Κρατώντας τη μουσική στην καρδιά της λατρείας
Η μουσική υπήρξε πάντοτε –και πάντα θα είναι– στην καρδιά της λατρείας, στην εκκλησία και στο σπίτι.
Όχι πολλές εβδομάδες αφότου οργανώθηκε η Εκκλησία, ο Κύριος καθοδήγησε την Έμμα Σμιθ να «κάνει επιλογή ιερών ύμνων… που με ευχαριστεί, να υπάρχει στο λαό τής εκκλησίας μου» (Διδαχή και Διαθήκες 25:11). Οι Άγιοι χρειάζονταν τρόπους να μάθουν προσφάτως αποκαλυφθείσες αλήθειες του Ευαγγελίου και να ενώνονται δοξάζοντας τον Θεό. Και οι ύμνοι θα ήταν στην καρδιά της λατρείας και της μάθησής τους.
Πριν από χρόνια, όταν η οικογένειά μου προσεχώρησε στην Εκκλησία, οι γονείς μου μας παρότρυναν να μάθουμε τη μουσική της νέας πίστης μας. Έχω κάποιες ζωηρές αναμνήσεις από εκείνη τη εποχή:
-
Την απομνημόνευση του «Προσευχή είν’ ο πόθος της ψυχής» (Ύμνοι, αρ. 76), με την οικογένειά μου.
-
Να ακούω το «Ω Πατέρα» (Ύμνοι, αρ. 168) και να μαθαίνω ότι έχω έναν Επουράνιο Πατέρα και μία Μητέρα τους οποίους μπορώ να δω ξανά μία ημέρα.
-
Να νιώθω την αγάπη του Θεού, ενώ τραγουδώ το «Ο Επουράνιος Πατέρας μου με αγαπά» (Παιδικό Βιβλίο Τραγουδιών, 16) – αν και έζησα σε έρημο και δεν είχα δει ποτέ ένα λιλά δένδρο!
Να προχωρώ μπροστά, σε μία συγκέντρωση μεταλήψεως στα τέλη Φεβρουαρίου του 2020. Μερικά μέλη από τον τομέα μας είχαν να αντιμετωπίσουν τον καρκίνο και αισθάνθηκα βαθιά παρηγορημένος, όταν η χορωδία του τομέα τραγούδησε το «Θεμέλιο γερό» (Ύμνοι, αρ. 35). Μερικές εβδομάδες αργότερα, ήρθε μία σειρά από γεγονότα που αναστατώνουν: καραντίνες, ματαιώσεις συγκεντρώσεων εκκλησίας και μία σειρά σεισμών και μετασεισμών. Και εκείνος ο ύμνος άρχισε να ακούγεται ξανά στον νου μου:
Ο φόβος κι η λύπη μη σας κατέχουνε,
γιατί ’μαι Θεός σας και θα σας βοηθώ.
Σας υποστηρίζω και θα σας βαστώ.
Στηριχθείτε στο χέρι του Παντοδύναμου.
Μερικές φορές φαίνεται να μεγαλώνουν σχεδόν καθημερινά οι παγκόσμιες και προσωπικές δυσκολίες. Περισσότερο παρά ποτέ χρειαζόμαστε την πνευματική στήριξη των ύμνων, των τραγουδιών της Προκαταρκτικής και άλλης ιερής μουσικής.
Καμία αλλαγή στον σκοπό ή τη σπουδαιότητα
Ωστόσο, καθώς αλλάξαμε το πρόγραμμα σε συγκεντρώσεις δύο ωρών της Εκκλησίας, κάποιοι αναρωτήθηκαν αν ο ρόλος της μουσικής μειώνεται στη λατρεία μας. Η απάντηση είναι όχι.
-
Οι ιεροί ύμνοι εξακολουθούν να αποτελούν μέρος κάθε συγκέντρωσης μεταλήψεως, συμπεριλαμβανομένης της προσφοράς βοηθείας στην προετοιμασία της καρδιάς μας για τη διάταξη της μεταλήψεως. Το τραγούδι και άλλη ιερή μουσική από τη χορωδία και το εκκλησίασμα μπορούν πάντα να σχεδιαστούν για να εμπλουτίσουν τη συγκέντρωση, όπως ακριβώς και πριν. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19, η ιερή μουσική παρέμενε σημαντικό μέρος των περικομμένων σε διάρκεια συγκεντρώσεων μεταλήψεως, ακόμα και όταν ήταν μόνον ορχηστρική μουσική.
-
Τώρα τα παιδιά μας δαπανούν τον μισό χρόνο τους στην Προκαταρκτική μαθαίνοντας το Ευαγγέλιο μέσω μουσικής.
-
Τη δεύτερη ώρα δεν υπάρχουν εναρκτήρια ή τελικά τραγούδια για τάξεις ενηλίκων και νέων. Όμως η μουσική μπορεί πάντα να χρησιμοποιείται στα μαθήματα για να διδάσκει και να εμπνέει.
-
Είναι ευκολότερο από ποτέ να ακούμε ιερή μουσική σε ψηφιακές συσκευές, χρησιμοποιώντας την εφαρμογή της Εκκλησίας Ιερή Μουσική.
Λιγότερες οδηγίες, περισσότερη πρόθεση
Παρόλα αυτά, υπήρξαν κάποιες παρανοήσεις. Μία Κυριακή του Πάσχα, κάποια δασκάλα ζήτησε συγγνώμη στην τάξη της, Διδαχή του Ευαγγελίου: «Ξέρω ότι δεν τραγουδάμε στο Σχολείο Κυριακής, όμως πραγματικά θα ήθελα να τραγουδήσουμε μαζί “Το ξέρω ο Λυτρωτής μου ζει”». Εκείνη η δασκάλα μάλλον δεν είναι η μοναδική που παρανόησε.
Στην πραγματικότητα, η μουσική είναι πάντα το ίδιο βασική στη λατρεία μας, όπως υπήρξε πάντοτε. Δείτε ιδίοις όμμασι το ορόσημο επικαιροποίησης εν εξελίξει σήμερα των συλλογών από ύμνους και παιδικά τραγούδια μας. Ως μέρος αυτής της προσπάθειας, τα μέλη της Εκκλησίας ανά τον κόσμο υπέβαλαν 16.000 αξιόλογους νέους ύμνους, τραγούδια και κείμενα.
Όμως με λιγότερους προκαθορισμένους χρόνους για τραγούδι σε μερικές από τις συγκεντρώσεις μας της Κυριακής, χρειάζεται να είμαστε περισσότερο προσεκτικοί και με πρόθεση στον σχεδιασμό και τη χρήση της μουσικής.
Δύο αρχές-κλειδιά μπορούν να μας βοηθήσουν να κρατήσουμε τη μουσική στο κέντρο της λατρείας μας:
1. Απαραίτητο στη διδασκαλία
Ίσως σκεφθούμε ομιλίες και συζητήσεις ως πρωταρχικά μέσα για να δώσουμε μηνύματα του Ευαγγελίου στο σπίτι και στην εκκλησία. Και θα μπορούσαμε να δαπανήσουμε τον περισσότερο χρόνο μας σε αυτά τα στοιχεία. Όμως η μουσική δεν είναι ένα επιπρόσθετο διακοσμητικό στοιχείο. Βρίσκεται μέσα στην καρδιά της διδασκαλίας, με δύναμη και με το Πνεύμα.
Όπως συμβούλευσε ο Απόστολος Παύλος τους πρώτους Αγίους: «Ο λόγος τού Χριστού ας κατοικεί μέσα σας πλούσια, με κάθε σοφία· διδάσκοντας και νουθετώντας ο ένας τον άλλον, με ψαλμούς και ύμνους και πνευματικές ωδές, ψάλλοντας με χάρη από την καρδιά σας στον Κύριο» (Προς Κολοσσαείς 3:16).
Η μουσική μπορεί αμέσως να φέρει το Πνεύμα σε ένα μάθημα ή μία συγκέντρωση. Η επιλογή να τραγουδήσουμε ένα τραγούδι σε μία τάξη Σχολείου Κυριακής ή μία συζήτηση τού Έλα, ακολούθα με αξίζει την ίδια προσεκτική, με προσευχή θεώρηση, όπως οι γραφές που επιλέγουμε να διαβάσουμε ή όπως το τμήμα του μαθήματος που επιλέγουμε να αναφέρουμε. Η μουσική που επιλέγεται με προσευχή μπορεί να αγγίξει καρδιές, αφήνοντας πνευματικές εντυπώσεις που μπορεί να κρατήσουν για μια ζωή.
2. «Προσευχή προς εμένα»
Σε κάποιες φάσεις της ζωής μας, είναι πιθανό να βιώσουμε στιγμές όπου αισθανόμαστε συντετριμμένοι, στιγμές όπου το μονοπάτι εμπρός μας είναι θολό. Μερικές φορές μπορεί να φαίνεται ότι αναπέμπουμε ξανά και ξανά την ίδια επιτακτική ανάγκη, χωρίς κάποια απάντηση ή επίλυση. Εκείνες τις στιγμές ίσως να μπούμε στον πειρασμό να συμπεράνουμε ότι ο Θεός δεν ενδιαφέρεται ή ότι είμαστε ανάξιοι της φροντίδας Του. Κάποιες φορές ίσως ακόμα και να νιώθουμε ότι εγκαταλείπουμε την προσευχή.
Τις εποχές όπου αισθανόμαστε έλλειψη πνευματικής σύνδεσης με τους ουρανούς, υπάρχει μία παρηγορητική αλήθεια: Η ιερή μουσική μπορεί στην πραγματικότητα να είναι μία μορφή προσευχής. Ο Ίδιος ο Κύριος το εξήγησε όταν ανέθεσε στην Έμμα να φτιάξει το πρώτο μας υμνολόγιο: «Γιατί η ψυχή μου ευφραίνεται με τραγούδι τής καρδιάς. Μάλιστα, το τραγούδι τού δικαίου αποτελεί προσευχή προς εμένα» (Διδαχή και Διαθήκες 25:12· η πλάγια γραφή προστέθηκε).
Και όταν ειλικρινώς προσφέρουμε το τραγούδι της καρδιάς μας προς Εκείνον, ο Κύριος υπόσχεται να απαντά πάντοτε με μία ευλογία: «Και θα εισακουστεί με ευλογία επάνω στο κεφάλι τους. Να αναπτερωθεί λοιπόν η καρδιά σου και να χαρείς υπέρμετρα» (Διδαχή και Διαθήκες 25:12-13).
Σε κάποια δύσκολη περίοδο της ζωής μου, δεν μπορούσα να ξεχωρίσω απαντήσεις στις ένθερμες προσευχές μου για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Μία αγαπητή φίλη μου περνούσε τις δικές της δυσκολίες. Όμως καθώς παίζαμε και τραγουδούσαμε ύμνους και τραγούδια του Ευαγγελίου μαζί, συχνά βιώναμε συναισθήματα παρηγοριάς και μαρτυρίας να μας κατακλύζουν. Αναγνωρίζω τώρα ότι ο Κύριος εκπλήρωνε την υπόσχεσή Του. Εκείνος απαντούσε τα τραγούδια της καρδιάς μου ξανά και ξανά. Και εκείνο πραγματικά με βοήθησε να ανυψώσω την καρδιά μου και να προχωρήσω.
Photograph by Robert Casey
Κάθε Κυριακή
Κάθε Κυριακή μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι κάποιοι στα εκκλησιάσματά μας, κάποιοι στις τάξεις μας και κάποιοι στις οικογένειές μας βρίσκονται στα βαθιά νερά της προσωπικής δοκιμασίας. Άλλοι θα βρίσκονται σε ειρηνικές κοιλάδες με πλούσιες ευλογίες που έχουν εκχυθεί. Και πάλι άλλοι απλώς θα μαθαίνουν τις βασικές αλήθειες του Ευαγγελίου.
Όταν κρατάμε τη μουσική στη σωστή θέση της στο κέντρο της λατρείας μας, μπορούμε να βοηθήσουμε όλους να βρουν ευκαιρίες για να αισθανθούν το Πνεύμα, να μάθουν τις αλήθειες του Ευαγγελίου και να δοξάζουν τον Κύριο για την καλοσύνη Του. Και μπορούμε να βοηθήσουμε να απαντηθούν σε όλους τα τραγούδια της καρδιάς τους, με τρόπους που μόνον ο στοργικός, αιώνιος Πατέρας μας μπορεί να δώσει.