Dina ni Kosipeli
Kaukauwa Veivakasavasavataki Mai Kecisemani
A sucu o Bruce R. McConkie ena ika 29 ni Julai, 1915, e Michigan, mai Amerika. A tokoni o koya me lewena na Matabose Taumada ni Vitusagavulu ena 6 ni Okotova, 1946, ka tabaki me iApositolo ena ika 12 ni Okotova, 1972. A mate o koya ena ika 19 ni Epereli, 1985, e Salt Lake City, mai Utah. Oqo na veika a cauraki ena koniferedi raraba ena ika 6 ni Epereli, 1985.
Au vakabauta, ka sa tokoni au kina na Yalotabu, ni ivunau bibi duadua meu na cauraka, kei na ivakadinadina kaukauwa duadua meu tukuna rawa, o ya na solibula ni veisorovaki ni Turaga o Jisu Karisito.
Na Nona Veisorovaki sai koya na cakacaka cecere duadua me bau vakayacori rawa mai na ivakatekivu ni Buli ko vuravura me yacova mai na veitabayabaki ni veigauna tawamudu.
Sai koya na cakavinaka kei na loloma vakalou cecere duadua ena rawa ni vakayacora ga e dua na kalou. Ni yaco oqo, sa na cakacaka bula kina na lewa kei na lawa taucoko ni yavu ni veivakabulai tawamudu nei Tamada.
Ni yaco oqo era sa qai vakabulai tale mai na mate ka bula tawamudu na tamata kecega. Ni yaco oqo, era sa vakabulai na tamata mai na mate, eli, kei na tevoro, kei na rarawa tawamudu.
Ni yaco oqo, o ira kece era vakabauta ka talairawarawa ki na kosipeli ni Kalou, o ira kece era bula dodonu ka yalodina tiko ka valuta rawa na vuravura oqo, o ira kece era sa vakararawataki ena vuku i Karisito kei na Nona vosa, o ira kece era a vakanakuitataki ka vakacacani ena vuku ni Nona cakacaka o ya oi keda—ena yaco mera sa nodra Dauveibuli ka tiko vata kei Koya ena Nona itikotiko vakatui ka veiliutaki vata kei Koya ena lagilagi sa tawamudu.
Ni da veivosakitaka na veika lagilagi oqo, au na bulia ga na noqu vosa, ko ni na nanuma beka ni sa lako mai na ivolanikalou, na nodra vosa na iapositolo kei na parofita.
E dina ni ra a cauraka taumada eso, ia sa noqu kina nikua, ni sa vakatakila vei au na Yalo Tabu ni Kalou ni sa ka dina, ia oqo sa vaka ni sa vakatakila mai vei au na Turaga me vaka ga ni sa kena imatai ni gauna. Au sa qai rogoca kina na domona ka kila na Nona vosa.
Ena Were o Kecisemani
Ena rua na udolu na yabaki sa oti, ena taudaku ni bai kei Jerusalemi, e tiko kina e dua na were totoka, e vakatokai o Kecisemani, na vanua e dau gadreva o Jisu kei iratou na Nona itokani voleka mera dau laki vakacegu ka laki vakanananu ka masumasu kina.
E kea a vakavulica kina o Jisu vei iratou na Nona tisaipeli na vunau ni matanitu vakalomalagi, ka ra veivosaki vata kei Koya na Tamada na tamata kecega, ka ra vakaitavitaki ira ena Nona cakacaka vakalotu ka ra sa veiqaravi ni sa talai mai kina o Koya.
Na vanua tabu oqo, me vakataki Iteni na vanua a tiko kina o Atama, me vakataki Saineai a solia mai kina o Jiova na Nona lawa, me vakataki Kalivari na vanua a solia kina na Luve ni Kalou na Nona bula me isau ni nodra bula e vuqa, ni vanua tabu oqo sa vakataqara kina na Luvena tawa cala ni Tamada sa Tawamudu na nodra ivalavala ca na tamata kecega kevaka era sa veivutuni.
Eda sega ni kila, eda na sega ni tukuna rawa, ni sega ni dua na vakasama ni tamata me rawa ni ciqoma taucoko na inaki ni ka a cakava na Karisito mai Kecisemani.
Eda kila ni a bunotaka na dra o Koya mai na yagona kecega ena Nona sa gunu mai na bilo ni cudru sa solia Vua na Tamana.
Eda kila ni a vakararawataki o Koya, na yagona kei na yalona, me yacova ni sa sega ni rawa vua e dua me vosota rawa, vakavo ga me yacova na mate.
Eda kila ena sala eso, eda sega ni raica rawa, ni Nona vakararawataki sa veiraurau kei na lewa dodonu me tau, mera vakabulai na tamata veivutuni mai na rarawa kei na itotogi ni ivalavala ca, ka rawa kina na loloma veivueti vei ira era vakabauta na Yacana tabu.
Eda kila ni a davo vakatoboicu ena qele ni sa kovuti Koya na mosi kei na rarawa ni dua na icolacola tawamudu ka vakavuna kina me sautaninini me rawa ni kakua kina ni gunuva na bilo ni cudru.
Eda kila ni a lako mai e dua na agilosi mai na itikotiko lagilagi me mai vakaukauwataki Koya ena Nona rarawa levu, ka da vakabauta ni o ya o Maikeli, ka a lutu taumada me sucu mai na tamata.
Se cava ga na noda nanuma, na veivakararawataki tawamudu—na veivakararawataki sega ni vakamacalataki rawa oqo—a yaco tiko volekata ni tolu se va na auwa.
Na Nona Vesu, Lewai, ka Vakanakuitataki
Ni oti oqo—sa malumalumu sara na yagona ka sa sega kina na kaukauwa—a vosa vei Jutasa kei ira era sa to vata kei na tevoro, eso mai vei ira na itokani i Setoki; ka vesu na domona ena ka tuiraki yani, me vaka na tamata dauvakacaca, me laki lewai mai vei ira na tamata ca dauveivakalialiai, mera sa vakataki ira na Jiu ena idabedabe nei Eroni kei ira na kai Roma era vakayagataka na kaukauwa nei Sisa.
Era sa qai kauti Koya vei Anasa, vei Kaiafa, vei Pailato, vakakina vei Eroti, ka kauti Koya tale vei Pailato. A beitaki, vosacataki, ka lauvacu. E sikavi na matana ena nodra weli boi ca ni sa tau Vua na ivacu kaukauwa sara ka vakamalumalumutaka sara na yagona e solegi tu ena mosi bibi.
Ena cudru era kanakuitataka na dakuna. E tuturu mai matana na dra ni sa lobo e vacuvacu ni matana na isala wa-vakavotona.
Ia ena dela ni veika kece oqo a qai kanakuitataki o Koya, e 39 na iwiliwili ni Nona kanakuita, ka kena kuita e dua na wa era tali tu kina na sui gagata kei na bati ni kaukaumea gagata.
E vuqa era a mate sara ni ra kanakuitataki, ia o Koya a tucake mai na veivakararawataki oqo ni veivakanakuitataki me na qai laki mate ga ena imatemate lolovira ena kauveilatai veivakacacani mai Kalivari.
A qai colata ga o Koya na Nona kauveilatai me yacova ni sa laki davoraki Koya ena vuku ni bibi kei na mosi kei na rarawa sa levu tikoga mai.
Ena Kauveilatai
Kena itinitini, ena delana e vakatokai o Kalivari—oqo tale, ena taudaku ni bai kei Jerusalemi—ka ra wanono matewale na tisaipeli ka ra vakila e yagodra na rarawa e via veivakamatei, ni ra sa vakadavori Koya ena kauveilatai na sotia ni Roma.
Ena ituki levu era sa qai vakota na ivako kaukamea ki na yavana kei na ligana kei na ilokiloki ni ligana. Sa dina sara ni sa qai vakamavoataki ena vuku ni noda talaidredre ka qaqi ena vuku ni noda caka cala.
Sa qai vakaduri cake na kauveilatai mera raica ka wanonova ka vosavakacacataka ka vakalialia. Era sa qai vakayacora oqori, ena yalo ca, me tolu na auwa mai na 9:00 ena mataka ki na sigalevu.
Sa qai tekivu me loaloa mai na lomalagi. Sa buto na veivanua kecega me tolu na auwa, me vaka a yaco vei ira na Nifai. Sa liwa e dua na cava rerevaki, me vaka sa rarawa dina na Kalou ni veika kecega.
E dina ni sai Koya ga oqo, ni gauna sa rube tu kina o Koya ena kauveilatai me tolu tale na auwa, mai na sigalevu ki na 3:00 ena yakavi, sa yaco tale mai na mosi tawamudu o ya kei na rarawa sega ni loloma nei Kecisemani.
Kena iotioti, ni sa yaco mai na taucoko ni mosi kece o ya—ni sa qai rawa na qaqa, ni sa yaco vua na Luve ni Tamata me vakayacora rawa na lewa nei Tamana ena ka kecega—sa qai kaya, “Sa oti” (Joni 19:30), ka solia yani na yalona.
Ena Vuravura ni Yalo
Ena Nona sa sereki mai na mosi kei na rarawa ni bula oqo mai na vakacegu kei na mate ni loloma veivueti, sa curu kina o Koya ki na parataisi ni Kalou.
Ena gauna a cabora kina na Yalona ena vuku ni ivalavala ca, sa vakarautaki Koya tu me raica na Nona kawa, me vaka sa tukuna na vosa vakamesaia.
Na veika oqo, oka kina o ira taucoko na parofita savasava kei na Yalododonu yalodina mai na veitabayabaki sa oti; o ira oqo, oka kina o ira era sa taura na Yacana, kei ira, era sucu mai Vua vakayalo, era sa yaco mera Luvena tagane ka Luvena yalewa, sa yaco vakakina vei keda oqo; na veika kece oqo sa tuvanaki mai na vuravura ni yalo, na vanua me raici kina na matana ka rogoci na domona.
Ni oti e 38 se 40 na auwa—oqo e tolu na siga vei ira na Jiu—a lako yani na Turaga ki na ibulubulu ni kai Arimacea, na vanua a laki maroroi tu kina na yagona e lumuti tu vakatikina mai vei Nikotimo kei Josefa na kai Arimacea.
Na Nona Tucaketale
Ia, ena sala eda sega ni vakasamataka rawa, a taura cake na yagona o ya ka se sega mada ni cala ka tucake ki na bula mai na mate lagilagi o ya me sa yaco o Koya me vakataki Tamana sa tucaketale.
Sa qai taura kece kina na kaukauwa kei lomalagi kei vuravura e ra, rawata na bula vakalou e tawamudu, ka rairai vei Meri Makitala kei na vuqa tale, ka lako cake ki lomalagi, me laki dabe ena yasa imatau ni Kalou na Tamada sa Cecere ka laki veiliutaki ena lagilagi tawamudu.
Na Nona tucake mai na mate ena ikatolu ni siga sa qaqa kina na Veisorovaki. Vakadua tale, ena so na sala eda sega ni vakasamataka rawa, na mana ni Nona Tucake Tale sa yaco ki na tamata kecega me ra tucake rawa mai na ibulubulu.
Me vaka ni a kauta mai o Atama na mate, sa kauta mai kina na Karisito na bula; ni ko Atama na tama ni bula oqo, ko Karisito sa tama ni bula mai na mate.
Ni sega ruarua oqo, na bula oqo kei na bula mai na mate, sa sega ni rawa vua na tamata me cakacakataka rawa na nona vakabulai ka me yacova rawa na ivakatagedegede cecere mai lomalagi ena vanua era tiko tawamudu kina ena lagilagi o ira na kalou kei na agilosi.
Noda Kila na Veisorovaki
Na Veisorovaki i Karisito sai koya na vunau ni kosipeli e kilai rawarawa ka bibi duadua, ka sai koya na kena eda kila vakavinaka cake mai vei ira kece na dina sa vakatakilai mai.
E vuqa vei keda e sega sara ni matata na nodra kila-ka sa dodonu meda vakararavi vua na Turaga kei na Nona vinaka meda taqeya rawa kina na veivakatovolei kei na dredre ni bula oqo.
Ia eda mai tiko oqo meda tamata vakabauta sara vakataki Inoke kei Ilaija, meda vakabauta na veika rau vakabauta, ka kila na veika rau kila, ka bula me vakataki rau.
Au sa sureti kemuni kina mo ni mai tovata kei au ena kena rawati e dua na kila-ka e vinaka ka dina me baleta na Veisorovaki.
Meda biuta tani sara na ivakavuvuli vakatamata kei na nodra vuku na tamata vuku ka vakarorogo ga ki na Yalotabu sa soli tu vei keda me dusimaki keda yani ki na ka dina kecega.
E dodonu meda vakasaqaqara ena ivolanikalou, ka ciqoma ni sa vakasama ka lewa ka domo ni Turaga ni sai koya oqo na kaukauwa dina ni Kalou ki na veivakabulai.
Ni da wilika, vakananuma mada, ka masulaka, ena yaco mai ki na noda vakasama na ituvaki ni tolu na were ni Kalou—na Were o Iteni, na Were o Kecisemani, kei na Were ni iBulubulu sa Lala, na vanua a rairai kina o Jisu vei Meri Makitala.
Na Veibuli, Lutu, kei na Veisorovaki
Mai Iteni eda raica ni ka kece era tu e kea era buli tu ena ituvaki vakaparataisi—ni ra sega ni mate, sega ni tubu tale, ka sega kina na bula vakatovotovo.
Eda na kila kina ni veivuli vakaoqo, ka sega tu ni kila na tamata, a sala duadua ga me vakarautaki kina na Lutu.
Eda na qai raici rau kina o Atama kei Ivi, oi rau na imatai ni tagane kei na yalewa, rau lutu mai na ikedrau ituvaki ni tawa mate rawa kei na lagilagi vakaparataisi me rau yaco me isevu ni tamata vakayago ena vuravura oqo.
Na bula vakayago oqo, oka kina na vakatubu kawa kei na mate, ena curuma na vuravura. Ena vuku ga ni caka cala, ena tekivutaki kina na bula vakatovotovo ni veivakatovolei kei na veivakadikevi.
Ia mai Kecisemani eda na raica kina na Luve ni Tamata me isau ni tamata mai na mate vakayago kei na vakayalo sa yaco mai vei keda ena vuku ni Lutu.
Kena itinitini, ena mata ni ibulubulu sa lala, eda na qai kila kina ni Karisito na Turaga sa tagutuva rawa na ivau ni mate ka tu ka vakadruka na ibulubulu.
O koya gona, na Veibuli sa tama ni Lutu; ka sa yaco na Lutu me bula vakayago ka mate; sa qai yaco mai na Karisito me sega tale ni mate kei na bula tawamudu.
Ke a sega beka na Lutu i Atama, ni na yaco kina na mate, sa na sega ni yaco kina na Veisorovaki i Karisito, ni na yaco kina na bula.
Na Nona Dra ni Veisorovaki
Ia oqo, me baleta na Veisorovaki sa uasivi duadua, sa rawa ga ena dave ni dra ni Kalou—au sa vakadinadinataka eke ni a yaco dina mai Kecisemani kei Kolikoca, ia me baleti Jisu Karisito, au sa vakadinadinataka ni sai Koya na Luve ni Kalou sa bula tiko ka a rube ena kauveilatai ena vuku ni ivalavala ca kei vuravura. Sai Koya na noda Turaga, na noda Kalou, ka noda Tui. Au kila vakataki au na ka oqo, ka duatani mai vei ira na tamata kecega.
Au sa dua vei ira sa vakadinadinataki Koya, ka na yaco na siga meu tara kina na we ni ivako ena Ligana kei na yavana ka na laki tuturu na wai ni mataqu e yavana.
Ia ena sega tale ni dua na ka meu kila cake vakalevu ia na noqu sa kila ga ni sai Koya na Luvena na Kalou sa Cecere, ni sai Koya na noda iVakabula ka Dauveivueti, ni veivakabulai ena yaco ga mai ena Nona dra ni veisorovaki ka sega ni dua tale na sala.
Sa isolisoli ni Kalou meda lako tu ena rarama, ni sa tiko na Kalou na Tamada ena rarama oqo, me rawa kina me vaka sa yalataki tu, ni dra i Jisu Karisito, na Luvena, ena vakasavasavataki keda mai na ivalavala ca kecega.
IVAKAMACALA MAI NA ME KAKUA NI YACO NA LOMAQU, IA ME YACO GA NA LOMAMUNI, MAI VEI HARRY ANDERSON © PACIFIC PRESS PUBLISHING
iVakaraitaki mai na O Tomasi na Dauvakatitiqa, mai vei Carl Heinrich Bloch, vakayagataki ena nodratou veivakadonui na National Historic Museum e Frederiksborg mai Hillerød, e Denmark