Tz’aamank, sik’ok, ut toch’ok

Xb’aan laj Milton Camargo

Xb’een aj tenq’ aj k’ehol na’leb’ sa’ li jolomil awa’b’ejil re li Dominkil Tzoleb’aal

Aajel ru sa’ xk’uub’anb’il na’leb’ li Dios naq too’aatinaq rik’in a’an yalaq jo’q’e naqaj.

Kaahib’ po chaq, naq yookin chi tzolok sa’ li loq’laj hu chirix lix k’anjel laj Alma sa’ li tenamit Ammonihah, xwil a’in sa’ Kim, Taaqehin: “Naq nakawil ru resil li xninqal ru osob’tesink kixk’e li Dios re li tenamit aj Nefita (chi’ilmanq Alma 9:19–23), k’oxla li xninqal ru osob’tesink li xk’eehom aawe.”¹ Xin’ok chixtz’iib’ankileb’ li rosob’tesihom li Dios choq’ we sa’ li manual. Sa’ wiib’ oxib’ k’asal, ak xintz’iib’a 16 li osob’tesink.

Xb’eenil sa’ xyanqeb’, a’an li ruxtaan li Kolonel ut lix tojb’al rix li maak kixb’aanu sa’ ink’ab’a’. Xintz’iib’a li osob’tesink re k’anjelak jo’ saaj misioneer sa’ Portugal jo’ xtaql li Kolonel, ut moqon, wochb’een li wixaqil, xPatricia, ut 522 li chaab’il misioneer sa’ li mision re Brasil Porto Alegre. Naab’al reheb’ li osob’tesink li xintz’iib’a, xeb’ink’ul wochb’een li xPatricia sa’ qasumlajik chiru 40 chihab’—li tz’ape’k sa’ junajil sa’ li santil ochoch re Sao Paulo Brasil, oxib’eb’ li qakok’al, eb’ lix sum aatin, ut oxlaju li qimam.

Xink’oxla inna’ inyuwa’, li kine’xk’iresi sa’ li evangelio. Xjultiko’ we naq sa’ jun li q’ojyin lin na’ kixwiq’ib’ rib’ chixk’atq inch’aat re tijok wik’in naq lajeeb’ chihab’ chaq inyu’am. Maare xreek’a naq wi ta te’wulaq lin tij rik’in li qaYuwa’ sa’ Choxa, tento raj te’chaab’ilo’q. Chi jo’kan, kixye, “Laa’in tintijoq, ut chirix intij, tattijoq laa’at.” Rajlal ewu kixb’aanu a’in, toj reetal naq k’ojk’o xch’ool naq xintzol rik’in aatin ut rik’in b’aanuhom chan ru aatinak rik’in li qaChoxahil Yuwa’. Junelik tinb’antioxi re lix tenq’, xb’aan naq aran xintzol naq inChoxahil Yuwa’ narab’i ut naxsume intij.

A’an jun chik li osob’tesink xintz’iib’a—li maatan re rab’inkil ut xtzolb’al li rajom li Qaawa’. Aajel ru sa’ xk’uub’anb’il na’leb’ li Dios naq too’aatinaq rik’in a’an yalaq jo’q’e naqaj.

Li b’oqom naxk’e li Qaawa’

Naq li Kolonel kirula’ani li ch’och’ America chirix lix waklijik chi yo’yo, kixye li k’a’ru ak kixye reheb’ lix tzolom sa’ Galilea. Aʼan kixye:

“Chextzʼaamanq, ut taakʼeemanq eere; chexsikʼoq, ut textawoq; chextochʼoq, ut taateemanq cheru.

“Xb’aan naq yalaq ani natz’aaman, nak’uluk; ut li ani nasik’ok, natawok; ut chiru ani natoch’ok, taateemanq” (3 Nefi 14:7–8; chiʼilmanq ajwiʼ Mateo 7:7–8).

Li qaprofeet, Awa’b’ej Russell M. Nelson, nokoxb’oq ajwi’ chi jo’kan. Kixye, “Tijon sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo chirix laa k’a’uxl, laa xiw, laa majelal—yaal, tz’aqaleb’ li ratawom laa ch’ool. Chirix a’an, tat-ab’inq! Tz’iib’a li na’leb’ li na’ok sa’ laa k’a’uxl. Tz’iib’a li nakaweek’a ut b’aanu li k’a’ru eetalinb’il naq tento taab’aanu. Naq taab’aanu a’in wulaj wulaj, sa’ jun po toj sa’ li jun, jun chihab’ toj sa’ li jun chik, “[tatnimanq] sa’ xna’leb’il li k’utb’esinb’il na’leb’.” ”²

Kixye ajwi’, “Sa’ li kutankil chalel, tookamq raj sa’ musiq’ej chi maak’a’ li b’eresink, li k’amok b’e, li k’ojob’ank ch’oolej, ut li ochb’eeniik chi rajlal xb’aan li Santil Musiq’ej.”³

K’a’ut naq aajel ru li k’utb’esinb’il na’leb’ choq’ re li qakolb’al sa’ musiq’ej? Xb’aan naq nujenaq li ruchich’och’ rik’in li choqink, li b’alaq’il na’leb’, ut li jo’maajo’il k’a’uxlej. Raatinankil li qaYuwa’ sa’ Choxa nokoxtenq’a chixnawb’al k’a’ru yaal ut k’a’ru tik’ti’, k’a’ru aajel ru sa’ xk’uub’anb’il na’leb’ li Qaawa’ choq’ qe ut k’a’ru ink’a’. Nujenaq ajwi’ li ruchich’och’ rik’in li ch’a’ajkilal ut li rahilal. A’b’an, wi teeto qach’ool sa’ li tijok, taak’ojob’aaq qach’ool xb’aan li qaYuwa’ sa’ Choxa ut taqanaw naq nokoxra ut nokoril.

Tz’aamank

Li Qaawa’ kixye naq “yalaq ani natzʼaaman, nakʼuluk.” Moko ch’a’aj ta li tz’aamank, a’ut nim xwankil xb’aan naq naxk’utb’esi li qajom ut li qapaab’aal. A’b’an, hoonal ut kuyum naraj re xtawb’al ru lix yaab’ xkux li Qaawa’. Naqak’e reetal li naqak’oxla ut naqeek’a sa’ qak’a’uxl ut sa’ qach’ool, ut naqatz’iib’a a’an, jo’ yeeb’il qe xb’aan li qaprofeet. Xtz’iib’ankil li naqak’oxla aajel ru re taqak’ul xkomon. Nokoxtenq’a chixjultikankil, chixtzolb’al, ut chireek’ankil wi’chik li xk’ut li Qaawa’ chiqu.

Toje’ jun inkomon xye we, “Ninpaab’ naq yaal li k’utb’esinb’il na’leb’. Ninpaab’ naq li Santil Musiq’ej tixk’ut chiwu chixjunil li tento tinb’aanu.⁴ Moko ch’a’aj ta xpaab’ankil a’an naq naweek’a chi xamnak lix sa’ inch’ool xb’aan innawom.⁵ A’b’an, chan ru naq junelik taa’aatinaq wik’in li Santil Musiq’ej chi jo’ka’in?”

Re lin komon, ut eere laa’ex, tinye naq laa’in ajwi’ nawaj reek’ankil rajlal li Musiq’ej chi kaw ut xnawb’al chi saqen ru li b’e tento tink’am. A’b’an ink’a’ nak’ulman chi jo’kan. Maare naqeek’a b’an xyaab’ xkux li Qaawa’ li q’un na’aatinak sa’ qach’ool ut sa’ qak’a’uxl: “Laa’in wankin arin. Nakatinra. Yal tz’aqal aaq’e. Tatintenq’a. Ink’a’ na’ajman naq junelik taqanaw malaj taqil chixjunil.

Li xyaab’ kuxej li q’un na’aatinak naxk’ojob’ ut naxwaklesi qach’ool—ut chi kok’ aj xsa’, tz’aqal a’an choq’ qe. Tz’aqal yaal li Santil Musiq’ej, ut tz’aqal yaal li naxye qe—li k’a’ru nim jo’ ajwi’ li k’a’ru ka’ch’in.

Sik’ok

Li Qaawa’ kixye, “Li ani nasikʼok, natawok.” Li sik’ok naraj xyalb’al qaq’e sa’ k’a’uxlej ut sa’ musiq’ej—li k’oxlak, li tz’ilok-ix, ut li tzolok. Nokosik’ok xb’aan naq naqapaab’ lix yeechi’ihom li Qaawa’. “Li ani najilok chixk’atq li Dios tento tixpaab’ naq wank li Dios ut a’an naxq’ajkamuheb’ li neke’sik’ok re” (Hebreos 11:6). Naq nokosik’ok, naqak’e reetal chi tuulan qach’ool naq wan naab’al li ink’a’ naqanaw, ut naq li Qaawa’ tixnimob’resi li qanawom re naq tooruuq chixk’ulb’al xkomon. “Xbʼaan naq kʼehomaq reetal, joʼkaʼin naxye li Qaawaʼ Dios: Laaʼin tinkʼe rehebʼ li ralal xkʼajolebʼ li winq chi junjunqil li raqal, chi junjunqil li naʼlebʼ, bʼabʼay arin ut bʼabʼay aran; … xb’aan naq re li ani nak’uluk, wan chik li k’a’ru tink’e” (2 Nefi 28:30).

Toch’ok

Li Qaawa’ kixye ajwi’, “Chiru ani natoch’ok, taateemanq.” Li toch’ok naraj paab’aal. Naq naqataaqe li Qaawa’, a’an naxpa li b’e chiqu. Wan jun chaab’il b’ich li naxye “Ajen, bʼiʼ, yalaq wan aaqʼe; maakʼoxla laa qʼajkamunkil. Xbʼaanunkil chaabʼilal naxkʼam chaq chi yaal rahok ut sahil chʼoolejil.”⁶ Li Elder Gerrit W. Gong re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol kixch’olob’ naq li k’utb’esinb’il na’leb’ nachal chi kok’ aj xsa’ naq yooko chixb’aanunkil li us. Kixye, “Naq naqayal qaq’e chi k’anjelak chiruheb’ li qas qiitz’in, nink’oxla naq li Qaawa’ naxk’e qe xkomon lix rahom choq’ reheb’ ut choq’ qe. Naqab’i xyaab’ xkux—naqeek’a a’an chi jalan—naq nokotijok re xtenq’ankileb’ li qas qiitz’in, xb’aan naq a’an li tij li naraj rab’inkil.”⁷

Laj Alma

B’antiox re li ch’ina na’leb’ a’an sa’ Kim, Taaqehin re xk’oxlankil li osob’tesinb’ilin wi’ xweek’a li musiq’ej ut xintaw inna’leb’. Naq xwil resil laj Alma ut lix k’anjel sa’ Ammonihah, xink’e reetal naq laj Alma kixk’ut chiqu k’a’ru naraj naxye li tz’aamank, li sik’ok, ut li toch’ok. Naqil naq “laj Alma kixtawasi ribʼ chi naabʼal saʼ li musiqʼej, ut kixyal xmetzʼew rikʼin li Dios chi tijok rikʼin nimla metzʼew, re naq aʼan tixhoy lix Musiqʼ saʼ xbʼeenebʼ li ani wankebʼ saʼ li tenamit.” Moko kisume ta lix tij jo’ kiraj laj Alma, ut ki’isiik chaq sa’ li tenamit. “Chi aalob’resinb’il xch’ool rik’in rahil ch’oolejil,” laj Alma kiraj xkanab’ankil xk’anjel, toja’ naq kixk’utb’esi rib’ jun li anjel ut kixye: “Osob’tesinb’ilat, at Alma, jo’kan ut, taqsi aajolom ut chisaho’q aach’ool, xb’aan naq k’a’jo’ rajb’al naq taasaho’q aach’ool.” Li anjel kixye re naq taasutq’iiq aran Ammonihah, ut laj Alma “sa’ junpaat kisutq’i.”⁸

K’a’ru naqatzol rik’in laj Alma chirix li tz’aamank, li sik’ok, ut li toch’ok? Naqatzol naq li tijok naraj li yalok q’e sa’ musiq’ej, ut ink’a’ junelik na’ux li k’a’ru naqaj. A’b’an naq naka’ch’ino’ malaj naraho’ qach’ool, li Qaawa’ naxk’ojob’ qach’ool ut nokoxkawob’resi jo’ naraj a’an. Maare ink’a’ naxsume chixjunil li qapatz’om ut ink’a’ naxtuqub’ chixjunil li qach’a’ajkilal sa’ junpaat; naxwaklesi b’an qach’ool chi xik chi uub’ej. Wi sa’ junpaat taqajayali li qana’leb’ rik’in xna’leb’ a’an, a’an tixpa li b’e chiqu, jo’ kixb’aanu choq’ re laj Alma.

Ninnaw naq li qakutan, a’an lix k’ojlajik lix tz’aqalil li evangelio. Naru too’osob’tesiiq xb’aan lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo. Wankeb’ qik’in li loq’laj hu. B’eresinb’ilo xb’aaneb’ li profeet li neke’xk’ut li rajom li Qaawa’ choq’ re li ch’a’ajkil kutan wanko wi’. Jo’kan ajwi’, naru taqak’ul qajunes li na’leb’ chi k’utb’esinb’il re naq li Qaawa’ tixk’ojob’ qach’ool ut tixk’am qab’e. Jo’ kixye li anjel re laj Alma, “k’a’jo’ rajb’al naq taasaho’q qach’ool” (Alma 8:15). Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.