iTukutuku ni Mataveiliutaki Taumada
Rawati ni Kaukauwa ena Talairawarawa
Ena noda vuravura nikua, eda sa wanonovi ira tiko na itabagone. Na tamata kece era sa via rairai gone, yalo vagone, ka bula vagone. Sa dina sara, e dua na ilavo vakaitamera e vakayagataki tiko ena veiyabaki me baleta na iyaya ni sasauni era sa vakabauta tiko na tamata ni ra na rairai kina vagone. Eda na taroga, “E ka vou beka na vakasaqarai ni ituvaki vagone ena gauna oqo, ki na noda itabatamata? Eda na raica mada na ivola itukutuku kei vuravura me baleta na kena isau.
Ena vica na senijiuri sa oti, ena gauna ni vaqara vanua, a vakarautaki vakavinaka na ilakolako ka ra seredali yani na waqa kei na kedra kaimua yaloqaqa ka gugumatua ka sokota yani na wasawasa tawa kilai me vakasaqarai e dua na wai mana me vakagonetaka na tamata. Na vakabauta ni gauna o ya e tukuni ni dua na vanua “vakayawa sara” e tiko kina e dua na wai tovure mana e savasava duadua, ka sa gadrevi vua e dua e gadreva me veisau tale me cauravou se goneyalewa ka me tudei kina o ya me na gunu vakalevu mai na wai tovure oqo.
O Ponce de León, a soko vata kei Columbus, ena vuqa na nodrau ilakolako ni vaqara vanua, vakasaqaqara yani ki na Bahamas kei na vanua tale eso ena Caribbean erau vakabauta vakaidina ena kune kina na wai mana ni ituvaki vagone. Na nona sasaga, me vakataki ira ga e vuqa, a sega ni kunea rawa, baleta ni ituvatuva vakalou ni noda Kalou, eda na curuma na bula oqo ka da na cauravou se goneyalewa ga vakadua.
Na Wai Tovure ni Dina
E dina ga ni sega na wai tovure ni cauravou se goneyalewa eda na vakasaqara, ia e tiko e dua tale na wai tovure e uasivi duadua sara, o ya na wai ni bula tawamudu. Oqo na wai tovure ni dina.
A vakayatuyatutaka na inaki dina ni vakasaqarai ni dina ena nona vola na vosa vakalomalagi oqo na daunivucu:
Io, me tukuni, na ka dina? Sai koya na icocovi cecere sara
Me sa nodra inuinui na tamata se na Kalou.
Mo vakasaqara ka sudra yani ki na titobu e cila kina,
Se mo vuka yani ki lomalagi cecere:
Sai koya oqori na taleitaki ni gagadre vakaturaga duadua. …
Mo qai tukuna, na ka dina? Ni sa kena iotioti ka kena imatai,
Ena vuku ni lekaleka ni gauna e sa donuya tu.
Se takali o lomalagi ka tasoro na veivurevure kei vuravura,
Na dina, na isoqoni ni bula, ena tudei tikoga.
Tawamudu, sega ni veisau, ka tawayalani.1
Ena ivakatakila a soli vei Parofita Josefa Simici, e Kirtland, Ohio, ena Me ni 1833, a vakaraitaka kina na Turaga:
“Ia na dina sa kilai kina na ka sa tudei tu, mai na veigauna sa oti, edaidai kei na veigauna sa bera mai; …
“Raica sa mai vua na Kalou na vu ni ka dina… . Raica sa sinai sara ko Koya [Jisu] e na dina … ;
“Ia sa sega na tamata sa kila na ka dina; ko koya ga sa muria na nona vunau.
“Ia ko koya sa muria na nona vunau, sa rarama kina ka kila na ka dina, ia sa vakavukui sara ka kila na ka kecega.”2
E sega ni gadrevi o iko se o au ena gauna rarama vakaoqo, ni sa vakalesuimai na taucoko ni kosipeli, me daru sokota yani kina na wasawasa tawa kilai se lakova yani na veisalatu vovou me vakasaqarai na wai tovure ni dina. Ni o Tamada Vakalomalagi dauloloma sa tuvanaka oti tu na noda sala ka vakarautaka tu e dua na mape sega ni cala—na talairawarawa!
Na Nona vosa sa vakatakilai mai e vakamatatataka na veivakalougatataki ena kauta mai na talairawarawa kei na mosi ni yalo kei na nuiqawaqawa ena yaco vei koya ena laki muria na gaunisala cala ni ivalavala ca kei na caka cala. Ki na itabatamata era sa vakaitovotaki ira tu ena cabora na manumanu me isoro kama, a veivunauci kina vakadodonu o Samuela, “Raica sa vinaka na talairawarawa ka ca na isoro, sa vinaka na vakarorogo ka ca na uro ni sipi tagane.”3
O ira na parofita, makawa kei na gauna oqo, era kila tu na kaukauwa e kauta mai na talairawarawa. Rogoci Nifai mada: “Au na lako ka kitaka na ka sa vakarota na Turaga.”4 Se na ivakamacala totoka nei Momani me baleta na kaukauwa e tiko vei iratou na luvei Mosaia:
“Io sa kaukauwa sara na nodratou vakabauta na i vakavuvuli dina; eratou sa tamata yalomatua ka dauwilika vagumatua na i volatabu, me ratou kila kina na vosa ni Kalou.
“Ia e sega ni o koya walega oqori; eratou sa gumatua sara ena masumasu kei na lolo, ka sa tu vei iratou na yalo ni parofisai, ka ratou tukuna na veika ena yaco; ia ni ratou sa vunau, eratou sa vunau ena kaukauwa kei na ilesilesi ni Kalou.”5
Muria na Vunau.
A kaya o Peresitedi David O. McKay (1873–1970), ena nona vosa kivei ira na lewe ni Lotu ena dua na koniferedi raraba, sa noda idusidusi kina ena gauna oqo ena kena rawarawa ka kaukauwa dina: “Muria na vunau ni Kalou.”6
Sa vakakina na icolacola ni ivakaro ni iVakabula ni a kaya o Koya, “Ia ko ira kecega sa gadreva meu vakalougatataki ira, sa kilikili me ra muria na kena i vakaro sa virikotori tu ni sa bera ni buli ko vuravura.”7
Na nona ivalavala sara ga na iVakavuvuli sa ivakadinadina ni Nona vosa. A vakaraitaka o Koya na loloma dina ni Kalou ena nona bulataka e dua na bula sa taucoko, ena Nona rokova na Nona ilesilesi vakalou. E sega vakadua me vakalevulevui Koya. E sega vakadua me toroi Koya cake ena dokadoka. E sega vakadua me veivakaisini. O Koya sa dau yalomalumalumu. O Koya sa dau yalodina. O Koya sa dau dina.
E dina ga ni a temaki mai vua na dauvere, o ya na tevoro; ka dina ni a malumalumu na yagona ni a lolo me 40 na siga ka 40 na bogi “sa qai viakana”; ia ni sa temaki Jisu na tevoro ena veika totoka ka talei, a solia kina vei keda o Koya e dua na ivakaraitaki vakalou ni talairawarawa ena Nona besetaka me gole tani mai na veika e kila o Koya ni sa dodonu.8
Ena gauna sa sotava kina o Koya na rarawa e Kecisemani, ka vosota kina na rarawa levu sa bunotaka kina na titiri ni dra ka lutu ki na qele, sa mai vakaraitaka ni sa Luvena talairawarawa ni a kaya, “Tamaqu, kevaka ko ni sa vinakata, ni kauta tani vei au na bilo oqo: ia me kakua ni yaco na noqu lewa, me yaco ga na nomuni lewa.”9
Kivei Pita e Kalili, a kaya vua o Jisu, “Muri au.” A vakasalataki Filipi talega vakakina, “Muri au.” Kivua na Livai dau kumuna na ivakacavacava, a dabe tiko ena vale ni soli ivakacavacava, sa kacivi vakakina, “Muri au.” E dua talega a cici muri Koya yani, sa levu sara na nona iyau, sa kacivi vakakina, “Muri au.”10 Io kivei iko kei au sa voqa na domo vata oqori, sa kaya tale kina o Jisu, “Muri au.” Eda na talairawarawa beka?
Na talairawarawa sa nodra ivakarau cecere na parofita, ia e dodonu me kilai tiko ni ivurevure ni kaukauwa vakaoqo sa tu ena keda maliwa nikua.
E Dua na iVakaraitaki ni Gauna Oqo
E dua na tamata a vulica vakavinaka na lesoni ni talairawarawa, sa mai kunea na wai tovure ni dina, a dauloloma ka yalodina ka turaga bula dravudravua tu ga. A lewena na Lotu mai Iurope, ia a maroroi lavo vagumatua ka bula manini, ka rawa me gole yani ki na Vualiku kei Amerika—ki na dua na vanua vou, e dua tani na kena vosa, duatani na itovo, ia sa dua ga na Lotu e liutaka tikoga na Turaga, e vakabauta ka talairawarawa Vua. A yaco sara me peresitedi ni dua na tabana lailai ni Yalododonu era bula sasaga tiko ena dua na siti era sega ni dau veitokani. A vakamuria o koya na parokaramu ni Lotu, e dina ga ni ra lailai na lewenilotu ka levu na kena ilesilesi. A ivakaraitaki ni lewenilotu vinaka ka Vakarisito dina ena nona tabana, ka dolei mai ena loloma e kunekune dredre.
E rawa ilavo mai na veika sara ga e tara e ligana. E lailai sara na kena isau, ia e dau sauma vakadodonu na nona ikatini ka cau vakalevu sara. A tauyavutaka e dua na ilavo ni kaulotu ena nona tabana lailai oqo, ka vuqa na vula veitarataravi, a cau duadua tu ga o koya. Ni ra yaco mai na daukaulotu ena nona siti, a vakani ira, ka ra dau cakava eso na cakacaka kei na veivuke ni bera ni ra biuta na nona vale. O ira na lewe ni Lotu vakayawa era dau curuma mai na nona siti ka ra sikova na nona tabana era dau vakani ka vakacegui mai vua ka ra gole yani ka ra kila ni ra sa mai sotava e dua sa duatani sara, ni sa dua vei ira na dauveiqaravi talairawarawa ni Turaga.
E dau rokovi ira vakalevu ka dau karoni ira sara na nona iliuliu. E kila o koya ni ra sa italai ni Turaga; ka qarava na nodra bula vakacegu ka vakabibi me dau masu ka me vakayacora sara—ka dau vakawasoma—me baleta na nodra bula raraba. Ena dua na siga ni Vakacecegu era a sikova yani eso na iliuliu na nona tabana ka ra lako vata kei koya ena so na masumasu kei na veisiko vei ira na lewenilotu. Era sa mai biuti koya na iliuliu ni cava na itavi ka ra marau vakalevu ka vakauqeti vakayalo ka ra rekitaka tiko na nodra ilakolako lesu ni va na auwa ena draki batabata ka sa mai yaco, ni oti e vuqa na yabaki, sa vakacegui na yalo ka maqusa na lomadra ni nanumi lesu na siga o ya.
O ira na tamata vuku, o ira era kila na ka era laki vakasaqara na tamata yalomalua, sega ni vuli ka tamata ni Kalou oqo ka ra okati ira me ra kalougata ke ra na veivosaki kei koya me dua na auwa. E vakaturaga na kena irairai; e cacavukavuka na nona vosa Vakavalagi ka dredre me kilai; ka vakarauta toka ga na nona vale. E sega na nona motoka se retioyaloyalo. E sega ni vola e dua na ivola ka sega ni ukutaka na nona vunau ka sega ni cakava na ka me kilai koya kina ko vuravura. Ia era gu yani na yalodina ki na nona katuba. Cava na vuna? Baleta ni ra vinakata me ra gunu mai na nona wai tovure ni dina. Era taleitaka vakalailai na ka e tukuna ka vakalevu na veika e cakava, sega ni veika e cauraka ena nona vunau ia na qaqaco vinaka ni nona bula e liutaka.
Na noda kila e dua na tamata dravudravua e marautaka na nona solia vakarua ena so na gauna na nona ikatini e vakaruataka vua na Turaga ka sa ivakaraitaki vakasigalevu na ibalebale dina ni ikatini. Na noda raici koya me qaravi ira na viakana ka vakaceguya e dua na vulagi eda sa kila kina ni sa vakayacora oqori me vaka sa vakayacora tiko vua na iVakavuvuli. Ni da masu vata kei koya ka votai talega ena nona masu sa vakalou ena yalonuidei eda vakila kina e dua na veivosaki sa cecere sara.
Sa qai tukuni beka ni sa muria tiko o koya na imatai ka vunau levu duadua ka sa vakakina na kena ikarua,11ni sa sinai e lomana na loloma vei ira na tamata kecega, ni sa vakasinaiti tikoga na nona vakanananu ena savasava, ka sa yaco, ni sa yalonuidei tikoga ena mata ni Kalou.12
Na turaga oqo sa tu vua na rarama ni caka vinaka kei na ramase ni ivalavala dodonu. Na nona kaukauwa e yaco mai ena talairawarawa.
Sa rawa me noda na kaukauwa eda vakasaqara tiko vakaidina nikua me sabai kina na bolebole ni dua na vuravura veilecayaki ka veiveisau, ni da yaloqaqa me isasabai ka tudei tiko, ni da tucake ka kaya vata kei Josua, “Ia koi au kei ira na noqu lewe ni vale, keitou na qaravi Jiova.”13
iMawi: veitaba o Matthew Reier; Na iTuvaki kei Karisito, mai vei Heinrich Hofmann, lolomataka na C. Harrison Conroy Co.; imatau: droini mai vei Jerry Thompson
iVakaraitaki mai na Sa Kacivi Pita kei Adriu na Karisito, mai vei James Taylor Haywood, lolomataka na Church History Museum