Xnaq’ uhej re ilok
Xb’aan lix wankil li Santil Musiq’ej, li Kristo tooxkanab’ chirilb’al qib’ ut chirilb’aleb’li qas qiitz’in jo’ nokoril a’an.
Rilb’al ruq’ li qawa’
Nawulak chiwu li seraq’ re li Najter Chaq’rab’ chirix li saaj al, xmoos li profeet aj Eliseo. Sa’ jun li eq’la li saaj al xwakli, x’el ut xk’e reetal naq li teep sutsu xb’aan jun ch’uut chi aj puub’ li wankeb’ xch’ool re xjuk’b’al li teep. Kixye re laj Eliseo: “At eechal we’! k’a’ru taaqab’aanu?”
“Matxiwak: xb’aan naq naab’aleb’ li wankeb’ qik’in chiruheb’ a’an.”
Li profeet aj Eliseo naxnaw naq li saaj al moko naraj ta ka’ajwi’ xkawil xch´ool, naraj b’an jun li muqmuukil na’leb’. Toja’ naq laj Eliseo kitijok, “At Qaawa’, … chate xsa’ li ru re naq taa’iloq. Li Qaawa’ kixte xsa’ ru laj tenq’ re laj Eliseo, ut kiril li tzuul nujenaq chi kawaay re xam; wankeb’ ajwi’ kaarxam chi xsutam laj Eliseo.” 1
Wan hoonal b’ar wi’ naq, jo’ li moos, taach’a’ajko’q cheru chirilb’al li Dios chi chi k’anjelak sa’ lee yu’am—hoonal b’ar wi’ teereek’a naq pleetinb’ilex—naq lix ch’a’ajkilal li yu’am texxwiq’ib’. Chex’oyb’eninq ut chepaab’ li Dios ut lix hoonal, xb’aan naq naru teepaab’ a’an chi anchal eech’ool. A’b’anan arin wan jun chik na’leb’. Ex was wiitz’in, laa’ex ajwi’ naru nekextijok re naq li Qaawa’ tixte lee rilob’aal ut teeril li ink’a’ k’aynaqex chirilb’al.
Qilb’al qib’ jo’ nokoril li Dios
Aajel ru naq taqil chi saqen ru ani li Dios ut aniho tz’aqal laa’o—ralal xk’ajolo li choxahil na’b’ej yuwa’b’ej, “wan qachoxahilal ut li qajunelikil eechanihom.” 2 Patz’omaq re li Dios naq tixk’ut cheru li yaal a’in, jo’ ajwi’ li nareek’a cherix. Naq teetaw ru anihex laa’ex ut lee rajom, jwal wi’chik texxtenq’a sa’ lee yu’am.
Rilb’aleb’ li qas qiitz’in
Xtawb’al ru chan ru nokoril li Dios nokoxkawresi ut nokoxtenq’a re tooruhanq chirilb’al li qas qiitz’in jo’ narileb’ a’an. Laj David Brooks kixye: “Naab’al reheb’ li ninqi ch’a’ajkilal sa’ li qasutam nachal naq li kristiaan nekereek’a naq ink’a neke’ile’ malaj neke’nawe’ ru. … Wan li k’a’ru tento naq chiqajunilo taqachaab’ilob’resi, ut a’an rilb’al qib’ chi tz’aqal re ru, ut naq kama’an toohe’ril li qas qiitz’in.” 3
Li Jesukristo narileb’ li kristiaan chi tz’aqal re ru. A’an naril li naqaj ru ut li naru tooruhanq chi wulak wi’. Ke’wan li xe’ril aj kar, aj maak, malaj aj k’ehol esil, a’ut li Jesus kiril aj taaqehom re; ke’wan li xe’ril jun winq wan li tz’aj aj musiq’ej rik’in, a’ut li Jesus ink’a’ yal kiril xrahilal, kixnaw b’an ru ut kixk’irtesi. 4
Sa’ lix laatz’il ru li qayu’am, naru naqataaqe li Jesus ut naqileb’ li qas qiitz’in—li rajom ru, lix paab’aal, lix ch’a’ajkilal, ut li ani naru neke’wulak wi’. 5
Naq nintz’aamaq re li Qaawa’ naq tixte li wilob’aal re rilb’al li k’a’aq re ru ink’a nawil rajlal, nink’oxla wiib’ li patz’om ut nawoyb’eni naq taawulaq lix sumenkil: “K’a’ru ninb’aanu li tento tinkanab’?” ut “K’a’ru ink’a’ ninb’aanu li tento tinktikib’?” 6
Wiib’ oxib’ po chaq, sa’ xhoonalil li loq’laj wa’ak, xink’eheb’ li patz’om a’an, ut sachso xinkana rik’in lix sumenkil xink’ul. “Kanab’ rilb’al laa k’am ch’iich’ naq wankat sa’ li tzol chi oyb’enink.” Kink’ay chirilb’al li b’oqleb’ ch’iich’ sa’ eb’ li tzol; choq’ we a’an jun hoonal b’ar wi’ ninru chixb’aanunkil naab’al k’a’aq re ru, ut chirilb’al li correo, li esilal, malaj li redes sociales.
Sa’ li eq’la re li kutan chik jun, xinwan chi oyb’enink sa’ jun li tzol nim roq sa’ li tienda. Xwisi li ch’iich’ ut xnaq sa’ inch’ool li eek’ahom xink’ul. Xink’uula ut xin’ilok sa’ lin sutam. Xwil naq sa’ li tzol wan jun li cheekal winq chiwu. Maak’a’ wan sa’ lix b’eleb’aal, ka’ajwi’ junqaq li laat xtzakemq li mis. Xinxutaanak b’ayaq, a’ut xinye re, “Wan jun laa mis pe’ yaal?” Xye we naq yoo chi nach’ok jun li kaq-sut-iq’ ut ink’a’ naraj naq taakanaaq chi maak’a’ xtzakemq lix mis. Xoo’aatinak junpaat, toja’ naq xye we, “Maa’ani aj-e ninye naq yookin chixmaataninkil inchihab’ anajwan.” Xtoch’e’ inch’ool. Xink’e xsahil xch’ool sa’ lix kutankil, ut xink’e jun li tij sa’ inch’ool re xb’antioxinkil naq moko yookin ta chiroksinkil lin b’oqleb’ ch’iich’ ut ink’a’ xinkanab’ chi nume’k li hoonal b’ar wi’ xinnaw ru jun li chaab’il kristiaan.
Chi anchal inch’ool, ink’a’ nawaj naq chanchanin laj tij malaj laj Levita sa’ xb’ehil Jeriko—li na’ilok ut yal nanume’. 7 A’b’an wan hoonal ninb’aanu jo’eb’ a’an.
Rilb’al li k’anjel naxkanab’ li Dios choq’ we
Toje’ xintzol jun li chaq’al ru na’leb’ chirix li ilok, b’antiox re jun li saaj ixq, xRozlyn xk’ab’a’.
Li seraq’ xwotz jun wamiiw li kikana chi ra sa’ xch’ool xb’aan naq xko’o xb’eelom lix sumsu wi’ jun may chihab’. Neke’xjach lix hoonal rik’ineb’ lix kok’al, jo’kan naq ch’a’aj li xik sa’ iglees. A’an xye:
“Sa’ jun iglees b’ar wi’ li junkab’al jwal aajel ru, chunlaak qajunes naru naxk’e xrahil qach’ool. Li xb’een domingo xin’ok ut xink’e jun lin tij re naq maajun taa’aatinaq we. Jwal ra wankin, ut yaab’ak we. Xinchunla b’ar wi’ ninchunla rajlal, royb’eninkil naq maajun tixk’e reetal naq toj wan na’ajej sa’ li chunleb’aal.
Jun li saaj ixq re li qach’uut xsuri rib’ ut xinril. Xinse’ek b’ayaq. A’an ajwi’ xse’ek. Xwil sa’ lix naq ru naq yoo xk’a’uxl. Xintijok sa’ inch’ool naq ink’a’ taachalq chiwaatinankil, xb’aan naq maak’a’ naru tinye re ut ninnaw naq tinyaab’aq. Xinkub’si li wilob’aal re naq ink’a’ twil li rilob’aal.
“Jun hoor chik chirix a’an, xink’e reetal naq naxsutq’isi rib’ chiwilb’al chi jo’q’ehatq. Tz’aqal naq xraqe’ li ch’utam, xchal wik’in. “Ma sa aach’ool,” chankin re. Xinixq’alu ut xye we, “Hermana Smith, yookin chirilb’al naq moko sa ta laa ch’ool anajwan. Naweek’a lix xrahil aach’ool. Nakatinra.” Xin’ok chi yaab’ak naq xinixq’alu wi’chik. Naq xkohin, xink’oxla, “Maare tinruhanq chixq’axb’al ru chixjunil a’in.”
“Li chaab’il saaj ixq a’an, maji’ xyijachil lin yu’am, xinixsik’ rajlal domingo toj reetal xraqe’ li chihab’, re inq’alunkil ut xpatz’b’al we: “Chan ru wankat?” Chixjunil a’in xjal li week’ahom chirix li chalk sa’ li iglees. Kin’ok chiroyb’eninkil lin q’alunkil naxk’e. Wan ani x’ilok we. Wan ani naxnaw naq wankin aran. Wan ani xraj xnawb’al chan ru wankin.
Jo’ nak’ulman rik’in chixjunil li maatan naxyeechi’i li qaChoxahil Yuwa’, rilb’al chi tz’aqal re ru naraj naq toopatz’oq chiru toja’ naq took’anjelaq. Patz’omaqre naq teeril lee komon jo’ narileb’ a’an—jo’ li ralal xk’ajol li wan xchoxahilal ut xjunelikil eechanihom. Chirix a’an k’anjelanqex rik’in rahok, rik’in tenq’ank, ut xk’eeb’al reetal lix loq’aleb’ ut lix seeb’aleb’. Sa’ xb’aanunkil rajlal a’in, taqak’e reetal naq yooko chi wulak jo’ “li tz’aqal neke’taaqenk re li Jesukristo.” 8 Eb’ li qas qiitz’in taaruuq te’xkanab’ xch’ool qik’in. Rik’in a’in taqanaw aniho tz’aqal laa’o ut k’a’ru tz’aqal li qajom.
Li wamiiw xnaq ajwi’ sa’ xch’ool naq ki’ok chi patz’ok ma maak’a’ aj-e li jun may chihab’ re xyu’aminkil li evangelio sa’ xjunkab’al. Moko yal ta xq’unb’esinkil naraj; xraj b’an li k’utb’esinb’il na’leb’. Nareek’a naq wan jun li patz’om naxtoch’ xch’ool: “K’a’ut naq xab’aanu a’an? Ma xab’aanu choq’ re aaq’ajkamunkil, xnimankil aawu, malaj li xawaj laa’at?” Sa’ jun k’amok xk’oxlak, ut xtz’il rix xch’ool, toja’ naq xsume chi anchalil xch’ool, “Xinb’aanu xb’aan naq ninra li Kolonel. Ut ninra lix evangelio.” Li Qaawa’ kixte li rilob’aal re naq tixtaw ru chixjunil a’in. Li ch’ina jalaak a’in, li nim ajwi’, kixtenq’a chi elk chi uub’ej rik’in lix paab’aal chirix li Kristo, us ta chixjunil li yoo chixnumsinkil.
Ninch’olob’ xyaalal naq li Jesukristo nokoxra ut naru naxk’e li qilob’aal—us ta jwal ch’a’aj, us ta lub’luuko, us ta qajunes wanko, ut us ta ink’a’ na’el chixjunil jo’ naqoyb’eni. Xb’aan li rusilal, toorosob’tesi ut tixk’e li qametz’ew. Xb’aan lix wankil li Santil Musiq’ej, li Kristo tooxkanab’ chirilb’al qib’ ut chirilb’aleb’ li qas qiitz’in jo’ nokoril a’an. Rik’in lix tenq’ naru naqanaw k’a’ru li jwal aajel ru. Naru noko’ok chirilb’al li ruq’ li Qaawa’ naq yoo chi k’anjelak rik’in lix kok’ yiib’ahom sa’ li qayu’am—chi tz’aqal re ru taqil.
Chi jo’kan naq taawulaq xkutankil naq “joʼqʼe tixkʼut ribʼ toowanq chanchan aʼan, xbʼaan naq taqil aʼan joʼ chanru naq wan; re taawanq qikʼin li yoʼonihom aʼin.” 9 Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.