Vakaturi Vua na Turaga
Tekivuna oqo na iwalewale mo yaco mo “vakaturi vua na Turaga” o na vakasinaiti kina ena Yalona.
Ni yadra vinaka kemuni na taciqu kei na ganequ. Me vaka niu dua na tisaipeli ni noda iVakabula, ko Jisu Karisito, au sa vakanamata tiko ki na veivakasokumuni mai na tutui vuravura taucoko ki na koniferedi oqo.
Sa dua vei ira na yabaki matalia duadua na yabaki oqo. Vei au a tekivu ena dua na ilesilesi mai na Mataveiliutaki Taumada meu vakatabuya vua na Turaga e dua na valetabu e Durban, Sauca Aferika. Au na sega sara ni guilecava na lagilagi ni vale ko ya. Ia e uasivi cake mai na kena ituvaki, au na dau vakamareqeta na dokai ni nodra bula na tamata ka ra sa vakarautaki vakavinaka me ra curuma na vale vakatabui oya. Era lako mai ka vakarau tu me ra vakaivotavota ena dua na ulumatua ni veivakalougatataki ni Veivakalesui mai, na vakatabui ni dua na vale ni Turaga. Era lako mai ni vakasinaiti tu na yalodra ena loloma ki Vua kei na Nona Veisorovaki. Era lako mai ena vakavinavinaka vei Tamada mai Lomalagi ena kena vakarautaki na veicakacaka vakalotu ka na vakavuna na bula vakacerecerei. Era lako mai ena bula kilikili.
Na valetabu, se vanua cava ga e tu kina, ena uabaleta na ivakarau vaka vuravura. Na valetabu kece ni Yalododonu Edaidai e vuravura—e 168 taucoko—era ivakadinadina ni noda vakabauta na bula tawamudu kei na reki ni noda la’ki bula vata kina vakamatavuvale kei na Tamada Vakalomalagi. Na noda lakova na valetabu e vakalevutaka cake na noda kilai iratou na Lewe Tolu Vakalou, kei na kosipeli tawamudu, na noda yalayala me da bulataka ka vakavuvulitaka na dina, kei na noda sa tuvakarau me da muria na ivakaraitaki ni noda Turaga ka iVakabula ko Jisu Karisito.
Ena tautuba ni valetabu kece sara ena Lotu sa koto kina na malanivosa veirauti vinaka “Sa Tabu me Nona na Turaga.” Na valetabu na vale ni Turaga ka ivakaruru mai na vuravura. Ena virikovuti ira era sokalou ena loma ni kena veilalaga tabu na Yalona. E virikotora ko Koya na itagede me da curu kina me vaka ni da Nona vulagi sureti.
A vakavulica vei au e dua na lesoni cecere na tamai watiqu o Blaine Twitchell, e dua vei ira na tamata uasivi au qai bau kila. Keirau a laki sikovi koya kei Sister Rasband ni sa voleka tiko ni mai cava na nona ilakolako ni bula oqo. Ni keirau curu yani ki na nona rumu se qai biubiu sara toka ga mai na nona bisopi. Ni keirau kidavaki bisopi, qai vaqo noqu vakanananu, “Sa dua na bisopi vinaka. E mai veiqaravi tiko vua e dua na lewe ni nona tabanalevu yalodina.”
Au qai cavuta vei Blaine, “Sega beka ni talei me mai veisiko na bisopi.”
A raici au mai o Blaine ka sauma “E levu cake sara mai kina. Au a kerea me lako mai na bisopi baleta niu vinakata na noqu ivolatara ni valetabu. Au vinakata meu lako vua na Turaga niu sa vakaturi yani.” A qai cakava vakakina!
Na malanivosa oya, “vakaturi vua na Turaga,” e se tiko voli ga kei au. Sa solia e dua na ivakarau ni rai vou ena noda dau vakatarogi wasoma mai vei ira na noda iliuliu ena Lotu. Sa ka bibi sara e dua na ivolatara ni valetabu, ena Lotu taumada, me yacova mai na 1891, na ivolatara yadua ni valetabu e dau vakadonuya na Peresitedi ni Lotu. 1
Se baleti ira na itabagone se uabula, na nomu veivakatarogi ni ivolatara ni valetabu e sega ni baleta na veika me caka kei na veika me kakua. Na ivolatara e sega ni dua na ituvatuva vakaivola me vakacavari, na pasi ni curu, se dua na tikite ni idabedabe digitaki. E cecere ka vakalou na kena inaki. Mo vakadonui ena isolisoli dokai ni ivolatara ni Valetabu, sa dodonu duavata na nomu bula kei na ivakavuvuli ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.
Ena nomu veivakatarogi sa donumaki iko kina na madigi mo vakasaqaqara e vuniyalomu me baleta na nomu vakabauti Jisu Karisito kei na Nona Veisorovaki. Sa nomu kina na veivakalougatataki mo vakamacalataka na nomu ivakadinadina ni kosipeli vakalesui mai; na nomu sa tuvakarau mo tokoni ira e sa kacivi ira na Kalou me ra liutaka na Nona Lotu; na nomu vakabauta na ivunau ni kosipeli, na nomu qarava na itavi vakamatavuvale; kei na nomu dau dina, bula savasava, yalodina, talairawarawa, ka rokova na Vosa ni Vuku, na lawa ni ikatini, kei na savasava ni Siga ni Vakacecegu. Oqori na veivakavuvuli bibi ni bula e yalataki vei Jisu Karisito kei na Nona cakacaka.
Na nomu ivolatara ni valetabu e vakaraitaka na inaki titobu, vakayalo ni o sa segata tiko mo bulataka na lawa ni Turaga ka taleitaka na veika e dau taleitaka o Koya: na yalomalumalumu, na ivalavala malua, na tudei, na loloma cecere, na yaloqaqa, yalololoma, na dauveivosoti, kei na talairawarawa. O sa yalataki iko ki na ivakatagedegede ni bula oqori ena gauna o sainitaka kina na yacamu ena tikinipepa tabu oqori.
Na nomu ivolatara ni valetabu e dolava vei iko kei ira na tani na matamata e lomalagi ena dodonu kei na cakacaka vakalotu ka tawamudu na kena bibi okati kina na papitaiso, edaumeni, vakamau, kei na veivauci.
Mo “vakaturi vua na Turaga” sai koya mo vakananumi ena veika e namaki vua e dua na Yalododonu Edaidai ni veiyalayalati. Na tamai na watiqu, o Blaine, a raica ni dua na vakavakarau yaga ka bibi sara ki na siga ena la’ki tu kina ena mata ni Turaga.
Vakasamataka mada na nona kabata o Mosese na Ulunivanua ko Orepi qai rairai vua na Turaga ko Jiova ena dua na vunikau kama. A kaya vua na Kalou, “Luvata tani na ivava mai na yavamu, ni sa qele tabu ko butuka tu.” 2
Na noda luvata tani na ivava mai yavada ena mata ni valetabu sai koya na noda laiva na gagadre se na vakanananu vakavuravura ka dau vagolei keda tani mai na tubu vakayalo, noda vakatikitikitaka na veika e rawa ni vakacacana noda bula talei oqo, lako tani mai na ivalavala ni veiqati ca, ka vaqara na gauna mo savasava kina.
Ena ituvatuva vakalou, na yagoda e ibulibuli ni Kalou, na valetabu ni yagomu, ka dodonu me dau rokovi. E dina sara na qaqa ni sere ni Lalai, “Na yagoqu e dua na valetabu ka gadreva me dau qarauni sara vakavinaka.” 3 Ni rairai na Turaga vei ira na Nifai, a vakarota ko Koya, “Mo ni vakatabui kina ena isolisoli ni Yalo Tabu mo ni duri ka sega ni tauvi duka kina e mataqu.” 4 “A cava na ivalavala sa kilikili kei kemudou?”5a taroga na Turaga qai sauma tale, “Mo dou vakataki au.” 5 Me da “vakaturi vua na Turaga,” eda na segata me da vakataki Koya.
Au nanuma na noqu a rogoci Peresitedi Howard W. Hunter ena imatai ni nona vosa vaka ika 14 ni Peresitedi ni Lotu. A kaya kina o koya: “Sa gagadre bibi ni yaloqu o ya mera bula kilikili na lewenilotu yadudua me ra curuma na valetabu. Ena marautaka sara na Turaga ke mera bula kilikili kaya—ka tu vei ira na lewenilotu uabula yadua—e dua na ivolatara vakabau ni valetabu.” 6 Au na vakuria ni dua na ivolatara yalani ena virikotora e dua na sala matata vei ira na itabagone.
A nanuma lesu o Peresitedi Nelson na veimalanivosa nei Peresitedi Hunter, “Ena siga oya, na 6 ni June, 1994, sa yaco me dua na iyaya duatani ena noqu bausi na ivolatara ni valetabu eda kauta voli. Ni se bera oya, a dua ga na sala me rawa kina e dua na ka. A dua ga na sala me rawa kina niu curuma na nona vale vakatabui na Turaga; ia ni oti nona cavuta na vosa oya, sa yaco me dua na ka vakataki koya. Sa yaco me noqu itoka ni talairawarawa vua e dua na parofita ni Kalou.” 7
Kevaka e se bera ni o ciqoma e dua na ivolatara se kevaka sa oti na gauna ni nomu ivolatara, lako ka laini tu ena mata ni katuba nei bisopi me vaka ga na nodra a laini tu na Yalododonu ena katuba ni Valetabu mai Nauvoo ena 1845 kei na 1846. 8 Eratou a maliwai ira na yalodina oqori o ira na tubuqu. Era sa biuta tu na nodra koro totoka ka gole ki na ra, ia era kila tiko ni waraki ira tu mai na valetabu eso na veigauna bibi. A vola o Sarah Rich mai na sala sukusukura e Iowa, “Kevaka me a sega na vakabauta kei na kilaka a soli vei keimami ena valetabu oya …, ena vaka na … rika ena butobuto na neimami ilakolako.” 9 Oqori na veika eda na calata tiko kevaka eda lakova duadua tiko na bula oqo ka sega na veivakauqeti kei na vakacegu e yalataki tu ena valetabu.
Tekivuna oqo na iwalewale mo yaco mo “vakaturi vua na Turaga” o na vakasinaiti kina ena Yalona kei na Nona ivakatagedegede ena kauta mai na “vakacegu ni vakasama.” 10
O ira na nomu iliuliu ni itabagone, peresitedi ni kuoramu ni italatala qase, peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei, kei ira na turaga kei na marama dauveiqaravi era na vukei iko mo vakavakarau, ka na tuberi iko ena yalololoma na nomu bisopi se peresitedi ni tabana.
Eda sotava tiko e dua na gauna era sogo tu kina na valetabu se yalani tu na kena vakayagataki. Vei Peresitedi Nelson kei keimami na veiqaravi tiko e yasana, na lewa vakauqeti me sogo na valetabu e “mosimosi” ka “lomaleqataki vakalevu.” A vakataroga voli e lomana o Peresitedi Nelson, “Na cava beka au na kaya vua na Parofita o Josefa Simici? Na cava au na kaya vei Brigham Young, Wilford Woodruff, kei ira na peresitedi tale eso, me yacovi Peresitedi Thomas S. Monson mai?” 11
Oqo, eda sa tekivu dolavi ira tale mai na veivaletabu me baleta na veivauci kei na edaumeni, e vakaiyalayala toka ga.
A sega ni vakasivoi tu vakawawa na kilikili ni bula me curumi kina na valetabu. Meu vakabibitaka mada, se voleka vei iko e dua na valetabu se sega, o gadreva e dua na ivolatara vakayagataki ni valetabu mo dei kina ena salatu ni veiyalayalati.
Ena mua ni yabaki sa oti keirau tiko voli mai Niu Siladi kei Sister Rasband ena dua na ilesilesi, keirau vosa tiko kina vei ira e dua na ilawalawa itabagone qase cake. E sega ni rawarawa na nodra yacova e dua na valetabu; na kena e tiko mai Hamilton a vakavoui tiko, ka ra se waraka tiko na vakasobuduru ni valetabu mai Okaladi. Ia, au a vakauqeti meu vakayaloqaqataki ira me ra vakavouia se ciqoma nodra ivolatara ni valetabu.
E dina ga ni sega ni rawa ni ra la’ki vakaraitaka ena valetabu, era na vakaraitaki ira tiko vua na Turaga ni ra savasava ka tuvakarau me ra qaravi Koya. Na kilikili ni bula me da taura tu kina e dua na ivolatara vakabau ni valetabu e tiko ruarua kina, na noda taqomaki mai na ca, baleta ni o sa solia vakatabakidua vua na Turaga na nomu bula, kei na yalayala ni na tiko vata kei iko na Yalo.
Eda cakava na cakacaka ni valetabu ena noda vakasaqarai ira na tubuda ka solia yani na yacadra me baleta na cakacaka vakalotu. Ena gauna e sogo tu kina na noda veivaletabu, a rawa tikoga ni da vakadikeva na noda veimatavuvale. Ni tu e yaloda na Yalo ni Kalou, eda sa, sosomitaki ira, ka duri ena vukudra me ra “vakaturi vua na Turaga.”
Niu veiqaravi tiko vaka-Dairekita Liu ni Tabacakacaka ni Valetabu, au dau rogoca wasoma ni dau cavuta o Peresitedi Gordon B. Hinckley na ivolanikalou oqo a tukuna na Turaga me baleta na Valetabu mai Nauvoo: “Me vakayacori tikoga ka kakua ni mudu koso na cakacaka ni noqu valetabu, kei na cakacaka kecega au a lesia vei kemudou; ia me vakaruataki na nomudou gugumatua, na nomudou sasaga tikoga, na nomudou vosota, kei na nomudou cakacaka vakaukauwa, raica dou na sega ni calata vakaidina na kemudou isau, sa kaya na Turaga ni lewevuqa.” 12
E semati na noda cakacaka ni valetabu ki na keda isau tawamudu. Eda a vakatovolei ena dua na gauna lekaleka wale toka ga oqo. Sa kacivi keda na Turaga me da cakacaka ena valetabu ena “gugumatua, … ena sasaga tikoga, kei na vosota vakadede.” 13 Na “vakaturi vua na Turaga” e gadrevi kina na itovo ni bula oqo. Sa dodonu me da gumatua ena bulataki ni ivakaro, me da sasaga tikoga ena noda cakacakataka na noda veiyalayalati ni valetabu, ka vakavinavinaka ena vuku ni veika e vakavuvulitaka tikoga na Turaga me baleti ira, ka vosota vakadede ena noda waraka tiko me taucoko na dola ni valetabu.
Ni kacivi keda na Turaga me da “vakaruataka” na noda igu, e kerea tiko o Koya me vakalevutaki noda buladodonu. Me kena ivakaraitaki, eda na vakarabailevutaka beka na noda vulica na ivolanikalou, na noda vakadidike ena itukutuku ni noda matavuvale, kei na noda masu ni vakabauta me da wasea na noda lomana na vale ni Turaga vei ira era vakavakarau tiko me ra ciqoma e dua na ivolatara ni valetabu, vakauasivi o ira na noda lewe ni matavuvale.
Au yalataka vei kemuni me vaka e dua na iApositolo ni Turaga ko Jisu Karisito ni gauna eda segata kina me da vakaruataka na noda sasaga dodonu, ko ni na vakila na veivakavoui ena nomuni yalodina vua na Kalou na Tamada kei Jisu Karisito, ko ni na vakila na sinai ni Yalo Tabu me tuberi kemuni, ko na vakavinavinakata na nomu veiyalayalati tabu, ko na vakila na vakacegu ni ko kila ni ko sa “vakaturi vua na Turaga.” Ena yacai Jisu Karisito, emeni.