te nakoanibonga ni bitii maiura? Teuana oin te mataata bwa ngkana aine ao mwaane a uaia ni mwakuri, e bati riki ae kona ni kakoroaki nanona nakon are te mwakuri ni kakaokoroaki. 11 Tabera a ikarekebai ao a aki kabootoa. E boni ngae ngke aine a aki kamatoaki nakon aobitin te nakoanibonga, n aron are e mwaneweaki mai mwaina, aine a kakabwaiaaki ma mwaakan te nakoanibonga ngkai a kawakin aia berita aika tabu, ao a mwakuri ma ana kariaia te nakoanibong n te tai are a kamatoaki nakon te nakoa.
N bong teuana ae tamaroa inanon Aokati, E reke tibwangau n tekateka ma Beretitenti Russell M. Nelson ni mweengaia Iotebwa ao Emma Timiti are e a manga kateaki i Harmony, Pennsylvania, n uakaan ma te tabo are e kaokaki iai te Nakoanibonga ae te Aaron ni boong aika kaitira. N ara marooro, Beretitenti Nelso e marooro iaon tabeia aine ae kakaawaki inanon Kaokan Bwaai.
Beretitenti Nelson: “Teuana te mwakoro ae te kabanea ni kakaawaki are e roko n au iango ngkana I roko nakon te tabo are Kaokaki iai te Nakoanibonga bon te tabe ae kakaawaki are a karaoia aine ni Kaokakin Bwaai.
“Ngke e moan waaki Iotebwa n raira Ana Boki Moomon, antai te tia koroboki? Eng, e korea ae uarereke, ma e aki bati. Emma e karaoa aei.
“Ao ngkanne I iangoa Iotebwa ngke e nakon te buakonikai n tataro irarikin mwengaia i Palmyra, New York. E nakea? E nakon te Buakonikai are Tabu. Bukin tera e nako ikekei? Ibukina bwa anne te tabo are e nanako iai tinana ngkana e tangiria n tataro.
“Akanne uoman aine ake iai tabeia ae kakaawaki inanon kaokakin te nakoanibonga ao ni Kaokakin te Ekaretia. Ma te aki nankokoraki, ti kona n taekinna bwa buura aine a kakaawaki ngkai n aron are ngkoa. Ao eang, a bon kakaawaki.”
N aron Emma ao Lucy ao Iotebwa, ti na oomwaka riki ngkana ti tauraoi n reirei i marenara ao ti inanoi n ara kouru n riki bwa ana reirei Iesu Kristo ao ni buokiia tabeman iaon kawain te berita.
Ti reireiaki bwa “te nakoanibonga e kakabwaiai maiuia natin te Atua ni kawai aika aki kona ni warekaki mwaitiia. … N taian wewete n te [Ekaretia], otenanti n te tembora, te reitaki n te utu, ao te ibuobuoki ae aki mauanti, aine ao mwaane Aika Itiaki a mwakuri ma te mwaaka ao te kariaiakaki n te nakoanibonga. Te boutoka imarenaia mwaane ao aine ni kakoroan nanon ana mwakuri te Atua rinanon Mwaakana e kakaawaki nakon ana euangkerio Iesu Kristo are kaokaki rinanon te Burabeti Iotebwa Timiti.” 22
Te nano teuana e kakaawaki nakon te mwakuri ae tabu are bon tibwangara bwa ti na karaoia, ma tiaki nanona bwa e a bon reke naba. E kainnanoa te mwakuri ao te tai ni karaoa raoi te uaia ni marooro—te kakauongo imarenami, karekean te oota n matataan temanna, ao tibwauakin taneiai—ma baika a na riki bon rinerine aika kairaki mai eta. Tao ni mweengara ke n tabera n te Ekaretia, te kabanea n oomwaaka ni kawai ni kakoroa nanon ara konabwai ae tabu bon te ikarekebai ni mwakuri, ni kakabwaiaki n te mwaaka ao ana kariaia te nakoanibonga ni kaokorora ma arora ni katiteuanaki.
E kanga aron tein te reitaki anne ni maiuia aine aika raoiroi ni boong aikai? N na tibwaua te katooto.
Alison ao John iai aia reitaki ae onoti. A kabongana uoua bwatika aika toma n te kaboo ni kawai aika uarereke ao aika abwabwaki. Bwa e aonga ni butiraoi te bwatika anne, a riai taan uotia ni katiteuanaaki. A riai n rara nakon te tabo ae ti teuana n te tai ae ti teuana. E aki kona temanna ni karietata nakon are temanna, a riai n reitaki raoi ao ni karaoa tabeia teuanne ke neienne. Te kaaben, are i moa, iai tabena ibukin te bureiki ao te teirake. Kaain buuki, mai i buki, e riai n taraia raoi bwa tera ae riki ao n tauraoi n anga te korakora ae bati riki ngkana a tio i buki ke ni karaurau ngkana a rang kaan ma taan bwatika ake tabeman. A riai n boutokaia ibon imarenaia bwa aonga ni waaki nako ao ni katekea aia kouru.
E kabwarabwara Alison: “N te moan tai, te aomata are te kaaben e na takaruaea ‘Teirake’ ngkana e riai bwa ti na te ao ‘Bureiki’ ngkana e riai bwa ti nang aki toutou . Imwin tabeua te tai, te aomata are mai ibuki e ataia bwa ningai are te e na teirake ke e na bureiki iai te kaaben, ao akea te taeka ae kainnanoaki. Ti kainnanoia n ataia bwa e uara temanna ma temanna ao ni kona n ataia ngkana iai ae rawawata ao [ngkanne] are temanna e ibuobuoki. Oin raoi aei bon te onimaki ao te ikarekebai.” 13
John ao Alison a katitenaaki tiaki tii ngkana a bwatika, ma a katiteunaaki naba n aia mare. Ngaiia n tatabemaniia a tabe riki ma kukurein buuia nakon kukureia, a tarai baika a raoiroi i marenaia ao a ikarekebati n tokanikai iaon kabwakan teuanne ke neienne. A ikaruoruo ni kairiiri ao ikaruoruo n anga riki ae bati ngkana e rawawata temanna. A uaia ni butimwaei aia itera imarenaia ao a karekei kaeka aika tamaroa nakon aia kakaewenako ngkae a ikotii aia tarena ao aia bwai ni mwakuri. A bon ti teuana raoi rinanon ana tangira Kristo.
Te katiteunaaki riki ma te baaten ae tabu n te ikarekebai inanon te inanoi e kakaawaki n taai aikai are te rongorongo ae “ngai moa” e katobibira. Aine iai irouia bwaintituaraoi aika onoti, man tabu 14 ao a anganaki taabe aika onoti, ma taabe akanne e aki raka—ke kee—kakaawakina iaon aia bwaintituaraoi mwaane ao tabeia. Aomata ni kabane a barongaaki ao a kainnanoaki n uota ana babaire Tamara are i Karawa ae tabu n anganiia Natina taai aika tamaroa ni kakoroa nanon ana konabwai ae tabu teuanne ke neienne .
Ni bong aikai, “ti kainnanoia aine are iai irouia ninikorian ao ana kataratara tinara ae Ewa” 15 n nano teuana ma tariia n uotiia tamnei nakon Kristo. 16 Mwaane a riai n riki bwa kainnaba aika koaua ao n aki taraia bwa a tii katabeaki ke a na waaki bwa “aongkoa” taan ibuobuoki ao aine a karaoi angiin te mwakuri. Aine a riai n tauraoi “ni waaki ni mwakuri [ao] ni karekea [aia] mwioko are bon eti man kainnanoaki” 17 bwa iai toaia ao n aki iangoia bwa a riai ni karaoi bwaai ni kabane ibon irouia ke n tataninga tuangakiia aia mwakuri. 18
Tarakiia aine bwa taan mwakuri aika kakaawaki bon tiaki ibukin karaon te “booraoi n nakoa” ma ibukin te mataata n te reirei ae tabu. N onea mwiin katean te burokuraem ni karaoa anne, ti kona ni kabatiaa ara mwakuri n ataa kakaawakiia aine n aron are taraia iai te Atua bwa raao aika kakaawaki inanon te mwakuri ibukin te kamaiu ao te karietataaki.
Ti a tauraoi? Ti na kakorakora ni katoki katei aika tabeitera ao ni butimwaei baeten aika tabu ao katei aika a aanaki n reirei aika tabu? E kaoira Beretitenti Russell M. Nelson bwa ti na “nakonako ma te ikarekebai inanon te mwakuri ae tabu aei … [n] ibuobuoki ni katauraoa te aonaba ibukin Manga Okin te Uea.” 19 Ni karaoan aei, ti na reiakinna ni mwanei ana mwakuri temanna ma temanna ao ni karikirakea korakorara are ti kakoroa iai nanon tabera aika tabu. Ti na namakina te kukurei ae raka riki nakon are mai mwaina.
Ke ngaira n tatabemaniira ti rinea te riki n ti teuana n ana kawai mai eta te Uea ni buoka Ana mwakuri bwa e na waaki nako. N aran ara Tia Kamaiu ae tangiraki, Iesu Kristo, amen.