Li k’a’ re ru re li waam
K’a’ru li na’leb’ nakak’oxla? K’a’ru li nim xwankil choq’ aawe? K’a’ru li k’a’ re ru re laa waam?
Ex was wiitz’in, chi xaqxookin wi’chik sa’ li qaraarookil ch’utamil kab’l, najultiko’ we li raatin li apostol aj Pedro: “Qaawa’, us toowanq arin.”1
Tin’aatinaq anajwan chirix li raatin li profeet aj Nefi, li kixk’uula li resilal lix tenamit chirix naq kikam laj Lehi, lix yuwa’. Laj Nefi kixtz’iib’a, “Ut chiru a’in nintz’iib’a li k’a’ re ru re li waam.”2
K’aynaqin chaq chirilb’al li raqal a’in, kink’oxla naq moko tz’aqal ta chi moko musiq’ejil ta li aatin k’a’ re ru, re naq taatz’iib’amanq rochb’een li aatin “li waam.” Moqon xink’e reetal naq li aatin k’a’aq re ru nayeeman 2,354 sut sa’ li loq’laj hu.3 Jun reetalil a’an wan sa’ xhu laj Moises: “Laaʼin li Xtiklajik ut li Rosoʼjik, li Nimajwal Dios; rikʼin li Junaj Yoʼlajenaq chiwu kinyoʼobʼtesi li kʼaʼaq re ru aʼin.”4 Ut li raatin laj Nefi: “Kʼehomaq reetal, nasahoʼ li waam rikʼin li kʼaʼru re li Qaawaʼ, ut lin chʼool inkʼaʼ naxkanabʼ xtzʼilbʼal rix li kʼaʼaq re ru wilom ut wabʼihom chaq.”5
Li raatin laj Nefi naxk’e chiqak’oxla “K’a’ru yookat chixtz’ilb’al rix?” “K’a’ru li nim xwankil choq’ aawe?” “K’a’ru li k’a’ re ru re laa waam?”
Noko’ok chixnawb’al ut chixtawb’al ru li k’a’ re ru re li qaam naq noko’ok chi patz’ok.
Chiru li yajel a’in xinch’utla rik’ineb’ li saaj chiru li ruchich’och’ sa’eb’ li ch’utam, ma ninqeb’ malaj kok’eb’, sa’ li puktesinb’il k’anjel ut sa’eb’ li redes sociales, ut xoo’aatinak chirixeb’ lix patz’om.
Kiwan xpatz’om sa’ xchamal li raam laj Jose naq kaalaju chihab’ wan re, ut kixsik’ xsumenkil rik’in li Qaawa’. Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixye, “Sik’omaq xsumenkileb’ lee patz’om rik’in li Qaawa’ malaj sa’eb’ li loq’laj hu. Tzolonqex rik’in eerajom chi paab’ank sa’ xna’aj xtawb’al junaq majelal sa’ xyu’am li profeet malaj sa’eb’ li loq’laj hu. Kanab’omaq xnimob’resinkil li k’a’ru nawiib’an wi’ eech’ool rik’in aatinak chirix a’an rik’ineb’ li maak’a’eb’ xpaab’aal. Kanab’omaq naq li Qaawa’ tixk’am eeb’e sa’ xtawb’al li musiq’ejil na’leb’.”6
Eb’ li saaj rajlal neke’xpatz we k’a’ru ninpaab’ ut k’a’ut naq ninpaab’.
Nanaq sa’ inch’ool naq xin’aatinak sa’ internet rik’in jun saaj ixq li wan sa’ rochoch. Xinpatz’ re ma a’an xb’een sut naq jun li apostol wan sa’ rochoch. “Hehe’,” chan we sa’ junpaat chi se’se’ ru. Chaab’il li kixpatz’ we: “K’a’ru li k’a’aq re ru jwal aajel ru naq tinnaw?”
Kinsume naq a’an li k’a’ re ru re li waam, li k’a’ru nikinxkawresi chirab’inkil li musiq’ejil hasb’, li naxtaqsi li wilob’aal chiru xna’leb’il li ruchich’och’, li naxk’e rajb’al ru lin k’anjel sa’ li evangelio ut lin yu’am.
Ma naru tinwotz eerik’in li k’a’ re ru re li waam? Eb’ li k’a’aq re ru a’in neke’k’anjelak sa’ xyu’am chixjunileb’ li neke’xsik’ wank jo’ xtzolom li Jesukristo. Chaab’ilaq raj lajeeb’ chi na’leb’. Anajwan tinwotz wuqub’ li na’leb’ eerik’in, re naq teeb’aanu li xwaqxaq, xb’ele, ut xlaje na’leb’ a’ yaal li yookex chixnumsinkil sa’ lee yu’am.
Xb’een, chiqara li Dios Yuwa’b’ej ut li Jesukristo, li qaKolonel.
Li Jesus kixyaab’asi xb’een li xnimal ru taqlahom: “Taara li Qaawaʼ laa Dios chi anchal laa chʼool, chi anchal laa waam, ut chi anchal laa kʼaʼuxl.”7
Li Awa’b’ej Nelson kixyaab’asi lix paab’aal chirix li Dios, li qaChoxahil Yuwa’, ut li Jesuskristo li Ralal, naq kib’oqe’ chixjolominkil lix Iglees li Qaawa’. A’an kixye: “Nekeb’innaw ru, nekeb’inra, ut ninyeechi’i wib’ chi k’anjelak chiruheb’—ut cheru—chi anchal inch’ool toj sa’ xraqik inyu’am.”8
Xb’een, xraab’al li Yuwa’b’ej ut li K’ajolb’ej.
Xkab’, “Taara laa was aawiitz’in.”9
A’an jun chaab’il na’leb’, a’ut a’an ajwi’ xkab’ li xnimal ru taqlahom. Lee ras eeriitz’in, a’aneb’ lee sum aatin ut lee junkab’al, lee rech komonil sa’ li Iglees, lee rech aj trab’aaj, lee rochb’een, eb’ li moko komoneb’ ta sa’ li qapaab’aal, eb’ li neke’raj ru tenq’aak, ut chixjunileb’ chik li kristiaan. Lix ch’oolil li na’leb’, “taara aawas aawiitz’in,” yaab’asinb’il sa’ li b’ich “Li rahok cherib’il eerib’.”10
Li Awa’b’ej Nelson kixjultika qe, “Naq naqara li Dios chi anchal li qach’ool, li Dios naxk’e li qach’ool choq’ reheb’ jalan.”11
Rox, chiqara qib’.
Wankeb’ naab’al li neke’xyal ru rik’in a’in. K’a’ut naq xraab’al qib’ mas ch’a’aj chiru xraab’al anihaq chik? A’ut, li Qaawa’ naxye, “Taara laa was aawiitzʼin joʼ naq nakara aawibʼ laaʼat.”12 A’an naroxloq’i li choxahilal li wan qik’in; ut tento ajwi’ naq taqoxloq’i. Naq aalob’resinb’il qach’ool xb’aan li ink’a’ us qab’aanuhom, xrahil li qach’ool, li qamajelal, li qajosq’il, malaj li qamaak, lix wankil lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel naru tixwaklesi li qaam.
Xkaa, choo’ab’inq chiruheb’ li taqlahom.
Saqen ru li raatin li Qaawa’: “Wi nikineera, teepaab’ lin chaq’rab’.”13 Yalomoq eeq’e wulaj wulaj chi chaab’ilo’k ut xik chi uub’ej sa’ tiikilal.
Ro’, choowanq chi k’ulub’ej rajlal re ok sa’ li santil ochoch.
A’an li wank chi k’ulub’anb’il chiru li Qaawa’ ninye. Us ta wan jun santil ochoch naru tex’ok wi’ malaj ink’a’, lee k’ulub’il chixk’amb’al lee recomendacion nekexxtenq’a chixjayalinkil eerib’ rik’in li k’a’ru aajel ru, a’ lix b’ehil li sumwank.
Xwaq, chiwanq xsahil qach’ool.
“Chiwanq xsahil eech’ool, ut mexxuwak,”14 chan li Qaawa’. K’a’ut? Chan tab’i’ ru taqab’aanu a’an naq yookeb’ chi tamk li qach’a’ajkilal? Naru taqab’aanu sa’ xk’ab’a’ lix yeechi’ihom li Jesukristo: “Laaʼin, li Qaawaʼ, wankin eerikʼin, ut tinxaqliiq chekʼatq.”15
Li Awa’b’ej Nelson naxye naq li evangelio li k’ojob’anb’il wi’chik a’an “jun esil re sahil ch’oolejil!”16 Ut a’an kixye, “Lix sahil li qach’ool ink’a’ nayo’la sa’ li k’a’ru naqak’ul. Nayo’la b’an sa’ li k’a’ru naqataaqe.”17
Xwuq, chiqataaqe lix yo’yookil profeet li Dios.
Maare a’in xwuq li na’leb’ ninwotz, a’b’an xb’eenil a’an sa’ lin k’a’uxl, xb’aan naq jwal aajel ru sa’ li kutan a’in.
Wan jun lix profeet li Dios saʼ li ruchichʼochʼ anajwan! Chijultiko’q eere naq jwal aajel ru a’in sa’ lee yu’am. Ma jultik eere li saaj ixq sa’ xtiklajik li waatin? A’an kiraj xnawb’al k’a’ru li q’axal nim xwankil. “Xtaaqenkil li yo’yookil profeet,” chankin re, ut ninka’suti a’an anajwan.
Jalano jo’ Iglees xb’aan naq jolominb’ilo xb’aaneb’ li profeet, aj ilol na’leb’, ut aj k’utb’esinel li b’oqb’ileb’ xb’aan li Dios choq’ re li kutankil a’in. Ninyeechi’i eere naq wi teerab’i ut teepaab’ li raatineb’, maajun wa texjalb’ehiiq. Maajun wa!
Wanko sa’ jun kutan naq “eek’asinb’ilaqo ut k’amb’ilaqo,”18 jun kutan naq pleetinb’il li musiq’ejil, li chaab’ilal, li tiikilal, ut li oxloq’ink. Tento naq taqasik’ ru qab’e. Naqab’i xyaab’ xkux li Qaawa’ rik’in xtz’uumal re lix profeet li naxch’anab’ li qaxiw ut naxwaklesi li qilob’aal, xb’aan naq li hoonal naq na’aatinak li Awa’b’ej Nelson, na’aatinak sa’ xk’ab’a’ li Qaawa’.
Osob’tesinb’ilo rik’ineb’ li loq’laj hu ut li na’leb’ li neke’xjultika qe, “Lin k’a’uxl moko jo’ ta lee k’a’uxl laa’ex, chi moko lin b’e jo’ ta lee b’e—chan li Qaawa’.”19
A’in li kixnumsi laj Nahaman, jun aj jolominel sa’ li teep aj pleet aj Siria, li kiwan chi saqlep rix. Kiyehe’ re naq li profeet aj Eliseo truuq tixk’irtesi. Laj Eliseo kixtaqla lix moos chixyeeb’al re laj Nahaman naq taa’atinq wuqub’ sut sa’ li nima’ Jordan, toja’ naq taak’iraaq. Kiwech’ok laj Nahaman. Wankeb’ li nima’ ninqeb’ wi’chik xmetz’ew chiru li nima’ Jordan, ut k’a’ut naq laj Eliseo xtaqla xmoos ruuchil wulak chixk’irtesinkil a’an? Laj Nahaman kixsutq’isi rib’, a’ut kiq’unob’resiik xch’ool xb’aaneb’ lix moos: “Wi ta li profeet xatxtaqla chixbʼaanunkil li qʼaxal chʼaʼaj, ma inkʼaʼ raj xabʼaanu?”20 Toja’ naq laj Nahaman ki’atin wuqub’ sut sa’ li nima’ Jordan ut kik’ira.
Li seraq’ chirix laj Nahaman naxjultika qe naq moko us ta xsik’b’al ru b’ar wan re lix na’leb’ li profeet naxk’am rib’ rik’in li qak’a’uxl, li qajom, malaj xna’leb’il li ruchich’och’ anajwan. Li qaprofeet nokoxjayali rajlal toj sa’ li nima’ Jordan re took’iraaq.
Li aatin q’axal aajel ru naru taqab’i, taqak’oxla, ut taqataaqe, a’an li aatin k’utb’esinb’il chiru li qayo’yookil profeet. Ninch’olob’ xyaalal naq wanjenaqin sa’ ch’utam rik’in li Awa’b’ej Nelson re aatinak chirix li k’a’ru aajel ru sa’ li Iglees ut sa’ li ruchich’och’, ut wilom chi k’utb’esiik li na’leb’ chiru. A’an naxnaw ru li Qaawa’ ut lix b’e a’an, ut a’an naraj naq chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios te’rab’i li Qaawa’ Jesukristo.
Junxil naqab’i li raatin li profeet wiib’ sut chiru li chihab’, sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’. A’b’an xmaak xch’a’ajkilal li kutankil a’in, li Awa’b’ej Nelson rajlal nokoraatina sa’ jalan chik ch’utam,21 sa’ internet,22 sa’ kok’ k’anjel,23 ut sa’eb’ ajwi’ ch’utam re prensa.24 Laa’in ink’ehom reetal a’an chixkawresinkil ut chixyaab’asinkil li k’utb’esinb’il na’leb’ chirix li b’antioxink ut xk’ulb’al chixjunileb’ li qas qiitz’in chiru li ruchich’och’, ut li na’leb’ li naxk’e qatuqtuukilal, qayo’onihom, xsahil qach’ool, ut qak’irtesinkil.
Chaab’il na’aatinak li Awa’b’ej Nelson, a’b’an mas aajel wi’chik ru naq a’an jun xprofeet li Dios. Aj sachol ch’oolej li na’leb’ a’an, a’ut tento taqak’e reetal naq li raatin a’an naxkol qix chiru lix b’alaq’il, lix seeb’al, ut lix na’leb’ li ruchich’och’ sa’ li kutankil a’in.25
Lix k’anjel li profeet, a’an xyaab’asinkil li k’ub’tesinb’il na’leb’. “Lix K’ojob’ankil Wi’chik lix Tz’aqalil lix Evangelio li Jesukristo: Jun jek’inb’il aatin re wiib’ cient chihab’ choq’ re li ruchich’och’,” li kik’ehe’ sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2020 naxye naq li Qaawa’ yoo chixb’eresinkil li k’anjel a’in. Sa’ li jek’inb’il aatin a’in, li Xb’eenil Awa’b’ejil ut lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol neke’xye: “Naqach’olob’ chi sa qach’ool naq li k’ojob’ank wi’chik naxik chi uub’ej rik’in li k’utb’esink li toj yoo chi k’ulmank. Li ruchich’och’ maajo’q’e taakanaaq jo’ chanru kiwan, xb’aan naq li Dios “tixch’utub’ sa’ junajil chixjunil li k’a’aq re ru rik’in li Kristo” (Efesios 1:10).”26
“Chixjunil li k’a’aq re ru rik’in li Kristo”27 ut “li k’a’ re ru re li waam,”28 a’aneb’ xch’oolil li Iglees, li evangelio, ut li tenamit a’in.
Re xchoyb’al li waatin, nekexinb’oq chixk’oxlankil li wuqub’ chi “k’a’aq re ru re li waam” li xinwotz anajwan: xraab’al Dios li Yuwa’b’ej ut li Jesukristo, li qaKolonel; xraab’aal lee ras eeriitz’in; xraab’al eerib’; ab’ink chiruheb’ li taqlahom; wank chi k’ulub’ej chixk’amb’al lee recomendacion re li santil ochoch; saho’k sa’ eech’ool; ut xtaaqenkil lix yo’yookil profeet li Dios. Nekexinb’oq chixtawb’al sa’ lee yu’am li xwaqxaq, xb’ele, ut xlaje na’leb’. K’oxlahomaq chan ru naq teewotz li “k’a’ re ru” re lee raam, ut chan ru naq teeb’oqeb’ lee ras eeriitz’in chi tijok, ut chixk’oxlankil ut chixsik’b’al lix b’eresihom li Qaawa’.
Q’axal loq’ choq’ we li k’a’ re ru re li waam, jo’ lee re laa’ex choq’ eere. Li k’a’aq re ru a’in naxchaab’ilob’resi li qak’anjel sa’ li Iglees ut sa’ chixjunil li qayu’am. Nokoxteneb’ rik’in li Jesukristo, naxjultika qe li qasumwank, ut nokoxtenq’a chireek’ankil xkolb’al qix chi q’alq’o sa’ ruq’ li Qaawa’. Ninch’olob’ xyaalal naq a’an naraj naq li qaam “maajo’q’e taatz’okaaq chi moko taachaqiq re; taanujaq b’an”29 rik’in lix rahom, naq naqasik’ wank jo’ xtzolom, wank chi junajo wi’ rik’in a’an jo’ naq junaj wi’ a’an rik’in li Yuwa’b’ej. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.