2010
Kabahin sa mga Butang nga Labing Mahinungdanon
Nobyembre 2010


Kabahin sa mga Butang nga Labing Mahinungdanon

Kon ang kinabuhi ug ang kadinalian sa mga lakang ug ang daghang kabalaka naghimo kaninyo nga daw lisud ang pagsinati sa kamaya, tingali karon mao ang panahon sa pag-focus og usab sa unsay labing mahinungdanon.

President Dieter F. Uchtdorf

Talagsaon kon unsa ka daghan ang atong makat-unan mahitungod sa kinabuhi pinaagi sa pagtuon sa kinaiyahan. Sama pananglit, ang mga scientist mahimong motan-aw sa lingin nga naporma sa punoan sa mga kahoy ug mohimo og gitun-an nga mga panag-an mahitungod sa klima ug sa mga kondisyon sa pagtubo sa gatusan ug gani sa liboan ka mga katuigang milabay. Usa sa mga butang nga atong nakat-unan gikan sa pagtuon sa pagtubo sa mga kahoy mao nga atol sa mga panahon kon ang kondisyon maayo, ang mga kahoy motubo sa normal nga gipaspason. Hinoon, atol sa mga panahon diin ang kondisyon sa pagtubo dili maayo, ang mga kahoy mohinay sa ilang pagtubo ug mogahin sa ilang enerhiya ngadto sa nag-unang mga elemento nga gikinahanglan aron mabuhi.

Niini nga punto tingali ang pipila kaninyo naghunahuna, “Walay problema ug maayo ra kanang tanan, apan unsa may labut niini sa pagpalupad og eroplano?” Sige, sultihan ko kamo.

Nasulayan na ba ninyo nga mosakay sa eroplano ug nakasinati og turbulence? Ang komon nga hinungdan sa turbulence mao ang kalit nga pagkausab sa huyop sa hangin hinungdan nga ang eroplano moyango-yango, mokurog, ug motakilid. Samtang ang mga eroplano gihimo aron makabatok sa mas grabe nga turbulence kay sa bisan unsa nga inyong masugatan sa kasarangan nga biyahe, sa gihapon makataranta kini sa mga pasahero.

Sa inyong hunahuna unsa man kaha ang buhaton sa mga piloto kon makasugat sila og turbulence? Ang usa ka estudyante nga piloto tingali magtuo nga ang pagpakusog sa lupad usa ka maayong paagi tungod kay dali nilang malapsan ang turbulence. Apan mahimong sayop kana nga buhaton. Ang propesyonal nga mga piloto nakasabut nga adunay kasarangan nga gipaspason sa paglahutay sa turbulence nga mopaminus sa negatibong mga epekto sa turbulence. Ug sa kasagaran nagpasabut kana sa pagpahinay sa inyong gipaspason. Ang sama nga baruganan magamit usab sa pagbutang og bugdo sa dalan aron sa pagpahinay sa sakyanan diha sa karsada.

Busa, maayo nga tambag ang pagpahinay og gamay, ipirmanente ang pagpadayon, ug mo-focus sa mga mahinungdanon kon makasinati og dili maayong mga kahimtang.

Ang Lakang sa Modernong Kinabuhi

Usa kini ka yano apan kritikal nga leksyon nga angay makat-unan. Maingon og makatarungan kini kon hisgutan ang kabahin sa mga kahoy o turbulence, apan makapatingala kon unsa ka sayon ra ang pagbaliwala niini nga leksyon kon hisgutan ang paggamit niini nga mga baruganan sa inadlaw natong kinabuhi. Kon ang level sa kabalaka motaas, kon ang kahingawa moabut, kon ang trahedya mohampak, sagad kaayo nga sulayan nato ang pinakapaspas sama sa nakalitan nga paglakang o gani pakusgan pa, nga maghunahuna nga basin pa kon mas paspas ang atong paglakang, mas dali kitang makalingkawas.

Usa sa mga timailhan sa modernong kinabuhi maingon og kita nag-irog og paspas kaayo, bisan pa man sa turbulence o sa mga babag.

Motug-an lang ta sa tinuod; ingon og sayon ra nga mahimong busy. Kitang tanan makahunahuna og labihan ka daghang buluhaton nga mohurot sa atong eskedyul. Ang uban gani tingali magtuo nga ang ilang bili sa kaugalingon mag-agad sa kataas sa lista sa ilang buhatunon. Ilang gipuno ang ilang bakanting oras sa mga lista sa mga miting ug sa ginagmay ug walay hinungdang butang—gani atol sa mga panahon sa kabalaka ug kakapoy. Tungod kay ilang giproblema sa dili angay nga mga butang ang ilang kinabuhi, sagad nila nga bation ang nagkadugang nga kapakyas, nagkawala nga kalipay, ug gamay ra kaayong pagbati sa kahulugan sa ilang kinabuhi.

Giingon nga bisan unsa nga hiyas kon gamiton nga manubra mamahimo nga usa ka bisyo. Ang nanubra nga pag-eskedyul sa atong mga adlaw klaro nga usa niini. Moabut ang panahon diin ang mga kalampusan mamahimo nang mga palas-anon ug mga ambisyon, mga pabug-at sa atong gipas-an.

Unsa Man ang Solusyon?

Ang maalamon makasabut ug mogamit sa mga leksyon kabahin sa tulo ka mga lingin nga naporma sa punoan sa kahoy ug sa turbulence dala sa hangin. Batukan nila ang tintasyon aron makalahutay sa labihan nga kadinalian sa inadlaw-adlaw nga kinabuhi. Ilang gisunod ang tambag, “Adunay mas daghan pa sa kinabuhi kay sa pagdugang sa gipaspason.”1 Sa ato pa, sila nag-focus kabahin sa mga butang nga labing mahinungdanon.

Si Elder Dallin H. Oaks, sa bag-o lang nga kinatibuk-ang komperensya, mitudlo, “Atong gikinahanglan ang pagpalabay sa ubang maayo nga butang aron makapili sa uban nga mas maayo pa o labing maayo tungod kay nagpalambo kini og pagtuo kang Ginoong Jesukristo ug naglig-on sa atong mga pamilya.”2

Ang pagpangita sa pinakamaayong mga butang dili kapugngan nga mogiya ngadto sa sukaranang mga baruganan sa ebanghelyo ni Jesukristo—ang yano ug matahum nga mga kamatuoran nga gipadayag kanato sa usa ka mapinanggaon, mahangturon, ug nahibalo sa tanan nga Amahan sa Langit. Kining mahinungdanon kaayo nga mga doktrina ug mga baruganan, bisan igo ang kayano niini nga masabtan sa usa ka bata, naghatag og mga tubag sa pinaka-komplikadong mga pangutana sa kinabuhi.

Adunay katahum ug kadayag nga moabut gikan sa kayano nga usahay dili nato mapasalamatan tungod sa atong tinguha sa mas lisud nga mga solusyon.

Sama pananglit, dili pa lang dugay nga ang mga astronaut ug mga cosmonaut milibut sa yuta nga ilang nahibaloan nga ang ballpen dili magamit sa kawanangan. Ug busa pipila sa utokan kaayo nga mga tawo milihok sa pagsulbad sa problema. Migahin kini og liboan ka mga oras ug minilyon ka mga dolyares, apan sa katapusan, ang nahimo nila usa ka ballpen nga magamit bisan asa, sa bisan unsang temperatura, ug sa hapit sa bisan unsang mahimo nga sulatan. Apan giunsa man sa mga astronaut ug sa mga cosmonaut sa paghimo hangtud nasulbad ang problema? Lapis ra gayud ang ilang gigamit.

Si Leonardo da Vinci gikutlo sa pag-ingon nga “ang pagkayano maoy sinugdanan sa labaw nga pagkamaayo.”3 Kon atong tan-awon ang sukaranan nga mga baruganan sa plano sa kalipay, sa plano sa kaluwasan, atong mahibaloan ug madayeg ang kayano ug kasayon sa kaanindot ug katahum sa kaalam sa atong Langitnong Amahan. Dayon, ang pagbalhin sa atong mga paagi ngadto sa Iyang mga paagi maoy sinugdanan sa atong kaalam.

Ang Gahum sa mga Sukaranan

Giasoy kini nga sugilanon kabahin sa coach sa football nga si Vince Lombardi nga adunay ritwal nga iyang ipahigayon sa unang adlaw sa training. Iyang gunitan pataas ang bola, ipakita kini sa mga atleta nga dugay nang nagdinulaay niini nga sport, ug moingon, “Gentlemen, … kini usa ka bola sa football!” Iyang hisgutan ang gidak-on niini ug ang porma, ug unsaon sa pagpatid niini, pagdala, o pagpasa. Iyang dalhon ang team ngadto sa walay nagdula nga dulaanan ug moingon, “Mao kini ang dulaanan sa football.” Dalhon niya silang tanan sa palibut, maghulagway sa gidak-on, sa porma, sa mga patakaran, ug kon unsaon kini sa pagdula.4

Kini nga coach nahibalo nga bisan kining sinati nga mga magdudula, ug gani ang team, mamahimo lamang nga bantugan pinaagi sa pagbansay sa mga sukaranan. Mahimo silang mogahin sa ilang panahon sa pagpraktis sa lisud nga teknik sa dula, apan kon dili pa gani nila mabansay ang mga sukaranan sa dula, dili gayud sila mahimong champion nga team.

Nagtuo ko nga kasagaran nato nakasabut na kon unsa ka importante ang mga sukaranan. Usahay lamang mabalda kita sa daghan kaayong butang nga maingon og mas makapadani.

Ang inimprinta nga mga materyal, ang mga nagkatap nga tinubdan sa media, mga gamit sa electronic ug mga himan—ang tanan makatabang kon tukma ang pagkagamit—mahimo nga makadaut nga babag o walay pagbati nga pagsakit sa usa ka tawo.

Bisan pa taliwala sa nagkadaiyang mga tingog ug mga kapilian, ang mapainubsanong Tawo sa Galilea nagbarug nga andam ang mga bukton, naghulat. Ang Iyang yano nga mensahe: “Dali, sunod kanako.”5 Ug dili siya mamulong gamit ang usa ka megaphone apan pinaagi sa hinay, hinagawhaw nga tingog.6 Sayon ra kaayong mawala ang sukaranang mensahe sa ebanghelyo taliwala sa bul-og sa impormasyon nga moigo kanato bisan asa.

Ang balaang mga kasulatan ug ang pulong nga gipamulong sa buhing mga propeta nagpasabut gayud sa sukaranang mga baruganan ug mga doktrina sa ebanghelyo. Ang rason nganong mobalik kita niining sukaranang mga baruganan, sa putli nga mga doktrina, tungod kay mao kini ang ganghaan ngadto sa mga kamatuoran nga may lawom nga kahulugan. Kini ang pultahan sa mga kasinatian nga hilabihan ka mahinungdanon nga dili unta nato masabtan sa laing paagi. Kining yano, nag-unang mga baruganan mao ang yawe sa pagpuyo nga may panag-uyon uban sa Dios ug sa tawo. Kini mao ang mga yawe sa pag-abli sa mga bintana sa langit. Modala kini kanato ngadto sa kalinaw, hingpit nga kalipay, ug panabut nga gisaad sa Langitnong Amahan ngadto sa Iyang mga anak kinsa naminaw ug nagsunod Kaniya.

Akong mga kaigsoonan, mas maayo ang atong mahimo kon maghinay-hinay kita og gamay, magpadayon sa pinakamaayong gipaspason alang sa atong mga kahimtang, mag-focus sa mahinungdanon, ipataas ang atong mga panan-aw, ug tinuoray nga makakita sa mga butang nga labing mahinungdanon. Magmanggihunahunaon kita sa sukaranang mga pagtulun-an nga gihatag sa atong Langitnong Amahan ngadto sa Iyang mga anak nga makatukod og basihanan sa usa ka buhong ug mabungahon nga kinabuhing mortal uban sa mga saad sa mahangturon nga kalipay. Magtudlo kini kanato sa pagbuhat sa “tanan niini nga mga butang … diha sa kaalam ug kahusay; kay kini dili panginahanglan nga [kita] kinahanglan modagan nga labaw pa kay sa [atong] kusog. [Apan] angay nga [kita] magkugi, [ug] sa ingon niana … makadaug sa ganti.”7

Mga kaigsoonan, ang makugihon nga pagbuhat sa mga butang nga labing mahinungdanon mogiya kanato ngadto sa Manluluwas sa kalibutan. Mao kana kon ngano nga “kita naghisgot kang Kristo, kita nalipay diha kang Kristo, kita nagsangyaw kang Kristo, kita nanagna kang Kristo … nga [kita] mahimo nga masayud sa unsa nga tinubdan [kita] mahimo nga mangita alang sa kapasayloan sa [atong] mga sala.”8 Niini nga kalisud, kalibug, ug pagdali-dali sa moderno nga panginabuhi, kini mao ang “mas labing maayo nga paagi.”9

Busa Unsa Man Diay ang mga Sukaranan?

Samtang kita moduol sa atong Langitnong Amahan ug magtinguha sa Iyang kaalam kabahin sa mga butang nga labing mahinungdanon, balik-balik natong makat-unan ang kaimportante sa upat ka mahinungdanong mga relasyon: sa atong Dios, sa atong mga pamilya, sa atong isigkatawo, ug sa atong kaugalingon. Samtang kita magtimbang-timbang sa kaugalingon natong kinabuhi uban sa andam nga hunahuna, atong makita kon asa kita napadpad gikan sa labi pa ka maayong paagi. Ang mga mata sa atong panabut maablihan, ug atong mahibaloan unsay angayang buhaton sa paglimpyo sa atong kasingkasing ug sa pag-focus og usab sa atong kinabuhi.

Una, ang atong relasyon sa Dios sagrado kaayo ug labing mahinungdanon. Iya kitang espiritu nga mga anak. Siya ang atong Amahan. Tinguha Niya ang atong kalipay. Samtang kita nagtinguha Kaniya, samtang nagkat-on kita mahitungod sa Iyang Anak, si Jesukristo, samtang atong ablihan ang atong mga kasingkasing ngadto sa impluwensya sa Balaang Espiritu, ang atong kinabuhi mahimong mas lig-on ug sigurado. Masinati nato ang mas dako nga kalinaw, kalipay, ug katumanan samtang ihatag nato ang atong pinakamaayo sa pagpuyo sumala sa mahangturon nga plano sa Dios ug sa pagsunod sa Iyang mga sugo.

Atong mapalambo ang atong relasyon ngadto sa Langitnong Amahan pinaagi sa pagkat-on mahitungod Kaniya, sa pagpakigsulti Kaniya, sa paghinulsol sa atong mga sala, ug sa aktibo nga pagsunod kang Jesukristo; kay “walay bisan kinsa nga makaadto sa Amahan, gawas kon pinaagi ni [Kristo].”10 Sa paglig-on sa atong relasyon ngadto sa Dios, kita nagkinahanglan og pipila ka makahuluganon nga panahon nga mag-inusara uban Kaniya. Ang hilum nga pag-focus sa inadlaw nga personal nga pag-ampo ug pagtuon sa kasulatan, kanunay nga pagtinguha sa pagkahimong takus sa usa ka magamit nga rekomend sa templo—pipila kini sa maalamong mga puhunan sa atong panahon ug mga paningkamot nga mas maduol sa atong Langitnong Amahan. Atong patalinghugan ang imbitasyon diha sa Mga Salmo: “Humilom kamo, ug ilhon ninyo nga ako mao ang Dios.”11

Ang ikaduha natong yawe sa pakigrelasyon mao ang atong mga pamilya. Tungod kay “walay laing kalampusan ang ikahulip sa kapakyas”12 niini, kinahanglan gayud nga hatagan nato og dakong prayoridad ang atong mga pamilya. Magtukod kita og usa ka lig-on ug mahigugmaong relasyon sa pamilya pinaagi sa pagtinabangay og himo sa yano nga mga butang, sama sa pamilya nga pagpangaon ug family home evening ug manag-uban nga maglingaw-lingaw lang. Sa mga relasyon sa pamilya ang gugma gi-spelling kini nga o-r-a-s, oras. Ang paggahin og oras sa usag usa mao ang yawe alang sa panag-uyon diha sa panimalay. Mag-istoryahay kita, kay sa mahitungod sa, usag usa. Magkat-on kita gikan sa usag usa, ug magdayeg sa atong mga kalainan ingon man sa atong mga pagkasusama. Nag-establisar kita og usa ka balaan nga kasuod sa usag usa samtang tibuok pamilya kitang makig-atubang sa Dios pinaagi sa pamilya nga pag-ampo, pagtuon sa kasulatan, ug pagsimba sa adlaw nga Dominggo.

Ang ikatulo nga yawe sa pakigrelasyon nga anaa kanato mao ang sa atong isigkatawo. Maugmad nato kini nga pakigrelasyon ngadto sa usa ka tawo sa matag higayon—pinaagi sa pagkasensitibo sa panginahanglan sa uban, pagserbisyo kanila, ug paghatag sa atong panahon ug mga talento. Nakadayeg gayud ako sa usa ka sister kinsa nabug-atan sa mga hagit sa pangidaron ug sa sakit apan nakahukom nga bisan dili na siya makahimo og daghan, mahimo siya nga maminaw. Ug busa sa matag semana bantayan niya ang mga tawo nga ingon og nahasol o nawad-an sa kadasig, ug migahin siya og panahon uban kanila, sa pagpaminaw. Unsa ka dako siya nga panalangin sa kinabuhi sa daghan kaayong mga tawo.

Ang ikaupat nga yawe sa pakigrelasyon mao ang sa atong kaugalingon. Daw lain hunahunaon ang pagbaton og relasyon uban sa atong kaugalingon, apan naghimo kita niini. Ang pipila ka mga tawo dili igkasabut ang ilang kaugalingon. Ilang gisaway ug gipakaubos ang ilang kaugalingon sa tibuok adlaw hangtud nga magsugod sila og kasuko sa ilang kaugalingon. Akong isugyot nga inyong minusan ang inyong pagdali-dali ug mogahin og gamayng panahon nga mas maila-ila ninyo ang inyong kaugalingon. Paglakaw-lakaw sa palibut sa kinaiyahan, tan-awa ang pagsubang sa adlaw, paglingaw sa mga gilalang sa Dios, pamalandongi ang mga kamatuoran sa gipahiuli nga ebanghelyo, ug sutaa kon unsa gayud ang kahulugan niini alang kaninyo mismo. Kat-uni ang pagtan-aw sa inyong kaugalingon sama sa pagtan-aw sa Langitnong Amahan kaninyo—isip Iyang bililhon nga mga anak nga adunay balaang potensyal.

Pagmaya sa Tiunay nga Ebanghelyo

Mga kaigsoonan, magmaalamon kita. Moadto kita sa lunsay nga tubig sa doktrina sa gipahiuli nga ebanghelyo ni Jesukristo. Maglipay kita sa pag-ambit niini diha sa kasayon ug kayano niini. Naabli na usab ang kalangitan. Ang ebanghelyo ni Jesukristo ania na usab sa yuta, ug ang yano nga mga kamatuoran niini mao ang buhong nga tinubdan sa kalipay!

Mga kaigsoonan, sa pagkatinuod kita adunay dakong katarungan sa paglipay. Kon ang kinabuhi ug ang kadinalian sa mga lakang ug ang daghang kabalaka naghimo kaninyo nga daw lisud ang pagsinati sa kamaya, tingali karon mao ang panahon sa pag-focus og usab sa unsay labing mahinungdanon.

Ang kalig-on dili moabut gikan sa usa ka dinali-dali nga kalihokan apan gikan sa usa ka gipahimutang nga lig-ong pundasyon sa kamatuoran ug kahayag. Moabut kini gikan sa pagpahimutang sa atong pagtagad ug mga paningkamot sa mga sukaranan sa gipahiuli nga ebanghelyo ni Jesukristo. Moabut kini gikan sa paghatag og pagtagad sa balaanong mga butang nga labing mahinungdanon.

Atong himoon nga may gamay nga pagkayano ang atong kinabuhi. Atong buhaton ang mga kausaban nga gikinahanglan aron maka-focus og usab sa atong kinabuhi ngadto sa mahinungdanon nga katahum sa yano, mapainubsanong dalan sa Kristiyano nga pagkadisipulo—ang dalan nga padulong kanunay ngadto sa kinabuhi nga may kahulugan, kalipay, ug kalinaw. Alang niini ako nag-ampo, samtang akong ibilin kaninyo ang akong panalangin, sa sagrado nga pangalan ni Jesukristo, amen

Mubo nga mga sulat

  1. Mahatma Gandhi, sa Larry Chang, Wisdom for the Soul (2006), 356.

  2. Dallin H. Oaks, “Maayo, Mas Maayo, Labing Maayo,” Liahona, Nob. 2007, 107.

  3. Leonardo da Vinci, sa John Cook, comp., The Book of Positive Quotations, 2nd ed. (1993), 262.

  4. Vince Lombardi, sa Donald T. Phillips, Run to Win: Vince Lombardi on Coaching and Leadership (2001), 92.

  5. Lucas 18:22.

  6. Tan-awa sa 1 Mga Hari 19:12.

  7. Mosiah 4:27.

  8. 2 Nephi 25:26.

  9. 1 Mga Taga-Corinto 12:31; Ether 12:11.

  10. Juan 14:6.

  11. Salmo 46:10.

  12. J. E. McCulloch, Home: The Savior of Civilization (1924), 42; tan-awa usab sa Conference Report, Abr. 1935, 116.